ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІКТЕРІНІҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ - ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘРТЕБЕСІ

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Титулдық бет
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІКТЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .5
0.1 Қоғамдық бірлестіктердің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
0.2 Қоғамдық бірлестіктерді құру аспектілері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІКТЕРІНІҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ - ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘРТЕБЕСІ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
2.1 Қоғамдық бірлестіктердің ұйымдасытырылуы мен қызмет етуінің конституциялық негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
2.2 ҚР қоғамдық бірлестіктерінің конституциялық құқықтық мәртебесі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ..28

КІРІСПЕ

Адам баласы жерде өмір сүргелі бері қоршаған ортаға өзара үзіліссіз әсер ету үстінде Адамның табиғи қоршаған ортаға тікелей өзара әсер етуінің негізгі барлық организмдер үшін тамақтану, демалудың биологиялық зат алмасу процесін құрайды.
Жердегі өмірдің даму логикасы адам қызметі негізгі фактор болады, ал неге биосфера адамсыз пайда бола алады, бірақ адам биосферасыз пайда бола алмайды. Сондықтан да бүкіл әлемдегі адам баласы болашақ ұрпақтың толымды болып туылуына байланысты табиғатты қорғау мен табиғат гармониясын сақтауы қажет және келешек ұрпақтың алдындағы негізгі міндеті болып табылады. Әр адамның экологиялық танымы дамуы тиіс. Қазіргі білім алудың негізгі міндеті - экологиялық ойлау қабілетінің дамуы мен қалыптасуы. Мынадай: Табиғаттан барлығын алуға болады, табиғат - біздің үйіміз деген сөздер бар. Табиғат пен адам бір-біріне өте тығыз байланысты тылсым дүниелер. Табиғат адамға берілген құдайдың сыйы. Осы кереметтей құдайдың сыйын әрбір азамат аялай және қорғай білуі тиіс. Өйткені адамның өзі табиғатты қорғай білсе, онда өзінің өмірінің қауіптілігі аз деген сөз.
Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасында биологиялық әр алуандылықты міндетті түрде сақтау шартымен адамның өмір сүруі үшін қолайлы ортаны ұтымды деңгейде қамтамасыз ету мен ұстаудың принциптерін, стратегиялық мақсатын, міндеттері мен тетіктерін айқындайды. Оның іргесіне өндірістің ұтымды дамуы, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану мен айналадағы ортаны қорғау негізінде адамдардың өмір сүруі үшін қолайлы жағдайлар туғызу стратегиясы қаланған.
Сондықтан да адамзат өзінің игілігі үшін қоршаған табиғи ортаны қорғауды ұтымды түрде қамтамасыз етуі өте қажет.
Халықаралық тәжірибеде, соңғы жылдары Қазақстанда да қоғамның экологиялық құқықтары деген термин кеңінен таралуда. Ол көптеген маңызды халықаралық құжаттарда қолданылады. Атап айтқанда, БҰҰ Еуропалық Экономикалық Комиссиясының 1998 жылғы О доступе к информации, участии общественности в процессе принятия решений и и доступе к правосудию по вопросам, касающимся окружающей среды атты Конвенциясы (Орхус конвенциясы) арнайы қоғамның экологиялық құқықтарына арналған.
Көптеген еуропалық экологиялық конвенцияларда қоғам бір немесе бірнеше жеке немесе заңды тұлға деп анықталады. Қазақстандық заңнамада қоғамның экологиялық құқықтары бұған қарағанда тар мағынада қоршаған ортаны қорғау аясындағы азаматтардың құқықтары мен қоғамдық бірлестіктердің құқықтары ретінде танылады. Олар дәл осылай Қоршаған ортаны қорғау туралы Заңда анықталады және мұндай көзқарастың бірқатар мәнді кемшіліктері бар.
Біріншіден, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметке қоғамдық бірлестіктермен қатар, басқада ұйымдық-құқықтық нысандардағы бірлестіктер де, мысалы, экологиялық мамандандырылған қызмет атқаратын қоғамдық қорлар мен мекемелер, пәтер меншік иелерінің кооперативтері мен кейбір басқада бірлестіктер қатысуы мүмкін. Әрине, бұл бірлестіктердің қоршаған ортаны қорғау аясындағы құқықтарының танылмауы олардың табиғатты қорғау қызметін жүзеге асыруына тиым салуды білдірмейді.
Екіншіден, көптеген елдерде қоғамдылық ұғымына заңды тұлға ретінде тіркеусіз әрекет ете алатын азаматтар мен бірлестіктердің формальды емес ұйымдары кіреді. Орхус конвенциясына сәйкес, олар ұлттық заңнама мен тәжірибеге байланысты қоғамдылық ұғымына енгізілуі мүмкін. Сонымен қатар қазақстандық заңнамада тіркелмеген қоғамдық бірлестіктердің қызметіне тыйым салынады.
Бұл экологиялық құқықтарды қорғау қызметін жүзеге асыруда белгілі бір қиындықтар туғызады. Көптеген шет елдерде осы мақсатты іс жүзіне асыру үшін мүдделі тұлғалар бірлестіктер құра алады. Қазақстандық заңнамада уақыт пен құралдарды көл талап ететін қоғамдық бірлестіктерді құрудың күрделі процедурасы әрекет етеді, сондықтан экологиялық құқықтарды ұжымдық пайдалану механизмін пайдалану қиын.

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ БІРЛЕСТІКТЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Қоғамдық бірлестіктердің жалпы сипаттамасы

Қоғамдық бірлестік - ортақ мақсатқа жету үшін, мысалы саяси партиялар, кәсіби одақтар және өзге де азаматтардың бірлестіктері үшін еркін негізде құрылған азаматтар бірлестігі.
Қоғамдық ұйымдар, яғни азаматтардың мүдделерін қанағаттандыру үшін құрылатын ерікті бірлестіктер, әкімшілік құқықтың субъектілері болып табылады. Қазақстан Республикасы азаматтарының бірігуге құқығы Қазақстан Республикасы Конституциясының 23-бабында бекітілген. Қоғамдық бірлестіктердің билік өкілеттігі жоқ, мемлекеттік органдардан айырмашылығы сонда. Оларға мүше болудың еріктілігі қоғамдық бірлестіктердің өзі белгілейтін тәртіп пен талаптарға бағынады. Қоғамдық бірлестіктер коммерциялық ұйымдар болып табылмайды. Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 31 мамырдағы Қоғамдық бірлестіктер туралы Заңына сәйкес заңнамаға қайшы келмейтін, олардың ортак мақсаттарына жету үшін ерікті негізде құрылған сажи партиялар, кәсіподақтар және өзге де азаматтардың бірлестіктері қоғамдық бірлестіктер деп танылады.
Қоғамдық бiрлестiктер азаматтардың саяси, экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтары мен бостандықтарын iске асыру мен қорғау, белсендiлiгi мен ынталылығын дамыту; кәсiби және әуесқойлық мүдделерiн қанағаттандыру, ғылыми, техникалық және көркем шығармашылығын дамыту, адамдардың өмiрi мен денсаулығын сақтау, қоршаған табиғи ортаны қорғау; қайырымдылыққа қатысу; мәдени-ағарту, спорт-сауықтыру жұмыстарын жүргiзу; тарих және мәдениет ескерткiштерiн қорғау; патриоттық, құқықтық және адамгершiлiк тәрбие беру; халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және нығайту; Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған өзге де қызметтi жүзеге асыру мақсаттарында құрылып, жұмыс iстейдi.
Экстремистiк мақсаттарды көздейтiн қоғамдық бiрлестiктердi құруға және олардың қызметiне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген әскерилендiрілген құралымдарды құруға тыйым салынады.
Қазақстан Республикасы аумағында әскерилендiрiлген құрылымы, түрi, арнаулы айырым белгiлерi, гимндерi, жалаулары, вымпельдерi, iшкi тәртiп пен басқарудың ерекше ережелерi, қаруы, соның iшiнде қару iспеттес заттары бар әскерилендiрiлген құрамалар үлгiсiндегi қоғамдық бiрлестiктер құруға тыйым салынады.
Басқа мемлекеттердiң саяси партиялары мен кәсiптiк одақтарының, дiни негiздегi партиялардың қызметiне, сондай-ақ саяси партиялар мен кәсiптiк одақтарды шетелдiк заңды тұлғалар мен азаматтардың, шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың қаржыландыруына жол берiлмейдi.
Азаматтардың денсаулығы мен адамгершiлік негiздерiне қастандық жасайтын қоғамдық бiрлестiктер құруға және олардың қызметiне, сондай-ақ тiркелмеген қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне жол берiлмейдi.
Қазақстан Республикасында саяси партиялар, кәсiптiк одақтар және азаматтардың ортақ мақсаттарға жету үшiн ерiктi негiзде құрылған, заңдарға қайшы келмейтiн басқа да бiрлестiктерi қоғамдық бiрлестiктер деп танылады. Қоғамдық бiрлестiктер коммерциялық емес ұйымдар болып табылады.
Қазақстан Республикасының қоғамдық бірлестіктер туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен оған қайшы келмейтін басқа да заң актілерінен тұрады.
Осы Заңның күші азаматтардың бастамасымен құрылған барлық қоғамдық бірлестіктерге қолданылады, бұған діни бірлестіктер, құрылу тәртібі мен қызметі өзге заң актілерімен белгіленетін өзін-өзі басқару органдары мен қоғамдық ынталы органдар кірмейді.
Осы Заңның күші Қазақстан Республикасы аумағында құрылған және жұмыс істейтін шетелдік және халықаралық коммерциялық емес үкіметтік емес бірлестіктердің құрылымдық бөлімшелерінің (филиалдары мен өкілдіктерінің) қызметіне қолданылады, бұған діни бірлестіктер кірмейді.
Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелері қолданылады.
Саяси партиялардың, кәсіптік одақтардың және басқа да жекелеген қоғамдық бірлестіктер түрлерінің құрылуына, қызметіне, қайта ұйымдастырылуына және таратылуына байланысты ерекшеліктер өзге заң актілерімен реттелуі мүмкін. Аталған қоғамдық бірлестіктердің өзге заң актілерімен реттелмеген қызметі осы Заңмен реттеледі.
Мемлекет қоғамдық бірлестіктердің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етеді.
Мемлекеттің қоғамдық бірлестіктер істеріне және қоғамдық бірлестіктердің мемлекет істеріне заңсыз араласуына, қоғамдық бірлестіктерге мемлекеттік органдардың міндеттерін жүктеуге жол берілмейді.
Қоғамдық бірлестіктер мемлекеттік органдармен ынтымақтасуы және өзара іс-қимыл етуі, олармен келісімдер жасасуы мүмкін, мемлекеттік органдармен шарттар бойынша олар үшін заңдарда көзделген белгілі бір жұмыстар орындауы мүмкін.
Қоғамдық бірлестіктер аппараттарының қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру және сақтандыру туралы заңнамасы қолданылады.
Қоғамдық бірлестік - ол коммерциялық емес ұйымның ұйымдастырушылық-құқықтық нысанының бір түрі, ол өз кезегімен заңды тұлға түрінің бірі болып табылады (ҚР Азаматтық кодексі, 34 бап).
ҚР Конституциясының 23 бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының бiрлесу бостандығына құқығы бар деп бекітілген. Қоғамдық бiрлестiктердiң қызметi заңмен реттеледі.
Қоғамдық бiрлестiктер туралы Заңның (бұдан әрі - Заң) 5 бабына сәйкес қоғамдық бiрлестiктер азаматтардың саяси, экономикалық, әлеуметтiк және мәдени құқықтары мен бостандықтарын iске асыру мен қорғау, белсендiлiгi мен ынталылығын дамыту; кәсiби және әуесқойлық мүдделерiн қанағаттандыру, ғылыми, техникалық және көркем шығармашылығын дамыту, адамдардың өмiрi мен денсаулығын сақтау, қоршаған табиғи ортаны қорғау; қайырымдылық қызметке қатысу; мәдени-ағарту, спорт-сауықтыру жұмыстарын жүргiзу; тарих және мәдениет ескерткiштерiн қорғау; патриоттық, құқықтық және адамгершiлiк тәрбие беру; халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және нығайту мақсаттарында құрылып, жұмыс iстейдi.
Заңның 10 бабына сәйкес қоғамдық бірлестік Қазақстан Республикасы азаматтарының кемiнде он адамнан тұратын тобының бастамасы бойынша құрылтай съезін (конференция, жиналыс) шақырып, онда жарғы қабылдап және басшы органдар қалыптастырылып құрылады.
Бірлестікті құру үшін алдын ала оның мәртебесін анықтауды қажет, қолданыстағы заңнама жергілікті, аймақтық және республикалық мәртебелерін қызмет жасауға рұқсат береді. Аймақтық және республикалық қоғамдық бірлестіктер мемлекеттік тіркеуді Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі және құқықтық көмек көрсету комитетінде (бұдан әрі - ӘМ ТҚҚККК), жергілікті аймақтық әділет органдарында өтеді.
Заңның 7 бабына сәйкес Қазақстан Республикасы облыстарының жартысынан астамының аумағында өздерiнiң құрылымдық бөлiмшелерi (филиалдары мен өкiлдiктерi) бар бiрлестiктер республикалық қоғамдық бiрлестiктерге жатады.
Қазақстан Республикасы облыстарының жартысынан азының аумағында өздерiнiң құрылымдық бөлiмшелерi (филиалдары мен өкiлдiктерi) бар бiрлестiктер аймақтық қоғамдық бiрлестiктерге жатады.
Жергiлiктi қоғамдық бiрлестiктерге Қазақстан Республикасының бiр облысы шегiнде жұмыс iстейтiн бiрлестiктер жатады.
Мемлекеттік тіркеу үшін Халыққа қызмет көрсету орталығына (жергілікті қоғамдық бірлестіктер, республикалық және аймақтық мәртебелерімен ӘМ ТҚҚККК) заңды тұлғаның шамалаған орналасқан жері бойынша көрсетілген құжаттар тізімімен жүгіну қажет:
белгілеген нысан бойынша мемлекеттік тіркеу туралы өтiнiшi;
құрылтай съезiнде (конференцияда, жиналысында) қабылданған жарғы, мемлекеттік және орыс тілінде 3 дана;
жарғыны қабылдаған құрылтай съезiнiң (конференциясының, жиналысының) оған төрағасы және съезд (конференция, жиналыс) хатшы қол қойылған хаттамасы;
- тегi, аты, әкесiнің аты, туған күнi, айы, жылы, ЖСН, мекен-жайы, үй және қызмет телефоны, жеке қолтаңбасы көрсетiлген қоғамдық бiрлестiктің бастамашы-азаматтарының тiзiмi;
- қоғамдық бiрлестiктiң тұрақты жұмыс істейтін органының тұрған жерiн растайтын құжат;
- заңды тұлғаларды мемлекеттік тiркеу үшiн бюджетке алым төленгенiн растайтын түбiртек немесе құжат (6,5 ЕАК, жасөспірім және балалар қоғамдық бірлестіктермен мүгедектер бірлестіктер үшін 2 ЕАК).
бастамашы-азаматтарының және басшысының жеке басының куәландыратын құжаттарының (паспорттарының) көшірмелері.
Қазақстандағы нарықтық реформаларды өткізудің басынан бастап шағын кәсіпкерлік экономиканың бөлек бір саласы ретінде өз бетінше өркендей бастады. Өз құқығын және мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін айта отырып заңды мәртебесін алды. Бұған қарамастан шағын кәсіпкерлік қоғамның экономикалық және әлеуметтік саласына едәуір әсер етпейтінін мойындау қажет.
Атқарушы және заңды билік өкілдері, барлық дәреженің саясаткерлері экономиканың дамуы үшін шағын кәсіпкерліктің маңызды екенін мойындауда. Оны барлық тарапынан қолдап, қолғабыс жасау үшін барынша бағыттарын өзгертуде. Шағын кәсіпкерлікті қолдау бойынша заңдар қабылднып, бағдарламалар бекітілуде. Дегенмен, еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуы үшін шағын кәсіпкерлік маңызды рөл атқаратынын билік органдары мойындағанымен басында пайда болған мәселелер бүгінгі күнге дейін соңына дейін шешілмеген.
Бұл мәселелер мынадай:
:: әкімшілік кедергілер;
:: кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымын дамытудағы кемшіліктер;
:: қаржылық-несиелеуді қамтамасыз етудің жетілмегендігі;
:: ақапараттың жетіспеушілігі;
:: кәсіпкерлердегі білімнің төмендігі.
Бұл мәселерді шешу үшін, мемлекеттік құрылымдардың қолдауынан басқа экономикалық, әкімшілік саясатына әсер ету мақсатында мемлекеттік емес ұйымдарды да құру қажет. Ары - қарай бұл бірлестіктердің шаған және орта бизнестің даму процессіндегі рөлін анықтаймыз. Бизнес және билік арасындағы қарым-қатынс құралы ретунде қолдану және құрудың қажеттілігін айту.
Мемлекеттік емес ұйымдар (МЕҰ) - бұл заңға қайшы емес жалпы мүдделерге қол жеткізу үшін еркін негізде Қазақстан азаматтарымен құрылған коммерциялық емес ұйым. Азаматтық қоғамды құру мәселелері бойынша, әлеуметтік проблемаларды шешу барысында мемлекет және азаматтар арасындағы делдал қызметті атқара отырып МЕҰ қоғамдық қатынастарды реттеуші механизмдердің бірі деуге болады.
Кәсіпкерлікті қолдау саласындағы мемлекеттік емес ұйымдар қоғамдық бірлестік, қорлар немесе заңды тұлғалар бірлестігі, қауымдастық (одақ) үлгісі ретінде де құрылуы мүмкін.
Қоғамдық бірлестіктер азаматтардың өз еркімен біргелесіп құру нәтижесіндегі ұйым. Қоғамдық бірлестіктер азаматтардың мүдделерін және саяси, экономаикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарын қорғау және іске асыру мақсатында құрылады.
Қорлар болып, жеке мүліктерін өз еркімен енгізу негізінде заңды тулғалар және азаматтармен құрылған мемлекеттік емес ұйымдар мойындалады.
Коммерциялық ұйымдар олардың кәсіпкерлік қызметін координациялау мақсатында, жалпы мүліктік және басқа да мүдделерді қорғау және ұсыну өзара келісім-шарт арқылы, сонымен қатар біргелесіп коммерциялық емес ұйымдармен қауымдастық (одақ) үлгіде бірлестіктер құруларына болады.
Барлық кәсіпкерлік қауымдастықтардың қызметтері функциялардың бірқалыпты теруін енгізеді:
:: мемлекеттік саясат мәселелері бойынша мүшелердің коллективті позициясының көрінуі, олардың корпоративті шешімдеріне тиісті мемлекеттік шешімдерді орындауға қатысу;
:: өз мүшелері арасындағы іскерлік қатынастарды ұйымдастыру, дөңгелек үстел және семинарларды ұймдастыру;
:: кәсіпкерлік қызметті өз секторында немесе өзінің жергілікті аймағында координациялау;
:: сыртқы экономикалық қатынастарды түзуге қауымдастық мүшелеріне қызметтер мен көмектерді ұсыну
:: ақпараттық қолдау.
Қауымдастыққа кіру үшін әдетте кіріс жарнасын төлеп, басқарушы атына өтініш жазған жеткілікті. Кейде бірлестіктің басқа мүшелері мінездемелерін талар ету мүмкін.
Төменде Қазақстанда жұмыс жасайтын кейбір бизнес-қауымдастықтар туралы қысқа мінездемелер және тізімдер көрсетілген. Қауымдастықтар туралы толыққанды мәліметтер олармен байланысу ақпараттарымен қосымшада көрсетілген.
Атамекен Қазақстанның жұмыс берушілері және кәсіпкерлерінің жалпыұлттық одағы ЗТҚ Оны құру туралы шешім Қазақстанның кәсіпкерлері Конгрессін өткізу барысында қабылданған болатын.
Қайта құрылған бірлестіктің басты мақсаты болып бекітілген:
:: отандық бизнес мәселелерін шешу бойынша мемлекеттік билік органдарымен қарым-қатынасты жүзеге асыру және мемлекеттің әлеуметті-экономикалық бағдарламаларын іске асыру және координациялау, оны құруға қатысу;
:: отандық бизнесті құруға және әлеуеті төмен халықты қолдауға бағытталған мемлекеттің әлеуметтк бағдарламаларын орындауға қатысу, ұлттың денсаулығын нығайту, білімді және мемлекеттік тілдің рөлін дамыту және республикадағы конфессияаралық және ұлтаралық қатынастарды нығайту;
:: әртүрлі деңгейдегі атқарушы және заңды билік органдарына нормативті құжаттарды жетілдіру бойынша ұсыныстар мен өңдеулерді іске асыру;
:: кәсіпкерлікті дамыту мәселелері бойынша халықаралық және қазақастандық мемлекеттік емес ұйымдармен қарым-қатынстарды дамыту және бекіту.
Қазіргі таңда одақтың құрамына мыңдаған қазақстанның экономикалық секторында жұмыс жасайтын кәсіпорындарды біріктіретін 34 басты салалық қауымдастықтар кіреді. Олардың ішіне мұнайгазды саласы ұйымдарының қауымдастығы, кен қазу және кен - металургиялық кәсіпорындар, сүт және сіт өнімдерін өндіретін кәсіпорындар, шылым өндірушілер және кәсіпорындар, IT-компаниялар, сауда-өнеркәсіптік палаталарының одағы, фермерлер, құс өсіруші және инжиниринг компаниялар кірген.

Атамакен Одағының филиалы республиканың барлық аймақтарында құрылған. Қазіргі таңда Одақ өкілеттіктерін аудан және қала орталықтарында құру жүзеге асырылуда.
Қазақстан кәсіпкерлеріның форумы ЗТБ заңды тұлғалар ынтасымен құрылып еркіндік, мүшелер құқықтарының теңдігі, өздері басқаруға мүмкіндіктердің болуы, заңдылық, қызмет есептілігі және жариялылығы негізінде жұмыс жасайды.
Форум өз мақсаты ретінде кәсіпкерлікті қолдау және дамытуды санайтын аймақтық және салалық одақтардың, қоғамдық бірлестіктердің, қорлар мен басқа да ұйымдардың өз еркімен бірлескен тәуелсіз коммерциялық емес ұйым болып саналады.
Форумды құру мақсаты - кәсіпкерлік қызметті дамыту үшін қолайлы жағдайларды жасау және экономикалық реформаның жылжуына қатысатын кәсіпкерлер ұйымы және қорлардың, қоғамдық бірлестіктердің, қауымдастықтардың, салалық және аймақтық одақтарды бірлестіру.
Форумның қызметі:
:: Форум мүшелерінің мүдделерін және құығын қорғау;
:: кәсіпкерлікті қолдау және дамыту саласындағы жобаларды және іске асыруға, координациялауға, өңдеуге көмек;
:: ғылыми-методологиялық және баспа ісі бойынша ақпаратты-кеңестік жұмыстарды ұйымдастыру;
Бұл республикадағы танымал, үлкен, белсенді жұмыс жасайтын қоғамдық бірлестіктердің бірі. Бірлестіктің қызметі салмақты саяси беделге, экономиканың барлық салаларының кәсіпкерлерін, қоғамдық ұйымдардың, мемлекет, министрлік және ведомствалардың басшыларымен үлкен көлемдегі кездесулер мен форумдарды өткізу барысында ие болды. Кәсіпкерлердің алғашқы форумы 1992 жылы маусымда Қазақстанның жастар одағы атауымен өтті. 2003 жылға он шақты форум өткізілді. 1998 жылы Қазақстан кәсіпкерлерінің форумы ұйымдастырушылық құрылымды құруға бел буды. (ҚКФ) қоғамдық бірлестік үлгісінен соң, қоғамдық бірлестіктен заңды тұлғалар бірлестігіне ауыстырылды.
Қазақстан кәсіпкерлерінің форумы құрамына кіретін кәсіпорындардың саны - 120.484
Қазіргі таңда Қазақстан кәсіпкерлерінің форумы ұйымының Қазақстанның әр бір аймағында облыстық филиалдары құрылған.
Қазақстан Республикасының сауда-өнеркәсіптік палата Одағы ЗТБ
2000 жылдың мамыр айында Қазақстан Республикасының сауда-өнеркәсіптік палата Одағы тіркелді. Оның мүшелері 10 аймақтық палата болды. Қазақстанның сауда-өнеркәсіптік Одағының Жарғысында шағын кәсіпкерлікті қолдау басты міндеттердің бірі ретінде белгіленген. Палата бұл экономиканың саласына басты рөльді атқаруға бар күшін салуда.
Жыл сайын аймақтық СӨП және Қазақстанның СӨП Одағының қызметтері шағын кәсіпкерлікпен айналысатын 50 мың тұлғаларға және шағын кәсіпкерлік субьектілеріне көрсетіледі. Палата мүшелеріне ақпараттар тегін беріліп, басқа қызмет түрлеріне жеңілдіктер бар.
Қызметтер тізімі:
:: мекен-жайлық ақпаратты беру;
:: статистикалық мәліметтерді беру;
:: көрмелер бойынша ақпараттар;
:: тұсаукесерлерді ұйымдастыру;
:: рынок жөнінде қысқаша мәліметтер;
:: Қазақстан бойынша және одан тыс жерлерде әріптестерді іздеу.
Кәсіпкерлердің мүдделері мен құқықтарын билік органдарында қорғау бизнес-қауымдастықтың басты қызметінің бірі. Көбіне кәсіпкерлер осы мақсатпен бірлеседі.
Кәсіпкердің заңды құқығы бұзылған жағдайда шындықты іздеп көбісі шағымданбайды. Одан тағы басқа мәселелер туындауынан қорқады. Сол себепті кәсіпкерлер жалғыз шағымданудан бас тартады.
Тиісті билік сатыларына тәуелсіз құрылымдар кәсіпкерлер бірлестігінің өкілдері жолданым жіберсе басқа мәселе. Бір ғана мысал келтірейік: Қостанай облысының Кәсіпкерлік Қызметке Қолдау Қауымдастығының директоры қала прокуратурасына Қостанай қаласының АШМ аймақтық басқару қызметкерлерінің істеріне шағымданады. Олар жеке кәсіпкерге қарасты асхананы тексеру барысында заңсыздықтарға жол беріледі. Мемқызметкерлердің заңсыз істерінің нәтижесінде асхана өз жұмысын 7-8 сағатқа доғарады
Былай қарасаңыз көтеретін де мәселе емес сияқты. Асхана иегері билік сатыларына өз әрекетінің түкке де тұрмайтынын түсінгенше жүрер еді. Дегенмен, Қауымдастықтың өкілі прокуратураға басқа мәселе бойынша шағымданады.
Тез арада істің мән жайы анықталып Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы, Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы заңдары бойынша қателер жіберілгендігі дәлелденді. Қостанай қ. прокуратурасының жүргізген тексерулері барысында Қостанай қ. ҚР АШМ аймақтық басқарма заңсыздықтарды жою бойынша өзгерістер енгізу бойынша жұмыстарды жүргізді.
Бұл прокуратура органы мен кәсіпкерлер бірлестіктерінің біргелескен сәтті істерінің бірі. Ол бірлестіктер беделінің қаншалықты жоғарылағанының дәлелі.
Сонымен қатар, кәсіпкерлердің көптеген бірлестіктері, мемлекеттік органдармен кәсіпкерлердің мүдделерін қарастыратын атқарушы билік жанындағы сараптамалық кеңестердің, комиссиялардың, әртүрлі комитетермен жұмыс жасау қарым-қатынастың түрлерін игерді.
Тәжірибелі нәтижелерімен өз орнын ойып көрсеткен үлкен қазақстандық бірлестіктер:
:: Кәсіпкерлердің Орталық - азия қауымдастығы;
:: БҚО шағын және орта бизнес қызметкерлерінің кәсіподағы;
:: Жихаз және ағашөндіруші өнеркәсібінің қауымдастығы;
:: Кәсіпкерлердің Алматылық қауымдастығы;
:: Сүт және сүт өнімдерін өндірушілер қауымдастығы;
:: Астана қ. кәсіпкерлер қауымдастығы;
:: Қарағанды облысы кәсіпкерлерінің қауымдастығы;
:: Қазақстанның іскер әйелдері қауымдастығы.
Ең алдымен Үкіметтік емес ұйымдар ұғымына қысқаша анықтама бере кетейік. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті - Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев өзінің 2000 жылғы 24 қазандағы Еркін, тиімді және қауіпсіз қоғамға қадам атты халыққа арналған Жолдауында алғаш рет үкіметтік емес ұйымдар туралы: Бүгінде Қазақстандағы үкіметтік емес қоғамдық ұйымдарының құқық қорғау қызметінде де, тұрғындардың ерекше қызығушылықтарын дамыту саласында да, қоғамды әлеуметтік қалыптастыруда да атқаратын рөлі өте маңызды, - деп ерекше атап өткен болатын. Мемлекет басшысының бұл пікірі елімізде үкіметтік емес ұйымдарды дамытудың жаңа сапалы кезеңінің белсенділігін оятты.
Сонымен, үкіметтік емес ұйымдар дегеніміз - қандай ұйымдар? Бұл сұраққа жауап беру үшін Мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс туралы Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 12 сәуiрдегi №36 Заңының 1-ші бабына көз салайық. Онда үкіметтік емес ұйымға мынадай анықтама берілген:
7) үкiметтiк емес ұйым - ортақ мақсаттарға жету үшiн азаматтар және (немесе) мемлекеттiк емес заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ерiктi негiзде құрған коммерциялық емес ұйым (саяси партияларды, кәсiптiк одақтарды және дiни бiрлестiктердi қоспағанда).
Яғни, үкіметтік емес ұйымдар деп коммерциялық емес ұйымдарды айтады екенбіз. Ал коммерциялық емес ұйымдар деп қандай ұйымдарды айтамыз? Оны білу үшін Коммерциялық емес ұйымдар туралы Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 қаңтардағы №142 Заңының 2-ші бабын оқып көрейік.
Онда былай жазылған: Кiрiс түсiру негiзгi мақсаты болып табылмайтын және алынған таза кiрiстi қатысушылар арасында бөлмейтiн заңды тұлға коммерциялық емес ұйым деп танылады.
Аталған Заңның 2-ші тарауында коммерциялық емес ұйымдардың мынадай ұйымдық-құқықтық нысандары атап көрсетілген:
8-бап. Мекеме
1. Құрылтайшысы басқару, әлеуметтiк-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де қызметтердi жүзеге асыру үшiн құрған және қаржыландыратын ұйым мекеме деп танылады. Мекеменiң өзiне бекiтiлiп берiлген мүлiкке құқығы азаматтық заңдарға сәйкес айқындалады.
2. Меншiк нысанына байланысты мекемелер мемлекеттiк және жеке меншiк мекемелер болып бөлiнедi.
10-бап. Жеке меншiк мекеме
1. Басқарушылық, әлеуметтiк-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де қызметтердi жүзеге асыру үшiн жеке және (немесе) мемлекеттiк емес заңды тұлғалар құрған, мемлекеттiк құрылымның бөлiгi болып табылмайтын ұйым жеке меншiк мекеме деп танылады.
2. Жеке меншiк мекеменiң мүлкi оған оралымды басқару құқығымен бекiтiлiп берiледi.
3. Жеке меншiк мекеме өз мiндеттемелерi бойынша өзiнiң билiгiндегi ақшамен жауап бередi. Ақшасы жеткiлiксiз болған жағдайда мемлекеттiк емес мекеменiң мiндеттемелерi бойынша оның құрылтайшысы жауапты болады.
11-бап. Қоғамдық бiрлестiк
1. Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн ортақ мақсаттарға жету үшiн азаматтардың ерiктi бiрiгуi нәтижесiнде құрылған ұйым, егер заңдарда өзгеше белгіленбесе, қоғамдық бiрлестiк болып табылады. 2. Қоғамдық бiрлестiктер мүшелерiнiң (қатысушыларының) сол бiрлестiктерге өздерi берген мүлiкке, соның iшiнде мүшелiк жарналарға құқықтары жоқ. Өздерi мүшелерi (қатысушылары) ретiнде қатысатын қоғамдық бiрлестiктердiң мiндеттемелерi бойынша олар жауап бермейдi, ал аталған бiрлестiктер өз мүшелерiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.
3. Қоғамдық бiрлестiктердiң құқықтық жағдайының ерекшелiктерi Қоғамдық бiрлестiктер туралы Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.
12-бап. Қор
1. Азаматтар және (немесе) заңды тұлғалар ерiктi мүлiктiк жарналар негiзiнде құрған, әлеуметтiк, қайырымдылық, мәдени, бiлiм беру және өзге де қоғамдық пайдалы мақсаттарды көздейтiн, мүшелiгi жоқ коммерциялық емес ұйым қор деп танылады.
13-бап. Қордың түрлерi
1. Құрылтайшылардың құрамына, сондай-ақ қызмет саласына қарай жеке, корпоративтiк, қоғамдық, мемлекеттiк қорлар құрылуы мүмкiн.
Қызмет мақсаттарына қарай әлеуметтiк, қайырымдылық, мәдени, бiлiм қорлары және өзге де қорлар құрылуы мүмкiн.
14-бап. Тұтыну кооперативi
1. Мүшелiк негiзде қатысушыларының материалдық және өзге де қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн өз мүшелерiнiң мүлiктiк (пайлық)
жарналарын бiрiктiру жолымен жүзеге асырылатын азаматтардың ерiктi бiрлестiгi тұтыну кооперативi деп танылады. Заң актiлерiнде көзделген жағдайларда тұтыну кооперативiне заңды тұлғалар да кiре алады.
16-бап. Коммерциялық емес акционерлiк қоғам
1. Өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатымен акциялар шығаратын, кiрiстерi тек қана осы қоғамды дамытуға пайдаланылатын заңды тұлға коммерциялық емес акционерлiк қоғам деп танылады.
17-бап. Коммерциялық емес ұйымның өзге де ұйымдық-құқықтық нысаны
1. Коммерциялық емес ұйымдар өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.
2. Дербес білім беру ұйымдары, дербес кластерлік қор, нотариаттық палаталар, адвокаттар мен жеке сот орындаушыларының алқалары, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, кәсiби аудиторлық ұйымдар, пәтерлердің меншiк иелерi кооперативтерi және басқа да коммерциялық емес ұйымдар өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.
18-бап. Дара кәсiпкерлердiң және (немесе) заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанында бірігуі
1. Дара кәсiпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар өздерiнiң кәсiпкерлiк қызметiн үйлестiру, сондай-ақ ортақ мүдделерiн бiлдiру және қорғау мақсатында қауымдастықтар (одақтар) құра алады. 2. Коммерциялық емес ұйымдар осы ұйымдардың қауымдастықтарына (одақтарына) ерiктi түрде бiрiге алады.
Жоғарыда айтылғандарды қысқаша тұжырымдасақ, үкіметтік емес ұйымдар дегеніміз - саяси партияларды, кәсiптiк одақтарды және дiни бiрлестiктердi қоспағанда, белгілі бір ортақ мақсаттарға жету үшiн азаматтар мен мемлекеттiк емес заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ерiктi негiзде құрған коммерциялық емес ұйымдар.
Коммерциялық емес ұйымдардың мынадай ұйымдық-құқықтық нысандары болады: жеке меншік мекемелер, қоғамдық бiрлестiктер, жеке және қоғамдық қорлар, тұтыну кооперативтерi, коммерциялық емес акционерлiк қоғамдар, дербес білім беру ұйымдары, коммерциялық емес ұйымдардың қауымдастықтары және т.б.
Міне, еліміздегі осы аталған құрылымдар коммерциялық емес ұйымдар немесе үкіметтік емес ұйымдар деп аталады. Бұлай деп аталуының басты себебі - олардың құрылуына және қызметіне үкіметтік, яғни мемлекеттік мекемелер мен құрылымдар қатыспайды және араласпайды.
Қазақстанда үкіметтік емес ұйымдардың дамуының жай-күйі мен болашағы туралы Ұлттық баяндамада атап көрсетілгеніндей, олар еліміздегі әлеуметтік жаңашылдықтың қайнар көзіне айналуы тиіс. Билік орындарының тиісті шешімдерді қабылдауы барысында оған қоғамның жан-жақты қатысуын қамтамасыз етудің жаңа жүйесін ұсына отырып, әртүрлі әлеуметтік
қызметтер көрсету, адам құқығын қорғау, экологиялық және жастар саясаты мәселелерін көтеру, мемлекеттік органдар қызметіне мониторинг жасау, сондай-ақ жалпы еліміздің қоғамдық және саяси өмірінде белсенділік таныту - осы үкіметтік емес ұйымдардың үлесіндегі маңызды іс-шаралар екені даусыз.
Қазіргі таңда Қазақстандағы үкіметтік емес ұйымдар азаматтық қоғамның маңызды міндеттерін орындауға, барлық әлемдік қауымдастық танып отырған демократиялық құндылықтарды одан әрі жетілдіріп, дамыту үшін өз үлестерін қосуға барынша қабілетті. Үкіметтік емес ұйымдар бүгінде қоғамымызға әлеуметтік тұрақтылық пен қарқынды күш беріп келеді.
Үкіметтік емес ұйымдардың ұсынатын қызметінің алуан түрлілігіне қарамастан, олардың басты мақсаты - ел азаматтары мен жалпы қоғамның өмір сапасын жақсарту. Тәуелсіздік алған жылдар ішінде Елбасымыз демократиялық және зайырлы мемлекет құруға қадам басқан сәттен бастап-ақ осы салаға ерекше көңіл бөліп келеді. Үкіметтік емес ұйымдар өз дамуында азаматтық қоғамның алғашқы ірге тасын қалау, тәжірибе жинақтау, қоғамды әлеуметтік тұрғыдан жаңғырту секілді елеулі кезеңдерден өтті.

Бұл туралы келесі жолы таратып, тарқата баяндайтын боламыз.
Үкіметтік емес ұйымдар - қазіргі уақытта елімізде барлық әлеуметтік маңызды салалардың жұмысын жүзеге асыратын 5000-ға тарта үкіметтік емес ұйым қызмет етеді. 2002 жылы Үкімет қаулысымен үкіметтік емес ұйымдарды мемлекеттік қолдаудың Тұжырымдамасы бекітілді. Тұжырымдама үкіметтік емес ұйымдарды мемлекеттік қолдаудың мақсаты мен басымдықтарын және оларды жүзеге асырудың тетіктері мен деңгейін айқындады. 2003 жылы үкіметтік емес ұйымдарды мемлекеттік қолдаудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы қабылданды. Бағдарламаның мақсаты - Қазақстанда үкіметтік емес ұйымдардың тұрақты дамуына жағдай туғызу және мемлекет тарапынан көрсетілетін қолдау мен өзара іс-қимыл негізінде олардың қоғамдағы әлеуметтік маңызды мәселелерді шешудегі рөлін арттыру болып табылады. Тиісті өңірлік бағдарламалар бекітілген. Бүгінгі таңда облыстар және Астана, Алматы қалалары әкімдерінің жанында билік пен үкіметтік емес ұйымдардың өзара іс-қимылын орнықтыратын кеңестер, ал орталық атқару органдарында салалық үкіметтік емес ұйымдар қатысуларымен консультативтік-кеңестік органдар құрылып, қызмет етуде. 2003 жылғы 14-15 қазанда Мемлекет басшысының қатысуымен тұңғыш рет Азаматтық форум - үкіметтік емес ұйымдар республикалық съезді өтті. Форумның ұйымдастырылуы мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұйымдарның қоғамдық өзекті проблемаларды шешуде әріптестік негізіндегі өзара іс-қимыл тетіктерін жетілдірудің бірлескен қадамдарын әзірлеуге мүмкіндік туғызды. 2005 жылғы 1 сәуірде Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтың отандық үкіметтік емес ұйымдар өкілдерімен кездесуі өтті. Мемлекет басшысы Қазақстанның үкіметтік емес ұйымдар конфедерациясының II Азаматтық форум өткізу туралы бастамасын қолдады. 2005 жылы сәуірде республикалық бюджет есебінен әлеуметтік маңызды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.