Геоботаникалық әдістер туралы

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министірлігі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультет: биология және биотехнология

Кафедра: биоалуантүрлілік және биоресурс

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: «Геоботаникалық әдістер»

Орындаған: Осмонали Бектемір Бірімқұлұлы

Қабылдаған: Әметов Әбибулла Әметұлы

Алматы 2017ж

Геоботаникалық әдістер - геоботаникада қолданылатын әдістер. Дистанциалық, далалық маршрутты және эксперименталды, сонымен қатар камералық зертханалық, дистанциялық өсімдікті оптикалық және басқа да құралдардың көмегімен оқу жатады, мысалға фотосуретке түсіру, аэротаксация, спутниктен бақылау және фотоға түсіру және т. б. Геоботаникалық нысандарды дистанциалық әдістермен құралдардың көмегімен қашықтықта ұзақ уақыт бойы бақылауға болады. Далалық маршруттылар арасында неғұрлым танымалдары сынамалы алаңды геоботаникалық суреттеу. Маршрутты және экспериментальды далалық зерттеулер нәтижелерін түрлі математикалық әдістерді қолдана отыра дайындайды.

Геоботаника міндеттерді шешу үшін әдістердің тұтас жүйесін пайдаланады. Геоботаникалық зерттеулерде пайдаланылатын әдістерді жіктеуге бірнеше түрлі нұсқалар бар. Біз биологиялық әдісіне негізделген Б. М. Миркиннің (Mirkin., 1989) схемасын ұстанамыз - сипаттама-тіркеу (бақылау) немесе экспериментальды есеп санының белгісі. Әдістер үш топқа бөлінеді.

Маршруттық әдістері - маршруттағы біркелкі есептермен жүзеге асырылатын әдістер класы.

Олар әртүрлі маштабты болуы мүмкін және өсімдіктердің кішігірім аудандарды да, сондай-ақ әртүрлі дәлдік дәрежесімен де қамтылуы мүмкін, яғни тек қана визуалды бағалауға және нақты есепке алу әдістеріне негізделген.

Стационарлық әдістер - сол нүктелердегі бірдей өсімдік сипаттамаларын бірнеше рет қайта қарап шығу арқылы жүзеге асырылатын әдістер класы. Стационарлық зерттеулер ұзақтығы (бірнеше күннен он жылға дейін) әртүрлі болуы мүмкін және көрнекі бағалау арқылы (мысалы, флуктуауларды көрнекі бақылау үшін бірдей өсімдіктер сайттарына бірнеше рет бару) немесе күрделі құралдардың толық арсеналын қолдану арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Көптеген стационарлық геоботаникалық зерттеулер экологиялық зерттеулерге ұласады, өйткені өсімдіктердің параметрлерін өзгерту орта параметрлерін ескере отырып параллельді түрде талданады.

Эксперименттік әдістер - бақыланатын өсімдіктер мен қоршаған ортаға белсенді араласу арқылы жүзеге асырылатын әдістер класы. Эксперименттік зерттеулерге, мысалы, тыңайтқыштардың өсімдіктерге әсерін зерттеу, жасанды фитоценоздарды жасау, табиғи құрамдар құрамына жаңа компоненттерді қосу (немесе оларды алып тастау), ағаш тамырларының кесірінен бәсекелестіктің деңгейін төмендету және тағы басқалар жатады. Эксперименттік зерттеулердің ерекше түрі - бастапқы деректерді алудың және оларды өңдеудің әр түрлі әдістерін салыстыру мақсатында жүргізілетін әдістемелік эксперименттер; эксперименттік әдістерге фитоценотикалық жүйелерді жатқызу және модельдеу керек.

Зерттеудің фенологиялық әдістері

Даладағы фенологиялық фазаларды белгілеу үшін Алёхиннің белгі жүйесі пайдаланылды:

- өсімдік тек вегетацияланған;

Ù - өсімдік сабақтарын және көрінетін бутондар шығаруы;

) - өсімдік гүлдеу алды фазасында;

o - өсімдік толық гүлдеу фазасында;

· - өсімдік негізгі аспектіні береді;

( - өсімдік гүлдеп болу фазасында;

+ - өсімдік гүлдеп болды, бірақ тұқымдары әлі піспеді;

# - тұқымдары немесе жемістері піскен және шашырауда;

~ - гүлдеп жіне гүлдер шарығаннан кейін вегетация кезеңі.

Фенологиялық спектрді дайындау кезінде Шалыт әдісі қолданылды [1946], фенофаздық сегменттер солдан оңға қарай көктемгі оянудан бастап күзгі сусынға дейін орналасқан.

Фитоценоз деңгейінде өсімдіктердің сипаттамалары үшін геоботаникалық деректер жинағы

Өсімдіктер биоалуантүрлілігін бағалау кезінде геоботаникалық зерттеулер барлық қауымдастықтардың физиогномикалық нұсқаларын қамтиды. Дегенмен, егжей-тегжейлі сипаттамаға зерттеу аймағының үлкен аумағы, оның жоғары әртүрлілігі және т. б. кедергі келтіреді. Бұл жағдайда белгілі бір басымдықтарға байланысты типтік немесе керісінше сирек фитоценоздар сипаттамасына көп көңіл бөлінуі мүмкін. Площадкаларды орналастырудың негізгі нұсқалары әдетте кездейсоқ және жүйелі түрде таңдау жасалады. Көптеген учаскелер үшін таңдау әдісі талдау нәтижелеріне әсер етпейтіндігі көрсетілген [Миркин, Розенберг, 1978] .

Үлкен аумақтардың өсімдіктерін зерттеген кезде сызықты трансекға негізделген профиль әдісі (бірнеше трансектер) қолданылады. Егер трансета көлденең су ағыны арнасына (геохимиялық ағым бағытына) қойылса, біз катеннің өсімдіктерінің сипаттамасын аламыз. Бірнеше катен ландшафттық бейінді құрайды.

Типтік геоботаникалық сипаттама екі бөліктен тұрады: (1) сипаттаманың «тақырыбы» - сынақ алаңы туралы жалпы ақпарат және (2) осы аймақта кездесетін түрлердің тізімі, әрбір түрдің әрбір таңба бойынша таңдалған масштабтағы әрқайсысында мол екенін көрсетеді. Ұзын жолдардың ең жиі қолданылатын бөлімі: А - ағаш ярус, B - шөгінділер ярус, С - шөпті бұта ярус, D - мүк-лишаның ярус, E - ярусты емес өсімдіктер.

Төменде геоботаникалық сипаттау формасының өрістерін ұйымдастырудың үлгісі және түрдің молшылықтың ең кең тараған масштабы - О. Дрюд және Дж. Браун Бланк.

О. Дрюд және Дж. Браун Бланк түрлерінің көптігі, молшылығы шкалалары

Шкала О. Друде

Шкала Й. Браун-Бланке

Шкала О. Друде:

soc - өсімдіктер жер үсті мүшелерімен түйісіп тұрады

cop3 - өсімдіктер өте мол

cop2 - өсімдіктер көп, мол

cop1 - өсімдіктер жеткілікті көп, мол

sp - өсімдіктер сирек

sol - өсімдіктер өте сирек

Шкала Й. Браун-Бланке:

r - түр сирек, шамлы түрде жабынымен

+ - түр сирек, жабындық мөлшері аз

1 - даралар саны көп, жабыны көп немесе керісінше

2 - түрлер саны көп, жабыны 5-25%

3 - түрлер саны кез келген, жабыны 25-50%

4 - түрлер саны кез келген, жабыны 50-75%

5 - түрлер саны кез келген, жабыны 75% көп

Бақылау аудандары мен экологиялық профильдеу әдістері

Бақылау аудандарының әдісі біріншілік индикацияда егер индикатор ретінде тұтастай таралған табиғи объектілер пайдаланғанда қолданылады. Мысалы, топырақ немесе тау жыныстары. Бұл жағдайда кез - келген өсімдік қауымдастығы бұл объектілермен байланыста болады. Мысалы, топырақпен байланыссыз өсімдік бірлестігін қарастыра алмаймыз. Д. Д. Вышевкиннің анықтауынша, (1977) бақылау аудандары болып бірізді, үнемі берілген аудандарда бірнеше өсімдік қауымдастығының рельеф жағдайына, топыраққа және басқа да физико-географиялық комплекстерге байланысты қайталанып отыратын аудандар табылады.

Бақылау аудандарын таңдаудың жақсы әдісі болып оларды аэрофототүсірілімдер арқылы анықтау табылады. Ол үшін алдын ала далаға шықпас бұрын қосымша камералық белгілеу жүргізіледі. Осылайша зерттеуші индикаторларды анықтап, шекараларды тушьпен сызып берілген территорияны қарастырады. Нәтижесінде болашақ жұмыстың территориясында аэрофототүсірілімнің неше типі бар екені анықталады. Әрбір аэрофототүсірілім белгілі бір қауымдастықты немесе қауымдастық кешенін көрсетеді.

Бақылау аудандарын таңдау үшін барлық түрлері 3-5 рет қайталанатындай болуы қажет. Былайша, бір ауданды таңдау мүмкін емес, сондықтан бірнеше ауданды таңдайды. Сараман бір картаның бетінің масштабы 1:100 000 болатынын, нәтижесінде жұмыстың ауданының 20% құрайтын кем дегенде 5 ауданды таңдау керектігін көрсетті. Бұл аудандар өзінің тұтастығында жұмыстың территориясының кішірейтілген көшірмесі болады. Бақылау аудандарын қарап таңдау олардың жүйелігін қамтамасыз етеді.

Егер аэрофототүсірілімдер болмаса, бақылау аудадарын таңдау үшін ірі немесе орташа масштабты территория типтері (ормандар, бұталар, шалғындық, батпақ т. б) көрсетілген топографиялық карталар қолданылады. Алайда топографиялық карталарды пайдалану анық болмайды. Тек оны алу мүмкін болмаған жағдайда ғана қолданамыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.