Педагогика ғылымының ерекшелігі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Педагогикалық зерттеу және оның әдіснамалық принциптері

Жоспары:
1. Ғылыми-педагогикалық зерттеудің әдіснамалық негіздері.
2. Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық принциптері.
3. Педагогикалық зерттеуді жүргізу әдістемесі.

1. Ғылыми-педагогикалық зерттеудің әдіснамалық негіздері.
Әдіснама педагогикадағы ғана емес, жалпы ғылымтанудағы күрделі,
көпмәнді түсініктердің бірі. Көптеген педагогтардың санасында әдіснама
өмірмен байланысы аз, абстрактілік, педагогика теориясы мен практикасынан
алыс жатқан философиялық мәтіндердің жинағы болып көрінеді. Мұндай
түсінбеушіліктің себебі педагогикадан алыс жатыр. Өйткені, әдіснаманың
өзінің әр деңгейі бар.
Педагогиканың ғылым ретіндегі төмендегідей ерекшеліктерін атап өтуге
болады:
1. Педагогика тікелей көптеген ғылымдармен байланысты. Ол байланыс
бірінші кезекте білім беру мазмұнынан айқын көрінеді.
2. Педагогика өз объектісін зерттеуде, міндеттерін шешуде барлық
ғылымдардың, соның ішінде бірінші кезекте, философияның,
психологияның, әлеуметтанудың, физиология, кибернетиканың
жетістіктерін пайдаланды.
3. Педагогиканың зерттеу объектісі өте күрделілігімен ерекшеленеді.
Басқа ғылымдардың объектілеріне қарағанда ол күрделі, өйткені оған
өте көп және әртүрлі факторлардың ықпалдары бар. Мысалы, оқушының
және мұғалімнің көңіл-күйлері, эмоциналдықө жағдайлары және т.б..
4. Педагогиканы болашақ туралы ғылым деуге де болады, себебі, бүгініг
білім беру процесі қазіргі жағдайлардағы оқытуға және тәрбиелеуге
деген қоғамның көзқарастары негізінде жүргізіледі. Оқушылар,
студенттер нақты бір мәдени, саяси, әлеуметтік және экономикалық
білім алса - екінші бір жағдайларда өмір сүруі, еңбек етуі және
тұлға, кәсіби маман ретінде қалыптасуы мүмкін.
5. Педагогика ғылымының тағы бір ерекшелігі – оның нәтижелерін білім
беру практикасында іске асырауда. Педагогика ғылымының жетістіктерін
оқыту және тәрбиелеу практикасында іске асыру әр педагогтан, оның
көзқарастарынан, ұмтылыстарынан, кәсібилігігнен тәуелді. Егер
материалдық өндірісте ғылым ұсыныстарын жетекшілікке алып отырса
алдын-ала жоспарланған нәтижені міндетті түрде алуға мүмкін болса,
педагогика, мысалы медицина сияқты, бір мезгілде ғылым да, өнер де
деп айтуға болады.
Кез келген ғылымның объектісі мен пәнін ажыратады. Объект –ғылым
зерттейтін шындық облысы. Пәні – объектіні нақты ғылым қай жағынан
қарастыратыны, зерттейтін жағы, қыры.
Педагогика объектісі мен пәнін анықтауда қәзіргі кезде ортақ пікір жоқ.
Педагогикада көптен қалыптасқан және кең тараған пікірлердің бірі бойынша
- педагогика – тәрбие туралы ғылым. Бұл жағдайда оның зерттеу объектісі
мен пәні жеке бөлініп қарастырылмайды және тәрбие ұғымы бірнеше мағынада
қолданылады. Ең кең мағынада тәрбие - бүкіл жиналған әлеуметтік тәжірибені
аға ұрпақтың жас ұрпаққа беруі деп қарастырылса, тар мағынада нақты
тәрбиелік міндеттерді шешуге бағытталған тәрбие жұмысы процесі және
нәтижесі деп анықталады.
Қәзіргі кезде педагогиканың объектісіне деген басқаша да көзқарас
қалыптасып келеді. Ол көзқарас бойынша педагогиканың объектісі тұлғаға
әлеуметтік тәжірибені меңгертуге және оны дамытуға бағытталған қоғамның
мақсатты іс-әрекеті. Оны білім беру деп атайды.
Төмендегі педагогиканың объектісі және пәні туралы салыстырмалы 2
кестеде әртүрлі көзқарастадың айырмашылықтары анық көрінеді.

Кесте 2. Педагогиканың объектісі және пәні.

Рет Анықтама Сипаттама Авторы, әдебиет
№
Объект Пән
1 Педагогика Тұлғаның Педагогика ғылымыныңПедагогика.
адамзатты қоғам әлеуметтік пәнін анықтау оның Учебное пособие
өміріне енгізуге тәжірибені теориялық статусынандля студентов
бағытталған, игеруге тәуелді. Егер пед. Вузов и
әлеуметтік және бағытталған педагогиканың пед. Колледжей
тұлғалық іс-әрекеті жәнетеориялық деңгейі Под ред. Л.И.
детерминдерілген оны дамуы мойындалатын болса, Пидкасистого.
ерекше іс-әрекеттіпедагогика онда оның пәнін М.: Пед.
зерттейді. ғылымының төмендегідей Общество России,
зерттеу анықтауға болады: 1998, с.3.
объектісі болыппедагогика объектісі
табылады. болатын іс-әрекетте
Педагогика туындайтын
ғылымының қатынастар жүйесі.
зерттеу
объектісі білім
беру.
2 Педагогика бала Бала ғылыми Педагогиканың пәні Лихачев Б.Т.
туралы, тәрбиелік,тану объектісі қоғамдық Педагогика. Курс
қоғамдық ретінде біреу қарым-қатынастардың лекций. Учебное
қатынастардың және тұтас. Оныдамуы пособие для
дамуы заңдылықтарызерттеуші заңдылықтарымен студентов пед.
туралы барлық ғылымда кешендітабиғи байланыстағы учеб. заведений
жаратылыстану жәнетануға тәрбиенің нақты и слушателей ИПК
қоғамдық ұмтылады, бірақтарихи процесінің и ФПК.
ғылымдардың әр ғылымның объективті заңдары М.:Прометей,
мағлұматтарын өзіне тән жеке,болып табылады. Юрайт, 1998,
өзіне ерекше зерттеу с.72.
біріктіретін, пәні бар.
күрделі қоғамдық
ғылым болып
табылады.
3 Педагогика адамныңПедагогиканың Педагогика пәні Педагогика.
бүкіл өмір бойы зерттеу арнайы әлеуметтік Учебное пособие
дамуының факторы объектісі институттарда для студентов
және құралы қоғамның мақсатты түрде пед. учеб.
ретінде мақсатты ұйымдастырылатын заведений
педагогикалық бағытталған тұтас педагогикалық В.А.Сластенин,
процестің мәнін, іс-әрекеті процесс ретіндегі И.Ф.Исаев,
заңдылықтарын, процесінде білім беру. А.И.Мищенко,
даму адамзат Е.Н.Шиянов. М.:
перспективасымен индивидінің Школа-пресс,
тенденцияларын дамуын 1997, с.73-76.
зерттейтін ғылым. шарттайтын
қоршаған шындық
құбылыстары
болып табылады.
Ол педагогика
зерттейтін
объективті
әлемнің бөлігі.

Педагогика әдіснамасының мәнін ашпастан барын жалпы әдіснама дегеніміз
не? Соған жауап берелік. Қәзіргі кездегі ғылымтануда әдіснаманы ғылыми
зерттеушілік іс-әрекет әдістері, формалары және оны құру (жүргізу)
принциптері туралы оқу деп анықтайды.
Соңғы жылдары әдіснама туралы оқу өте тез даму үстінде. Әдіснаманың
зерттеушілерге көмегі, нормативтік бағыттылығы артты. Оның басты
міндеттерінің бірі – зерттеу жұмыстарын әдіснамалық қамтамасыз ету.
Әдіснамалық білімдерсіз кез келген, соның ішінде педагогикалық зерттеулерді
де сауатты жүргізу мүмкін емес.
Кез-келген әдіснама реттеушілік (регулятивтік) және нормативтік функция
атқарады. Әдіснамалық білімдер дескрептивтік (сипаттаушылық) немесе
прескриптивтік формаларда (іс-әрекетке тікелей нұсқау) түрінде болуы
мүмкін.
Э.Г.Юдин әдіснамалық білімдердің 4 деңгейін көрсетеді: философиялық,
жалпы ғылымилық, нақты ғылымилық және технологиялық немесе зерттеу
әдістемесі.
1-ші, философиялық деңгей – танудың жалпы принциптерін анықтайды.
Философиялық білімдер әдіснамалық функция атқарады.
2-ші, жалпы ғылымилық әдіснама – барлық немесе бірнеше ғылымдарда
қолдануға болатын теориялық концепциялар. Мысалы, қоршаған шындықтағы
құбылыстар мен процесстерді бір-бірімен байланыста, тұтас объект ретінде
жүйелілік тұрғысынан қарастыру.
3-ші, нақты ғылымилық әдіснама – арнайы бір ғылым саласында қолданылатын
зерттеу принциптері, әдістері жиынтығы. Педагогика ғылымынан оған келесі
мысалды келтіруге болады. Зерттеу пәнін тұлғалық тұрғысынан қарастыру. Оның
мәні: кез келген процесті, индивидтің жағдайын, қасиеттерін оның тұлғалық
ерекшеліктерін ескерусіз дұрыс түсіну мүмкін емес.
4-ші деңгей – нақты зерттеуді жүргізу әдістемесі. Зерттеуді жүргізу
әдістемесі – ақиқат, шын білімдірді алуды қамтамасыз ететін әдістер және
процедуралар.
Педагогика әдіснамасына В.В.Краевский келесі анықтама береді: педагогика
әдіснамасы – педагогикалық шындықты көрсететін білімдерді алу әдістері мен
принциптері, педагогикалық теорияның құрылымы және негізі туралы білімдер
жүйесі, сонымен қатар осы білімдірді алу және зерттеу бағдарламасын,
логикасы мен әдістерін нақтылайтын, зерттеу жұмысының сапасын бағалайтын іс-
әрекет жүйесі.
Бұл анықтамадан әдіснаманың екі аспектісін көреміз: білімдер жүйесі және
ғылыми-зерттеу іс-әрекет жүйесі. Ғылыми-эерттеу іс-әрекетінің 2 түрін
айтуға болады: әдіснамалық зерттеу және әдіснамалық қамтамасыз ету.
Педагогика әдіснамасының білімдер және іс-әрекет жүйесі ретіндегі мәні
1 кестеде көрсетілген.

1 кесте Педагогика әдіснамасы - білімдер және іс-әрекет жүйесі.

Іс-әрекет түрлері Іс-әрекетӘдіснама функциялары Білім түрлері
субъектіс
і
Теориялық және
Практикалық Педагог Әдістемелік қамтамасыз ету эмпирикалық
іс-әрекет білімдер:
іс-әрекетті
реттейтін
нормалар; оқу
бағдарламалары
, нұсқаулар,
ұсыныстар.

Арнайы ғылыми ЗерттеушіӘдіснамалық қамтамасыз ету:Шындықтың
іс-әрекет практикалық іс-әрекет өзгеруі,
жүйелерінің заңдылықтарын педагогикалық
анықтау және оларды жүйелерді құру
құрастыру педагогикалық туралы арнайы
шындыққа және оқу-тәрбие ғылыми
процесіндегі практикалық білімдер.
іс-әрекет әдістерін
жетілдіруге бағытталады.

ӘдіснамалЗерттеудЗерттеушіӘдісн амалықЗерттеушілік Тану туралы
ық і зерттеулер іс-әрекет білімдер:
іс-әрекетәдіснама (мысалы, бағдарламасын білімді қалай
лық оқыту дәйектейтін, алу керек
қамтамас практикасынсонымен қатар туралы
ыз ету ғылыми оның сапасын білімдер.
негіздеу бағалайтын, Тануға және
әдістерін зерттеу процесінтанымдық
зерттеу) бақылайтын, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.