Көп мағыналы сөздерді ғылыми тұрғыдан талдау

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 52 бет
Таңдаулыға:

Жұмыстың жалпы сипаттамасы

Жалпы адамзат тілі қоғам тарихымен тығыз байланысты. Қай халықты алсақ та оның басынан өтксн қилы-қилы кезеңдері сол халықтың тіліне ізін қалдырмай түрмайды. Себебі, "сөз тарихы тіл тарихымен, тіл тарихы халық тарихымен, халық тарихы қоғам тарихымен тығыз байланысты. Біреуін екіншісінен бөліп алуға келмейді. Бірін айтсақ бәрін байланыстырып бірге қатар айтуды қажет етеді" /1, 140/. Осы қатынастардың сырын ашу - тілшілер алдында тұрған үлкен міндет.

Қазіргі қазақ тіл білімінде тілдік құбылыстардың бір қатары терең зерттелгенімен, зерттеуді одан әрі қажет ететін мәселелер де бар. Соның бірі - көп мағыналылық.

Зерттеудің өзектілігі. Көп мағыналы сөздердің басқа лексикалық-семантикалық топтармен байланысы қазақ тіл білімінде жеке зерттеу объектісі болған жоқ. Орыс тіл білімінде бүл бағытта көптеген ғылыми еңбектер жазылды. Кейінгі жылдары қазақ тіл білімі де біршама еңбектермен толықты. Бұл ретте К. Аханов "Қазақ тіліндегі омонимдер"; Ә. Болғанбаев "Қазақ тіліндегі синонимдер"; Ж. Мусин "Қазақ тіліндегі антонимдер"; Р. Садықбеков "Қазақ тіліндегі сөздердің көп мағыналылығы"; және М. Оразовтың "Қазақ тілі семантикасы" еңбегін атауға болады. Аталған еңбектерде сөздердің лексикалық мағынасының құрылымдық сипатына қатысты құнды пікірлер айтылған, өзіндік ерекшеліктері, тілдегі мағына өзгеру механизмдері жайында түрлі пікірлер, көзқарастар беріліп, лексикалық мағынаның компоненттік құрамы анықталған. Сөз мағынасы түрлі қырынан ашылып, талдауға түскен. Дегенмен де тілде лексика жүйелі құбылыс ретінде қаралып, ортақ бір белгісіне қарай біріккен единицаларды парадигмалық қатынаспен байланысты қарастырудың маңызы ерекше. Қазақ тіл біліміндегі лексиканың (сөздік қүрамның) жүйелік сипаты жөнінде сөз қозғаудың өзі тақырыптың өзектілігін көрсетеді. Қазақ тілінде мағына ұқсастығына немесе қарама-қайшылық т. б. белгілеріне қарай парадигмалық қатынасқа біріккен сөздерді ашып айқындау зерттеудің қажеттілігін, маңыздылығын арттыратындығы сөзсіз.

Зерттеу жұмысымызға басты желі етіп алынып отырған көп мағыналы сөздер бірнеше лексика-семантикалық топтардың құрамы жағынан баюына негіз бола алады. Біріншіден, бұл категория синониммен мағыналық жақтан байланыса келіп, оны сан жағынан дамытып отыратын құбылыс. Көп мағыналы сөздің бастапқы (негізгі) мағынасы өзімен мағыналас сөзбен бір синонимдік қатар құраса, қосымша мағынасының дамуы негізінде жаңа синонимдік сыңар жасалады.

Екіншіден, көп мағыналы сөздердің мағыналары дами келе бір-бірінен алшақтап, әр түрлі ұғымдағы сөздер ретінде танылуы да мүмкін. Соның нәтижесінде омоним сөздер жасалады да, тілде екі тәуелсіз номинативті мағына пайда болады.

Үшіншіден, антонимдер бір сөз табына енетін сөздер арасында болады да, бір лексика-семантикалық топтың құрамында өмір сүреді. Олар сөздің бүкіл мағынасында емес, тек белгілі мағынасында ғана жақындасады. Демек, антонимдерді қарастыруда да, антоним таңдауда да сөздің көп мағыналығын ескеру керек.

Зерттеудің нысаны. Диссертация қазақ тіліндегі көп мағыналы сөздерден жасалған синонимдік, омонимдік, антонимдік қатарларды айқындауға арналады. Мұндай құбылысты көрсету үшін зерттеу жұмысымызда мына сияқты түпнұсқалар мен деректер пайдаланылды: "Древнетюркский словарь", Э. В. Севортян "Этимологический словарь тюркских языков", "Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі" (1-10 т. т), М. Белбаева "Қазақ тілінің омонимдер сөздігі", Ә. Болғанбаев "Қазак тілінің синонимдер сөздігі", Ж. Мусин "Қазақ тілінің антонимдер сөздігі", сондай-ақ газет-журналдар мен А. Құнанбайұлы, М. Әуезов, Б. Майлин, С. Бегалин, Ә. Сәрсенбаев, О. Шипин т. б. шығармалар жинағынан мысалдар теріліп алынды.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Диссертациялық жұмысымыздың негізгі мақсаты - көп мағыналы сөздерден жасалған синонимдік, омонимдік, антонимдік қатарларды анықтау, оларды лексика-семантикалық аспектіден зерттеу, ғылыми тұрғыдан талдау. Алға қойған мақсатымызға жету үшін бір-бірімен іштей байланысатын мынадай мәселелерді жүйелі түрде дәлелдеуді міндет етіп қойдық:

♦ Лексикалық жүйенің дамуына көп мағыналылықтың қосқан үлесін анықтау.

♦ Сөздің мағыналық қатынасының шетел, орыс тілі, түркітану және қазақ тіліндегі зерттелу жайларына шолу жасау.

♦ Көп мағыналы сөздерден жасалған синонимдердің лексика-семантикалық сипатын анықтау.

♦ Көп мағыналы сөздерден жасалған омонимдердің мағыналық байланысының сырын ашу.

♦ Көп мағыналы сөздерден жасалған антонимдердің өзіндік ерекшеліктерін айқындау.

♦ Сөз мағынасының табиғатын айқындауға бағытталған еңбектерге шолу жасап, сыни көзқарас білдіру.

♦ Лексикалық-семантикалық топтардың парадигмалық, синтагмалық қатынастарын ашу.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы. Көп мағыналы сөздерден жасалған синонимдік, омонимдік, антонимдік қатарларды анықтау қазақ тіл білімінде бірінші рет зерттеу нысаны болып отыр. Мұның лексикалық жүйені айқындауда көмегі зор. Арнайы зерттеу нысаны бойынша мынадай мәселелер тұңғыш рет ғылыми шешімін тапты:

▪ Көп мағыналы сөздер мен лексикалық-семантикалық топтардың өзара байланысы арнайы қарастырылып, олардың арақатынасы мен айырмашылықтары түсіндірілді.

▪ Көп мағыналы сөздер мен синоним, омоним, антоним категорияларының жүйелі түрде бір ғана парадигмалық қатынасқа енетіндігі дәлелденді.

▪ Олардың арасындағы мағыналық байланыс бірінен-бірі туындап жататындығы айқындалды.

▪ Сөздің мағыналық қатынасы бірте-бірте кеңейе беретіндігі анықталды.

▪ Антонимдердің үғымдық сипатын анықтау арқылы оның көп мағыналылықпен байланысының сыры ашылды.

▪ Көп мағыналылық пен лексикалық-семантикалық топтардың арақатысы негізінде лексиканың жүйелілігі бір қырынан сипатталды.

▪ Сөздік құрамның ішкі бірлігі оның парадигмалық және синтагмалық байланысынан көрінетіндігін түсіндірілді.

Зерттеудің теориялық және практикалық мәні. Парадигмалық, синтагмалық қатынастар, лексиканың жүйелілік сипаты туралы жұмыстың қорытындылары мен тұжырымдары қазақ лексикологиясы мен семасиологиясы бойынша тың түйін жасауға, жаңа бағыт қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мұндай теориялық қағидаларды жоғары оқу орындарында, гимназия, лицей сыныптарында арнаулы курс немесе арнайы семинар ретінде оқу бағдарламасына енгізуге болады. Лексикалық-семантикалық топтар сөздігі практикалық жұмыста орта, арнаулы орта мектеп оқушылары үшін де, студенттер үшін де көмекші құрал бола алады. Көп мағыналылық негізінде синонимдік, омонимдік, антонимдік қатарлардың пайда болуы туралы теориялық қағидалар, тұжырымдар синонимдер, омонимдер, антонимдер сөздіктерін құрастырғанда белгілі бір дәрежеде көмегін тигізуі мүмкін.

Зерттеудің әдістері. Диссертациялық жұмыстың мақсатына орай сипаттама, салыстырмалы әдістер басшылыққа алынады. Жиналған материалдарды іріктеу барысында жүйелеу, талдау әдістері пайдаланылады. Көп мағыналы сөздерден жасалған синонимдердің, омонимдердің, антонимдердің жиілігін анықтауда татистикалық әдіс қолданылады. Зерттеу материалдары ретінде қазақтың көркем әдебиет туындылары, газет-журналдар және синонимдср сөздігі, омонимдер сөздігі, антонимдер сөздігі, көне түркі сөздігі, көп томдық түсіндірме сөздіктері пайдаланылады.

Зерттеу жұмысы бойынша қорғауға ұсынылған тұжырымдар:

1. Лексикалық-семантикалық топтардың парадигмалық және синтагмалық қатынастары туралы.

2. Көп мағыналы сөздердің лексикалық жүйедегі орны.

3. Көп мағыналы сөздердің есебінен жасалған синонимдердің ерекшеліктері.

4. Көп мағыңалы сөздердің мағыналарының ыдырауы нәтижесінде пайда болған омонимдердің номинативтілік дәрежесі.

5. Көп мағыналы сөздердің негізінде жасалған антонимдердің өзара байланысы.

Зерттеу жұмысының мақұлдануы мен жариялануы. Диссертация әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік ұлттық университетінде өткен М. Серғалиевтің туғанына 60 жыл толуына байланысты конференцияда (1998, наурыз) ; жас ғалымдар конференциясында (1999, сәуір) баяндалды. Қазақ филологиясы кафедрасының мәжілісінде талқыланды. Зерттеу тақырыбы негізгі ғылыми зерттеу бағытымен сәйкес келеді. Диссертацияның негізгі мазмұны бойынша республикалық басылымдарда автор тарапынан "Сөздік құрамның жүйелік сипаты", "Көп мағыналы сөздердің зерттелу тарихынан", "Синонимдердің зерттелу тарихы", "Көп мағыналы сөздердің есебінен жасалған синонимдер", "Омонимдердің көп мағыналы сөздердің есебінен жасалуы" сияқты мақалалар жарияланды.

Зерттеу жұмысының құрылымы. Диссертация кіріспе мен негізгі мәселелерді қамтитын үш тараудан, қорытындыдан және қосымша материалдан тұрады. Еңбек соңында пайдаланған әдебиеттер тізімі берілген.

КІРІСПЕ

Қазақ тіл білімінің лексикология саласында көп мағыналы сөздердің алатын орны ерекше. Сөздің мағынасының өзгеруінің, (бастапқы мағынасының үстіне бірнеше қосымша мағыналардың (жамалуының өзіндік даму, қалыптасу заңдылықтары бар. Сөз және оның мағынасының төңірегінде әр алуан көзқарастар болғандығы бізге мәлім. Себебі, сөз мағынасы қыры-сыры мол құбылыс. Ол ежелден-ақ көптеген тілшілердің қызығушылығын тудырып, олардың назарына іліге отырып, түрлі-түрлі пікірталастың негізгі объектісі де болып келді. Бұл пікірталастар көбінесе сөздердің көп мағыналы болу мәселесіне негізделген. Осы орайда кейбір зерттеушілер сөздің көп мағыналы болатынын мойындамай неше мағына болса, сонша сөз болуы керек деп қараса, екінші біреулері сөздің көп мағыналығы кездейсоқ нәрсе деп, үшінші бір топ тілшілер сөздің көп мағыналығы тілдің көне дәуірінің, сол дәуірдегі сөздердің диффуздық (жіктелмеген, ажыратылмаған) қалдығы деп қарайтын болса, енді біреулері бір сөз бір өзі-ақ бірнеше мағына бере алады дейді.

Жалпы сөз мағынасы жөніндегі ілім - семасиология деп аталады. Қазіргі кезде әр алуан бағытта зерттеу жұмысын жүргізуші көптеген тілшілер оған баса назар аударуда. Семантиканың лингвистиканың бір саласы ретінде XIX ғасырдың аяғында француз лингвисті М. Бреаль негізін салды. 1897 жылы оның "Essai de semantigue, science des significations" ("Очерк семантики, науки о значениях") деген кітабы жарық көрді. Бреаль бұл саланың негізгі мақсаттары деп мыналарды айтады: " . . . мы предлагаем исследовать, как же происходит, что слова, однажды созданные и наделенные определенным значением, расширяют это значение или сужают, переносят его с одного круга понятий на другое, повышают либо понижают его ценность, коротко говоря, изменяют его", - деп атап көрсеткен болатын. Осылайша лингвистикалық семантика пайда болып, ұзақ уақыт тарихи ғылым - тарихи семантика немесе тарихи семасиология ретінде қарастырылып келді.

Сонымен, семасиология XIX ғасыр соңынан бастап тіл білімінің дербес пәні болып есептелініп, осы кезге дейін сөз мағынасының өзгеру жолдары, оны анықтаудың, зерттеудің әр түрлі бағыттары мен әдіс-тәсілдері қалыптасып біршама материалдар жинақталып, маңызды қорытындылар мен түжырымдар жасалды және семантикалық зерттеудің негізгі принциптері белгіленді. Алайда семасиологиялық тұрғыдан әлі де болса зерттей түсуді, зерттелгендерінің өзін әрі қарай талдай түсуді қажет ететін тұстары жеткілікті. Себебі жоғарыда айтылып кеткендей сөз және оның мағынасы көне дәуірден-ақ тілшілер мен ойшылдардың философтардың назарынан тыс қалмай талай пікірталастар тудырып жүрген күрделі мәселе болғанымен де, семасиология еген терминнің өзі, оның пән ретінде зерттеле бастауы тіл ілімінің басқа салаларына қарағанда кеш қолға алынды. Ал түркологияда ол тіпті кенже пән болып есептеледі. Егер лексикология - тіл білімінің сөз және оның құрылымын зерттейтін саласы болса, семасиология - сол сөздердің мағыналарын зерттейтін тіл білімінің бір саласы. Сөз мағынасы - көп сатылы, көп қатпарлы құбылыс, ол - таңбажасам (семиосис) процесімен байланысты барлық құбылыстардың гаммасы. Лингвистиканың бұл екі саласы бір-бірімен өте тығыз байланысты болып келетіні бізге белгілі. Өйткені әр сөздің екі жағы болады: бірі - сыртқы материалдық жамылғыш (дыбыстар комплексінен тұрады), екіншісі - оның мазмұны, яғни мағынасы.

Сөйтіп, семасиология сөздің мағынасын, оның дамуы мен өзгеруін, ауысуын және оның әдіс-тәсілдерін, сондай-ақ ол өзгерістердің болуының себептерінің ішкі, сыртқы заңдылықтарын қарастырады. Семасиологияның негізгі мақсатының бірі - тілдік единицаларда тілден тыс құбылыс қалайша көрініс табатынын зерттеу. Тілдің лексика-семантикалық жүйесін басты түрде қамтамасыз етуші болмыстағы құбылыстар арасындағы байланыс пен қарым-қатынас тілдің өзіне қарағанда, әрине, сыртқы заңдылық боп табылады. Алайда кез келген таңбалық жүйе берілген жүйеден тыс жатқандарды белгілеу үшін қолданылады, және таңба (сөз) мағынасының өзі берілген жүйеден тыс та ашылады.

Бірақ бұдан тілдің лексика-семантикалық жүйесінің тілдік ерекшелігінің рөлі төмен екен деп түсінбеу керек.

Сездің лексикалық мағыналары біркелкі емес. Мағыналардың арасындағы айырмашылық, ең алдымен, ақиқат өмірдегі заттар мен құбылыстарға қатысы жағынан айқын көрінеді. Сөздің кейбір мағыналары зат немесе құбылысқа нақтылы атау болып жеке өзі тұрып-ақ түсінікті болатын болса, кейбір мағыналары тек сөйлем ішінде, контексте ғана ашылып түсінікті болады. Сөздің жеке тұрып білдіретін мағынасы мен сөйлем қүрамында келіп білдіретін мағыналары басқа-басқа болып келеді. Соған орай сөз мағынасын: негізгі және туынды мағына, тура және ауыспалы мағына, конкретті және абстракты мағына, ортақ және қосалқы мағына т. с. с. деп бөліп қарастырамыз. Жалпы мағынаны әр зерттеуші өзінше түсінеді. Бұндай әртүрлі түсінушілік зерттеу жұмысының бағытына, тілдер тобының ерекшелігіне байланысты. Сөз мағынасын зерттеудің әртүрлі жолы бар. Сөз мағынасын тезаурустық сөздік бойынша зерттеу бар, лексикалық мағынаны психологиялық зерттеу, сөз мағынасын полисемия құбылысы ретінде зерттеу бар. Негізі сөздің лексикалық мағынасының зерттелуі барысында әр кезде әртүрлі бағыттар өмірге келіп отырады. Қалай дегенде де сөздің мағыналық жақтарын зерттеудің әрі теориялық, әрі практикалық зор мәні бар.

Өйткені тіліміздің сөздік құрамы, ондағы сөз мағыналарының өзгерісі тілімізде үздіксіз болып отыратын процесс. Қоғамның, ондағы құбылыстардың дамуы барысында кейбір сөздердің мағынасы тарылып отыратын болса, ал кейбір сөздердің мағынасы, керісінше дамып, бұрыннан бар бастапқы мағынасының үстіне жаңа мағыналар үстеліп отырады. Жаңа мағына жоқтан бар болмайды. Олардың пайда болуына тілдегі бар сөздік материалдар негіз болады. Ол жөнінде Р. Барлыбаев былай деп көрсетеді: "бір жағынан, жаңа мағына жасау тілдегі бар материалдардың негізінде болса, екінші жағынан сол жаңа мағынаны көрсету мұқтаждығы сол сөздің мағынасының дамуына, сол сөзбен жаңа сөз жасауға себепкер болады. Сыртқы қоғамдық жағдай жаңа мағынаның тууына стимул болса, ол тіліміздің ішкі мүмкіндіктері арқылы қалыптасып жарыққа шығады".

Сөйтіп, тіліміздегі сөздердің бұрынғы мағынасының үстіне бірнеше басқа мағыналар қосылып сөз кеп мағыналылыққа ис болады. Сөздің көп мағыналылыққа ие болуының өзіндік заңдылықтары, әдіс-тәсілдері бар. Ол жөнінде еңбігіміздің I тарауында ашып айтылады. Жалпы, тіліміздегі сөздер белгілі бір заңдылықтар бойынша байланысқан, ұйымдасып келген бір бүтін, біртұтас жүйелі құбылыс. Лексиканы жүйелі категория деп тану лексикалық мағынамен тікелей байланысты. Сөздік құрамның ішкі бірлігі оның парадигмалық және синтагмалық байланысынан көрінеді.

Лексикалық жүйе үшін сөздердің тобының негізгі түрі лексика-семантикалық топ (ЛСТ) болып табылады. Ал ол сөздерді белгілі бір ЛСТ-қа біріктіруші сөздің лексикалық мағынасы. Басқаша айтатын болсақ, лексикалық мағына сөздерді белгілі бір заңдылық бойынша лексика-семантикалық топтарға біріктіреді. Бір ЛСТ-тағы сөздердің негізгі парадигмалық ерекшелігі олардың мағыналарында біркелкі семалар болады. Яғни бір ғана топқа бірігу (ену) үшін не мағыналары ортақ болады, немесе мағына қарама-қарсылығына негізделеді. Бұндай топтар кейде өзара байланысып та келеді.

Жалпы адамзат тілі жүйелі категория. Олар бірімен-бірі байланысып, бірінен-бірі туындап жатады. Міне, осы тұрғыдан келгенде көп мағыналы сөздер де бірнеше ЛСТ-тардың жасалуына негіз болатындығы жөнінде біз өз еңбегімізде сез қозғағалы отырмыз. Қазақ тіл білімінде көп мағыналы сөздердің өз табиғаты, сондай-ақ басқа да ЛСТ (омоним, антоним, синоним) айқындалғанмен, көп мағыналы сөздерден жасалатын ЛСТ жөніндегі мәселе әлі де болса тың жатқан құбылыс.

I. ЛЕКСИКАЛЫҚ ЖҮЙЕ ЖӘНЕ КӨП МАҒЫНАЛЫ СӨЗДЕР

Адамзат қоғамының қарым-қатынас жасаушы құралы - тіл екенін бәрімізде білеміз. Кез келген сөздің алатын өз орны бар. Өйткені адам баласы бір-бірімен пікір алысып, тіл арқылы қатынас жасағанда, ең алдымен сөзге сүйенеді. Р. А. Будагов: "Сөз ең негізгі категория. Тіл жөнінде ойласақ, әдетте, сөз туралы ой жүгіртеміз. Өйткені тіл сөздерден тұрады, сөздерге бөлінеді, сөздердің бір-бірімен қарым-қатынасы, байланысы арқылы іске асады. Тіл туралы ғылым сөзбен бірге басқа да тіл категорияларын қарастырады, бірақ басты табиғи категория ретінде сөз алынады", -деп өте дұрыс айтқан /2, 5/.

Сөз - тіл білімінің барлық саласының негізгі зерттеу объектісінің бірі болып саналады. Бірақ тіл білімінің әр саласы сөзді бір ғана қырынан зерттеп, өз заңдылықтарына сай сөз етеді.

"Тілдің дыбыстық және мағыналық жақтары, сөз және морфема, сөз тіркесі және сөйлем тілдің жалпы ортақ жүйесінің әр тектес элементтері ретінде қарастырылады да, оны әралуан бөлшектерден құралған "жүйенің жүйесі деп атаймыз", - дейді Д. Н. Шмелев /3, 5/. Осыған орай тіл білімі біршама дербес, бірақ өзара шарттас және бір-бірімен байланысты қазіргі қазақ тілі курсының мынадай негізгі салаларынан тұратындығын айтуға болады: қазақ тілі фонемасының жүйесі мен дыбыстық қатарын зерттейтін фонетика (фонология) ; морфология мен синтаксис сияқты екі тараудан тұратын грамматика; тілдің сөздік құрамын, оның тарихи дамуы мен қазіргі қалпы тұрғысынан қарастыратын лексикология. Аталған негізгі салалармен тікелей байланысты және оларды толықтыратын тіл туралы ғылымның прагматикалық бағыттағы тараулары: орфоэпия, орфография, графика, пунктуация, стилистика: Тілді қарастыру барысында тілші Б. Момынова айтқандай әуелі ең кіші тілдік бірлікті анықтап аламыз да, енді одан біртіндеп күрделіге қарай иерархиямен сатылап зерттейміз /4, 6/. Бұл тіл білімінде қалыптасқан дағды. Қазіргі орыс тіл білімінде семасиология мәселесімен айналысып жүрген Н. И. Гайнуллина да осы пікірді құптай отырып, тілдік единицаларды зерттеу барысында жеңілден ауырға қарай бағыт жасалатындығын, оны ғылымда стратификация деп атайтындығын айтады /5, 12/. Сол себепті ғылыми зерттеу процесінде тілдік единицалар төмендегідей бір ізбен қатарланады: фонема - өзіндік мағынасы жоқ, бірақ бір сөзді скінші сөзден, бір морфеманы екінші морфемадан ажыратуға септігі бар, ары қарай бөлшектеуге келмейтін дыбыстық единица. Морфема - сөздің ары қарай бөлшектеуге келмейтін кіші мағыналық бөлшегі. Сөз - өзіндік дербес лексикалық мағынасы бар, тілдің өз алдына бір кіші единицасы. Сөз тіркесі - мағыналық және грамматикалық жақтан байланысқан скі нсмесе бірнеше айрықша мәні бар сездер. Сөйлем - біршама тиянақты ойды білдірстін және предикаттық синтаксистік конструкциядан тұратын тілдік единица. Бұдан байқайтынымыз, сөз берілген стратификацияның орталығында жүреді.

Тіліміздегі бүкіл сөздердің жиынтығын сөздік қүрам немесе лексика деп атап, оны тіл білімінің бір саласы - лексикология қарастырады. Лексикология - сөздік құрамның пайда болу, оның дамуын зерттейтін тарихи лексикология және сөздердің мағыналарын немесе семантикасын (грек. Semantikos - "белгіленуші"), сөздік құрамның көлемін, құрылымын т. с. с. зерттейтін сипаттама лексикология деп бөлінетіндігі бізге мәлім. Қазақ тілі лексикологиясы қазіргі қазақ тіліндегі сөздер жүйесін зерттейтіндіктен оның негізгі объектісі сөз болады. Жоғарыда айтылып кеткендей сөз тіл ғылымының өзге салаларында да қарастырылады. Дегенмен олардың арасындағы мақсат басқа-басқа екен. Тіл білімінің қай саласы болмасын белгілі бір жүйеге негізделген.

1. 1 Қазақ тілі лексикасының жүйелік сипаты, парадигмасы мен синтагмасы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.