Қазақтың психологияық этникалық ерекшеліктері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Қазақтың психологияық этникалық ерекшеліктері

Орындаған:
Тексерген:

Орал, 2017ж.
Жоспары
Кіріспе
Этникалық ерекшелік туралы түсінік.
Қазіргі кездегі этникалык иденттілік өсуінің психологиялық себептері.
Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Этникалық ерекшелік туралы түсінік
Өткен ғасырдың 60-70 жылдарынан бастап әлемдік масштабта ұлттардың өз тұрмысын сақтауы, тұрмыстық мәдениеттің кайталанбастығының және психологиялық құрылымның ерекшеленуіне, адамның белгілі бір этникалыққа жататындығы - ұлттық сана-сезім немесе этникалық иденттілікке ұмтылыс үрдісі басталды. Барлық континенттердегі көптеген елдердің тұрғындарына әсер ететін бұл құбылыс басында қазіргі күндегі этникалық парадокс атауына ие болды, себебі ол өсіп келе жатқан рухани және материалдық мәдениеттің унификациясымен бірге жүреді. Бірақ казіргі күндегі этникалық қайта тірілу XX ғасырдың екінші жартысындағы адамзат дамуының негізгі белгілерінің біреуі деп қарастырылады. Өз тамырларына деген қызығушылық бөлек адамдар мен бүкіл халықтарда сан алуан формада көрініс табады: байырғы заманғы дәстүрі қайта тірілту тәсілінен бастап, кәсіби мәдениетті фольклоризациялау, құпия ұлттық жанның ізденісі мен өз ұлт мемлекеттілігін құру жэне қайта кұруға дейін. Өкінішке орай, бұл заңдық мүдделер басқа ұлттық мүдделермен кездескенде, біз этноаралық конфликтілер жағдайына куә боламыз. Бірақ та егер бүкіл әлемде әр түрлі ғылымдардың өкілдері 30 жылдан аса этникалық қайта тірілуді зерттесе, бұрынғы КСРО-да процесс қарама-қарсы бағытта өтті: ұлттар, қоғамдастықтар керісінше бір-біріне жакындаған, ал ұлттық сұрақ толығымен шешілді деген. Шын мәнінде біздің еліміздегі жағдай әлемдегіден ерекшеленген жоқ, мысалы:
1. империялык колониалды мұра;
2. адамзатқа карсы зорлық көрсету;
3. мемлекетті этно-территориялық түрде бөлу.
Алайда казіргі кездегі адам өмірінде белгілі бір ұлтқа жататындығын түсіну, оның ерекшелігін іздестіру - соның ішінде психикалық ерекшелігін - онда этникалык фактордың психологиялык аспектісін зерттеу қажет. Этнопсихологияның басқа ғылымдар сияқты (этноэлеуметтану, этносаясаттану) дамуы қажет. Этнопсихологтар түрлі ұлттардың өкілдерінің байланыс орнатуы кезінде бірін-бірі түсінбеу себептерін қайдан табу керек екендігін, мәдениетпен шарталған психикалық ерекшеліктер бар ма, этноаралық конфликтілер өсуін қамтамасыз ететін психологиялық кұбылыстар бар ма екендігін анықтайды. Көптеген осы сұрақтардың ішінде этникалық иденттіліктің өсуінін психологиялық себептері туралы сұрақ та бар.

Қазіргі кездегі этникалық иденттілік өсуінің
психологиялық себептері
Әлеуметтік ғылымдарда XX ғасырдың екінші жартысындағы этникалық кайта тірілудің бірнеше түсіндірмелік концепциялары бар. Түрлі әлеуметтік мектептер этникалык иденттіліктін өсуін: а) дамыған халыктың экономикалық және техникалық экспансиясына халықтың дамуы артта қалғандарының реакциясы; б) бүкіл әлемдік әлеуметтік бәсеке; в) үлкен әлеуметтік топтың экономикасында және саясатта әрекет-қылықтың жоғарылауы. Бұнда дәл сол этникалық коғамдар басқа топтар не кластарға қарағанда неғұрлым тиімді жағдайларда болатыны анықталды.
Ол жеке ғылым ретінде 19 ғасырдың орта кезінде көріне бастады. Ал, қазақ топырағындағы іргетасы Ш.Уалиханов еңбектерінде қаланды. Оның халық рухы дегені осы ғылымның басты категорияларының бірі болатын. Өйткені бұл өзінің колдануы мен мағынасы жағынан этнопсихология ұғымына жақындайды.
Тәрбиешілер мен ата-аналардың сұраулары бойынша осы ғылымдарға байланысты кейбір әдебиеттерді оқуға ұсынуды орынды санаймыз.
Мұрагерлеріміздің, қазақ баласын қазақша оқытып, тәрбиелейік. Тоқырау жылдарындағы қоғамдық дамудың өрескел іркелістері мектеп және халық ағарту саласында кеселді көрініс тапқанын атап көрсету кажет. Қазақ алфавитінің жиі өзгерістерге душар болуы қазақ халқының мол рухани мәдениеті мен баға жетпес халықтық тәлім-тәрбие үлгілерін мансұқ ету, тарихи сабақтастық принциптерінің бұзылуы қазақ халқының рухани мәдениетінің дамуын ғана тежемей, бүкіл ағарту ісімен ұлттық мектептің дамуына да орасан залалын тигізді. Ұзақ жылдар бойы оқушы жастардың санасына жалпы азаматтық абстрактілі мінез-құлық ережелері сіңіріліп, ұлттық моральдың асылы мен халықтың этнопсихологиялық ерекшелектері еленбеді, жеке тұлғаның белгілі бір этносқа қатынасы ауызға алынбады. Біз жас өспірімнің тек мирасқор емес, ол келешек ұлттық мәдениетті жасаушы әрі этнос тілінің иегері екенін сол жылдары ұмытып кеттік. Соның салдарынан олардың көбі ұлттық мақтаныш сезімінен марқұм қалды. Ұлттық пен интернационалдықтың бірлігі тек сөз жүзінде үйлесіп, тексіз ингилистер қалыптасты.
Ғылыми тәлім-тәрбие бойынша жастарды белгілі бір халықтық дәстүрінде оқыту мен тәрбиелеу - қалыпты мінез-құлық ережелерін сөз, насихат жүзінде ғана сіңірмей, олардың бүкіл өмір салтының процесіне үзілмес арқау ету арқылы жүзеге асырылатыны мәлім. Осыдан келіп тәлімгер тек оқытумен ғана шектелмей, тәрбиеленуші бойына этностың калыпты мінез-құлық ережелерімен асыл қазыналарын, сол ұлтқа тән морльдық касиеттерін қалыптастыру қажеттілігі туындайды.
Біз мектепте де, үйде де шәкірттерге этнос тағдырын өз тағдырындай қабылдауды, тұрмыстағы және қоғамдағы этносқа ортақ өмір заңын әр бір мәдениетті адамның өз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.