Мектеп оқушыларын компьютерлік графикамен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Факультативтік курсының тақырыптық-күнтізбелік жоспары . . . 6

2. Сабақ жоспарларының үлгісі . . . 8

Қорытынды . . . 50

Қолданылған әдебиеттер . . . 51

Қосымшалар . . . 52

Кіріспе

Дербес компьютерді пайдаланушылардың қатарында компьютерлік графикамен айналысатындардың саны күн санап артып келеді. Қазіргі кез-келген мекемеде кей уақытта газеттер мен журналдарға жарнамаларға тапсырыс беру немесе жарнамалық парақшалар мен буклеттер басып шығару қажеттілігі туындайды. Олардың кейбіреулері осындай жұмыстарды арнайы дизайнерлік бюролар мен жарнамалық агенттіктерге тапсырса, кейбіреулері қолда бар программалық құралдарын пайдаланып, өз күштерімен жасауға тырысады.

Қазіргі танымал программалардың ешқайсысы компьютерлік графикасыз жұмыс істемейді. Статистикаға сүйенсек, жаппай қолданыста жүрген программаларды жасап шығарушы программистік ұжымның қызметкерлері өз жұмыстарының 90% уақытын осы графикамен шұғылдануға жұмсайды екен.

Графикалық программаларды кең көлемде қолдану қажеттілігі Интернеттің және бірінші кезекте миллиондаған интернет парақтарын бір «өрмекпен» байланыстырған World Wide Web қызметінің пайда болуынан туындады. Өйткені компьютерлік графикасыз безендірілген web-парақтың бүкіләлемдік желіде басқалардың көзіне түсіп, танымал болуы екіталай.

Қазіргі компьютерлік графика тек көркемдеу мен безендірумен үшін ғана емес, ғылым мен медицинаның барлық саласында, коммерциялық және әкімшілік қызмет орындарында алуан түрлі ақпаратты көрнекі түрде көрсету үшін сызбалар, графиктер, диаграммалар жасау үшін қолданылады.

Елімізде қазіргі таңда білім беру үдерісі білім алушыдан өздігінше оқуды, шығармашылықпен дамуды, ізденімпаздықты және өз бетінше жұмыс істеуді талап ететін әлемдік интеграциялық технологиясына жаһандану жағдайында жүріп жатыр. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев «Білім беру реформасы - Қазақстанның бәсекеге нақты қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі. Бізге экономикалық және қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет», - деп атап көрсетті.

Осыған байланысты мектеп оқушыларын да компьютерлік графикамен жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру қажеттігі туындайды. Қоғамның барлық саласында қолданылатын бейненің түрі мен формаларына қарай компьютерлік графика түрін анықтауға, графикалық өңдеуші бағдарламаны таңдауға, дизайн бойынша туындаған мәселелерді өзбетімен шеше білу құзыреттілігін қалыптастыруымыз керек. Сол себепті 7 сынып оқушыларына арнап «Компьютерлік графика» факультативтік курстың бағдарламасын ұсынып отырмын.

Оқыту мақсаты: компьютерлік графика туралы білім жүйесін қалыптастыру және компьютердегі графикалық бағдарламаларға деген қызығушылықтарын ояту. Оқушылардың шығармашылық жеке тұлғасын қалыптастыру және ақыл-ойын, ойлау қабілетін, ынтасын дамыту. Компьютерлік графика саласындағы ғылыми жетістіктерден хабардар ету. Оқушыларды Inkscape векторлық графикасымен таныстыру.

Оқыту міндеттері:

• Компьютерлік графика туралы түсінік беру;
• Inkscape векторлық редакторымен жұмыс жасауға үйрету;
• Векторлық суреттерді құру әдістерін оқыту;
• Векторлық дизайн білімін қалыптастыру;
• Шығармашылықпен жұмыс жасауға үйрету.

Күтілетін нәтиже: Оқушылардың білімі терендеп, өрістері кеңейген сайын олар одан кейінгі оқуын жалғастыру мен еңбек етуге жақсы даярланып шығатын болады.

• Inkscape бағдарламасының интерфейсін меңгереді;
• Inkscape құралдарымен жұмыс жасауды үйренеді;
• Векторлық суреттерді құрып, әртүрлі эффектілерді қолдану әдістерін біледі.

Факультативтік курс құрылымы :

• Оқытылатын тақырыптар стандарт сағаттарынан тыс, қосымша материалдармен берілген;
• Әр тарауда білімдерін жүйелеуге шығармашылық жұмыстар, өзіндік жұмыстар енгізілген;
• Әр теориялық тақырыптан кейін практикалық жұмыстар беріліп отыр;
• Факультативтік курстың жалпы қорытындысына өзіндік жұмыс ретінде жоба қорғау көзделді.

Факультативтік курс бойынша оқу жүктемесінің көлемі : аптасына 1 сағат, жылына 34 сағат. Оқу материалдарын тақырыптық жоспарлау (34 сағат) .

Кіріспе (1 сағат) :

ЕТ кабинетіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері

1 тақырып. Компьютерлік графикаға кіріспе (6 сағат) :

Компьютерлік графиканың қысқаша тарихы. Компьютерлік графиканың негізгі қызметі, ұғымдары, қолдану сфералары. Компьютерлік графикадағы түстер түсінігі. Компьютерлік графиканың аппараттық жабдықтары. Векторлық және растрлық, фракталды графиканы өңдейтін программалар. Графикалық файлдардың пішімдері.

2 тақырып. Inkscape векторлық графикасы (5 сағат) :

Векторлық графика. Векторлық графиканы өңдеуге арналған бағдарламалар. Inkscape векторлық графикасының редакторы. Inkscape векторлық графикасында фигураларды салу. Векторлық нысандармен қарапайым амалдар құру.

3 тақырып. Inkscape векторлық графикасында контурмен жұмыс (4 сағат)

Контурды жасау және редакциялау. Карандаш. Қаламұш. Түйіндерді редакциялау. Контурды және суретті бояу тәсілдері. Inkscape векторлық графикасында фильтр мәзірі. Inkscape векторлық графикасында логикалық операциялар.

4 тақырып. Inkscape векторлық графикасында мәтінмен жұмыс (1 сағат)

Мәтін. Мәтіндік блоктар құру

Практикалық сабақтар (15 сағат)

№1 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Күн мен ағаш» салу.

№2 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Бағыттауыш» салу.

№3 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Клипарт» жасау.

№4 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Жүрекшелерге» бликтер қосу.

№5 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Ағаштан жасалған үй» иллюстрациясын жасау.

№6 тәжірибелік жұмыс. «Ағаш түріндегі бирка» жасау

№7 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Кантри стиліндегі қуыршақ» салу

№8 тәжірибелік жұмыс. Inkscape векторлық графикасында «Киіз үй» салып, оны қазақтың ұлттық ою-өрнектерімен безендіру.

№9 тәжірибелік жұмыс. Контур-разность командасын қолданып «Торт» салу

№10 тәжірибелік жұмыс. «Мерекелік жазба» дайындау.

№11 тәжірибелік жұмыс. «Контур» бойына мәтінді орналастыру

№12 тәжірибелік жұмыс. «Әуе шарлары» фирмасы үшін визитка жасау.

№13 тәжірибелік жұмыс. «Angry birds» ойынындағы құсты салу

№14 тәжірибелік жұмыс. «Мектеп эмблемасын» жасау

№15 тәжірибелік жұмыс. «Мультфильмдегі сүйікті кейіпкерім» тақырыбында сурет салу

Тест жұмыстары (2 сағат)

«Компьютерлік графика» тақырыбында тест жұмысы №1

«Inkscape векторлық графикасы» тақырыбында тест жұмысы №2

Тақырып бойынша білімдерін жүйелеу:

2 шығармашылық жоба.

1 сынақ жұмысы: Жоба қорғау.

1. Факультативтік курсының тақырыптық-күнтізбелік жоспары

«Компьютерлік графика» факультативтік курсы бойынша

тақырыптық-күнтізбелік жоспар

7 сынып

2. Сабақ жоспарларының үлгісі

Тақырыбы: ЕТ кабинетіндегі техникалық қауіпсіздік ережелері

Сабақтың мақсаты : ЕТ кабинетіндегі жұмыс кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережесімен таныстыру. Төтенше жағдайларда әрекет ету ережелерін үйрету. Көзді талдырмау жаттығуларын үйрету. ЕТ кабинетінде тәртіп сақтауға, жұмыс кезінде қоғам мүлкіне асқан жауапкершілкпен қарауға тәрбиелеу.

Оқушылар білуі тиіс: Техника қауіпсіздігі ережелерін, компьютер сыныбында тәртіп сақтау ережелерін, көз, қол талғанда жасалатын жаттығуларды.

Оқушылар үйренуі тиіс : Техника қауіпсіздігі ережелерін сақтауды, көз, қол жаттығуларын жасауды.

Сабақ көрнекілігі: Қауіпсіздік ережесі жазылған плакаттар. Слайд шоу.

Сабақ түрі: Дәстүрлі

Сабақ әдісі: Түсіндірмелі баяндау, әңгіме түрінде.

Сабақ типі: Кіріспе сабақ

Сабақ барысы :

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

ІҮ. Бекіту.

Ү. Қорытындылау.

ҮІ. Үй тапсырмасы.

ІІІ. Техникалық құралдармен жабдықталғандықтан және токпен жұмыс жасайтын құралдарды пайдаланатындықттан кабинет - арнаулы кабинет болып саналады. Сондықтан, оқушылардың өмірін, денсаулықтарын сақтау мақсатында, мектептің дүние-мүліктерін бүлдірмей қолдану мақсатында арнайы ережелер қарастырылған. Бұл ережелермен оқушы жыл басында міндетті түрде танысуы керек. Оқушылар осы ережелермен танысып, бұлжытпай орындауға міндетті. Мұғалім ережелерді таныстыру керек және олардың орындалуын қадағалау қажет.

Компьютерді пайдалану ережелері

Компьютер электр құрылғыларына жатады, сондықтан оны пайдалану барысында өз өміріңіздің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін, сонымен қатар электронды көмекшіңіздің «өмірін» ұзарта түсетін бірқатар ережелерді сақтауыңыз керек. Компьютерді пайдаланудың негізгі ережелерінің жинағы:

1. Компьютерге өмір үшін қауіпті кернеу қосылған. Сондықтан ашық электр құрылғыларын қолмен ұстауға, желілерді тартуға, ашық жүйелік блокпен жұмыс істеуге тыйым салынады.
2. Компьютерге ылғал тигібеу керек.
3. Компьютердің электр көзі сым мен оған қосылған құрылғылар (монитор, принтер) жерге қосылған розеткаға қосылу қажет.
4. Жүйелік блок пен мониторды әлсін -әлсін шаңнан тазартып отыру керек.
5. Электр аспаптарына әсіресе өшірілу сәтінде мейлінше күш түсетіндіктен, жұмыс барысындағы қысқа мерзімді үзілістер кезінде компьютерді тоқтан ажыратпаған жөн.
6. Барлық құрылғыларды тоққа қосу және ажырату (USB интерфейсі құрылғыларынан басқа) компьютердің тоқтан ажыратылған күйінде іске асуы керек.
7. Компьютерде жұмыс істей отырып тағам мен сусындарды қабылдауға болмайды, өйткені бұл көп жағдайларда компьютер пернетақтасының істен шығуына әкеліп соғады.

Компьютерлік эргономика ережелері

Компьютер өмірімізді едәуір жеңілдеткені сөзсіз. Алайда оның кері әсері де бар: компьютермен ұсынылған қолайлылық құны адамдар үшін өте қымбатқа түседі, көбіне олар өз денсаулықтарын құрбан етеді. Оның себебі: компьютермен жұмыс барысында адам ағзасына ойлау, көру, дене күші және, тіпті жүйке шиеленісіне байланысты белгілі бір салмақ алынады. Компьютермен жұмыс істеу салдарынан болатын қауіптерді азайту үшін не істеу керек? Қазіргі уақытта осы мәселелерді шешумен айналысатын бүтін бір ғылым - компьютерлік эргономика қалыптасқан. Компьютерлік эргономика бойынша компьютердің денсаулыққа келтіретін кері әсерін мейлінше төмендету үшін қарапайым ережелерді сақтау керек.

Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру:

Компьютерлік техника қолданатын барлық ұйымдар компьютерлік жұмыс орнын ұйымдастыру бойынша белгіленген нормативтерді сақтауға міндетті. Нормативтерге сәйкес, жұмыс орны екі бөлек жұмыс тегістігінен тұратын арнайы бір орындық үстелмен жабдықталуы керек: 1. Жүйелік блок пен мониторға арналған, 2. Пернетақтаға арналған (жылжымалы бөлігі) . Үстел мен орындық биіктігі реттелуі керек. Орындық биіктігі аяқтың табандары жерге еркін тиіп тұратындай жіліншік ұзындығына сай болуы керек. Орындықтың арқалығы болуы шарт. Биіктігі реттелмейтін үстел мен орындық болса, табан астына қойылатын табан астына қойылатын арнайы тұғырды қолдану қажет. Монитор қолданушы жоғарыдан төмен қарайтындай қалыпта, ал монитор экранның бұрышы тікесінен шамамен 5градуста және қолданушы өздерінен 60-70 см-ден кем емес қашықтықта орналастыруы қажет.

Бөлме жарығына мынадай ерекше талаптар қойылады. Шамнын әсерінен мониторға дақ түспеуі және тым жарық болмауы керек. Сол жақтан қосымша жарық түсіп тұрғаны дұрыс.

Жұмыс тәртібін сақтау. Компьютерде үзіліссіз жұмыс жасау ұзақтығы жас ерекшелікке байланысты. Төменгі сынып оқушылары үшін 10-15 минуттан, жоғары сынып оқушылары үшін 30-40 минуттан, ересектер үшін 2 сағаттан аспауы керек. Осы уақыттан соң үзіліс жасап, көзге, мойын, арқа, қол-аяқтардың бұлшық еттеріне арналған арнайы жаттығулар жасаған жөн. Үзіліс кезінде бөлменің ішін желдетіп, ауасын тазартып отыру қажет.

ІҮ. 1. Негізгі мәліметтер қысқаша тұсаукесер арқылы көрсетіледі.

Электр тогымен зақымданудан сақ болу үшін электр құрылғыларын қолмен ұстауға, желілерді тартуға ашық жүйелік блокпен жұмыс істеуге тыйым салынады.

Компьютерді тым жиі токқа қосып және ажыратуға, компьютер токқа қосылып тұрған жағдайда сыртқы құрылғыларды (USB -ден басқа) қосуға, жерге қосылмаған розетканы қолдануға, жүйелік блок пен мониторда және құрылғылар бетінде шаң-тозаңның жиналуына жол бермеу керек.

Компьютердің денсаулыққа келтіретін кері әсерін мейлінше төмендету үшін жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыра білу (компьютердің орналастырылуы, ыңғайлы орындық болуы, жарықтың тиімді түсуі), компьютер алдындағы жұмыс тәртібін сақтау (үзіліссіз жұмыс ұзақтығы), үзіліс кезінде арнайы жаттығулар жасау және бөлмені желдетіп, ауасын тазартып отыру керек.

ІҮ. 2. Оқушылардың материалды игеруін тексеру үшін «Өзіңді тексер» бөлімінде тест сұрақтары беріледі.

Тест жауаптары:

Ү. 1.

1. Компьютерде жұмыс істеу барысында адам өмірі мен денсаулығына қандай қауіп төнуі мүмкін?
2. Қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау керек?
3. Қолданушының қандай әрекеттері компьютердің істен шығуына әкеліп соғуы мүмкін?
4. Компьютерлік эргономика дегеніміз не және оның негізгі ережелері қандай?

Ү. 2. Тест жұмысын тексеру.

Ү. 3. Техника қауіпсіздігі ережелерін сақтау журналы толтырылады.

ҮІ . Үй тапсырмасы: ТҚ ережелерін жаттау.

Тақырыбы: Компьютерлік графиканың қысқаша тарихы

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды компьютерлік графиканың даму тарихымен таныстыру.

Оқушылар білуі тиіс: Компьютерлік графика ұғымын.

Оқушылар үйренуі тиіс : Компьютерлік графиканың тарихын.

Сабақ көрнекілігі: Компьютерлік графиканың дамуына үлес қосқан ғалымдардың плакаттары, слайд

Сабақ түрі: Дәстүрлі

Сабақ әдісі: Түсіндірмелі баяндау, әңгіме түрінде.

Сабақ типі: Жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою.

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

ІҮ. Бекіту.

Ү. Қорытындылау.

ҮІ. Үй тапсырмасы.

ІІІ. Компьютерлік графиканың даму тарихы.

1950 жыл - компьютерлер пайда болды. Олар нәтижесі сандық мәліметтер болып табылатын ғылыми және өндірістік мәселелерді шешу үшін қолданылады.

60 - жылдарға қарай символдық баспа режимінде графиктік мәліметтерді өңдеу мүмкіндігіне ие болған неғұрлым қуатты компьютерлер шыға бастады.

Одан кейін графопостроительдер деп аталатын арнайы қағазға басып шығару құрылғылары шықты. Графопостроительдер жұмысын басқару үшін арнайы программалық қамтамасыз етулер жасала бастады. Келесі маңызды қадам графиктік дисплейлердің пайда болуымен жүзеге асты. Графиктік дисплей растр құрайтын біркелкі қатарлар немесе жолдарға тізілген нүктелер жиынынан сурет құрайды. Жол бойымен сканерлеу принципі бойынша жұмыс істейтін мониторлар растрлық деп аталады. Видеосигнал қалыптасуын қамтамасыз ететін және сол арқылы бейнені анықтайтын компьютер платасы видеоадаптер, видеоплата деп аталады. Видеоадаптердің негізгі бөліктері - видеожады және дисплейлік процессор. Шығарылатын бейне видеожадыда қалыптасады. Дисплейлік процессор видеожадыны оқиды да, монитор жұмысын басқарады. Видеоадаптерлер әртүрлі режимдерде жұмыс істей алады: текстік және графиктік.

Текстік режимде монитор экраны шартты түрде белгілік орын деп аталатын жекелеген учаскелерге бөлінеді. Әрбір белгілік орын ASCII кодтар кестесіндегі 250 символдармен шығарылуы мүмкін.

Графиктік режимде ақпарат нүктелердің тікбұрышты тор ретінде көрсетіледі, олардың әрқайсысының түсі программаға байланысты. Текстік және графиктік режимде бейнежадыны толтыруда айтарлықтай айырмашылықтар бар. Графиктік режимде бейнежадының элементтер саны экрандағы нүктелер санына сәйкес келеді, ал текстік режимде экрандағы символдар санына сәйкес келеді. Текстік режимде әр позиция үшін код символы және осы символ атрибуты сақталынады. ІBM PC бірінші компьютері - 1981 жылы MDA бейнеадаптерімен жабдықталды. Бейнежүйе тек текстік режимдегі жұмыс үшін арналған.

Hercules бейнеадаптері бір жылдан кейін пайда болды, ол 720×348 пиксель өлшеміндегі ақ-қара түсті графиктік бейнережимді қабылдаған.

Одан кейін 1983 жылы CGA бейнеадаптері пайда болды. Бұл IBM PC фирмасы үшін бірінші түрлі-түсті модель болды. Ол түрлі-түсті текстік және графиктік режимде жұмыс істеуге мүмкіндік берді. (320×200 - түрлі-түсті, 640×200-ақ-қара түсті, түрлі-түсті 4 түсте қабылдай алады. )

1984 жылы EGA бейнеадаптері пайда болды. Онда 640×350 пиксель өлшеміндегі 16-түрлі-түсті режим болды(оның кемшілігі-пикселдер квадрат емес) . MCGA(Multicolor) және VGA(Video) (256-түрлі-түсті бейнережим) адаптерлері 1987 жылы пайда болды. VGA ақ-қара түстегі бейнелерді шығаруға мүмкіндік алды. 16 түсте бейнережимді қамтамасыз ететін бейнеадаптерлер пайда болды 800×600, 640×480, 1024×768- Super VGA.

1995жыл -Targa 24-16 түсті, яғни 24 бит/пиксель. Apple, Macintosh позициядан ығыса бастады.

Қазіргі уақытта Pentium процессорлы IBM PC компьютерлерінде растр өлшемі 1600×1200 болғанда 32 бит/пиксель түс тереңдігімен бейнекарталардың орасан зор саны қолданылады.

ІҮ. 1. Негізгі мәліметтер қысқаша тұсаукесер арқылы көрсетіледі.

ІҮ. 2. Оқушылардың материалды игеруін тексеру үшін тест сұрақтары беріледі.

Ү. 1.

... жалғасы

Модель және модельдеу ұғымдары

Компьютерлік модель түсінігі және модельдердің жіктелуі

Жалпы білім беретін орта мектеп бастауыш информатика курсын оқытуда оқу құрал-жабдықтар жүйесін кешендік түрде пайдалану

Полиграфиядағы дизайн элективтік курсын оқытудың әдістемелік негіздері

ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУДА ЖАҢА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМ САПАСЫН АРТТЫРУ

Жаратылыстану-математика бағытындағы информатикадан жүргізілетін қолданбалы курстар

Оқытудың ақпараттық және бейнекомпьютерлік орталары

Болашақ бейнелеу өнері мұғалімдерін мектепте графиканы оқытуға даярлау

Paint растрлық графикалық редакторы

АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР АРҚЫЛЫ ЖОҒАРЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ӨЗІНДІК ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ӘДІСТЕМЕСІ

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс