Электрондық есептеуіш машинаның мүмкіндіктері

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

КОМПЬЮТЕРЛІК ГРАФИКА КУРСЫ БОЙЫНША ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚТЫ ӨҢДЕУ ЖӘНЕ
ҚҰРАСТЫРУ

Дипломдық жұмыс

Костанай, 2017
Мазмұны

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1 Пән облысының
зерттелуі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 5
1.1 Бағдарламалық өнімді
құрастыру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1.2 Бағдарламалық өнімді өңдеу
бағыттары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... 6
1.3 Бағдарлама-әдістемелік кешенді құрастыру талаптарының
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
1.4. Техникалық құрылғылардың құрамына және параметрлеріне қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 10
2 Бағдарламалық өнімнің
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 11
2.1 Компьютерлік графика пәні бойынша қысқаша
шолу ... ... ... ... ... ...11
2.2 Электрондық оқулықты құрастырудың бағдарламалық
ортасы ... ... ...17
2.3 Компьютерлік графика электрондық оқулықтың интерфейстік
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... . 24
2.3.1 Электрондық оқулықтың құрылымдық сипаттамасы ... ... ... ... ...
24
2.3.2 Теориялық бөлім ақпараттық блогының сипаттамасы ... ... ... ..
26
2.3.3 Бейне сабақтар бөлімін
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 29
2.3.4 Практикалық сабақтар бөлімінің
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ...30
2.3.5 Тест жалпы тестілеу формасын
жобалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35
3 Қолданушыға
басшылық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... . 39
3.1 Теориялық және практикалық мәліметтерді оқып
білу ... ... ... ... ... ... .39
3.2 Жалпы алған білімді тест жүзінде
тексеру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... . ... . 50
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ...

Кіріспе

Қазіргі замандағы білім беру жүйесі ақпараттық технологиялар және
компьютерлік телебайланыстарды белсене пайдалануда. Қашықтан білім беру
жүйесі ерекше қарқынды дамып жатыр, бұл жағдай факторлар ретінде әсер етті,
және бәрінен бұрын білім беру мекемелерін қуатты компьютерлік техникамен
жабдықтау және Интернет жүйесі қоғамын дамытуда.
Ақпараттық техологиялардың дамуы жаңа, дәріс берудің таптырмайтын
мүмкіндігі – дистанциялық оқыту түрін енгізуді берді. Басқа жақтан алғанда,
электрондық оқулықтардың жасалуы ақпаратттық материалдардың тұрақты жаңарту
сияқты мәселесін шешуге әсер етеді. Оларда тағы да көптеген жаттығулар мен
мысалдар болуы, әртүрлі ақпараттар динамикті түрде егжей-тегжейлі
бейнеленуі мүмкін. Тағы да, электрондық оқулықтағы компьютерлік тестілеу
көмегі арқылы білім дәрежесін тексеру жүргізіледі. Қазіргі уақытта әр түрлі
пәндер бойынша электронды оқулықтар шығып жатыр. Бірақ бұлардың ішінде шын
оқытатын сапалы оқулықтарды табу оңай емес. Көбінесе анықтамалық электронды
оқулықтар кездеседі.
Дипломдық жұмыстың тақырыбы Компьютерлік графика электрондық
оқулығын құрастыру, ол Компьютерлік графика пәні бойынша қазақ тілінде
оқитын топтары үшін сабақ беруге көмектеседі.
Бұл жобаның мақсаты – электрондық есептеуіш машинаның мультимедиялық
мүмкіндіктерін қолдану, электрондық оқулықтың бағдарламалық үлгісін жасау,
графикалық редактордың көмегімен сурет салу дағдыларын қалыптастыру,
визуалды бағдарламалау ортасын пайдалану арқылы оқулықтың ыңғайлы және
тартымды интерфейсін құрастыру.
Бағдарламалық өнімнің қажеттілігі – берілген пән бойынша студенттердің
білімін жүйелеу, студенттің өз бетінше оқу дағдыларын қалыптастыру,
ақпараттың үлкен көлемін аз уақытта игеруді қамтамасыз ету, осы пән бойынша
жаңа бағдарламалық әдістерін оқып білу болып табылады.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі – қазіргі уақыттағы бұл пән бойынша
қазақ тіліндегі сапалы электрондық оқулықтардың тапшылығы, заман
талаптарына сай жаңа бағдарламалық құралдардын жасау, оқу процесін жаңарту.
Берліген бағдарламалық өнімнің құрамына Компьютерлік графика пәні
бойынша теориялық мәліметтерден басқа, Corel Draw графикалық редакторы
бойынша мультимедиялық және практикалық тапсырмалар және қосымша сөздік
кіреді. Сондай – ақ, студенттің алған білімін бақылау және бекіту үшін
тестілеу жұмысы қарастырылған. Бұндай әдістердің қолданылуы берліген
электрондық оқулықты басқа электрондық басылымдардан айрықша және қажетті
екенін көрсетеді.

1 Пән облысының зерттелуі

1.1 Бағдарламалық өнімді құрастыру

Дипломдық жұмыс ретінде Компьютерлік графика пәні бойынша электронды
оқулық жасау міндеті қойылды. Осы оқулықты жасау барысында электрондық
оқулықтарға сай талаптардың көбісін орындалды. Бұл ЭЕМ мультимедиялық
мүмкіндіктерін қолдану, оқушының білімін тексеру.
Неліктен электрондық оқулықтың тақырыбы ретінде Компьютерлік графика
тақырыбы алынды? Бұл тақырып бойынша қазақ тілінде әдебиет табу өте қиын.
Ал электронды оқулық түрінде мүлдем таба алмайсын. Бұл жағдай оқушыларды
осы тақырып бойынша оқуды қиындата түседі. Сондықтан осы тақырып бойынша
мәлімет жиналып, ол электрондық оқулық түрге келтірілді.
Білім беру орындардың оқу бағдарламаларымен көзделген оқу ақпаратының
үлкен көлемі, сонымен қатар мамандарды дайындаудың шектелген уақыты осы
заманғы оқу үрдісін қиындатып жіберді. Сондықтан, оқытудың жаңа құралдары
мен әдістері қажет. Олар, бір жағынан бүгінгі күннің талабына сай келетін
ақпараттың көлемін арттыруға мүмкіндік беру керек, екінші жағынан оқу
жоспарымен көзделген уақыттық шектеулерден аспау керек. Яғни, оқу үрдісін
максималды түрде оңтайландыру қажет.
Біріншіден, ол оқушыға өзіне оқудың уақытын және орнын таңдауға
мүмкіндік береді, екіншіден, әйтеуір бір жағдайлармен дәстүрлі алалмай
қалған адамдарға білім алуға мүмкіндік береді, үшіншіден, оқу саласында
жаңа ақпараттық технологиялар қолдану, төртіншіден, белгілі бір дәрежеде
оқуға кететін шығынды қысқартады. Басқа жақтан қарасаң, дистанциялық оқыту
оқытудың индивидуалдау мүмкіндіктерін күшейте түседі. Қашықтан білім беру
түрінде заң бойынша электрондық оқулықтар қолданылады. Бұл оқулықтардың
артықшылығы біздің көзімізше: біріншіден, олардың ықшамдылығы, екіншіден,
компьютерлік жүйелердің дамуына байланысты қол жеткізуге оңтайлы,
үшіншіден, қазіргі заманғы ғылыми білім дамуы дәрежесінің адекваттығы.
Басқа жақтан алғанда, электрондық оқулықтардың жасалуы ақпаратттық
материалдардың тұрақты жаңарту сияқты мәселесін шешуге әсер етеді. Оларда
тағы да көптеген жаттығулар мен мысалдар болуы, әртүрлі ақпараттар
динамикті түрде егжей-тегжейлі бейнеленуі мүмкін. Тағы да, электрондық
оқулықтағы компьютерлік тестілеу көмегі арқылы білім дәрежесін тексеру
жүргізіледі.

1.2 Бағдарламалық өнімді өңдеу бағыттары

Дипломдық жұмыс программалық өнім болып табылады. Оның басты мақсаты
Компьютерлік графика пәні бойынша оқыту, білімді жүйелеу, қайталау және
түзету үшін арнайы электрондық оқулықты жасау. Программа құрылымы мынадай
негізгі бөлімдерді қамтиды:
- материалдың теориялық бөлімін оқыту;
- материалды визуалдық түрде оқыту үшін видео фрагменттер енгізу;
- алған білімді тәжірибе жүзінде қолдану мақсатында лабороториялық
жұмыстарды орындау көзделеді;
- білім сапасының деңгейін бақылау үшін қорытынды тестілеу
қарастырылады.
Электрондық оқулықтың негізі Borland С++Builder 6 for Windows жобалау
ортасында іске асырылған. Оқулықтың өзі HTML Web – құжаттарды жасаудағы ең
мықты құралы болып табылады.

1.3 Бағдарлама-әдістемелік кешенді құрастыру талаптарының
сипаттамасы

Электрондық оқулық деген не және оның кәдімгі оқулықтан айырмашылығы
неде? Әдетте, электрондық оқулық оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұны
бейнеленген ДЭЕМ-дердің магнитті тасымалдағыштарында (қатты немесе жұмсақ
дискілерде) болатын білім беру, бақылау, модельдеу және басқа да
программалардын тұратын комплект ретінде қарастырылады. Электрондық оқулық
әдеттегіні толықтырады, ал мына кездерде ол ерекше тиімді:
- жылдам кері байланысты қамтамасыз етеді;
- әдеттегі оқулықта ізденіс қиын болса, бұнда қажет ақпаратты
(контексттік ізденіс те) тез табуға көмектеседі;
- гипермәтіндік түсіндірулерге көп бағытталу кезінде уақытты
үнемдейді;
- қысқа мәтінмен бірге – көрсетеді, айтады, модельдейді және т.б. (дәл
осы жерде мультимедиа-технологиялардың мүмкіндіктері мен
артықшылықтары көрінеді) нақты жеке тұлға үшін анықталған бөлімдегі
білімін тез, бірақ оның темпіне байланысты тексереді.
Мультимедиялық қосымшалар жасаудың қуатты авторлық құралдардың шығуына
байланысты программалау тілдерінен жеткілікті дәрежеде қарапайым скриптік
жүйелерге өту басталды, программалық құралдарды жөндеу үрдісі оңайлатылды.
Енді мультимедиялық өнімдер құру көп пайдаланушыға мүмкін болды.
Электрондық оқулық шындыққа жақын мүмкіндіктер болуы керек. Жай
оқулыққа қарағанда онда көбірек иллюстрация пайдалануға болады,
видеофильмдер фрагменттері, және де виртуалдық шындық панорамасын
пайдалануға мұның көмегімен қоршаған ортаның толық бейнесін алуға, нақты
заттардың анықтамасын тыңдауға болады.
Сонымен, электрондық оқулық жай оқулықтың барлық мүмкіндіктерін сақтай
отырып, осылармен салыстырғанда көрікті қылатын гипермедиа мен виртуальді
шындық, интерактивтілік, өте жоғарғы ақпарат іздеу элементтерін ала отырып
жаңалануы қажет.
Сондықтан, электрондық оқулықты әр пәнге арнап шығаруды бастауымыз
керек. Электрондық оқулықтың жақсы жасалуы өзінен өзі білім беруді
жақсартпайды, сондықтан, осы оқулықтарды пайдаланатын оқытушылардың,
жасалған құралдарды жемісті пайдалануы мен олардың сапалы дайындалуына
байланысты.
Электрондық оқулықтың кемшілігіне дисплейден ақпаратты қабылдауды
(экраннан мәтіндік ақпаратты оқыған кітапты оқудан қолайсыз және тиімсіз)
және кітапқа қарағанда қымбат екенін айтуға болады.
Электрондық оқулықтарды құрастыру құралдарын топтарға бөлуге болады,
мысалы, функцияның қолданылу және орындалу, техникалық қамтамаға талап қою,
қолдану ерекшеліктерін тағайындау секілді көрсеткіштер қосылатын кешенді
критерий пайдаланып. Көрсетілген критерийлерге сәйкес келесідей
классификация келтіруге болады:
- әдеттегі алгоритмдік тілдер;
- жалпы қолданыстағы құралдар;
- мультимедиа құралдары;
- гипермәтіндік және гипермедиа құралдары.
Төменде белгіленген топтардың ерекшеліктері және оларға қысқа шолу
келтірілген. Тікелей программалау құралдарымен құрылған электрондық
оқулықтардың сипаттары:
- нақтыламалану стилінің түрлілігі (түс палитрасы, интерфейс,
электрондық оқулық құрылымы, матьериалды беру тәсілі және т.б.);
- өзгертудің қиындығы;
- уақыт шығыны және көп еңбектің қажеттілігі;
- аппараттық шектеудің болмауы, яғни қолда бар техникалық негізге
байланысты электрондық оқулық құрастыру мүмкіндігі.
Жалпы қолданыстағы құралдар маман программашы емес қолданушылардың
электрондық оқулық құруы үшін керек. Электрондық оқулықты жобалау кезінде
бұл құралдар келесідей мүмкіндіктермен қамтамасыз етеді:
- электрондық оқулық құрылымын құрастыру;
- мәтінді енгізу, дұрыстау және форматтау (мәтіндік редактор);
- тұрақты иллюстративті бөлігін дайындау (графикалық редактор);
- қозғалмалы иллюстративті бөлігін дайындау (дыбыстық және анимациялық
фрагменттер);
- басқа жасау құралдарын қолданып нақтыламаланған орындалушы
модульдерді қосу және т.с.с.
Жалпы қолданыстағы құралдардың артықшылықтарына мыналарды келтіруге
болады:

- маман емес программашылардың электрондық оқулық құру мүмкіндігі;

- электрондық оқулықты жасау мерзімінің және көп еңбектіліктің
қысқаруы;
- компьютерлерге және программалық қамтамаға қойылатын төмен талаптар.
Сонымен бірге жалпы қолданыстағы құралдар төмендегідей кемшіліктерге
ие:

- интерфейстің жақсы ұйымдастырылмауы;

- мультимедиа және гипермедиа жүйелеріне қарағандағы аз мүмкіндіктер;

- қашықтан білім беру программасын құру мүмкіндігінің болмауы.

Жаңа ақпараттық технологиялар шықпас бұрын сарапшылар бірнеше
зерттеулер жүргізіп, материалды қабылдау мен біраз уақыт өткеннен кейінгі
бұрынғы алынған білімін еске түсіру арасындағы байланысты жасады. Егер
материал дыбысты болса, онда адам оның 14 көлемін есіне сақтаған. Егер
ақпарат визуальды түрде бейнеленсе – 13-ке жақын. Аралас (көру және есту)
арқылы болса, есіне сақтау жартыға дейін жеткен, ал егер адам оқу процесіне
көңіл бөлсе, онда материалды қабылдау 75%-ке дейін жеткен.
Сонымен, мультимедиа ақпаратты – мәтінді, қозғалмайтын бейнелерді
(суреттерді және фотоларды), қозғалмалы бейнелерді (мультипликацияны и
видеоны) және дыбысты (цифрлық және MIDI) берудің бірнеше әдісін
интерактивті өнімге біріктіретінін білдіреді.

1.4 Техникалық құрылғылардың құрамына және параметрлеріне қойылатын
талаптар.

Электрондық өніммен жұмыс істеу үшін пайдаланушының жұмыс орнының
белгілі аппараттық қамтамасыз етілуі қажет. Аппараттық
қамтамасыздандырылуының негізгі компоненттері болып қолданылатын
компьютердің типі немесе оның жүйелі блогының құрамы және ақпаратты
визуализациялау әдісінің параметрлері – монитор табылады. Жүйелі блогының
құрамында материндік плата және компьютердің ядросы, оның типін және
жылдамдық сипаттамаларын анықтайтын, яғни процессор, жедел сақтайтын
құрылғы және бірінші мен екінші деңгейдегі кэш – жады маңызды роль
атқарады. Электрондық оқулықты құрастыру барысында жүйеге келесі талаптар
қойылады:
- Windows 2000XPNT операциондық жүйесі;
- 1200 Гц жиілігінен төмен болмайтын Intel Pentium III немесе AMD
процессоры бар дербес ЭЕМ;
- жедел жады 128 Мбайттан кем емес және де қатты дискіде бос 100-150
Мбайт болуы тиіс;
- Монитордың рұқсат етілуі 1024 экрандағы 768 пиксел, тереңдік реңі 32
бит болуы қажет;
- Бағдарлама орнату үшін лазерлік дисководтың бар болуы қажет;
- MS Internet Explorer;
- Бейне файлдарды қарау үшін бейне кодектер қажет.

2 Бағдарламалық өнімнің сипаттамасы

2.1 Компьютерлік графика пәні бойынша қысқаша шолу

Қазіргі таңда компьютерлік графика адаммен ЭЕМ – ның арасындағы
байланысының негізгі құрылғы болып табылады. Ұсыныстардың қалыптасқан
облыстары деп төмендегілерді айтамыз:
- компьютерлік моделдеу, бұл компьютерлік графиканың ұсынстарының
дамуының ең алқышқысы болып саналады;
- ғылыми зерттеулердің автоматизациясының жүйелері, жобалау
автоматизациясының жүйелері, өндірістік автоматизациясының
жүйелері, технологиялық процесстерді басқарудың автоматизациясының
жүйелер;
- бизнес;

- өнер;

- ақпарат құралдары;

- бос уақыт.

Қзіргі таңда компьютерлік графиканың ұсынысының жаңа түрі – шынайы
нақтылық пайда болды.
Теледидардан жобалау автоматизация жүйесіне байланысты көптеген
хабарларды көруге болады.
Бизнес әлемі туралы хабарларды көрсету бүгінгі таңда әртүрлі
дисплейлі техникаларды көрсетуден басталады.
Өнерге келетін болсақ бүгінгі танда компьютер арқылы мультфильмдерді
жасау үшін жүздеген бағдарламалар туындап жатыр.
Компьютерлік графиканы ақпарат құралдарында қолдану күнделікті әдетке
айналған.
Сондықтан бүгінгі таңда кез келген нәрсені өңдеп, қайта қалпына
келтіру үшін ЭЕМ машиналар қолданылады, оның ішінде компьютерлік графика.

Компьютерлік графиканың дамуы, техникалық құрылғылардың дамуына және
дисплейлердің ерекшеліктеріне байланысты.
ЭЕМашинасынан сәуленің бейнесін шығару үшін Электросәулелік
трубкаларды қолданды, осылар арқылы сәулені кез келген жағынан түсіруге
мүмкіндік туды. Осы эксперттің көмегімен векторлық дисплейлердің дамуы
басталды. Векторлық дисплей түзу кескіндерді жасайды.
Сәуленің нүктеде экран бойынша айналуынан люминофорланған экран жарығы
туындайды. Сәуленің басқа кезенге өтуіне байланысты бұл жарықтық тез көзден
ғайып болады.(жарықтықтың ұзақтығы 0,1 с. кем)
Векторлық дисплейлар секундына 50 рет 3000-4000 –ге жуық түзу
кескіндерді жасайды.
Векторлық дисплей бейненің кез келген элементін онай өшіреді. В
векторных дисплеях легко стереть любой элемент изображения - достаточно при
очередном цикле построения удалить стираемый элемент из дисплейного файла.
Векторлық дисплей ЭЕМ жылдамдығы жоғары байланыс каналдары арқылы
қосылады.
Бірінші векторлық дисплейлар сериясы 60 жылдардың басында шет елдерде
пайда болды. 1963 жылы ЭЕМ 2250 дисплейлық станциясы өңделді. 1964 жылдың
күзіне дейін бұл құпия түрінде сақталып келді.
70 - ші жылдардың ортасында микроэлектроникадағы технология
прогрессінің дамуы сәулені растрлық түсірілетін дисплейлерді жасауға әкеп
соқты.
60 - шы жылдардың соныңда есте сақтайтын Электросәулелік трубкалар
пайда болды. Олар көп уақыт мезетінде бейнені экранды сақтауға мүмкіндік
берді.
1950 жылдан басталған компьютерлік графика бүгінгі күнге дейін
экзотикалық эксперименттерден өтті. Графикалық интерфейс бүгінгі таңда
операциондық жүйеден бастап бағдарламаларды қамтамасыз етудің стандарты
болып табылады.
Компьютерлік графиканың дамуын келесі этаптарға бөлуге болады:
- 60-70 жылдарда – ғылыми және әскери зерттеулерде қолданылды.
Әдістердің, алгоритмдердің дамуы, графикалық элементтердің
қолданылуы;
- 80 - ші жылдарда – қолданбалы ғылымда қолданылуы;
- 90 –шы жылдар - адамның ЭЕМ байланысының негізгі құрылғысы болып
табылады.
Компьютерлік графиканың бүгінгі таңдағы анықтамасы былай болады – бұл
бағдарлама-аппараттық есептегіш комплексінің көмегімен бейнені өңдеумен,
жасаудың әдістерімен айналысатын информатиканың арнайы облысы.
Компьютерлік графиканы бүгінгі таңда келесі бағыттарға бөлуге болады:
- бейнелеу компьютерлік графикасы;
- бейненің сараптамасы және өңделуі;
- талдаудың сценасы;
- ғылыми абстракцияларға арналған компьютерлік графика.
1) Бейнелеу компьютерлік графикасының объектісі болып синтезделген бейне
табылады. Негізгі міндеттері:
- бейненің генерациясын және объектің моделін құрастыру;
- моделді және бейнені қалыптастыру;
- объекті идентификациялау және қажетті ақпаратты алу.
2) Бейненің сараптамасы және өңделуінің объектісі: фотосуреттерді дискретті
және сандық түрлерінде ұсыну. Негізгі міндеттері:
- бейненің сапасын арттыру;
- бейненің бағасын, формасын, қажет етілетін объектін өлшемін анықтау;
- бейнені қалыптастыра отырып объектін қасиеттерінің классификациясын
жасау.
3) Талдаудың сценасының объектісі фотосуреттерде синтезделген немесе
бейнеленген болады. Негізгі міндеттері:
- графикалық объектілердің сипатталу ерекшеліктері және қалыптасуы;
- талдаудың сценасының мысалы машиналық тұлғалар(роботы), рентген
суреттерінің сараптамасы және қажетті объекті қадағалаулар болып
табылады. Сонымен, талдаудың сценаларының нәтижесінде бейнелеу
графикасы + бейненің сараптамасы + арнайы құрылғылар туындайды.
4) Ғылыми абстракцияларға арналған компьютерлік графика енді ғана
қалыптасып келе жатқан жаңа бағыт. Ғылыми абстракцияларға арналған
компьютерлік графика бұл жаңа ғылыми білімдердің қалыптасуына әсерін
тигізеді.
Бұны білудің жалпы тізбегі гипотезадан объектке дейінгі аралықтағы
шешімді қамтиды, ал оның шешімі жаңа білімнің тууына әкеп соғады.
Адамның білімді тануына мидың екі негізгі механизмің қолданады:
- түсінушілігі, логикалық ойлауы, сөйлеу қабілеті;
- түсінбеушілігі, сезімтал бейнелер мен жұмыс жасауы.
ЭЕМ алғашында компьютерлік графиканың құрылғыларының және
процессорлардың өнімділігінің аздығынан тек қана символдармен жұмыс істеуге
мүмкіншілігі болды.
Графикалық супер-станциялардың пайда болуына байланысты, Супер-ЭЕМ
–лары, дүниеге келді. Осы машиналардың арқасында бейнемен қажетті деңгейде
жұмыс істеу эффективтілігі мүмкін болды.
Жоғарыда айтқандай, ми білімді танудың екі әдісімен ойлап қана қоймай
олармен керек уақытында жұмыста жасай алады, бейнелермен ол ЭЕМ –на
қарағанда эффективті жұмыс жасайды.
Бұл ғылыми абстракцияларға арналған компьютерлік графиканың негізгі
міндеті болып – білімді ұсынудың моделдерін жасау.
Шынайы нақтылық – компьютерлік графика ұсыныстарының жаңа бағыты, оның
қызметі қоршаған ортаны адам арқылы ЭЕМ-мен байланыстыру болып табылады.
Шынайы нақтылықтың негізгі жүйесі – жоғары өнім шығара алатын графикалық
жұмыс станциялары. Бұлар түрлі –түсті бейнелерді қалыптастыру үшін бейнелеу
мүмкіншілігі бар станциялар болып саналады.
Шынайы нақтылық жүйесінің басқа бейненің жүйелерінен айырмашылығы –
бұн көруге ғана әсер етпейді, басқа сезімтал органдарменде жұмыс істейді.
Ең бірінші бұл жүйе дауыстардың таралуы әсер етеді. Қазіргі таңда шынайы
нақтылық жүйелері өте қымбат. Ең арзандары 20 мың доллар тұратын болса,
қарапайым жүйелер – 100 мыңнан асылып жығылады.
Шынайы нақтылық жүйесін өңдеудің қымбаттылығына байланысты, көбінесе
оның орнына қарапайым бағдарламаларды қолданады. Бұл бағыттағы ең алғашқы
қадамдар 60 жылдары ұшқыштарға арналған компьютерлік тренажерларды
өңделгенде жасалынды. Онда көбінесе көруге байланысты іс-әрекеттер
қамтамасыз етілді. Қазіргі таңда шынайы нақтылық жүйесінің принциптерін
қолдануға арналған көптеген ойындар пайда болды. 1992 жылы Чикаго (США)
қаласында шынайы нақтылыққа арналған бейне ойындар орталығы ашылды. Қазіргі
таңда Шығыста шынайы нақтылық жұмысы компьютерлік облыстың дамуының негізгі
бағыты деп қарастырылуда, осының арқасында бәсекелестікке төтеп беруде.
Компьютерлік графика инструмент ретінде ғана қызмет жасаса да, оның
құрылымы және әдістері фундаментальды және қолданбалы ғылымның
жетістіктеріне байланысты: математика, физика, химия, биология, статистика,
бағдарламалау және т.б. Сондықтан компьютерлік графика информатика
бағытының ең дамыған сатысы болып табылады.
Компьютерлік графикадағы бағдарламалау бөлігі универсальды және
мамандандырылған ұсыныстармен көрсетілген: растрлық және векторлық
редакторлар, үш өлшемді объектердің бағдарламасын жасау және өңдеу,
автоматтандырылған жобалау жүйелері, ойын бағдарламалары. Көптеген
бағдарламалар растрлық және векторлық графиканың қосылуынан жасалған.
Универсальды ұсыныстардан басқа растрлық графикада өзіміз жасаған
бағдарламаларда жеткілікті. Мысалы, бейнені жасауға арналған Corel Painter
редакторы. Жүмыстың эффективтілігі компьютерлік жүйенің графикалық
бөлігіне байланысты. Көбінесе бұл векторлық графикада байқалады. Ал
компьютерлік графиканың барлық саласында өнімнің сапасы компьютердің
теміріне байланысты. Графикалық картаның мүмкіншілігіне және мониторға
байланысты.
Машиналық графиканың бағдарламалары жұмыс жасайтын барлық бейнелері
екі классқа бөлінеді: растрлық және векторлық. Машиналық графиканың
термонологиясында растрлық бейнелер деп пикселдер массивін айтады, олар
өлшемдері бірдей геометриялық фигураларға ұқсас, сеткаларда орналасады,
көбінесе тіктөртбұрышқа немесе дөңгелек ұқсайды. Фигуралардың әрқайсысының
өз түстері болады. Компьютердің жадысында растрлық бейнені ұсыну деп –
барлық пикселдердің түсі туралы массивтік мәліметтерді айтамыз. Растрлық
графиканың мысалы ретінде шынайы әлемде – мозайка болып табылады.
Векторлық бейне дегеніміз машиналық графикада геометриялық объектердің
әртүрлілігі және күрделілігінің жиынтықтарын айтамыз.Бұндай бейнелер үлкен
немесе кіш болуы мүмкін. Бұған қарапайым геометриялық фигуралар
(дөңгелектер, тікбұрыштар, көпбұрыштар, эллипстер) жатады.
Векторлық графиканың ерекшелігі болып оның ішкі келбетін анықтайтын басқару
параметрлері анықталады. Мысалы, дөңгелек үшін бұндай басқару параметрі
оның диаметрі, түсі, сызықтың типі және қалыңдылығы, сондай –ақ ішкі
облыстың түсі болып табылады.
Векторлық бейнені компьютер жадысында ұсыну растрлық бейнеге қарағанда
күрделі болып саналады.

2.2 Электрондық оқулықты құрастырудың бағдарламалық ортасы

Электрондық оқулықты бірнеше жыл бұрын сияқты кітаппен салыстыруға
болмайды – қазіргі кезде көптеген оқыту бағдарламаларын ойыннан айыру
қиыншылық туғызады, осындай ойындарды жеңу үшін білім керек, қазіргі кезде
балаларға бұның өте қажет екенін түсіндіру қиын - өйткені біздің
бағдарламамызда да көп мәселелердің шешімін кейінге қалдыра беру
қасиетіміз де кездеседі. Қазіргі компьютерлік құжаттардағы бұндай
элементтің қосымша ақпарат құжаттарының кез келген орнына көңіл бөлуге
қажет, сол уақытта қайтадан оқыту кезіндегі құжаттың мәтіні қосылады.
Ұсынылып отырған бағдарламалық өнім HTML және Borland C++ Builder 6
бағдарламалық ортасында құрастырылған.
Электрондық оқулықты құрастырудың негізі болып HTML (Hyper Text Markup
Language ) – гипермәтіндік сілтемелер тілі қолданылды. Бұл тіл Веб-сайттар
мен Веб-беттерді құрастырудың негізі болып саналады. Гипермәтінді дәстүрлі
құжаттарға мультимедиалық элементтерді қосу үшін пайдаланған жөн. Тәжірибе
жағынан алғада, гипермәтіннің дамуы арқасында көптеген пайдаланушылар өзіне
тиесілі мультимедиалық өнімдерді құру мүмкіндігін алады және оларды компакт
– дискілерде таратады. HTML – беттер жиынтығы түрінде орындалған бұндай
бағдарламалық өнімдер арнайы бағдарламалық құрылғыларды қажет етпейді,
себебі Web – броузерлер деректермен жұмыс істеу үшін қажетті құралдар
көптеген дербес компьютерлерді бағдарламалық қамтудың бөлігі. Бұндай кезде
тұтынушыдан өндірілетін өнімнің тақырыбына қатысты жұмысты орындау талап
етіледі: мәтінін дайындау, сурет салу, HTML бетін құру және олардың
арасындағы байланыстылықты ойластыру. HTML – дің үлкен жетістігі ол
көптеген қазіргі құрал – саймандық құрылғылар жұмысты көтере алады және
HTML форматта құжаттарды сақтай алады. Сондықтан HTML әсіресе бағдарламалық
өнімдерді құру үшін қолданылады. Бірақ демонстрациялық үлгілердің әр түрлі
түрлерін құру, тестілеу процедурасы және сауалнама визуалды бағдарламалау
тілінің көмегімен жеңілірек жасалынады.
Қандай операционды жүйе, қандай монитор параметрлері, қандай
қолданылатын браузер болмасын, HTML – беті кез келген қолданушы алдында
бірдей болып келеді. Себебі HTML тілі әмбебап.
Borland C++ Builder6 бағдарламалау жүйесі бағдарламалау тілінде
жұмысының өте жоғары тиімділігін қаматамасыз ететін орта және өзінің
редакторы, компиляторы бар.
Берілген тапсырманы орындау үшін С++Builder тәсілдерін қолдануға
болады. Себебі С++Builder қазіргі кезеңде ақпараттық жүйелерді құрастыруға
арналған белгілі құрылғылардың бірі болып табылады.
Интеграцияланған құрылым ортасы (Integrated Development Environment –
IDE) – бұл қосымшаны жобалау, қосу және тексеру үшін арналған және
бағдарламаны құрастыру процесін жеңілдетуге бағытталған орта болып
табылады. Оның құрамына кодтар редакторы, жөндеуші, құрылғылар панелі,
бейнелерінің редакторы, мәліметтер қоймасының құрылғысы – бір сөзбен
айтқанда, жұмыс істеуге тура келетін барлығы да кіреді. Бұл орта
құрастырушыға бір-бірін толықтыратын құрылғылардың тобын береді. С++Builder
қосқан кезде, интеграцияланған құрылым ортасының терезесі ашылады (Сурет
1).
Borland C++ Builder6 оқиғаларды басқаратын объектті – бағытталған
визуалды бағдарламалау тілі болып табылады және толық жағдайда қазіргі
құрылғылар жобасындағы жаңа талаптарға сәйкес келеді.
Объектті-бағытталған программалау адамның ойлау қабілеті сияқты,
программалаудың әдістері болады. Басқа программалаудың әдістеріне қарағанда
ОБП ең структурлы және белгілі бір деңгейдегі абстракциялы модульді
программаларды жасауға мүмкіндік туғызады. ОБП үш негізгі қасиеттермен
суреттеледі: Инкапсуляция, Мұрагершілік, Полиморфизм.

Сурет 1 - Borland C++ Builder 6 бағдарламалау ортасының интерфейсі

Инкапсуляция принципін іске асыру – Инкапсуляция бұл процедуралар
және функциялардың жазулармен топтастыру, жазулардың жолдармен жұмыс істеп,
жаңа типті б объект ерілгендерді жасайды, яғни кодтарды және берілгендерді
объектке топтастыру. Барлық берілгендер жолдармен қамтамасыз ететін
объектілермен жұмыс жасаған кезде, керек көлемді әдістерді жасап,
қиыншылықтар тумау үшін олармен тікелей қатынас етеді. Сонымен қатар
PRIVATE директивасын қолдану қажеттілігі аз, объекттің жолдарымен жұмыс
істеу үшін әдістерді жасау жеткілікті.
Кластардың иерархиясы – бұл класстың басқа класстарға қарағанда
ұқсастығы, сонымен қатар айырмашылығы неде? деген сұрақ кластарды
классифициялағанда туады. Әр бір класстың түрін анықтайтын тәртіптің
ерекшелігі мен мінездемелері болады. Мысалы, жазық және үлкен көлемді
фигураларды геометриялық фигуралардың екі класы деп айтуға болады. Бұл
сұрақтарды қоя отырып, программист жоғарғы иерархиялық ағаштың төбесінен
өтіп, туынды кластарға жетеді. Ең жоғарғы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.