Атырау облысының радиациялық жағдайы

Атырау облысының радиациялық жағдайы

Облыс әлемдік мұхиттан төмен деңгейде орналасқан аумағының басым бөлігі негізінен Каспий маңы ойпатының кең шегінде жатыр. Қазақстанның батысында жартылай шөлейтті және шөлейтті аймақтарда орналасқан ойпатты немесе біршама көтеріңкі жазықтар бар. Шекарасының ұзындығы солтүстіктен оңтүстікке қарай 350 км, батыстан шығысқа қарай 600 км.

Атырау қаласы Атырау облысының облыс орталығы болып табылады. Халық саны 263, 9 мың адамды құрайды және (облыстың барлық халқы 45, 4%) «әлемдік мұхит» деңгейінен -25 - 26 метр төмен тұр.

Батысында Ресей Федерациясының Астрахань облысымен шектессе, солтүстігінде Батыс Қазақстан, шығысында Ақтөбе облысы мен оңтүстік - шығысында Маңғыстау облысының Үстірт платосының солтүстік бөлігіне дейін және Каспий теңізі суларымен ұласады. Облыста барлығы 204 елді мекен, оның ішінде: 2 қала, 13 кент, 178 село мен ауыл, 11 темір жол разъезді мен станциялары бар. Облыс бойынша қала елді мекеннің үлесі - 49, 1%, селолық - 50, 9%-ды құрайды. Облыс бойынша орташа алғанда 1 км ² аумақта халықтың тығыздығы 4, 9 адамды құрайды.

Аумақтың рельефі - Каспий теңізі жағалауларынан елеусіз көтерілетін толқынды жазық болып келеді. Каспий маңының маңызды алқап бөлігі тізбекті және шағыл құмдардан (Нарын, Тайсойған, Қарақұм), басым бөлігі сор топырақтардан тұрады. Облыстың солтүстік-шығысын Орал асты борлы шатқал тау сілемдері алып жатыр.

Климаты континенталды, қуаң. Жазы құрғақ, ұзақ, ыстық, қысы аз қарлы, суық. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 100-200 мм. Атырау облысының аумағындағы Жайық - Каспий бассейні бойынша ірі 4 өзен бар, олардың жалпы ұзындығы - 1002 км және ұзындығы - 348 км құрайтын 14 кіші өзен бар.

Атырау облысында жалпы су айдыны 60, 31 км ² 98 көл бар, сонымен қатар ұзындығы 740 км құрайтын Каспий теңізінің Солтүстік - Шығыс жағалауы. Өзеннің төменгі сағасында салалар, тармақтары, айрықтары, батпақты жерлер мен көптеген көлдер пайда болады, теректі тоғайлар кездеседі, оның көпшілігі тұзды. Олар жазда кебу нәтижесінде сортаңданады. Өзен жағалай емен және талды тоғайлар кездеседі. Облыстың ең ірі көлі- Индер (110, 5 км ² ) .

Аумақ топырақ жамылғысы мен өсімдік сипаты бойынша 4 аймаққа бөлінеді: теңіз маңы, өзен маңы алқабы, жартылай шөлейтті-далалы және құмды аймақтар. Облыс бойынша топырақ құрамы бойынша құм және дамымаған құмды шөл топырағы сонымен қатар сортаң және сор жерлерге ие.

Өзен жағасы бойындағы су жайылмасының топырағындағы орман өсімдіктері тиісті қолдау мен күтілген жағдайда молаяды. Аллювиалды тұнбалар есебінен пайда болған және табиғи дренаж мүмкіндігі бар су жайылмасы топырақтарынан басқа, облыс аумағында кең тараған өзінің физикалық, физико-химиялық (су ауа өткізу және т. б. ), қышқылды-сілтілі балансы бар сортаң және сор топырақ гумусын тиісті мелиоративті шаралар жүргізбей өсімдіктердің өсуіне жарамсыз болады.

Жергілікті жерде гамма сәулелену деңгейін бақылау «Қазгидромет» РМК күн сайын 3 метеорологиялық станцияларда (Атырау қ., Пешной, Құлсары қ. ) және Құлсары қаласының атмосфералық ауаның ластануын бақылау1 автоматты бекетінде (№7) жүргізіледі.

Елді мекендердегі атмосфераның төменгі қабатындағы радиациялық гамма-фонның орташа көрсеткіші 0, 06-0, 18 мкЗв/сағ құрап, табиғи фоннан аспады.

Сонымен қатар Атырау облысында атмосфераның төменгі қабатындағы радиоактивтік ластануды бақылау 1-ші метеорологиялық бақылау станциясында (Атырау қ. ) көлденең планшет арқылы ауадан сынама алу жолымен жүргізілді. Станцияда 5 тәуліктік сынама алынды.

Аумақта атмосфераның төменгі қабатындағы радиоактивті түсімдердің орташа тәуліктік тығыздығы 1, 4 Бк/м ² шекті жол берілген деңгейден аспайды.

Сонымен қатар, Атырау облысы бойынша Тұтынушылар құқықтарын қорғау департаментінің деректеріне сәйкес облыста 26 өндірістік кәсіпорында 443 бірлік жабық типті иондық сәулелену көзі бар.

Атырау облысында 2015 жылы 4298, 475 (2014 жылы - 631, 771) мың тонна қалдық жиналған. Оның ішінде кесек күкірт 9, 983 (2014 жылы - 260, 276) мың тонна, өндіріс қалдықтары 1330, 922 (2014 жылы 371, 495) мың тонна және тұрмыстық қатты қалдықтар 2 957, 570 (2014 жылы 2 875, 870) мың тонна құрады.

2015 жылдың соңына қарай түзілген қалдықтардың көлемі 400, 9695 (2014 жылы - 292, 083) мың тонна құрады. Оның ішінде өнеркәсіптік қалдықтар - 319, 2695 (2014 жылы - 227, 286) мың тонна және тұрмыстық қатты қалдықтар - 81, 700 (2014 жылы - 64, 797) мың тонна, сонымен қатар «Теңізшевройл» ЖШС-нің қызметі нәтижесінде 9, 983 (2014 жылы - 75, 793) мың тонна кесек күкірт пайда болды.

Негізінен өндірісте қалдықтар мұнай және газ кен орындарын өңдеу, көмірсутекті шикізатты сақтау, тасымалдау және құрылыс жұмыстарының нәтижесінде пайда болды.

2014 жылмен салыстырғанда 2015 жылы пайда болған қалдықтар көлемінің артуы ластанған күкірт көлемінің және қатты минералды қалдықтар, №5 күкірт картасының жоспарланған тазалауында және ТФС қондырғысының бұрғылау шламын қайта өңдеу кезіндегі («Теңізшевройл» ЖШС) артуымен түсіндіріледі.

Сонымен қатар, тұрмыстық қатты қалдықтардың да көлемі артқан. Бұл үрдіс халықтың тұтынуының өсуімен және де елді мекендердегі қоқыс тазалау табиғат қорғау шараларын өткізумен және т. б. байланысты болып отыр.

Облыс аумағындағы өнеркәсіптік қалдықтарды кәдеге жаратуды қалдықтарды кәдеге жарату бойынша мамандандырылған кәсіпорындар айналысады. Қалдықтарды залалсыздандыру және қайта өңдеу физика-химиялық, микробиологиялық, термиялық әдістермен жүзеге асырылады.

Кейбір ірі кәсіпорындардың қалдықтарды басқару мәселесі жағдайының қысқаша сипаттамасы:

2015 жылы «Теңізшевройл» ЖШС-де 1330, 922 мың тонна өндірістік қалдықтар пайда болды. 76, 419 мың тонна өндірістік қалдықтар ( 15, 5% кәдеге жаратылды) қайта өңдеу және тараптық ұйымдарға беру жолымен кәдеге жаратылды, қалғандары өз полигондарында орналастырылды.

2015 жылы «Ембімұнайгаз» АҚ-да 13, 231 мың тонна өндірістік қалдықтар пайда болды, оның ішінде 3, 236 мың тонна мазутпен ластанған топырақ пен мұнай шламы (немесе 33, 2 % кәдеге жаратылды) қайта өңделді және 6, 523 мың тонна өндірістік қалдықтар кәсіпорынның өз полигондарында орналастырылды. 2015 жылы табиғат қорғау шаралары жоспарына сәйкес, KASC-30M қондырғысында мазутпен ластанған топырақты қайта өңдеу жүргізілді. Күтілетін экологиялық тиімділік: өндірістік қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату. 3, 236 мың тонна мазутпен ластанған топырақ және мұнай шламы қайта өңделді.

2015 жылы «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС-де 79, 689 мың тонна өндірістік қалдықтар пайда болды, оның ішінде 0, 0831 мың тонна кәсіпорынның өз полигонында орналастырылды, ал қалған қалдықтар келісімшарт негізінде кәдеге жарату үшін тарапты ұйымдарға берілді.

2015 жылы Норт Каспиан Оперейтинг Компани Б. В. - де 7, 082 мың тонна өндірістік қалдықтар пайда болды. Барлық қалдықтар кәдеге жарату үшін тарапты ұйымдарға берілді.

Уытты қалдықтар полигоны туралы:

Облыстағы 15 кәсіпорнында уытты қалдықтарды орналастыру үшін 28 полигон бар, бұл 1-ші кестеде көрсетілген.

1-кесте. Уытты қалдықтарды орналастыруға арналған полигондар

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс