Әлемдегі азық-түліктің қажеттілігін қарастыру

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Адам баласы жүз жыл болса да, ыстық-суыққа шыдайды, бірақ аштыққа шыдамайды. Күніне 1000 килокалориялық тағам рационы ағзаға жеткіліксіз және бұл аштық жағдайында деп есептеледі, ал әлемде 1,5 млрд адам осындай аш құрсақ жағдайда өмір сүріп жатыр. Халықтың әл-ауқаты әлеуметтік қана емес, саяси-стратегиялық мәнге ие. Саясаттанушылар халықтың кем дегенде 75 пайыздайын тойындырмайынша, саяси реформа жасауға болмайды дегенді айтады Қазір әлемде азық-түлікті тұтыну жағынан теңсіздік қалыптасып отыр. Мәселен, 1960 жылы 20 пайыз ең бай елдер мен 20 пайыз ең кедей елдердің арақатынасы 30:1 болса, 1990 жылы бұл арақатынас 64:1 болған. Бұл үрдіс әлемде әлеуметтік дүмпулерді туғызып отырғаны жасырын емес. Сондықтан кез келген ел үшін халықтың тоқ болуы, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету ұлттық қауіпсіздіктің маңызды парасы ретінде қарастырылады.
Дүние жүзі елдерін түгелдей қамтыған қаржылық, экономикалық дағдарыс кезеңінде Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің тұрақтылығын қамтамасыз етіп, оны одан әрі тиімді дамыту және елімізде азық-түлік қауіпсіздігін сақтаудың әлеуметтік-экономикалық және саяси мәні зор болып отырғаны белгілі.
Біздің еліміз дүние жүзінің ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін негізгі 25 мемлекеттің қатарына енеді және өзінің ресурстық әлеуеті жағынан қазіргі деңгейден 3-5 есе артық өнім өндіруге мүмкіндігі бар екені белгілі. Сонымен қатар, сарапшылар аграрлық сектор есебінен ІЖӨ-нің өсімі жаһандық дағдарыс салдарынан болып отырған кедейшілікті азайтуға басқа секторлардың ІЖӨ-нің өсуіне әсер етуі жағынан 4 есе тиімді болатынын нақты жобалармен айқындап беріп отыр. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстанның аграрлық секторында шешімін күтіп тұрған күрделі әлеуметтік-экономикалық проблемалар да жоқ емес.
БҰҰ-ның жанындағы Халықтар қоры жер тұрғындарының 2050 жылға қарай 7,8 млрд. адамға өсуіне орай, күрделенуі мүмкін азық-түлік мәселесіне қатысты 61,2 млрд. долларға бағаланған арнай,ы бағдарлама ұсынды. Оның ішіне ауыл шаруашылығы ғылымын дамытуға 5 млрд. доллар, егістік жерді сақтауға 24 млрд. доллар, ормандарды қалпына келтіруге 6,8 млрд. доллар бөлуді көздеп отыр. Сол себепті аталған тақырыпты қарастыру және оның мәселелеріне тоқталу өзектілікті айқындайды.
Осыған орай біз келесідей мақсат қойдық: қазіргі таңдағы ғаламдық мәселелерге тоқтала отырып, әлемдегі азық-түліктің қажеттілігін қарастыру және оның қауіпсіздігінің шешу жолдарына тоқталу.
Міндеттері:
- қазіргі таңдағы әлемдегі жаһандық мәселелерге тоқталу;
- дүние жүзіндегі азық-түлік мәселелерін қарастыру;
- азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету факторлары мен шарттарын сипаттай отырып, еліміздегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемаларына тоқталу.
ХХ ғ. басында ғылымның қолдану аясының кеңейуі жаңа технологияны игеріп өнеркәсіпті елдерде өмір сүретін миллиондаған адамдардың тіршілігінің өзгеруіне және оларды жаңа экономикалық жүйеге біріктіруге алып келді. Әлемдегі елдердің ғылыми байланыстарының аясы кеңейіп, әлемдік ғылыми біртұтастық пайда болды. Осы қалыптасқан әлемдік ғылыми біртұтастық, бүкіл дүниежүзілік экономикалық бірігудің алғы бастамасы болды. Бұл үдерістің көріністерінің бірі ретінде алдыңғы қатарлы дамыған елдерде және әртүрлі континенттердегі ұлтаралық бірлестіктерде бірыңғай ұйымдастырушылық мәдениетінің түрлерімен жұмыс жүргізе бастады.
Қазіргі өркениетке тән құбылыс-ғаламдық қауіпқатердің әршуі. Олар әртүрлі және күннен-күнге үдей түсуде. Ғылыми әдебиеттерде бұл мәселелер үш топқа жіктеледі:
1. Халықаралық қатынастар саласымен байланысты мәселелер:
Соғыс және бейбітшілік мәселелері;
Этнологиялық мәселелер;
Дамушы елдердің экономикалық артта қалуын жеңу мәселесі;
Космос пен Әлемдік мүхитты бейбіт игеру мәселелері;
2. Жеке түлға мен қоғам арасындағы өзара қарым-қатынасқа байланысты мәселелер:
Демографиялық мәселе;
Аштық пен тоя тамақтанбаумен күрес мәселесі;
Ғылыми-техникалық дамудың жағымсыз салдарын жою мәселелері; аса қауіпті індеттерді жою мәселесі;
Рухани ортаны және адамзаттың мәдени әркелкілігін қорғау мәселесі;
3. Адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынасқа байланысты мәселелер:
Экологиялық;
Шикізаттық;
Энергетикалық;
Ауа райы және т.б. мәселелер.
СОЛАРДЫҢ ІШІНДЕ БІЗДІҢ ТОҚТАЛАТЫН ТАҚЫРЫБЫМЫЗ АЗЫҚ ТҮЛІК ҚАЖЕТТІЛІГІ ЯҒНИ ӘЛЕМДЕГІ АЗЫҚ ТҮЛІК ПРОБЛЕМАЛАРЫ.
Адамзаттың ғаламдық мәселелерінің шешу жолдарын табу үшін алдымен оның өзара тұтас байланыста бірлікте болатын адамзат қоғамдастығының дүниежүзілік проблемалар толқынының өткірлігін кеңдігін ұғынып түсініп алуды қажет етеді. Ол үшін жаңа саяси ойлау қажет. Бұл дегеніміз барша мемлекеттер және халықтар проблемалары ортақ бір планетарлық экипаждың (ұжымның мүшесі) ретінде сезіну. Адамзаттың техногендік заманда аман сау әрі қарай өмір сүруі, саясат пен халықаралық қатынастарда зорлық-зомбылықты болдырмауға, ядролық қарусыз дүниені құруға және жалпыадамзаттық мәдени құндылықтарды мойындап, олардың әлеуметтік және ұлттық мүдделерін ең биік бірінші орынға қоюды қажет етеді.
БҰҰ белгілеген норма бойынша, егер сен күніне 1 АҚШ доллары көлемінде ғана тамақ ішсең -- кедейсің, ал одан аз болса -- қайыршысың. Кейбір мамандардың зерттеулеріне сенсек, еліміздегі халықтың жартысынан көбін кедейлер табы құрайды. Тарата айтсақ, байлар -- 12 пайыз, орташалар -- 20 пайыз, ал кедейлер -- 68 пайыз болса керек. Байлар мен кедейлер арасындағы айырмашылықтың жер мен көктей екендігін барша жақсы біледі, яғни 30 есе, ал Еуропада бұл көрсеткіш бар-жоғы 5-7 есе. Тағы бір дерек: әр жыл сайын 900 миллионға жуық адам азық-түлік тапшылығынан зардап шексе, 10 мың бала мен 25 мың ересек адам аштықтың құрбаны. Жағдай әсіресе Африкада мүшкіл. Аш адамдардың саны 1990 жылдан 2012 жылға дейінгі уақыт аралығында 175 миллионнан 239 миллионға өскен. Онда екі минут сайын шамамен 200 адам аштан өліп жатады деген мәлімдеме жасаған болатын БҰҰ сарапшылары.
Аштықтың зардабы түрлі ауру, соғыс немесе табиғи апаттардан ауыр болып тұр. Жағдай бұдан да нашарлай түсетін көрінеді. Жоғарыда айтқанымыздай, әлем ғалымдары 2017 жылы жер бетінде азық-түлік жетіспеушілігі айқын сезіліп, жаһандық дағдарыс ушыға түспек деп дабыл қағуда.
Жаһандық азық-түлік қажеттілігінің негізгі мәселелері:
1.Микробиологиялық қауіптердің таралуы (Salmonella немесе Escherichia coli сияқты бактериялар)
2. Азық-түлік өнімдерінің химиялық ластануы;
3.Жаңа азық-түлік технологияларының бағалануы (генетикалық модификацияланған өнімдер);
4. демографиялық жарылысытың ушығуы.
Азық-түлік қажеттілігін қамтамасыз етудің жолдары:
1. Денсаулыққа қауіп туғызатын заттар мен микроағзаларды анықтаудың оңай және арзан әдістерін жасау.
2. Азық-түлік өнімдерінің бактериялық, микологиялық, паразитарлық тазалығын бақылау үшін және олардың құрамындағы гармондар мөлшерін анықтауға арналған зерттеу жұмыстарын кеңейту және тереңдету.
3. Аурулардың алдын алып, оларды жедел түрде анықтаудың және емдеудің қазіргі заманға сай әдістерін пайдалану (моллекулалық генетика, иммунология әдістері).
4. Қоршаған ортаны қорғау жұмыстарын, санитарлық бақылауларға қатаң тәртіп енгізу.
5. Жердің құнарлығын арттыру үшін жаңа технологияларды енгізіп, жерге әрдайым күтім жасау.
6. Тауарды өндірушілер мен сатып алушылар арасындағы байланысты ынталандыру.
7. Азық-түлік қауіпсіздігін сақтауда қосымша сақтық қорын жинау (резерв).
8. Нарықтағы тұтыну бағасын тұрақтандыру (халыққа қол жетімді баға орнату)[12].
Қортындылай келе, азық-түлік қажеттілігін қамтамасыз етуде орын алатын мәселелер ғаламдық мәселеге айналып бара жатыр. Халықты қауіпсіз азық-түлікпен қамтамасыз ету, ашаршылық тудырмау еліміздің басты мақсаттарының бірі болып табылады. Себебі, азық-түлік қауіпсіздігі барлық экономикалық жүйеге тән экономикалық категория. Азық-түлік қауіпсіздігін экономикалық және ұлттық қауіпсіздіктің ең маңызды құраушысы ретінде құрастыру қажет. Жалпы айтқанда, азық-түлік қауіпсіздігі- азық-түлік ресурстарымен, потенциалмен, кепілдіктермен қамтамасыз етілген сыртқы және ішкі жағдайлардан және қауіп қатерлерден мемлекеттің ел тұрғындарын түгелдей және жекелей азаматтардың қажеттіліктерін тамақ өнімдерімен, ауыз сумен және басқа да тамақ өнімдерімен жеткілікті қамтамасыз ету. Азық-түлік қауіпсіздігінің маңызды қасиеті отандық азық-түлік түрлерімен халықтың қамтамасыздығының деңгейі болып табылады. Сонымен қатар, жаһандық азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің бірнеше жолдары қарастырылды.
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің шетелдік тәжірибесін зерттеу және жалпылау келесіні көрсетті:
1.Дамыған мемлекеттерде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің келесі стратегиялары қалыптасты - өзін-өзі қамтамасыз етуге негізделген экспортқа және импортқа ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.