Мекеменің өндірістік және ұйымдастырушылық құрылы
Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Тарау 1. Ұйым қаржысы
1.1
Ұйымның құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды
тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.2
Ұйымның шаруашылық қызметін жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
4
1.3
Негізгі және айналым капиталы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.4
Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы ... ... ... ... ...
5
1.5
Ұйымның шығындарын және оның қаржылық нәтижелерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.6
Өндірістің жалпы тиімділігін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6
1.7 Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Тарау 2. Қаржылық есеп
2.1
Ұйымның есеп саясатын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
2.2
Кассалық операциялар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
2.3
Ағымдағы шоттағы ақша қаражаттар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
8
2.4
Есеп беретін тұлғалардың есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
9
2.5
Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ..
9
2.6
Негізгі қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
10
2.7
Тауарлы-материалдық қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
11
2.8
Еңбек ақысы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу ... ... ... ... ...
12
2.9
Ұйымның қаржылық есеп беруі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
12
Тарау 3. Бюджеттік есеп
3.1
Мемлекеттік мекемелердегі есеп саясатының негізгі ережелері ... ...
13
3.2
Ақша операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13
3.3
Дебиторлық және кредиторлық берешек есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..
14
3.4
Қызметкерлермен есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
15
3.5
Қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
16
3.6
Негізгі қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
17
3.7
Материалдық емес активтердің есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
17
3.8
Кірістер мен шығындар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
18
3.9
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есеп беру ... ... ... ... ... ... ... ... ..
19
Тарау 4. 1С: Бухгалтерия
4.1
1С: Бухгалтерия бағдарламасымен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
20
4.2
Есептің жүргізуін дұрыс жолға қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
20
4.3
Есептің жүргізудің жалпы принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
21
4.4
Ақша қаражаты операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
22
4.5
Сауда операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
22
4.6
Негізгі қорлар мен материалдық емес активтердің есебі ... ... ... ... ... ...
23
4.7
Еңбекақы және каржылық есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
24
4.8
Өндіріс есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
25
4.9
Стандарттық есептер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
25
Тарау 5. Салық салу және заңды тұлғалардың салықтық есебі
5.1
Корпоротивтік табыс салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
27
5.2
Қосымша құн салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
27
5.3
Мүлік салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
28
5.4
Жер салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
28
5.5
Әлеуметтік салықты есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
29
5.6
Арнайы салық режимдері қолданылатын кіші бизнес субьектілерінің
салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Тарау 6. Экономикалық талдау және қаржылық есепті талдау
6.1
Негізгі қор жағдайын және пайдалануына талдау жасау ... ... ... ... ... ...
31
6.2
Айналым қаражаттарын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
32
6.3
Еңбек ресурстарын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
32
6.4
Өнімнің өзіндік құнын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
33
6.5
Өнімнің көлемін және өнімді өткізуді талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
33
6.6
Ұйым қызметіне операциялық талдау жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
34
6.7
Ұйымның инвестициялық қызметіне экономикалық талдау жасау ... ...
34
6.8
Ұйымның қаржылық тұрақтылығына және іскерлік белсенділігіне ... ..
35
6.9
Ұйымның қаржылық тұрақтылығына және іскерлік белсенділігіне
талдау жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
6.10
Ұйымның қаржылық жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 38
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
Кіріспе
Тәжіибе - кәсіби біліктіліктің басты бөлігі болып табылады.Тәжірибе оқу бағдарламасының ажырамас бөлшегі.
2017 жылдың Қаңтардың 23 мен Сәуірдің 7 аралығында мен оқу тәжірибесін өттім. Тәжірибе Алматы қаласы білім басқармасының балаларға арналған Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы өтті. Тәжірибені өтудегі мақсатым Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы құрылудағы мақсаты, міндеттері мен құқықтарын зерттеу, басқару жұмыстары мен операцияларын оқыту, бекіту, кеңейту, теориялық және тәжірибелік білімін тереңдету, білімді жүйелендіру, арнайы тәртіпті оқудан алынған, белгілі бір кәсіпорынның қызметін оқуда, таңдалынған мамандық бойынша алғашқы тәжірибелер алу.
Тәжірибенің міндеттері:
-Оқу үрдісінде алынған теориялық білімді тереңдету және бекіту;
-Заңдық, нормативтік материалдармен жұмысты өңдеу;
-Мекеменің өндірістік және ұйымдастырушылық құрылымен танысу, нақты қызмет және бөлімдердің қызметімен мақсаттарымен танысу;
-Қаржылық сұрақтар және өндіріс, қаржылар және еңбек ресурстары сұрақтарымен жұмыс жасау;
- Болашақ мамандық дағдыларын тәжірибелік меңгеру;
- Экономикалық шешімдерді шешу кезінде жалпы құрылымды басқару және жеке бөлімдерінің функцияларымен танысу
- Жалпыландыру, жүйелендіру, нақтыландыру және белгілі бір кәсіпорынның тәжірибесінде теориялық білім негізінде қорытындылау;
- Қаржы саласындағы ұйымдастырушылық және құқықтық жұмыстардың тәжірибелік қызметіне үйрену;
- Болашақ мамандырылған қызметтің дұрыс шешімін ұйымдастыру;
- Кәсіпорынынн қызметін сараптауда компьютерлік үлгілерді меңгеру;
- Таңдалынған мамандықтың барлық тәжірибесін оқып білу;
- Басқарушылық шешімдердің теориялық негізінен алынған әдістердің дұрыс орындалуын бақылау;
Тарау 1. Ұйым қаржысы
1.1 Ұйымның құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі
Алматы қаласы білім басқармасының балаларға арналған Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінің жарғысы 2011 жылғы 14 желтоқсанда №41047 бекітілген.
Міндеті: Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелерін бойынша өзінің кепілдігіндегі ақша- қаражаттарымен жауап береді. Балаларды қабылдау тәртібі 2 жас пен 6 жас аралығы.
Заңды тұлғаның тұрған жері: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Таугүл шағын ауданы, 54 үй.
Мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасы әділет департаментімен 1996ж 20 қарашада тіркелген, мемлекеттік тіркеу нөмірі 7531-1910-ММ, бизнес сәйкестендіру нөмірі 961140000532
Мемлекеттік мекеме қызметінің мәні мен мақсаты сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқыту үшін қажет жағдайлар жасау болып табылады.
1.2. Ұйымның шаруашылық қызметін жоспарлау
Мемлекеттік мекеме Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы Таугүл шағын ауданы, 54 үй көшесінде орналасқан екі қабатты ғимарат, жалпы ауданы 990.5 м2.
Бала бақшаның негізгі мақсаты сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларды сөйлеуге үйрету және дағдылау болып табылады. Сол үшін бала бақшада логопедтер, тәрбиешілер, дефектологтар, методисттер жұмыс жасайды. Мекеменің аумағында стадион, балалар ойын алаңы, үй-жай және гараж қорап болып табылады.Қазіргі кезде бала-бақшада 75 мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиеленіп жатыр.
Мекеме мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылғандықтан оның негізгі мақсаты пайда табу болып табылмайды. Бала- бақша Қазақстан Республикасының кодексі мен заңдарының аясын да қызмет атқарады.
1.3. Негізгі және айналым капиталы
Капитал - басты нәрсе‚ басты мүлік, негізгі қаржы - кең мағынада табыс әкеле алатын нәрселердің бәрі немесе адам өзінің тіршілік әрекеті барысында тауарлар‚ өнімдер‚ т.б. өндіру‚ қызметтер көрсету үшін жасаған ресурстар, яки қосымша құн әкелетін құн; тар мағынада - табыстың жұмыс істеп тұрған қайнар көзі‚ іске қосылған өндіріс құрал-жабдығы‚ ақшалай қаражат‚ зияткерлік меншік.
Айналым капиталы -- өндіргіш капиталдың бір бөлігі. Оның құрамына тұрақты капиталдың шикізат, материалдар, отын, өндірістің аяқталмаған элементтері және өзгермелі капитал (жұмысшы күшіне жұмсалатын шығын) кіреді.
Осы мәліметтер №54 бала бақша кәсіпорынның Есеп саясаты құжатынан алынды. Шоттар корреспонденциясы:
Д-т К-т
2410 3310 -жабдықтаушылардан келген негізгі құралдар
2410 3320,3330, -еншілес ұйымдар мен қауымдастырылған және бірлескен ұйымдардан түскен негізгі құралдар
2410 4150 -ұзақ мерзімді жалға берілген негізгі құралдардың келіп түсуі
2410 6220 -өтеусіз алынған негізгі құралдардың келіп түсуі
2410 6280 -өзгеде кірістерден түскен негізгі құралдар
Д-т К-т
2410 2160 Жалдау бойынша негізгі құралдардың келіп түсуі:
1.4 Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы
Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы Қазақстан Ресрубликасының еңбек кодексімен 2008 жылғы 30 қантардағы штатпен бекітілген.
Тәжірибе жүзінде еңбекақыны ұйымдастырудың негізгі екі нысаны - мерзімдік және кесімді қолданады. Жұмысшылар мен қызметкерлердің табысын, оның ішінде табыстан ұсталатын ұсталымдарды және оларға төленуге тиісті еңбекақы сомаларын жинақтап, қорытындылауға арналған құжатты есеп айырысу ведомосі деп атайды.
Жал ақыны есептеу және оның төлеудің негізгі міндеттері болып табылады:
- орындалған жұмыстың уақыты мен көлемін есептеу;
- сыйақы және одан аударымдар сомаларын дұрыс есептеу;
- ұйымдастыру, бюджет, әлеуметтік сақтандыру органдарының, міндетті медициналық сақтандыру қорлары мен Қазақстан Республикасы Зейнетақы қоры қызметкерлерімен есеп айырысу;
- адам ресурстары, еңбекақы есептеу және тұтыну қорын ұтымды пайдалану бақылау;
Осы мекемеде үздіксіз 11 ай бойы жұмыс істеген қызметкерлерге еңбек демалысына кетуге құқығы бар . Демалыса жүрген қызметкерлерге олардың орташа айлық жал ақысы төленіп отырады.Аванс айдын бірінші бөлігінде жал ақының 40% дейінгі сомада беріледі.
1.5 Ұйымның шығындарын және оның қаржылық нәтижелерін анықтау
Материалдық қорлардың кіріс және шығыс құжаттары қордарды есептеуде маңызды рөл атқарады. Өйткені оның негізі болып табылады. Сол құжаттарға қарап материалдық қорлардың қозғалысы, сақталуы және дұрыс қолданылуы бақыланады.
Мекеменің шығындарына еңбекақы, коммуналдық қызметтер, жал бойынша шығындар, әкімшілік жығындар, үстеме шығындары, залалсыздандыру қызметтері бойынша шығындар, ағымдағы жөндеу жұмыстары жатады.
Есеп кезеңі аяқталған соң мемлекеттік мекеме есеп кезеңінің қаржылық қорытындысына кірістер мен шығыстар шоттарының жабылуын жүргізеді.
Ақылы қызметтер көрсетуге байланысты кірістерді, шығыстар мен
шығындарды, есепке алу тәртібі Бухгалтерлік есеп ережесінің мынадай Кірістерді есепке алу тәртібі, Шығыстарды есепке алу тәртібі мен Өндіріске шығындар мен басқа мақсаттарды есепке алу тәртібі бөлімдерінде анықталған.
1.6 Өндірістің жалпы тиімділігін анықтау
Өнеркәсіптің өнім өндіру қуаты негізгі қорлардың өнімді барынша көп шығару жөніндегі мүмкіндіктерімен анықталады. Өндірістік қуат негізгі қорлардың құрамының әркелкі болуына тікелей байланысты болады. Қорлардың бір бөлігі өндірістік процеске тікелей қатысады да, өндірілген өнімнің көлеміне тура ықпал жасайды, енді бір бөлігі өндіріс процесіне тікелей қатыспағанымен, өндірістің қалыпты барысын қамтамасыз ету үшін қажет болады. Бұған қоса кәсіпорындардың өндірістік мақсатқа жатпайтын қорлары да болады. Талдау 7 кәсіпорындардың негізгі қорларының құрамын және осы талданып отырған кезеңде құрамда болған өзгерістерді зерттеуден басталады. Кәсіпорынның табысы өндірістің тиімділігін сипаттайтын қорытынды көрсеткіш болып табылады. Кәсіпорындар немесе бірлестіктер коллективінің жұмысындағы жағымды жақтар да, жағымсыз жақтар да пайдада өз көрінісін табады.
Табыс жаңа техника мен озық технологияның енгізілуі, еңбек өнімділігінің артуы, өнімнің өзіндік құнының кемітілуі, оның номенклатурасының жаңартылып, ұлғайтылуы, ақаулар мен өнімсіз шығындардан болатын ысыраптың азайтылуы сияқты факторлардың өзара байланысын және бұлардың бірлестік үшін маңызын неғұрлым толық сипаттайды. Табыс ақшалай формасында кәсіпорынның кірістері мен шығыстарының барлық түрлері соған қойылатын ортақ негіз болып табылады. Кәсіпорынның негізгі қорларын және өндірістік қуаттылығын тиімді пайдалану оның барлық технико-экономикалық көрсеткіштерінің жақсаруына мүмкіндік туғызады, соның ішінде өнім шығаруын көбейтеді, өзіндік құнын, еңбек сыйымдылығын төмендетеді және т.б.
Тарау 2. Қаржылық есеп
2.1 Ұйымның есеп саясатын құру
Есеп саясатының мазмұны ұйымдардың шаруашылық жүргізу қызметі талабы мен қаржы нәтижесін сипаттауға арналған есеп әдістерін жақсы және тиімді қолданудың жолдарын көрсетеді. Есеп саясаты қаржылық қорытынды есеп жасауда ұйымдардың қолданатын есеп прициптері, әдістер мен ережелер және ұйымдардың шаруашылық қызметі мазмұнын тәжірибеде ашып көрсету үшін қабылданған ережелер жиынтығынан құралады.
№54 Бала-бақша мекеменің есеп саясаты осы ережелерге сәйкес құрастырылған:
1. ҚР Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңы
2. Бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттары
3. ҚР Қаржы министрлігінің 23.05.2007ж. №185 бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары
4. ҚР Салық және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы
есеп операцияларын орындау барысында қателер жібермеу, фактілерді бұрмаламау, ұйымдардың қаржы жағдайын бағалау, шаруашылық қызметінің үзіксіздігін қамтамасыз ету, материалды активтерді бағалау мен есептен шығару, таза пайда резервін құру бағытындағы мейлінше жоғары дәрежедегі икемді есеп ақпараттарын қалыптастыру болып табылады.
Есеп саясатының міндеттері:
- есеп процедуралары арасындағы нақтылы фактілер мен орындалмай қалған фактілер арасындағы байланысты анықтау;
- нәтижелік өзгерістерге есеп өрісінде қолданылған әр түрлі әдістердің сандық және сомалық әсер етуінің тиімділігін анықтау;
- қаржылық қорытынды есеп сенімділігін арттыру үшін қолданылатын маңызды есеп әдістерін белгілеу;
- ұйымдардың есеп варианттарын таңдап алу процесінде ұзақ және ағымдағы активтерді бағалаудағы, материалды және материалды емес активтерге амортизация есептеудегі әдістерді таңдап алу жөніндегі ұйымның құқығын қамтамасыз ету;
- синтетикалық және аналитикалық шоттар тізімін жасау
2.2 Кассалық операциялар есебі
Жалпы касса операцияларының есебі 1010 (451) "Кассадағы ұлттық валютасы түріндегі нақты ақша" деп аталатын шоттарда жүргізіледі. Кәсіпорындардың кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша қаражаттарының кірісі мен шығысының есебі Қазақстан Республикасының
Кіріс құжаттарын қабылдау және өңдеу
Ұйымның құжаттама қызметі төмендегідей операцияларды атқарады:
1.Құжаттарды қабылдау және өңдеу;
2.Құжаттарды тіркеу;
3.Құжаттарды ұйым басшысына қарауға тапсыру;
4.Құжаттарды орындауға тапсыру;
5.Құжаттардың мерзімінде орындалуын бақылау.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - кассадан жұмысшыларға еңбекақы төленді
1010 1030 - есеп айырысу шоттынан кассаға ақша келіп түсті
3510 1010 - кассадан қысқа мерзімді аванс берілді
7210 1010 - әкімшілік шығыстар төленді
1010 6110 - сыйақылар бойынша кірістер
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
2.3 Ағымдағы шоттағы ақша қаражаттар есебі
Кәсіпорындар өздерінің ақша қаражаттарын өздері таңдаған, яғни өздеріне қызмет көрсететін банк мекемелерінде сақтауға міндетті. Ол үшін өздері қалаған банк мекемелерінде есеп айырысу шотын ашулары тиіс. Есеп айырысу шотын ашу үшін кәсіпорын банк мекемесіне мынадай құжаттарды табыс етуі қажет:
1.Банк мекемесінің атына шот ашу туралы өтініш;
2.Ұйымның, субъектінің құрылуы жайлы құжат, жоғары органдардың ұйымды құруы жайлы шешімдердің көшірмесі;
3.Ұйымның басшысы, бас бухгалтер және олардың орынбасары қол таңбасын қойған, ұйым таңбасы басылған арнаулы үлгідегі карточка және де басқа құжаттар. Есеп айырысу шоты бойынша мынадай шаруашылық операциялары көрініс табады:
1030 - "Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша" шоты дебеттеліп мына төмендегі шоттарға кредиттеледі;
1) 1010 - "Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша" шоты- кассадан келіп түскен түсім және депоненттелген еңбек ақы сомасы;
2)1210 - "Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі" шоты салынған өнім, жұмыс пен қызмет төлемақысына;
3)3510 - "Алынған қысқа мерзімді аванстар" алынған аванстар" - "Орындалатын жұмыстар және көрсетілетін қызметтер үшін алынған аванстар" шоттары-сатып алушылар мен тапсырыс берушілерден алынған аванстарына;
1030 - "Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша" кредиттелінеді де, мына шоттар дебеттеледі;
1) 3310 - "Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек" шоты алынған өндірістік қорлар орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін жабдықтаушылармен мердігерлердің акцептелген шоттардың төлемақысына;
2) 1010 - "Кассадағы ұлттық валюта түріндей қолма-қол" шоты-еңбек ақыға, іссапарға және басқа да шығыстарға жұмсауға арналған кассаға алынған сомасына;
3) 1150 - "Өзге қысқа мерзімді қаржы инвестициялары";
4) 1130 - "Қысқа мерзімді инвестициялар";
5) 1610 - "Берілген қысқа мерзімді берілген аванстар";
6) 3010 - "Банк несиелері".
2.4 Есеп беретін тұлғалардың есебі
Өнеркәсіптік-шаруашылық қызметі барысында кәсіпорын өз қызметкерлерін қызмет бабымен іс-сапарға жібереді, дүкендерден кеңсе жабдықтарын сатып алады, почта арқылы жіберілген ақшаларды және басқа да шығындарды төлейді. Бұл шығындардың үнемі банк мекемелері арқылы нақты ақшасыз есеп-айырысу жолымен төленуі мүмкін емес. Сондықтан да жоғарыда аталған және басқа да шығындарды төлеу үшін қызметкерлерге қолма-қол ақша беріледі және олар сол алған ақшасына есеп беруі тиіс. Аванс тек басшының жарлығымен және нақты қажеттілік жеткен кезде есеп беруге тиісті адамдарға және қызмет бабымен жіберілетін тұлғаларға беріледі. Есеп беруі тиісті адамдарға берілген сомалар оны қуаттайтын құжаттарының негізінде жұмсалады және белгіленген мерзімде бухгалтерияға тапсырады (толтырылған аванс құжаты төменде келтірілген).
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1250 1030 - есеп айырысу шотынан есеп беретін тұлғаларға ақша берілді
1250 1030 - есеп айырысу шотынан кызметкерлердің шотына ақша аударылды
1010 1250 - есеп беретін тұлға артық ақшаны кассаға кайтарды
7210 1250 - іс сапар шығындары есептен шығарылды
1250 1010 - есеп беретін тұлғаға кассадан ақша берілді
7470 1250 - өзгеде шығыстар
3350 1250 - есеп беруге міндетті тұлғаның, қолданылмаған аванс сомасы еңбекақыдан ұсталынды
2.5 Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу
Кәсіпорын өз ондірісінің тиімді және ырғақты жүмысын қамтамасыз ету үшін өзінің материалдық-техникалык базасын жасайды, яғни өндіріске қажет корларын құрайды. Кәсіпорынды жабдыктау экономикалық және әлеуметтік даму жоспарларына сәйкес жүргізіледі. Кәсіпорын өзінің ұдайы өндірісін қамтамасыз ету үшін өнім шығарушы кәсіпорыңдармен немесе делдалдык ұйымдармен келісім-шартқа отырады.
Демек, көсіпорын жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу үшін 3310 Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу шотын пайдаланады, онда есеп айырысулар сомасының деңгейіне және нысандарына (алдын-ала төлемақы, инкасса, аккредитивтер, чектер) карамастан, жабдыктаушылардан алынған материалдық, босалқы корлар, атқарылған жұмыстар мен қызметтер үшін есеп айырысу жүргізіледі. 3310-
шоттың кредиті бойынша жабдықтаушылардың акцептелген шот-фактурасы және дебеті бойынша -- есеп айырысу, валюталық және басқа шоттардың кредитінен олардың төлемақысы жазылады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - кассадан жұмысшылардың еңбекақысы берілді
1320 3310 - жабдықтаушылардан дайын өнім келіп түсті
3310 1610 - мердігерлермен алдын ала жасалған төлем бойынша есептесу
1330 3310 - шетел жабдықтаушыларынан тауар келіп түсті
1420 3310 - келіп түскен тауарларға қосылған құн салығы есептелінді
3310 1030 - мердігерлермен жазба ақшамен есеп айырысу ққс-сыз
2410 3310 - келісім құны бойынша жабдықтаушылардан алынған компьютерлер мен қондырғылар кіріске алынды.
2.6 Негізгі қорлар есебі
Негiзгi құралдарға қозғалмайтын мүлiк, жер учаскелерi, үйлер мен ғимараттар, өткiзгiш тетiктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеу және реттеу аспаптары мен қондырғылар, есептеу машиналары мен техникалары және олардың бағдарламалық құралдары, көлiк тасымалдау құралдары, аспаптар, өндiрiстiк және шаруашылық құрал-саймандары, өнiм және жұмыс малдары, көп жылдық екпе ағаштар, шаруашылықтың iшкi жолы, тағы да басқалар жатқызылады.
Есептелген амортизация сомасы ай сайын өндірлген өнімнің, орындалған жұмыстың немесе көрсетілген қызметтің өзіндік құнына апарылады; маусымдық өндірістерге амортизациялық аударымдардың жылдық сомасы кәсіпорынның жыл ішінде жұмыс істеу кезеңнің өндірістік шығындарына қосылады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
7210 2420 - кеңсе қармағындағы ғимараттарға тозық есептелінді
2410 3310 - жабдықтаушылардан негізгі құралдар келіп түсті
2410 3320 - еншілес кәсіпорынан жеңіл автокөлік алынды
7510 2410 - табиғат апаты нәтижесінде негізгі құралдар есептен
шығарылды
7410 2410 - жою кезінде баланстық құн бойынша қойма ғимараты есептен шығарылды
2410 2930 - құрылыс аяқталғанан кейін қолданысқа берілген негізгі құралдар объектісі кіріске алынды
7110 2420 - маркетинг бөлімінің компьютер қондырғысына тозу есептелінді
2410 5110 - шаруашылық суъектісінің жарғылық капиталына құрылтайшылар салған негізгі құралдар кіріске алынды
2.7 Тауарлы-материалдық қорлар есебі
Тауарлы- материалдық қорлардың есебінің негізгі мақсаты- олардың есебінің дұрыс ұйымдастырылып жүргізілгендігін анықтау болып табылады:
1) олардың сақталу және пайдалану орындарындағы қозғалыстары мен нақты қолда барлығы туралы дәлелді мәліметтер алу;
2) олардың сақталу ережелерін қамтамасыз ету;
3) өндіріске жұмсалу номаларының сақталуын қамтамасыз ету;
4) өндіріске қажеті жоқ материалдық ресурстарды табу, анықтау және оларды сату;
Қоймадағы ТМҚ-р есебін материалды есептеу карточкаларында жүргізеді. Карточка номенклатуралық нөмір бойынша материалдардың әр бір түріне жеке ашылады және жартылай толтырылған күйі бухгалтериядан материалды жауапты адамға қолхат арқылы беріледі. Карточкаға жазуды қоймашылар кіріс және шығыс құжаттары негізінде жүргізеді.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1310 5110 - жарғылық капиталға салым есебінде отын алынды
1310 3310 - жабдықтаушылардан құрылыс материалдары келіп түсті
2930 1310 - құрылысқа кеткен құрылыс материалдары есептен шығарылды
8111 1310 - негізгі өндіріске керекті құрылыс материалдары есептен шығарылды
8311 1310 - өнеркәсіртік кәсіпорынның электрцехында электр энергиясын өңдеуге отын шығындалды
7210 1310 - кеңсе ғимаратын жөндеуге құрылыс материалдары пайдаланылды
1310 6220 - заңды тұлғалардан ақысыз алынған шикізат пен материалдар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді.
2.8 Еңбек ақысы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу
Жұмыс өнімділігінің өсуіне және оның сапасының артуына жалақы мөлшері тікелей әсер етеді. Жұмысқа қабылданған адамға табельдік номер беріліп жеке банк карточкасы ашылады. Бұл жеке карточкада жұмыс істейтін қызметі жалақысы, табельдік номері және жұмыстағы қозғалысы көрсетіледі. Сонымен қатар бұл карточкада еңбек ақы бойынша есеп айырысулар да көрсетіледі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
3350 3120 - еңбекақыдан жеке табыс салығы ұсталынды
3350 3390 - еңбекақыдан алимент ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
3350 3390 - еңбекақыдан алимент ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
7410 3350 - ғимаратты бұзғаны үшін жұмысшыларға еңбекақы есептелінді
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді.
2.9 Ұйымның қаржылық есеп беруі
Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы қаржылық есеп берудің Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің №281, №325 бұйрығы бойынша жасалынады.
Мекеме Қаржылық басқару органына айлық, тоқсандық, жылдық есептерін өткізеді.
Қаржылық есеп берудің нысандары мыналарды қамтиды:
бухгалтерлік баланс;
пайдалар мен залалдар туралы есеп;
ақшалай қаражаттардың қозғалысы туралы есеп;
- есеп саясатының елеулі элементтерінің қысқаша сипаттамасын және басқа да
түсіндірме ескертпелерді қоса, ескертулер.
Бухгалтерлік баланс мекеменің қаржылық есептілігінің негізгі нысаны болып табылады. Ол мекемелердің белгілі бір күнгі жағдай бойынша активтерін, міндеттемелері мен капиталын көрсетеді. Қаржылық жағдайды бағалаумен тікелей байланысты қаржылық есептіліктің элементтері активтер, міндеттемелер және капитал болып табылады.
Бухгалтерлік баланс көрсеткіштері актив және пассив болып бөлінеді. Бухгалгерлік баланстың активінде шаруашылық құралдардың жағдайын сииаттайтын көрсеткіштер жалпыланады, ал пассивінде ұйымның шаруашылық қызметіне қолданған шаруашылық құралдарының пайда болу көздерін сипаттайтын көрсеткіштер қарастырылады.
Тарау 3. Бюджеттік есеп
3.1 Мемлекеттік мекемелердегі есеп саясатының негізгі ережелері
Бухгалтерлік есеп принциптері бойынша кәсіпорынның есеп саясаты деп ұйымның бухгалтерлік есепті жүргізу әдістері мен тәсілдерінің жиынтығын, яғни алғашқы бақылау, құндық өлшеу, ағымдағы топтау мен шаруашылық (жарғылық және басқа) қызметтің фактілерін жинақтап қорытындылау жолдарын айтады. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы Қазақстан Республикасының заңы мен Бухгалтарлік есеп принциптерінде кәсіпорын өзінің есеп саясатын құруы барысында бұйрық немесе жарлық бойынша қажетті құжаттар тізімін бекітуі керек екендігі көрсетілген. Бұл бекітілетін құжаттардың қатарына мыналар жатады:
1) Бухгалтерлік есептің уақытылы және есеп берудің толық тиісті талаптарына сәйкес жүргізілуі;
2) Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын синтетикалық және аналитикалық шоттарының жұмысын жоспары;
3) Алғашқы есеп құжаттарының типтік нысандары;
4) Ұйымның ішкі бухгалтерлік қорытынды есеп құрудағы құжат нысандары;
5) Актив пен міндеттемелерді бағалау әдістері.
Есеп саясатының әдістемелік жағына мына элементтер кіреді: мүлік пен міндеттемелерді бағалау әдістері, мүліктің әрбір түрлері бойынша амортизация (тозу) есептеу әдістері, табысты (түсімді) есептеу әдістері және тағы сол сияқты.
1) Негізгі құралдарына амортизациялық аударым сомасын есептеу әдістері.
2) Материалдық емес активтеріне амортизациялық аударым сомасы есептеу және олаврды есептеп шығару жолдары.
3) Шығындарды топтау мен өндіріс шығындарына жатқызу (апару) әдістері.
4) Жанама шығындарды анықтау және оларды объектілер арасында тарату әдісі.
3.2 Ақша операцияларының есебі
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлiгi жанындағы Бухгалтерлiк есеп және аудит әдiстемесi департаментiнiң №4 Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп- деп аталатын бухгалтерлiк есеп стандартының
бiрiншi бабында: Кәсiпорындар мен ұйымдардың, яғни субьектiлердiң ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебi осы деректi пайдаланушыларды түрлi операциялық және инвестициялық қаржы қызметi бойынша есептi кезеңдегi ақша қаражаттарының келiп түсуi, кiрiстелуi ол қаржылардың жұмсалуы туралы ақпараттармен қамтамасыз етiп және оларға осы заңды тұлғаның, яғни субъектiнiң қаржы жағдайындағы үзгерiстерiн бағалауына мүмкiндiк бередi делiнген.
Ақшалай қаржылармен есеп айырысу операцияларының бухгалтерлiк есебiн жүргiзу мен оны ұйымдастырудың мақсаттары мыналар болып табылады:
1) Ақшамен есеп айырысу операцияларын толық және уақтылы дер кезiнде есептеу.
2) Субьектiдегi ақшалай қаржылардың түгелдiгiн және оларды дұрыс, тиiмдi пайдалануды бақылау.
3) Есеп айырысу, түлеу тәртiбiн бақылау, кәсiпорынның, ұйымның немесе фирманың ақшалай кiрiстерi мен шығындарын дұрыс есептеу.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1010 1030 - есеп айырысу шотынан кассаға ақша қаражаты келіп түсті
3350 1010 - кассадан жұмысшылардың еңбекақысы берілді
3130 1030 - есеп айырысу шотынан ққс-ғы бюджетке аударылды
1010 1210 - кассаға сатып алушылардан төлемдер келіп түсті
1030 3390 - есеп айырысу шотына қате түскен ақша
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді
1010 5110 - жарғылық капиталға жарна есебінде кассаға ақша келіп түсті
3010 1030 - есеп айырысу шотынан несиелер бойынша банк қарыздары өтелді
1010 1270 - алуға арналған қысқа мерзімі сыйақылар қаржысы кассаға қабылданды
1250 1010 - кассадан материалдар алуға есеп беруге міндетті тұлғаға ақша берілді
1030 1020 - есеп айырысу шотына кассадан инкассаторға берілген ақша келіп түсті
3110 1030 - корпорациялық табыс салығы бойынша қарызды өтеу үшін есеп айырысу шотынан бюджетке ақша аударылды.
3.3 Дебиторлық және кредиторлық берешек есебі
Кәсіпорындар мен ұйымдардың басқа заңды немесе жеке тұлғалардан оларға сатқан тауарларды, көрсеткен қызметтері, сондай-ақ аванс ретінде алдын ала төлеген төлемдері үшін алашақ берешектер - Дебиторлық берешектер (Алынуға тиісті шоттар) деп аталады. Осы кәсіпорындар мен ұйымдарға берешек борышы бар заңды және жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады. Өтелетін (алынатын) уақытына қарай алынуға тиісті дебиторлық борыштар ағымдағы алынуға тиісті берешектер және ұзақ мерзімді алынуға тиісті борыштар болып екіге бөлінеді. Бұл берешектердің есебі Алынуға тиісті шоттар бөлімінің шоттарында есептеледі.
Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде алынатын дебиторлық берешектер ағымдағы активтер қатарында есептеледі. Олардың қатарына жататындар:
- ағымдағы активтерді сатып алуға төленген аванстық (алдын ала төленген) төлем;
- тапсырылған (берілген) шоттар бойынша алынуға тиісті берешектер;
- вексельдер бойынша алынуға тиісті берешектер;
- негізгі ұйымдар мен оның еншілес серіктестігі арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық берешектер;
- ұйымның лауазымды адамдарының (тұлғаларының) дебиторлық берешегі;
- басқадай дебиторлық берешектер.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1210 6210 - сатылған автокөлік үшін сатып алушыларға шот ұсынылды
1210 3130 - сатып алушыларға келген тауарлар үшін ққс-ғы есептелінді
1210 6010 - сатылған дайын өнім үшін сатып алушыларға шот ұсынылды
1210 1030 - есеп айырысу шотынан сатып алушыға ақша берілді
1290 1210 - жасалған резервтің есебінен күмәнді талаптар бойынша берешектер есептен шығарылды
3310 1030 - мердігерлермен жазба ақшамен есеп айырысу ққс-сыз
2410 3310 - келісім құны бойынша жабдықтаушылардан алынған компьютерлер мен қондырғылар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді
1320 3310 - жабдықтаушылардан дайын өнім келіп түсті.
3.4 Қызметкерлермен есеп айырысу есебі
Еңбек ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетудегі барлық дене және адамдардың ақыл-ой қабілеттілігін көрсетеді. Еңбекақы жөніндегі саясат кәсіпорында басқарудың құрамды бөлігі болып табылады және оның қызметінің тиімділігі оған елеулі ықпал етеді. Себебі, еңбекақы жұмыс күшін тиімді пайдаланудағы ынталандырудың маңыздысының бірі. Еңбекақы бұл жұмыскерге оның еңбегі үшін сапасына, санына және шығарған қажетті өнім көлеміне сәйкес берілетін төлем. Қалыпты жағдайда еңбекақы қажетті өнімнің құнына тең және оның ақшалай түрі болып табылады.
Мерзімді еңбек ақының жай мерзімділік және сыйақылы мерзімділік төлемі болады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
8412 3350 - цех қызметкерлеріне еңбекақы есептелінді
3350 3120 - еңбекақыдан жеке табыс салығы ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
7410 3350 - ғимаратты бұзғаны үшін жұмысшыларға еңбекақы есептелінді
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді
3350 3220 - акцианерлік қоғам жұмысшыларының еңбекақысынан зейнетақы жарнасы ұсталынды
3350 1250 - есеп беруге тиісті тұлғаның қарыз сомалары берілді
1620 3350 - алдағы кезеңдердің шығындары үшін есептелінетін еңбекақы
2930 3350 - аяқталмаған құрылыс және басқа да ұзақ мерзімді активтер бойынша еңбекақы
3.5 Қорлар есебі
Қорлар - бұл:
1) шикізат қорлары, материалдар, сатып алынған жартылай фабрикаттар мен кешендік бұйымдар, отын, ыдыс, ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және өндірісте немесе жұмыстарды, қызметтерді орындау кезінде пайдалануға арналған өзге материалдар.
2) аяқталмаған өндіріс.
3) субъектінің қызмет барысында сатуға арналған дайын өнім, тауар түріндегі активтер.
Материалдар есебін дұрыс және тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ету үшін қажеттісі:
- материалдық тауардың бірегей номенклатурасын әзірлеу
- құжат айналымының айқын жүйесі және қорларды кірістеу және шығару жөніндегі операцияларды рәсімдеу тәртібін сақтау
- бастапқы құжаттардың есептік нысандарын біркелкі қалыпқа келтіру
Қорлардың барлық түрлерінің есебі 1300 - Қорлар бөлімшесіні негізгі, активтік, инвентарлық шоттарында жүргізіледі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1310 5110 - жарғылық капиталға салым есебінде отын алынды
1310 3310 - жабдықтаушылардан жем-шөп келіп түсті
1310 3310 - жабдықтаушылардан құрылыс материалдары келіп түсті
8411 1310 - негізгі өндіріс цехтарын жылытуға отын жіберілді
2930 1310 - құрылысқа кеткен құрылыс материалдары есептен шығарылды
8111 1310 - негізгі өндіріске керекті құрылыс материалдары есептен шығарылды
8311 1310 - өнеркәсіртік кәсіпорынның электрцехында электр энергиясын өңдеуге отын шығындалды
7210 1310 - кеңсе ғимаратын жөндеуге құрылыс материалдары пайдаланылды
1310 6220 - заңды тұлғалардан ақысыз алынған шикізат пен материалдар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді
3.6 Негізгі қорлар есебі
Негізгі қор топтарының арақатынасы немесе жекелеген топтардың жалпы құн ішіндегі меншікті үлес өнеркәсіптік өндірістердің техникалық деңгейін көрсететін негізгі қорлардың өндірістік құрылымын құрайды.
Құрылымды талдау мен оны жетілдірудің шаруашылық қызметтің барлық деңгейіндегі маңызды тәжірибелік мәні тек кәсіпорын және бір сала ішінде ғана емес, цехта да, өндірістік телімде де зор, себебі өнеркәсіптік халық шаруашылығы саласы да, жекелеген өндірістер де тек өзіне тән негізгі қорлар құрылымына ие.
Ққ = тауар өнім көлемі негізгі қордың жылдық орташа құны.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
2410 6220 - тегін алынған автокөлік
7010 2520 - сатылған жас малдың өзіндік құны есептен шығарылды
2520 8110 - мал төлдері кіріске алынды
2520 3310 - бағып-күтіп, өсіру үшін жас мал сатып алынды
2410 3310 - жабдықтаушылардан негізгі құралдар келіп түсті
2410 3320 - еншілес кәсіпорынан жеңіл автокөлік алынды
7510 2410 - табиғат апаты нәтижесінде негізгі құралдар есептен
шығарылды
7410 2410 - жою кезінде баланстық құн бойынша қойма ғимараты есептен шығарылды
2410 2930 - құрылыс аяқталғанан кейін қолданысқа берілген негізгі құралдар объектісі кіріске алынды
7110 2420 - маркетинг бөлімінің компьютер қондырғысына тозу есептелінді
2410 5110 - шаруашылық суъектісінің жарғылық капиталына құрылтайшылар салған негізгі құралдар кіріске алынды.
3.7 Материалдық емес активтердің есебі
Кәсіпорындарда материалдық емес активтер басқа заңды немесе жеке тұлғалардан сатылып алыну, басқалардың субъсидия ретінде немесе сыйға беруі барысында, сондай- ақ кәсіпорынның өз ішінде ойлап табуы негізінде пайда болады. Материалдық емес активтер кәсіпорынның балансында бастапқы құны бойынша кіріске алынады. Бұл материалдық емес активтердің бастапқы құны былайша анықталады:
:: Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан тегін (қайтарымсыз), сый ретінде алынған материалдық емес активтер сол уақыттағы нарықтық баға бойынша бағаланады.
:: Басқа заңды тұлғалардан, сондай-ақ жеке адамдардан сатылып алынған материалдық емес активтер, ол объектілерді сатып алуға және оларды пайдалану үшін жұмсалған шығындар сомаларының қосындысы бойынша бағаланады.
Жойылу құны нөлге тең есптеледі, егер:
1. Пайдалы қызмет ету мерзімі соңында оны сатып алу туралы үшінші жақтың келісімі болмаса;
2. Мыналарға байланысты материалдық емес активтердің бұл түрі үшін белсенді нарық болмаса:
а) активтердің пайдалы қызмет ету мерзімі соңында мұндай нарықтың болуына;
ә) мүмкіндік, ықтималдық жоқ болса.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
7410 2730 - өзге материалдық емес активтерді бастапқы құны бойынша есептен шығарған кезде
2730 3310 - жабдықтаушылардан алынған материалдық емес активтер
2730 6220 - материалдық емес автивтердің өтеусіз алынуы
3310 2730 - жабдықтаушылардың қайтарымы
2740 2730 - өзге материалдық емес активтердің амортизациясы
2730 6230 - мемлекеттік субсидиялардан түскен материалдық емес активтер
3.8 Кірістер мен шығындар есебі
Кез келген кәсіпкерлік қызметтің ең маңызды мақсаты - табыс табу болып табылады. Сонымен қатар бухгалтерлік есептің ең басты қызметі - осы мақсаттарға жету жолындағы банктің жетістіктері мен сәтсіздіктерін анықтау және есептілікті көрсету. Пайда - шаруашылық қызметті жүргізу нәтижесіндегі капитал өсімі; бұл толық табыстан шығыстарды шегергенге тең. Бірақ бұл анықтамалар әр түрлі қабылдануы мүмкін.
Табыс - ақша ағымының немесе активтердің өсуінің нәтижесінде экономикалық ресурстардың артуы немесе міндеттеменің кемуі. Мысалы: тауарларды сату, қызмет көрсету немесе пайыз, арендалық төлем, девиденттер түріндегі табыстар. Пайда дегеніміз - кәсіпорындардың негізгі және негізгі емес қызметтердің нәтижесіндегі капиталдың өсуі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1010,1030 6010 - дайын өнімдерді сатудан түскен кіріс
1210-1240
2110-2140
3520-4420 6010 - алдағы кезеңдердің кірістері
6030 3320-3340 - бағадан және сатудан жеңілдіктер
6020 1210-1240 - сатылған өнімді қайтару
7210 1030 - әкімшілік шығыстар есеп шоттан өтелді
1010 7210 - әкімшілік шығындардың артық сомасының кассаға түсуі
7210 3350 - әкімшілік басқару қызметкерлеріне еңбекақы есептелінді
3.9 Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есеп беру
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілікті жасауы және беруі бекітілген нысандарға және Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 8 шілдедегі № 325 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6352 болып тіркелген) Қаржы есептілігін жасаудың және ұсынудың ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің шоғырландырылған қаржылық есептілікті жасау және беру Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 25 маусымдағы № 303 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6339 болып тіркелген) Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің шоғырландырылған қаржылық есептілік жасау ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.
14. Жылдық қаржылық есептілік үшін есепті кезең қаржы жылы болып табылады.
Қайта құрылған мемлекеттік мекеме үшін бірінші есептілік жыл оның мемлекеттік тіркеу кезінен сол жылдың 31 желтоқсанын қоса алғандағы кезден басталады.
Жылдық есеп есептіден кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай
бойынша, тоқсандық есептер - ағымдағы қаржы жылының 1 шілдедегі және
1 қазандағы жағдай бойынша жасалады.
Қаржылық есеп беру Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында
ұсынылады.
Қаржылық есеп беру - бұл кәсіпорынның есепті кезеңдегі қаржы-шаруашылық қызметіне сипаттама беретін белгілі нысандарға топтастырылған көрсеткіштер жүйесі.Қазақстан Республикасы Ұлттық Комиссиясының 1996 жылғы 12 қарашадағы №2 қаулысына сәйкес барлық кәсіпорындар меншік нысаны мен қызмет түріне қарамастан Бухгалтерлік есептің Қазақстандық стандартына көшті.Шаруашылық ету жағдайларының өзгеруіне байланысты кәсіпорынның есеп беру нысандары жетілу жағына өзгереді.
1С: Бухгалтерия
4.1 1С: Бухгалтерия бағдарламасымен танысу
Еңбекті қорғау және техгика қауіпсіздігі бойынша нұсқау
Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 - бухгалтерлік және салықтық есептің автоматизациясы үшін көпжақты бағдарлама. Бағдарлама негізінде 1С:Кәсіпорын 8.0 жүйесінің икемді технологиялық платформа жатыр, оның мүмкіндігімен әр түрлі бизнес қосымшаларды құруға және модификациялауға болады. Сонымен қатар Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 бірнеше ұйымдардың бухгалтерлік және салықтық есебін жалпы ақпараттық базада да жүргізуге мүмкіндік береді.
Қауіпсіздік ережелері:
Өндірістегі өрттердің негізгі себептеріне құрал-жабдықтардың технологиялық жұмыс тәртібінің бұзылуы, электр жабдықтарының ақаулылығы, жабдықтардың жөндеу жұмыстарына нашар дайындылығы, әртүрлі материалдардың өздігінен жануы және т.б. жатады. Техникалық шараларына мыналар кіреді:
- өмірге қажетті жүйелерді (жылу, жарықтандыру, вентиляция т.б.) орнатқан кездерде өрт қауіпсіздігі нормаларын сақтау;
- құрал-жабдықтар жұмысының тәртібі мен технологиялық процестер парамертлерін сақтау;
- әртүрлі қорғану жүйелерін пайдалану.
Өрттің алдын алу шараларын мыналар кіреді:
- құрылыстық-жобалау;
- техникалық;
- ұйымдастырушылық;
- өрт сөндіру тәсілдері мен құралдары.
Өрт сөндірудің келесі тәсілдері қарастырылады:
1. ыстық жанғыш затты тотықтырғыштан бөлектеу;
2. ауадағы оттегі концентрациясын азайту;
3. ыстық жарылғыш заттың температурасын оталдыру температурасынан төмендету.
Өрт сөндіру заттары ретінде су, құм, көпіршіктер, ұнтақтар, өрт тудырмайтын газ тәріздес заттар, инертті газдар, булар қолданылады.
4.2 Есептің жүргізуін дұрыс жолға қою
Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 - бухгалтерлік және салықтық есептің автоматизациясы үшін көпжақты бағдарлама. Бағдарлама негізінде 1С:Кәсіпорын 8.0 жүйесінің икемді технологиялық платформа жатыр, оның мүмкіндігімен әр түрлі бизнес қосымшаларды құруға және модификациялауға болады. Сонымен қатар Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 бірнеше ұйымдардың бухгалтерлік және салықтық есебін жалпы ақпараттық базада да жүргізуге мүмкіндік береді.
Жүйенің негізгі мүмкіндіктері:
1С: Бухгалтерия жүйесі бухгалтерлік есептің барлық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Тарау 1. Ұйым қаржысы
1.1
Ұйымның құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды
тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.2
Ұйымның шаруашылық қызметін жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
4
1.3
Негізгі және айналым капиталы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4
1.4
Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы ... ... ... ... ...
5
1.5
Ұйымның шығындарын және оның қаржылық нәтижелерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.6
Өндірістің жалпы тиімділігін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6
1.7 Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Тарау 2. Қаржылық есеп
2.1
Ұйымның есеп саясатын құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
2.2
Кассалық операциялар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
2.3
Ағымдағы шоттағы ақша қаражаттар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
8
2.4
Есеп беретін тұлғалардың есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
9
2.5
Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ..
9
2.6
Негізгі қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
10
2.7
Тауарлы-материалдық қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...
11
2.8
Еңбек ақысы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу ... ... ... ... ...
12
2.9
Ұйымның қаржылық есеп беруі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... .
12
Тарау 3. Бюджеттік есеп
3.1
Мемлекеттік мекемелердегі есеп саясатының негізгі ережелері ... ...
13
3.2
Ақша операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
13
3.3
Дебиторлық және кредиторлық берешек есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..
14
3.4
Қызметкерлермен есеп айырысу есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
15
3.5
Қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
16
3.6
Негізгі қорлар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
17
3.7
Материалдық емес активтердің есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..
17
3.8
Кірістер мен шығындар есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
18
3.9
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есеп беру ... ... ... ... ... ... ... ... ..
19
Тарау 4. 1С: Бухгалтерия
4.1
1С: Бухгалтерия бағдарламасымен танысу ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .
20
4.2
Есептің жүргізуін дұрыс жолға қою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
20
4.3
Есептің жүргізудің жалпы принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
21
4.4
Ақша қаражаты операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
22
4.5
Сауда операцияларының есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
22
4.6
Негізгі қорлар мен материалдық емес активтердің есебі ... ... ... ... ... ...
23
4.7
Еңбекақы және каржылық есеп ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
24
4.8
Өндіріс есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
25
4.9
Стандарттық есептер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
25
Тарау 5. Салық салу және заңды тұлғалардың салықтық есебі
5.1
Корпоротивтік табыс салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
27
5.2
Қосымша құн салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
27
5.3
Мүлік салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
28
5.4
Жер салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
28
5.5
Әлеуметтік салықты есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
29
5.6
Арнайы салық режимдері қолданылатын кіші бизнес субьектілерінің
салығын есептеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Тарау 6. Экономикалық талдау және қаржылық есепті талдау
6.1
Негізгі қор жағдайын және пайдалануына талдау жасау ... ... ... ... ... ...
31
6.2
Айналым қаражаттарын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
32
6.3
Еңбек ресурстарын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
32
6.4
Өнімнің өзіндік құнын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
33
6.5
Өнімнің көлемін және өнімді өткізуді талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
33
6.6
Ұйым қызметіне операциялық талдау жүргізу ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
34
6.7
Ұйымның инвестициялық қызметіне экономикалық талдау жасау ... ...
34
6.8
Ұйымның қаржылық тұрақтылығына және іскерлік белсенділігіне ... ..
35
6.9
Ұйымның қаржылық тұрақтылығына және іскерлік белсенділігіне
талдау жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
6.10
Ұйымның қаржылық жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...
36
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 38
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
Кіріспе
Тәжіибе - кәсіби біліктіліктің басты бөлігі болып табылады.Тәжірибе оқу бағдарламасының ажырамас бөлшегі.
2017 жылдың Қаңтардың 23 мен Сәуірдің 7 аралығында мен оқу тәжірибесін өттім. Тәжірибе Алматы қаласы білім басқармасының балаларға арналған Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы өтті. Тәжірибені өтудегі мақсатым Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы құрылудағы мақсаты, міндеттері мен құқықтарын зерттеу, басқару жұмыстары мен операцияларын оқыту, бекіту, кеңейту, теориялық және тәжірибелік білімін тереңдету, білімді жүйелендіру, арнайы тәртіпті оқудан алынған, белгілі бір кәсіпорынның қызметін оқуда, таңдалынған мамандық бойынша алғашқы тәжірибелер алу.
Тәжірибенің міндеттері:
-Оқу үрдісінде алынған теориялық білімді тереңдету және бекіту;
-Заңдық, нормативтік материалдармен жұмысты өңдеу;
-Мекеменің өндірістік және ұйымдастырушылық құрылымен танысу, нақты қызмет және бөлімдердің қызметімен мақсаттарымен танысу;
-Қаржылық сұрақтар және өндіріс, қаржылар және еңбек ресурстары сұрақтарымен жұмыс жасау;
- Болашақ мамандық дағдыларын тәжірибелік меңгеру;
- Экономикалық шешімдерді шешу кезінде жалпы құрылымды басқару және жеке бөлімдерінің функцияларымен танысу
- Жалпыландыру, жүйелендіру, нақтыландыру және белгілі бір кәсіпорынның тәжірибесінде теориялық білім негізінде қорытындылау;
- Қаржы саласындағы ұйымдастырушылық және құқықтық жұмыстардың тәжірибелік қызметіне үйрену;
- Болашақ мамандырылған қызметтің дұрыс шешімін ұйымдастыру;
- Кәсіпорынынн қызметін сараптауда компьютерлік үлгілерді меңгеру;
- Таңдалынған мамандықтың барлық тәжірибесін оқып білу;
- Басқарушылық шешімдердің теориялық негізінен алынған әдістердің дұрыс орындалуын бақылау;
Тарау 1. Ұйым қаржысы
1.1 Ұйымның құрылтай құжаттарын оқып білу және дайындау. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі
Алматы қаласы білім басқармасының балаларға арналған Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы Коммуналдық мемлекеттік мекемесінің жарғысы 2011 жылғы 14 желтоқсанда №41047 бекітілген.
Міндеті: Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттемелерін бойынша өзінің кепілдігіндегі ақша- қаражаттарымен жауап береді. Балаларды қабылдау тәртібі 2 жас пен 6 жас аралығы.
Заңды тұлғаның тұрған жері: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Таугүл шағын ауданы, 54 үй.
Мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасы әділет департаментімен 1996ж 20 қарашада тіркелген, мемлекеттік тіркеу нөмірі 7531-1910-ММ, бизнес сәйкестендіру нөмірі 961140000532
Мемлекеттік мекеме қызметінің мәні мен мақсаты сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқыту үшін қажет жағдайлар жасау болып табылады.
1.2. Ұйымның шаруашылық қызметін жоспарлау
Мемлекеттік мекеме Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы Таугүл шағын ауданы, 54 үй көшесінде орналасқан екі қабатты ғимарат, жалпы ауданы 990.5 м2.
Бала бақшаның негізгі мақсаты сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларды сөйлеуге үйрету және дағдылау болып табылады. Сол үшін бала бақшада логопедтер, тәрбиешілер, дефектологтар, методисттер жұмыс жасайды. Мекеменің аумағында стадион, балалар ойын алаңы, үй-жай және гараж қорап болып табылады.Қазіргі кезде бала-бақшада 75 мектеп жасына дейінгі балалар тәрбиеленіп жатыр.
Мекеме мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылғандықтан оның негізгі мақсаты пайда табу болып табылмайды. Бала- бақша Қазақстан Республикасының кодексі мен заңдарының аясын да қызмет атқарады.
1.3. Негізгі және айналым капиталы
Капитал - басты нәрсе‚ басты мүлік, негізгі қаржы - кең мағынада табыс әкеле алатын нәрселердің бәрі немесе адам өзінің тіршілік әрекеті барысында тауарлар‚ өнімдер‚ т.б. өндіру‚ қызметтер көрсету үшін жасаған ресурстар, яки қосымша құн әкелетін құн; тар мағынада - табыстың жұмыс істеп тұрған қайнар көзі‚ іске қосылған өндіріс құрал-жабдығы‚ ақшалай қаражат‚ зияткерлік меншік.
Айналым капиталы -- өндіргіш капиталдың бір бөлігі. Оның құрамына тұрақты капиталдың шикізат, материалдар, отын, өндірістің аяқталмаған элементтері және өзгермелі капитал (жұмысшы күшіне жұмсалатын шығын) кіреді.
Осы мәліметтер №54 бала бақша кәсіпорынның Есеп саясаты құжатынан алынды. Шоттар корреспонденциясы:
Д-т К-т
2410 3310 -жабдықтаушылардан келген негізгі құралдар
2410 3320,3330, -еншілес ұйымдар мен қауымдастырылған және бірлескен ұйымдардан түскен негізгі құралдар
2410 4150 -ұзақ мерзімді жалға берілген негізгі құралдардың келіп түсуі
2410 6220 -өтеусіз алынған негізгі құралдардың келіп түсуі
2410 6280 -өзгеде кірістерден түскен негізгі құралдар
Д-т К-т
2410 2160 Жалдау бойынша негізгі құралдардың келіп түсуі:
1.4 Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы
Қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру және еңбекақы Қазақстан Ресрубликасының еңбек кодексімен 2008 жылғы 30 қантардағы штатпен бекітілген.
Тәжірибе жүзінде еңбекақыны ұйымдастырудың негізгі екі нысаны - мерзімдік және кесімді қолданады. Жұмысшылар мен қызметкерлердің табысын, оның ішінде табыстан ұсталатын ұсталымдарды және оларға төленуге тиісті еңбекақы сомаларын жинақтап, қорытындылауға арналған құжатты есеп айырысу ведомосі деп атайды.
Жал ақыны есептеу және оның төлеудің негізгі міндеттері болып табылады:
- орындалған жұмыстың уақыты мен көлемін есептеу;
- сыйақы және одан аударымдар сомаларын дұрыс есептеу;
- ұйымдастыру, бюджет, әлеуметтік сақтандыру органдарының, міндетті медициналық сақтандыру қорлары мен Қазақстан Республикасы Зейнетақы қоры қызметкерлерімен есеп айырысу;
- адам ресурстары, еңбекақы есептеу және тұтыну қорын ұтымды пайдалану бақылау;
Осы мекемеде үздіксіз 11 ай бойы жұмыс істеген қызметкерлерге еңбек демалысына кетуге құқығы бар . Демалыса жүрген қызметкерлерге олардың орташа айлық жал ақысы төленіп отырады.Аванс айдын бірінші бөлігінде жал ақының 40% дейінгі сомада беріледі.
1.5 Ұйымның шығындарын және оның қаржылық нәтижелерін анықтау
Материалдық қорлардың кіріс және шығыс құжаттары қордарды есептеуде маңызды рөл атқарады. Өйткені оның негізі болып табылады. Сол құжаттарға қарап материалдық қорлардың қозғалысы, сақталуы және дұрыс қолданылуы бақыланады.
Мекеменің шығындарына еңбекақы, коммуналдық қызметтер, жал бойынша шығындар, әкімшілік жығындар, үстеме шығындары, залалсыздандыру қызметтері бойынша шығындар, ағымдағы жөндеу жұмыстары жатады.
Есеп кезеңі аяқталған соң мемлекеттік мекеме есеп кезеңінің қаржылық қорытындысына кірістер мен шығыстар шоттарының жабылуын жүргізеді.
Ақылы қызметтер көрсетуге байланысты кірістерді, шығыстар мен
шығындарды, есепке алу тәртібі Бухгалтерлік есеп ережесінің мынадай Кірістерді есепке алу тәртібі, Шығыстарды есепке алу тәртібі мен Өндіріске шығындар мен басқа мақсаттарды есепке алу тәртібі бөлімдерінде анықталған.
1.6 Өндірістің жалпы тиімділігін анықтау
Өнеркәсіптің өнім өндіру қуаты негізгі қорлардың өнімді барынша көп шығару жөніндегі мүмкіндіктерімен анықталады. Өндірістік қуат негізгі қорлардың құрамының әркелкі болуына тікелей байланысты болады. Қорлардың бір бөлігі өндірістік процеске тікелей қатысады да, өндірілген өнімнің көлеміне тура ықпал жасайды, енді бір бөлігі өндіріс процесіне тікелей қатыспағанымен, өндірістің қалыпты барысын қамтамасыз ету үшін қажет болады. Бұған қоса кәсіпорындардың өндірістік мақсатқа жатпайтын қорлары да болады. Талдау 7 кәсіпорындардың негізгі қорларының құрамын және осы талданып отырған кезеңде құрамда болған өзгерістерді зерттеуден басталады. Кәсіпорынның табысы өндірістің тиімділігін сипаттайтын қорытынды көрсеткіш болып табылады. Кәсіпорындар немесе бірлестіктер коллективінің жұмысындағы жағымды жақтар да, жағымсыз жақтар да пайдада өз көрінісін табады.
Табыс жаңа техника мен озық технологияның енгізілуі, еңбек өнімділігінің артуы, өнімнің өзіндік құнының кемітілуі, оның номенклатурасының жаңартылып, ұлғайтылуы, ақаулар мен өнімсіз шығындардан болатын ысыраптың азайтылуы сияқты факторлардың өзара байланысын және бұлардың бірлестік үшін маңызын неғұрлым толық сипаттайды. Табыс ақшалай формасында кәсіпорынның кірістері мен шығыстарының барлық түрлері соған қойылатын ортақ негіз болып табылады. Кәсіпорынның негізгі қорларын және өндірістік қуаттылығын тиімді пайдалану оның барлық технико-экономикалық көрсеткіштерінің жақсаруына мүмкіндік туғызады, соның ішінде өнім шығаруын көбейтеді, өзіндік құнын, еңбек сыйымдылығын төмендетеді және т.б.
Тарау 2. Қаржылық есеп
2.1 Ұйымның есеп саясатын құру
Есеп саясатының мазмұны ұйымдардың шаруашылық жүргізу қызметі талабы мен қаржы нәтижесін сипаттауға арналған есеп әдістерін жақсы және тиімді қолданудың жолдарын көрсетеді. Есеп саясаты қаржылық қорытынды есеп жасауда ұйымдардың қолданатын есеп прициптері, әдістер мен ережелер және ұйымдардың шаруашылық қызметі мазмұнын тәжірибеде ашып көрсету үшін қабылданған ережелер жиынтығынан құралады.
№54 Бала-бақша мекеменің есеп саясаты осы ережелерге сәйкес құрастырылған:
1. ҚР Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңы
2. Бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттары
3. ҚР Қаржы министрлігінің 23.05.2007ж. №185 бұйрығымен бекітілген Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспары
4. ҚР Салық және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы
есеп операцияларын орындау барысында қателер жібермеу, фактілерді бұрмаламау, ұйымдардың қаржы жағдайын бағалау, шаруашылық қызметінің үзіксіздігін қамтамасыз ету, материалды активтерді бағалау мен есептен шығару, таза пайда резервін құру бағытындағы мейлінше жоғары дәрежедегі икемді есеп ақпараттарын қалыптастыру болып табылады.
Есеп саясатының міндеттері:
- есеп процедуралары арасындағы нақтылы фактілер мен орындалмай қалған фактілер арасындағы байланысты анықтау;
- нәтижелік өзгерістерге есеп өрісінде қолданылған әр түрлі әдістердің сандық және сомалық әсер етуінің тиімділігін анықтау;
- қаржылық қорытынды есеп сенімділігін арттыру үшін қолданылатын маңызды есеп әдістерін белгілеу;
- ұйымдардың есеп варианттарын таңдап алу процесінде ұзақ және ағымдағы активтерді бағалаудағы, материалды және материалды емес активтерге амортизация есептеудегі әдістерді таңдап алу жөніндегі ұйымның құқығын қамтамасыз ету;
- синтетикалық және аналитикалық шоттар тізімін жасау
2.2 Кассалық операциялар есебі
Жалпы касса операцияларының есебі 1010 (451) "Кассадағы ұлттық валютасы түріндегі нақты ақша" деп аталатын шоттарда жүргізіледі. Кәсіпорындардың кассадағы ұлттық валюта түріндегі нақты ақша қаражаттарының кірісі мен шығысының есебі Қазақстан Республикасының
Кіріс құжаттарын қабылдау және өңдеу
Ұйымның құжаттама қызметі төмендегідей операцияларды атқарады:
1.Құжаттарды қабылдау және өңдеу;
2.Құжаттарды тіркеу;
3.Құжаттарды ұйым басшысына қарауға тапсыру;
4.Құжаттарды орындауға тапсыру;
5.Құжаттардың мерзімінде орындалуын бақылау.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - кассадан жұмысшыларға еңбекақы төленді
1010 1030 - есеп айырысу шоттынан кассаға ақша келіп түсті
3510 1010 - кассадан қысқа мерзімді аванс берілді
7210 1010 - әкімшілік шығыстар төленді
1010 6110 - сыйақылар бойынша кірістер
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
2.3 Ағымдағы шоттағы ақша қаражаттар есебі
Кәсіпорындар өздерінің ақша қаражаттарын өздері таңдаған, яғни өздеріне қызмет көрсететін банк мекемелерінде сақтауға міндетті. Ол үшін өздері қалаған банк мекемелерінде есеп айырысу шотын ашулары тиіс. Есеп айырысу шотын ашу үшін кәсіпорын банк мекемесіне мынадай құжаттарды табыс етуі қажет:
1.Банк мекемесінің атына шот ашу туралы өтініш;
2.Ұйымның, субъектінің құрылуы жайлы құжат, жоғары органдардың ұйымды құруы жайлы шешімдердің көшірмесі;
3.Ұйымның басшысы, бас бухгалтер және олардың орынбасары қол таңбасын қойған, ұйым таңбасы басылған арнаулы үлгідегі карточка және де басқа құжаттар. Есеп айырысу шоты бойынша мынадай шаруашылық операциялары көрініс табады:
1030 - "Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша" шоты дебеттеліп мына төмендегі шоттарға кредиттеледі;
1) 1010 - "Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақша" шоты- кассадан келіп түскен түсім және депоненттелген еңбек ақы сомасы;
2)1210 - "Сатып алушылар мен тапсырысшылардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі" шоты салынған өнім, жұмыс пен қызмет төлемақысына;
3)3510 - "Алынған қысқа мерзімді аванстар" алынған аванстар" - "Орындалатын жұмыстар және көрсетілетін қызметтер үшін алынған аванстар" шоттары-сатып алушылар мен тапсырыс берушілерден алынған аванстарына;
1030 - "Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақша" кредиттелінеді де, мына шоттар дебеттеледі;
1) 3310 - "Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек" шоты алынған өндірістік қорлар орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін жабдықтаушылармен мердігерлердің акцептелген шоттардың төлемақысына;
2) 1010 - "Кассадағы ұлттық валюта түріндей қолма-қол" шоты-еңбек ақыға, іссапарға және басқа да шығыстарға жұмсауға арналған кассаға алынған сомасына;
3) 1150 - "Өзге қысқа мерзімді қаржы инвестициялары";
4) 1130 - "Қысқа мерзімді инвестициялар";
5) 1610 - "Берілген қысқа мерзімді берілген аванстар";
6) 3010 - "Банк несиелері".
2.4 Есеп беретін тұлғалардың есебі
Өнеркәсіптік-шаруашылық қызметі барысында кәсіпорын өз қызметкерлерін қызмет бабымен іс-сапарға жібереді, дүкендерден кеңсе жабдықтарын сатып алады, почта арқылы жіберілген ақшаларды және басқа да шығындарды төлейді. Бұл шығындардың үнемі банк мекемелері арқылы нақты ақшасыз есеп-айырысу жолымен төленуі мүмкін емес. Сондықтан да жоғарыда аталған және басқа да шығындарды төлеу үшін қызметкерлерге қолма-қол ақша беріледі және олар сол алған ақшасына есеп беруі тиіс. Аванс тек басшының жарлығымен және нақты қажеттілік жеткен кезде есеп беруге тиісті адамдарға және қызмет бабымен жіберілетін тұлғаларға беріледі. Есеп беруі тиісті адамдарға берілген сомалар оны қуаттайтын құжаттарының негізінде жұмсалады және белгіленген мерзімде бухгалтерияға тапсырады (толтырылған аванс құжаты төменде келтірілген).
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1250 1030 - есеп айырысу шотынан есеп беретін тұлғаларға ақша берілді
1250 1030 - есеп айырысу шотынан кызметкерлердің шотына ақша аударылды
1010 1250 - есеп беретін тұлға артық ақшаны кассаға кайтарды
7210 1250 - іс сапар шығындары есептен шығарылды
1250 1010 - есеп беретін тұлғаға кассадан ақша берілді
7470 1250 - өзгеде шығыстар
3350 1250 - есеп беруге міндетті тұлғаның, қолданылмаған аванс сомасы еңбекақыдан ұсталынды
2.5 Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу
Кәсіпорын өз ондірісінің тиімді және ырғақты жүмысын қамтамасыз ету үшін өзінің материалдық-техникалык базасын жасайды, яғни өндіріске қажет корларын құрайды. Кәсіпорынды жабдыктау экономикалық және әлеуметтік даму жоспарларына сәйкес жүргізіледі. Кәсіпорын өзінің ұдайы өндірісін қамтамасыз ету үшін өнім шығарушы кәсіпорыңдармен немесе делдалдык ұйымдармен келісім-шартқа отырады.
Демек, көсіпорын жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу үшін 3310 Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу шотын пайдаланады, онда есеп айырысулар сомасының деңгейіне және нысандарына (алдын-ала төлемақы, инкасса, аккредитивтер, чектер) карамастан, жабдыктаушылардан алынған материалдық, босалқы корлар, атқарылған жұмыстар мен қызметтер үшін есеп айырысу жүргізіледі. 3310-
шоттың кредиті бойынша жабдықтаушылардың акцептелген шот-фактурасы және дебеті бойынша -- есеп айырысу, валюталық және басқа шоттардың кредитінен олардың төлемақысы жазылады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - кассадан жұмысшылардың еңбекақысы берілді
1320 3310 - жабдықтаушылардан дайын өнім келіп түсті
3310 1610 - мердігерлермен алдын ала жасалған төлем бойынша есептесу
1330 3310 - шетел жабдықтаушыларынан тауар келіп түсті
1420 3310 - келіп түскен тауарларға қосылған құн салығы есептелінді
3310 1030 - мердігерлермен жазба ақшамен есеп айырысу ққс-сыз
2410 3310 - келісім құны бойынша жабдықтаушылардан алынған компьютерлер мен қондырғылар кіріске алынды.
2.6 Негізгі қорлар есебі
Негiзгi құралдарға қозғалмайтын мүлiк, жер учаскелерi, үйлер мен ғимараттар, өткiзгiш тетiктер, машиналар мен жабдықтар, өлшеу және реттеу аспаптары мен қондырғылар, есептеу машиналары мен техникалары және олардың бағдарламалық құралдары, көлiк тасымалдау құралдары, аспаптар, өндiрiстiк және шаруашылық құрал-саймандары, өнiм және жұмыс малдары, көп жылдық екпе ағаштар, шаруашылықтың iшкi жолы, тағы да басқалар жатқызылады.
Есептелген амортизация сомасы ай сайын өндірлген өнімнің, орындалған жұмыстың немесе көрсетілген қызметтің өзіндік құнына апарылады; маусымдық өндірістерге амортизациялық аударымдардың жылдық сомасы кәсіпорынның жыл ішінде жұмыс істеу кезеңнің өндірістік шығындарына қосылады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
7210 2420 - кеңсе қармағындағы ғимараттарға тозық есептелінді
2410 3310 - жабдықтаушылардан негізгі құралдар келіп түсті
2410 3320 - еншілес кәсіпорынан жеңіл автокөлік алынды
7510 2410 - табиғат апаты нәтижесінде негізгі құралдар есептен
шығарылды
7410 2410 - жою кезінде баланстық құн бойынша қойма ғимараты есептен шығарылды
2410 2930 - құрылыс аяқталғанан кейін қолданысқа берілген негізгі құралдар объектісі кіріске алынды
7110 2420 - маркетинг бөлімінің компьютер қондырғысына тозу есептелінді
2410 5110 - шаруашылық суъектісінің жарғылық капиталына құрылтайшылар салған негізгі құралдар кіріске алынды
2.7 Тауарлы-материалдық қорлар есебі
Тауарлы- материалдық қорлардың есебінің негізгі мақсаты- олардың есебінің дұрыс ұйымдастырылып жүргізілгендігін анықтау болып табылады:
1) олардың сақталу және пайдалану орындарындағы қозғалыстары мен нақты қолда барлығы туралы дәлелді мәліметтер алу;
2) олардың сақталу ережелерін қамтамасыз ету;
3) өндіріске жұмсалу номаларының сақталуын қамтамасыз ету;
4) өндіріске қажеті жоқ материалдық ресурстарды табу, анықтау және оларды сату;
Қоймадағы ТМҚ-р есебін материалды есептеу карточкаларында жүргізеді. Карточка номенклатуралық нөмір бойынша материалдардың әр бір түріне жеке ашылады және жартылай толтырылған күйі бухгалтериядан материалды жауапты адамға қолхат арқылы беріледі. Карточкаға жазуды қоймашылар кіріс және шығыс құжаттары негізінде жүргізеді.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1310 5110 - жарғылық капиталға салым есебінде отын алынды
1310 3310 - жабдықтаушылардан құрылыс материалдары келіп түсті
2930 1310 - құрылысқа кеткен құрылыс материалдары есептен шығарылды
8111 1310 - негізгі өндіріске керекті құрылыс материалдары есептен шығарылды
8311 1310 - өнеркәсіртік кәсіпорынның электрцехында электр энергиясын өңдеуге отын шығындалды
7210 1310 - кеңсе ғимаратын жөндеуге құрылыс материалдары пайдаланылды
1310 6220 - заңды тұлғалардан ақысыз алынған шикізат пен материалдар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді.
2.8 Еңбек ақысы бойынша қызметкерлермен есеп айырысу
Жұмыс өнімділігінің өсуіне және оның сапасының артуына жалақы мөлшері тікелей әсер етеді. Жұмысқа қабылданған адамға табельдік номер беріліп жеке банк карточкасы ашылады. Бұл жеке карточкада жұмыс істейтін қызметі жалақысы, табельдік номері және жұмыстағы қозғалысы көрсетіледі. Сонымен қатар бұл карточкада еңбек ақы бойынша есеп айырысулар да көрсетіледі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
3350 3120 - еңбекақыдан жеке табыс салығы ұсталынды
3350 3390 - еңбекақыдан алимент ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
3350 3390 - еңбекақыдан алимент ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
7410 3350 - ғимаратты бұзғаны үшін жұмысшыларға еңбекақы есептелінді
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді.
2.9 Ұйымның қаржылық есеп беруі
Түзеу үлгісіндегі сөйлеу мүмкіндіктері шектеулі балаларға арналған №54 бөбекжай балабақшасы қаржылық есеп берудің Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің №281, №325 бұйрығы бойынша жасалынады.
Мекеме Қаржылық басқару органына айлық, тоқсандық, жылдық есептерін өткізеді.
Қаржылық есеп берудің нысандары мыналарды қамтиды:
бухгалтерлік баланс;
пайдалар мен залалдар туралы есеп;
ақшалай қаражаттардың қозғалысы туралы есеп;
- есеп саясатының елеулі элементтерінің қысқаша сипаттамасын және басқа да
түсіндірме ескертпелерді қоса, ескертулер.
Бухгалтерлік баланс мекеменің қаржылық есептілігінің негізгі нысаны болып табылады. Ол мекемелердің белгілі бір күнгі жағдай бойынша активтерін, міндеттемелері мен капиталын көрсетеді. Қаржылық жағдайды бағалаумен тікелей байланысты қаржылық есептіліктің элементтері активтер, міндеттемелер және капитал болып табылады.
Бухгалтерлік баланс көрсеткіштері актив және пассив болып бөлінеді. Бухгалгерлік баланстың активінде шаруашылық құралдардың жағдайын сииаттайтын көрсеткіштер жалпыланады, ал пассивінде ұйымның шаруашылық қызметіне қолданған шаруашылық құралдарының пайда болу көздерін сипаттайтын көрсеткіштер қарастырылады.
Тарау 3. Бюджеттік есеп
3.1 Мемлекеттік мекемелердегі есеп саясатының негізгі ережелері
Бухгалтерлік есеп принциптері бойынша кәсіпорынның есеп саясаты деп ұйымның бухгалтерлік есепті жүргізу әдістері мен тәсілдерінің жиынтығын, яғни алғашқы бақылау, құндық өлшеу, ағымдағы топтау мен шаруашылық (жарғылық және басқа) қызметтің фактілерін жинақтап қорытындылау жолдарын айтады. Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы Қазақстан Республикасының заңы мен Бухгалтарлік есеп принциптерінде кәсіпорын өзінің есеп саясатын құруы барысында бұйрық немесе жарлық бойынша қажетті құжаттар тізімін бекітуі керек екендігі көрсетілген. Бұл бекітілетін құжаттардың қатарына мыналар жатады:
1) Бухгалтерлік есептің уақытылы және есеп берудің толық тиісті талаптарына сәйкес жүргізілуі;
2) Бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізуде қолданылатын синтетикалық және аналитикалық шоттарының жұмысын жоспары;
3) Алғашқы есеп құжаттарының типтік нысандары;
4) Ұйымның ішкі бухгалтерлік қорытынды есеп құрудағы құжат нысандары;
5) Актив пен міндеттемелерді бағалау әдістері.
Есеп саясатының әдістемелік жағына мына элементтер кіреді: мүлік пен міндеттемелерді бағалау әдістері, мүліктің әрбір түрлері бойынша амортизация (тозу) есептеу әдістері, табысты (түсімді) есептеу әдістері және тағы сол сияқты.
1) Негізгі құралдарына амортизациялық аударым сомасын есептеу әдістері.
2) Материалдық емес активтеріне амортизациялық аударым сомасы есептеу және олаврды есептеп шығару жолдары.
3) Шығындарды топтау мен өндіріс шығындарына жатқызу (апару) әдістері.
4) Жанама шығындарды анықтау және оларды объектілер арасында тарату әдісі.
3.2 Ақша операцияларының есебі
Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлiгi жанындағы Бухгалтерлiк есеп және аудит әдiстемесi департаментiнiң №4 Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп- деп аталатын бухгалтерлiк есеп стандартының
бiрiншi бабында: Кәсiпорындар мен ұйымдардың, яғни субьектiлердiң ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебi осы деректi пайдаланушыларды түрлi операциялық және инвестициялық қаржы қызметi бойынша есептi кезеңдегi ақша қаражаттарының келiп түсуi, кiрiстелуi ол қаржылардың жұмсалуы туралы ақпараттармен қамтамасыз етiп және оларға осы заңды тұлғаның, яғни субъектiнiң қаржы жағдайындағы үзгерiстерiн бағалауына мүмкiндiк бередi делiнген.
Ақшалай қаржылармен есеп айырысу операцияларының бухгалтерлiк есебiн жүргiзу мен оны ұйымдастырудың мақсаттары мыналар болып табылады:
1) Ақшамен есеп айырысу операцияларын толық және уақтылы дер кезiнде есептеу.
2) Субьектiдегi ақшалай қаржылардың түгелдiгiн және оларды дұрыс, тиiмдi пайдалануды бақылау.
3) Есеп айырысу, түлеу тәртiбiн бақылау, кәсiпорынның, ұйымның немесе фирманың ақшалай кiрiстерi мен шығындарын дұрыс есептеу.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1010 1030 - есеп айырысу шотынан кассаға ақша қаражаты келіп түсті
3350 1010 - кассадан жұмысшылардың еңбекақысы берілді
3130 1030 - есеп айырысу шотынан ққс-ғы бюджетке аударылды
1010 1210 - кассаға сатып алушылардан төлемдер келіп түсті
1030 3390 - есеп айырысу шотына қате түскен ақша
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді
1010 5110 - жарғылық капиталға жарна есебінде кассаға ақша келіп түсті
3010 1030 - есеп айырысу шотынан несиелер бойынша банк қарыздары өтелді
1010 1270 - алуға арналған қысқа мерзімі сыйақылар қаржысы кассаға қабылданды
1250 1010 - кассадан материалдар алуға есеп беруге міндетті тұлғаға ақша берілді
1030 1020 - есеп айырысу шотына кассадан инкассаторға берілген ақша келіп түсті
3110 1030 - корпорациялық табыс салығы бойынша қарызды өтеу үшін есеп айырысу шотынан бюджетке ақша аударылды.
3.3 Дебиторлық және кредиторлық берешек есебі
Кәсіпорындар мен ұйымдардың басқа заңды немесе жеке тұлғалардан оларға сатқан тауарларды, көрсеткен қызметтері, сондай-ақ аванс ретінде алдын ала төлеген төлемдері үшін алашақ берешектер - Дебиторлық берешектер (Алынуға тиісті шоттар) деп аталады. Осы кәсіпорындар мен ұйымдарға берешек борышы бар заңды және жеке тұлғалар дебиторлар болып табылады. Өтелетін (алынатын) уақытына қарай алынуға тиісті дебиторлық борыштар ағымдағы алынуға тиісті берешектер және ұзақ мерзімді алынуға тиісті борыштар болып екіге бөлінеді. Бұл берешектердің есебі Алынуға тиісті шоттар бөлімінің шоттарында есептеледі.
Есеп беретін уақыттан кейінгі бір жыл ішінде алынатын дебиторлық берешектер ағымдағы активтер қатарында есептеледі. Олардың қатарына жататындар:
- ағымдағы активтерді сатып алуға төленген аванстық (алдын ала төленген) төлем;
- тапсырылған (берілген) шоттар бойынша алынуға тиісті берешектер;
- вексельдер бойынша алынуға тиісті берешектер;
- негізгі ұйымдар мен оның еншілес серіктестігі арасындағы түрлі операциялар негізінде туындаған дебиторлық берешектер;
- ұйымның лауазымды адамдарының (тұлғаларының) дебиторлық берешегі;
- басқадай дебиторлық берешектер.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1210 6210 - сатылған автокөлік үшін сатып алушыларға шот ұсынылды
1210 3130 - сатып алушыларға келген тауарлар үшін ққс-ғы есептелінді
1210 6010 - сатылған дайын өнім үшін сатып алушыларға шот ұсынылды
1210 1030 - есеп айырысу шотынан сатып алушыға ақша берілді
1290 1210 - жасалған резервтің есебінен күмәнді талаптар бойынша берешектер есептен шығарылды
3310 1030 - мердігерлермен жазба ақшамен есеп айырысу ққс-сыз
2410 3310 - келісім құны бойынша жабдықтаушылардан алынған компьютерлер мен қондырғылар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді
1320 3310 - жабдықтаушылардан дайын өнім келіп түсті.
3.4 Қызметкерлермен есеп айырысу есебі
Еңбек ұғымы тауар өндіруде және қызмет көрсетудегі барлық дене және адамдардың ақыл-ой қабілеттілігін көрсетеді. Еңбекақы жөніндегі саясат кәсіпорында басқарудың құрамды бөлігі болып табылады және оның қызметінің тиімділігі оған елеулі ықпал етеді. Себебі, еңбекақы жұмыс күшін тиімді пайдаланудағы ынталандырудың маңыздысының бірі. Еңбекақы бұл жұмыскерге оның еңбегі үшін сапасына, санына және шығарған қажетті өнім көлеміне сәйкес берілетін төлем. Қалыпты жағдайда еңбекақы қажетті өнімнің құнына тең және оның ақшалай түрі болып табылады.
Мерзімді еңбек ақының жай мерзімділік және сыйақылы мерзімділік төлемі болады.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
3350 1010 - лауазымды тұлғаларға кассадан еңбекақы берілді
8412 3350 - цех қызметкерлеріне еңбекақы есептелінді
3350 3120 - еңбекақыдан жеке табыс салығы ұсталынды
7210 3350 - басқару аппараты жұмысшыларына демалысақы есептелінді
7410 3350 - ғимаратты бұзғаны үшін жұмысшыларға еңбекақы есептелінді
3390 1010 - депонерленген еңбекақы берілді
3350 3220 - акцианерлік қоғам жұмысшыларының еңбекақысынан зейнетақы жарнасы ұсталынды
3350 1250 - есеп беруге тиісті тұлғаның қарыз сомалары берілді
1620 3350 - алдағы кезеңдердің шығындары үшін есептелінетін еңбекақы
2930 3350 - аяқталмаған құрылыс және басқа да ұзақ мерзімді активтер бойынша еңбекақы
3.5 Қорлар есебі
Қорлар - бұл:
1) шикізат қорлары, материалдар, сатып алынған жартылай фабрикаттар мен кешендік бұйымдар, отын, ыдыс, ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер және өндірісте немесе жұмыстарды, қызметтерді орындау кезінде пайдалануға арналған өзге материалдар.
2) аяқталмаған өндіріс.
3) субъектінің қызмет барысында сатуға арналған дайын өнім, тауар түріндегі активтер.
Материалдар есебін дұрыс және тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ету үшін қажеттісі:
- материалдық тауардың бірегей номенклатурасын әзірлеу
- құжат айналымының айқын жүйесі және қорларды кірістеу және шығару жөніндегі операцияларды рәсімдеу тәртібін сақтау
- бастапқы құжаттардың есептік нысандарын біркелкі қалыпқа келтіру
Қорлардың барлық түрлерінің есебі 1300 - Қорлар бөлімшесіні негізгі, активтік, инвентарлық шоттарында жүргізіледі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1310 5110 - жарғылық капиталға салым есебінде отын алынды
1310 3310 - жабдықтаушылардан жем-шөп келіп түсті
1310 3310 - жабдықтаушылардан құрылыс материалдары келіп түсті
8411 1310 - негізгі өндіріс цехтарын жылытуға отын жіберілді
2930 1310 - құрылысқа кеткен құрылыс материалдары есептен шығарылды
8111 1310 - негізгі өндіріске керекті құрылыс материалдары есептен шығарылды
8311 1310 - өнеркәсіртік кәсіпорынның электрцехында электр энергиясын өңдеуге отын шығындалды
7210 1310 - кеңсе ғимаратын жөндеуге құрылыс материалдары пайдаланылды
1310 6220 - заңды тұлғалардан ақысыз алынған шикізат пен материалдар кіріске алынды
1310 3310 - сатып алу құнына сатылып алынған шикізат пен материалдар үшін жабдықтаушылар шоты есептелінді
3.6 Негізгі қорлар есебі
Негізгі қор топтарының арақатынасы немесе жекелеген топтардың жалпы құн ішіндегі меншікті үлес өнеркәсіптік өндірістердің техникалық деңгейін көрсететін негізгі қорлардың өндірістік құрылымын құрайды.
Құрылымды талдау мен оны жетілдірудің шаруашылық қызметтің барлық деңгейіндегі маңызды тәжірибелік мәні тек кәсіпорын және бір сала ішінде ғана емес, цехта да, өндірістік телімде де зор, себебі өнеркәсіптік халық шаруашылығы саласы да, жекелеген өндірістер де тек өзіне тән негізгі қорлар құрылымына ие.
Ққ = тауар өнім көлемі негізгі қордың жылдық орташа құны.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
2410 6220 - тегін алынған автокөлік
7010 2520 - сатылған жас малдың өзіндік құны есептен шығарылды
2520 8110 - мал төлдері кіріске алынды
2520 3310 - бағып-күтіп, өсіру үшін жас мал сатып алынды
2410 3310 - жабдықтаушылардан негізгі құралдар келіп түсті
2410 3320 - еншілес кәсіпорынан жеңіл автокөлік алынды
7510 2410 - табиғат апаты нәтижесінде негізгі құралдар есептен
шығарылды
7410 2410 - жою кезінде баланстық құн бойынша қойма ғимараты есептен шығарылды
2410 2930 - құрылыс аяқталғанан кейін қолданысқа берілген негізгі құралдар объектісі кіріске алынды
7110 2420 - маркетинг бөлімінің компьютер қондырғысына тозу есептелінді
2410 5110 - шаруашылық суъектісінің жарғылық капиталына құрылтайшылар салған негізгі құралдар кіріске алынды.
3.7 Материалдық емес активтердің есебі
Кәсіпорындарда материалдық емес активтер басқа заңды немесе жеке тұлғалардан сатылып алыну, басқалардың субъсидия ретінде немесе сыйға беруі барысында, сондай- ақ кәсіпорынның өз ішінде ойлап табуы негізінде пайда болады. Материалдық емес активтер кәсіпорынның балансында бастапқы құны бойынша кіріске алынады. Бұл материалдық емес активтердің бастапқы құны былайша анықталады:
:: Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан тегін (қайтарымсыз), сый ретінде алынған материалдық емес активтер сол уақыттағы нарықтық баға бойынша бағаланады.
:: Басқа заңды тұлғалардан, сондай-ақ жеке адамдардан сатылып алынған материалдық емес активтер, ол объектілерді сатып алуға және оларды пайдалану үшін жұмсалған шығындар сомаларының қосындысы бойынша бағаланады.
Жойылу құны нөлге тең есптеледі, егер:
1. Пайдалы қызмет ету мерзімі соңында оны сатып алу туралы үшінші жақтың келісімі болмаса;
2. Мыналарға байланысты материалдық емес активтердің бұл түрі үшін белсенді нарық болмаса:
а) активтердің пайдалы қызмет ету мерзімі соңында мұндай нарықтың болуына;
ә) мүмкіндік, ықтималдық жоқ болса.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
7410 2730 - өзге материалдық емес активтерді бастапқы құны бойынша есептен шығарған кезде
2730 3310 - жабдықтаушылардан алынған материалдық емес активтер
2730 6220 - материалдық емес автивтердің өтеусіз алынуы
3310 2730 - жабдықтаушылардың қайтарымы
2740 2730 - өзге материалдық емес активтердің амортизациясы
2730 6230 - мемлекеттік субсидиялардан түскен материалдық емес активтер
3.8 Кірістер мен шығындар есебі
Кез келген кәсіпкерлік қызметтің ең маңызды мақсаты - табыс табу болып табылады. Сонымен қатар бухгалтерлік есептің ең басты қызметі - осы мақсаттарға жету жолындағы банктің жетістіктері мен сәтсіздіктерін анықтау және есептілікті көрсету. Пайда - шаруашылық қызметті жүргізу нәтижесіндегі капитал өсімі; бұл толық табыстан шығыстарды шегергенге тең. Бірақ бұл анықтамалар әр түрлі қабылдануы мүмкін.
Табыс - ақша ағымының немесе активтердің өсуінің нәтижесінде экономикалық ресурстардың артуы немесе міндеттеменің кемуі. Мысалы: тауарларды сату, қызмет көрсету немесе пайыз, арендалық төлем, девиденттер түріндегі табыстар. Пайда дегеніміз - кәсіпорындардың негізгі және негізгі емес қызметтердің нәтижесіндегі капиталдың өсуі.
Шоттар корреспонденциясы:
Дт Кт
1010,1030 6010 - дайын өнімдерді сатудан түскен кіріс
1210-1240
2110-2140
3520-4420 6010 - алдағы кезеңдердің кірістері
6030 3320-3340 - бағадан және сатудан жеңілдіктер
6020 1210-1240 - сатылған өнімді қайтару
7210 1030 - әкімшілік шығыстар есеп шоттан өтелді
1010 7210 - әкімшілік шығындардың артық сомасының кассаға түсуі
7210 3350 - әкімшілік басқару қызметкерлеріне еңбекақы есептелінді
3.9 Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есеп беру
Мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілікті жасауы және беруі бекітілген нысандарға және Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 8 шілдедегі № 325 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6352 болып тіркелген) Қаржы есептілігін жасаудың және ұсынудың ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.
Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің шоғырландырылған қаржылық есептілікті жасау және беру Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 25 маусымдағы № 303 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6339 болып тіркелген) Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің шоғырландырылған қаржылық есептілік жасау ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.
14. Жылдық қаржылық есептілік үшін есепті кезең қаржы жылы болып табылады.
Қайта құрылған мемлекеттік мекеме үшін бірінші есептілік жыл оның мемлекеттік тіркеу кезінен сол жылдың 31 желтоқсанын қоса алғандағы кезден басталады.
Жылдық есеп есептіден кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай
бойынша, тоқсандық есептер - ағымдағы қаржы жылының 1 шілдедегі және
1 қазандағы жағдай бойынша жасалады.
Қаржылық есеп беру Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында
ұсынылады.
Қаржылық есеп беру - бұл кәсіпорынның есепті кезеңдегі қаржы-шаруашылық қызметіне сипаттама беретін белгілі нысандарға топтастырылған көрсеткіштер жүйесі.Қазақстан Республикасы Ұлттық Комиссиясының 1996 жылғы 12 қарашадағы №2 қаулысына сәйкес барлық кәсіпорындар меншік нысаны мен қызмет түріне қарамастан Бухгалтерлік есептің Қазақстандық стандартына көшті.Шаруашылық ету жағдайларының өзгеруіне байланысты кәсіпорынның есеп беру нысандары жетілу жағына өзгереді.
1С: Бухгалтерия
4.1 1С: Бухгалтерия бағдарламасымен танысу
Еңбекті қорғау және техгика қауіпсіздігі бойынша нұсқау
Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 - бухгалтерлік және салықтық есептің автоматизациясы үшін көпжақты бағдарлама. Бағдарлама негізінде 1С:Кәсіпорын 8.0 жүйесінің икемді технологиялық платформа жатыр, оның мүмкіндігімен әр түрлі бизнес қосымшаларды құруға және модификациялауға болады. Сонымен қатар Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 бірнеше ұйымдардың бухгалтерлік және салықтық есебін жалпы ақпараттық базада да жүргізуге мүмкіндік береді.
Қауіпсіздік ережелері:
Өндірістегі өрттердің негізгі себептеріне құрал-жабдықтардың технологиялық жұмыс тәртібінің бұзылуы, электр жабдықтарының ақаулылығы, жабдықтардың жөндеу жұмыстарына нашар дайындылығы, әртүрлі материалдардың өздігінен жануы және т.б. жатады. Техникалық шараларына мыналар кіреді:
- өмірге қажетті жүйелерді (жылу, жарықтандыру, вентиляция т.б.) орнатқан кездерде өрт қауіпсіздігі нормаларын сақтау;
- құрал-жабдықтар жұмысының тәртібі мен технологиялық процестер парамертлерін сақтау;
- әртүрлі қорғану жүйелерін пайдалану.
Өрттің алдын алу шараларын мыналар кіреді:
- құрылыстық-жобалау;
- техникалық;
- ұйымдастырушылық;
- өрт сөндіру тәсілдері мен құралдары.
Өрт сөндірудің келесі тәсілдері қарастырылады:
1. ыстық жанғыш затты тотықтырғыштан бөлектеу;
2. ауадағы оттегі концентрациясын азайту;
3. ыстық жарылғыш заттың температурасын оталдыру температурасынан төмендету.
Өрт сөндіру заттары ретінде су, құм, көпіршіктер, ұнтақтар, өрт тудырмайтын газ тәріздес заттар, инертті газдар, булар қолданылады.
4.2 Есептің жүргізуін дұрыс жолға қою
Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 - бухгалтерлік және салықтық есептің автоматизациясы үшін көпжақты бағдарлама. Бағдарлама негізінде 1С:Кәсіпорын 8.0 жүйесінің икемді технологиялық платформа жатыр, оның мүмкіндігімен әр түрлі бизнес қосымшаларды құруға және модификациялауға болады. Сонымен қатар Қазақстан үшін 1С:Бухгалтерия 8.0 бірнеше ұйымдардың бухгалтерлік және салықтық есебін жалпы ақпараттық базада да жүргізуге мүмкіндік береді.
Жүйенің негізгі мүмкіндіктері:
1С: Бухгалтерия жүйесі бухгалтерлік есептің барлық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz