Delphi объектілі бағдарлы бағдарламалау тілінің мүмкіндіктері

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1-бөлім. Delphi ОББ тілінің пайда болу тарихы
1.1 Delphi ортасымен танысу
1.2. Delphi объектілі бағдарлы бағдарламалау тілінің мүмкіндіктері

2-бөлім. Дельфи ОББ-ң негізгі принциптері
2.1. Қасиеттер. Олардың түрлері. Қасиеттермен жұмыс.
2.2. Delphi дирекциясы мен массив жұмысы

3-бөлім. Практикалық бөлім
3.1. Дельфи ОБП тілінде программа құру. Есептің жалпы қойылымы
3.2. Программаның тағайындалуы және қолданушыға нұсқау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Жоғарғы деңгейлі программалау тілдері жарыққа шыға бастағаннан бері
көптеген программалау тілдері пайда болды. Қазіргі кезде олар процедуралық,
логикалық және объектілі – бағдарлы болып үш түрге бөлінеді. Мысалы,
дәстүрлі (“классикалық”) процедуралық программалау тілдері-Фортран, Бейсик,
Паскаль, логикалық тілдер- ЛИСП, Пролог. Есептеуіш техниканың қарқынды
дамуы және программалық жабдықтауды тиімді дайындауға қажеттілік
нәтижесінде соңғы кездерде Windows ортасында жарыққа шыққан және объектілі
– бағдарлы программалау (ОБП) негізінде құрылған программалау тілдері-
Borland C++ for Windows, Object Poscal және визуальды Microsoft Visual
Basic, Borland Delphi.
Процедуралық программалау тілдерінде программаның жұмысы операторларды
ретімен орындау бойынша , ал, логикалық программалау тілдерінде ол қатаң
логикалық ережелерге сәйкес өзгертулер енгізу ретінде қарастырылған
болатын. Объектіге бағдарлы оқиғалық программалау тілінде программаның
жұмысы негізінен оқиғалар тізбегіне және түрлі объектілердің осы оқиғаларға
жауабынан тұрады. Олардың визуальды түрлері - Visual Basic тілі Q Basic
программалау тілі негізінде Windows операциялық жүесін басшылыққа алып
құрылған (Visual- көзбен көру, экрандық). Олар , әсіресе, Delphi
программалау тілі – кез келген қосымшаны дайындауға болатын жылдамдығы тез
, қуатты тіл.
Delphi-де Паскаль тілінде орындау мүмкін және мүмкін емес күрделі
процестерді программалауға болады. Delphi-дің негізгі ерекшелігі – онда
қосымша құруда компоненттік және объектілік тәсілдер пайдаланылады (Windows
ортасында пайдаланатындықтан, Delphi-де программаны көбінесе қосымша деп
атайды). Бұл программалау технологиясында нағыз революция жасады деуге
болады. Компонеттік тәсілдің мәнісі жеңіл: әр қосымша кітапханасы
программалау ортасында дайындалып, арнайы іс-әрекеттерді орындайтын
компонеттер элементтерінен жинақталады. Олар жеткіліксіз болса, объектіні
өңдеуге арналған үстеме программа құрылады. Delphi-де қолданылатын негізгі
кітапхананы визуальды компонеттер кітапханасы (VCL, Visual Component
Library) деп атайды . Компонеттер панеліне топ – тобымен жинақталған,
жүздеген класстарға тиісті, стандартты компонеттер бар. Пайдаланушы жаңа
компонет дайындап, оны осы понелге қосуына да болады.
Курстық жұмыстың өзектілігі – қазіргі ақпараттық технологиялар
қарқынды дамуы кезеңінде қуатты мәліметтер қорымен жұмыс істеу қажеттілігі
мен өзектілігі артып келе жатыр. Сондықтан мәліметтер қорымен жұмыс
жасайтын бағдарламалар ішіндегі танымал нұсқаларының бірі – Borland Delphi
ортасында мәліметтер қорын ұйымдастыру, басқару, ондағы мәліметтердің өңдеу
және сақтау мамандардың пікірі бойынша тиімді.
Курстық жұмыстың мақсаты - Borland Delphi-дің негізгі принципінің
теориялық негізін зерттеу.
Курстық жұмыстың міндеттері: ОББ туралы және Дельфи ОББ тілінің
негізгі принциптері туралы түсінік беру. Дельфи ОББ-ның қасиеттері мен
түрлерімен жұмыс жасау ерекшеліктері туралы толық мағлұмат беру.
Курстық жұмыстың құрылымы: курс жұмысы мазмұнынан, кіріспеден, негізгі
бөлімнен, қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен тұрады. Кіріспе бөлімінде
жұмыстың мақсаты және өзектілігі көрсетілген. Негізгі бөлімінде мәліметтер
қорын Borland Delphi-де құру принципінің теориялық негізі, мәліметтер
қорының байланысын ұйымдастыру технологиялары туралы түсініктеме
қарастырылады.
1-бөлім. Delphi ОББ тілінің пайда болу тарихы
1.1 Delphi ортасымен танысу
Delphi Windows жүйесінде программалаудың ыңғайлы құралы. Онда көптеген
операторларды пайдаланып прграмма дайындау, программа мәзірін құру,
анимация, мультимедия процестерін ұйымдасиыру, OLE технологиясын
пайдаланып, басқа офистік қосымшаларды шақыру, олармен жұмыс істеу және
т.б. іс-әрекеттерді орындау да мүмкін. Көптеген операторлардың жазылуы
Турбо Паскальдағы сияқты.
Delphi құрамында дайындалған компилятор әдеттегі Р – кодқа емес,
бірден машиналық кодқа компиляциялайды . Осы себепті, қазіргі кезде ол
дүние жүзіндегі компиляторлардың ең жылдамы. Оның компеляциялау жылдамдығы
Паскальда компиляциялаудан 10 еседен артық, бір минутта шамамен 120 мың
жолдан асады.
Delphi 2 түрде дайындалған: біріншісі - күрделі қосымшаны бірлесіп
дайындаушылар үшін (Delphi Client - Server), екіншісі – қалған
программалаушылар үшін (Delphi for Windows). Соңғысы ыңғайланып,
қысқартылып алынған түрі .
Объектілі бағытталған бағдарламалау (ОББ) негізінде программа
тізбектей орындалатын нұсқау ретінде емес, ұқсас қасиеттері және ұқсас
орындайтын қызметтері бар объектілердің жиынтығы ретінде қарастырылады.
Информатика ғылымының негізгі салаларының бірі - алгоритмдеу және
программалау болып табылады. Бұл бөлімде қазіргі кезде жиі қолданылатын
белгілі бір программалау тілдері, олардың құрлымы, қазіргі кездегі
программалардың дамуының негізгі тұжырымдамалары қарастырылады.
80-жылдардың ортасында программалауда жаңа бағыт орын алды, оны
объектілі-бағытталған программалау (ОБП) деп атады. Borland фирмасы Delphi
программасын жасап шығарды. Delphi – объектілі-бағытталған программалаудың
тамаша жүйесі. Delphi – қазіргі кездегі жеке қолданбалы Windows
программаларын құруға мүмкіндік беретін, сонымен қатар интернетте және
корпоративтік жүйелерде жұмыс жасауға арналған күшті жүйелердің бірі.
Delphi тілінің негізінде Object Pascal тілі жатыр. Delphi-де кросс-
плотформалы программалар құру мүмкіндігі бар, олар Windows ортасында және
Lunix ортасында да жұмыс жасай алады. Delphi – бұл бірнеше маңызды
технологиялардың комбинациясы:
- машиналық кодта жоғары өндіруші компилятор;
- құрауыштың объектілі-бағытталған үлгісі;
- қолданбаларды көрнекі тұрғызу;
- мәліметтер қорын тұрғызу үшін масштабталған орта.
Қазіргі уақытта Delphi-де мәліметтерге қатынау механизмдердің
бірнешеуі іске асырылған және кез-келген механизмге өзінің меншікті
компоненттер жиынын сәйкестіреді. Ол Delphi-дің алғашқы нұсқаларында
мәліметтер қорымен жұмыс істеудің негізі болып Borland Database Engine
(BDE) - Borland фирмасының мәліметтер қорының процессры болып табылады. Бұл
ең дамыған механизм, мұнда мәліеттер қорын құру бағдарламаның
кітапханасының күшті қоры құрылып, ол универсалды интерфейс арқылы жүзеге
асырылады. Өңдеуші жергілікті мәліметтер қорын драйверлер ретінде пайдалана
алады. Сонымен қатар серверлердің кең алынған тізімі үшін, мысалға
Interbase, Oraсle Subase, Informix, Microsoft SQL, серверлері және DB2,
ODBC драйверлері арқылы да қосылу мүмкіндіктері бар.
Delphi – де мәліметтер қорынан алынатын көп факторлы ақпараттарды
талдау үшін Decision Cube кітапханасы беттерінде орналасқан арнайы
компоненттер қолданылады. Талдау барысында мәліметтер көпөлшемді текше
(метатекше) немесе шешім текшесі түрінде ұсынылады. Осы текшені әрбір өлшеу
бір өріске сәйкес келеді. Мысалы, Pers кестесінен тұратын ұйым
қызметкерлері бойынша мәліметтер бөлім, жынысы, туған күндері бойынша және
олар басқармада немесе өндірістік бөлімдерде жұмыс істейтіндері туралы
мәліметтер талданады. Осыған орай, төрт өлбшемді текше пайда болады. Талдау
барысында сонымен қатар басқармада және өндірістік бөлімде қанша адам жұмыс
атқаратыны, қанша ер және әйел адам бар екендігі, әрбір басқарма мен
өндірістік бөлімдердегі ер мен әйел адам сандары, туған жылдары бойынша
қызметкерлердің бөлінуі бойынша талдау жасауға болады.
Бұл бөлімде қазіргі кезде жиі қолданылатын белгілі бір программалау
тілдері, олардың құрлымы, қазіргі кездегі программалардың дамуының негізгі
тұжырымдамалары қарастырылады.
80-жылдардың ортасында программалауда жаңа бағыт орын алды, оны
объектілі-бағытталған программалау (ОБП) деп атады. Программалаудың бұл
бағытында да құрылымдық программалаудың принциптері маңыздылығын жойған
жоқ. Оған мәліметтер мен программалаудың құрылымдылығы, модульдығы т.б
айтуға болады. ОБП негізінде объект ұғымы жатыр, бұл ұғымда мәліметтер мен
олармен мүмкін амалдарды түсіну керек. Сөйтіп объектіде оның қасиеттері мен
қимыл-тәртібі топтастырылған. Объектілердің құрылымы ұқсас, тек қана
қасиеттердің мәнімен ажыратылуы мүмкін. Мұндай жағдайда, программалауда
объектінің бір құрылымына негізделген жаңа типтер жасалады, оны класс деп
атайды. Ал осы кластың құрылымына дәл объектіні кластың экземпляры деп
атайды.
Объектілік, оқиғалық және құрылымдық программалаулардың технологиялары
қазіргі заманда RAD-жүйелеріне біріктірілген, ондай жүйелердің құрамында
көрнекі құрауыштар ретінде көптеген дайын кластар бар, олар программаға
тышқанның бір түртуімен қосылады. Программист тек қана қолданба терезесінің
сыртқы түрін және негізгі оқиғалардың өңделуін анықтауы қажет (яғни,
түймешелерді, меню пункттерін, тышқан түймешесін басқанда қандай
операторлар орындалатынын). Барлық қажетті алғашқы кодтарды программалау
орталары өздері генерациялайды. Осындай орталарға Visual Basic, Visual C++,
Delphi жатады.
Осы кемшіліктер ескеріле отырып, Borland фирмасы Delphi программасын
жасап шығарды. Delphi – объектілі-бағытталған программалаудың тамаша
жүйесі. Delphi – қазіргі кездегі жеке қолданбалы Windows программаларын
құруға мүмкіндік беретін, сонымен қатар интернетте және корпоративтік
жүйелерде жұмыс жасауға арналған жүйелердің бірі.
Delphi – өте тез дамитын жүйе. Оның бірінші нұсқасы Delphi 1.0 1995
жылдың ақпан айында шыққан. Сосын жыл сайын жаңа нұсқалары шығып отырды.
Сонғы нұскау Delphi 7 бағдарламалау жүйесі.
Delphi – Windows операциялық жүйесінде жұмыс жасауға бағытталған
бағдарлама құру ортасы. Delphi - дегі бағдарлама қазіргі көркемдік жобалау
технологиясының негізінде құрылады, ал олар өз кезегінде объектілі (3 – ші
бөлімді қараңыздар). Delphi – дегі бағдарлама Object Pascal тілінде
жазылады, ол Turbo Pascal тілінің қабылдауышы мен дамушысы болып табылады.
Turbo Pascal бағдарламалау тілі мен ол қолданылатын біратты интегралдық
құру ортасы кезінде бағдарламалық өнімді құру құралы, соның ішінде
бағдарламалауды оқып – үйренетін құрал негізінде кеңінен танымал болған.
Бұл танымалдық тілдің қарапайымдылығы, жоғары сапалы компилятор және
қолайлы құру ортасына байланысты.
Delphi бағдарлама құратын және жаңа бағдарламаны даярлайтын бағдарлама
құру әдістерінен, сондай-ақ құрауыштар кітапханасынан тұрады. Delphi
бағдарламасы – бұл өзара байланысқан бірнеше файлдар. Кез – келген
бағдарлама жоба файлы (мұндай файл .dpr кеңейткішінен тұрады) және бір
немесе бірнеше модульден тұрады (.pas кеңейткіші бар файлдар). Жоба файлы
бағдарламаның жинақтаушы бөлігі болып табылады, ол өте үлкен емес және
Delphi бағдарламалау жүйесінде автоматты түрде қалыптасады.
Класс: Берілгендер мен оларға әрекет жасайтын арнайы тип. Ол өріс,
әдіс және қасиеттерден тұрады. Кластың данасы болып объект табылады.
Объект: Белгілі тапсырманы орындауға арналған, екілік бағдарламалық
кодтың автономды бөлігі болып саналады. Объектінің барлық құрауыштары
объект болып табылады, бірақ керісінше емес.

1.2. Delphi объектілі бағдарлы бағдарламалау
тілінің мүмкіндіктері
Жоғары деңгейлі программалау тілі процедуралық, логикалық, обьектілі
бағдарлы болып үш түрге бөлінеді, соңғы кезде Windows ортасында жарыққа
шыққан және ОБП негізінде құрылған програмалау типтері.Visiual
Basic(VB),Borlad Delphi, Borland CFF, ОБП-ның негізгі ұғымдары: обьект,
оқиға, қасиет, әдіс, класс.Delphi программалау тілі кез келген қосымшаны
дайындауға болатын жылдамдығы тез, қуатты тіл. Оның бірінші нұсқасы 1994 ж
шығып, кейінгі жылдары оның бірте – бірте кеңейтілген 2,3,4,5,6,7,8 – гі
нұсқаулары көрінеді. Delphiде программа дайындау, программа мәзірін құру,
анимация, мультимедия процесін ұйымдастыру, ОLЕ технологиясын пайдаланып
басқа офистік қосымшаларды шақыру, олармен жұмыс істеу әрекеттер орындауға
болады, Delphiдің интеграцияланған ортасы көп терезелі жүйе болып табылады.
Delphi интерфейсі 5 терезеден тұрады: негізгі терезе (Delphi-
Progect1).1Обьект ағашын шалу терезесі (Object Tree View).2. Обьект
инспекторының (бақылаушысының) терезесі (Object Inspector).3 Форма
коструктордың терезесі (Form1).4. Код редакторының терезесі (Unit1.pas).
5.Код сілтеушісінің терезесі (Exploring Unit1.pas).Кез келген терезені
шығару үшін негізгі менюден view пунктін таңдау керек.
Delphi -де дайындалатын программа жоба деп аталады. Форма программаны
дайындау алдында салынатын программаның сұхбат терезесі. Жоба құру үшін
формаға кампоненттер палитрасынан компонент орнатылады. Компаненттердің
түрлі қасиеттері болады. Қасиет(сипатттама, параметр) айнымалардың ерекше
түрі. Олар обьектінің түрлі мүмкіндіктерін сипаттап, ағымдық күйін
анықтайды.Delphi қосылған кезде форма қасиеттеріне қалыпты жағдайдағы
алғашқы мәндер меншіктеліп қосылады. Программа құру форма немесе
компоненттердің кейбір қасиеттерінің мәндерін өзгертуден басталады. Ол
обьект инспекторы арқылы жасалады. Бұл терезенің 2 астарлы беті
бар:propertics(қасиеттер), events(оқиғалар) мыс: name (атауы), captіоn
(тақырыбы), colоr (түсі) тсс. Delphi де программалар түрлі оқиғалар арқылы
басқарылады. Оқиға программаның жұмыс істеуі барысында обьект жағдайының
белгілі бір әрекетке жауап ретінде өзгеруі: мыс,
Onclick -тышқан түймесін 1 рет басу.
Onclick -тышқан түймесін 2рет басу.
OnKeypress-пернені.
OnCreate -форманы жабу тсс.
On – префиксі атаудың оқиға екендігін білдіретін белгі. Жоба екі
бөлімнен тұрады: Автоматты түрде Progect1 атауы бір жобаның файлы (негізгі
модуль) типі .dpr және Unut1.ras атауы берілген код модулі типі .рas.
Модульге оқиғаларға сәйкес іс – әрекеттерді орындайтын программа мәтіні
(процедуралар) енгізіледі. Программа мәтінін программалық код деп атаймыз.
Формадан код терезесіне немесе керісінше өту үшін F12 пернесі қоданылады.
Процедураның жалпы түрі:
Procedure атау (Sender:TObject);
(сипаттау бөлімі)
begin
(программа денесі)
End;
Мұнд: Sender құрылысын процедураның қай класқа тиістілігін анықтайтын
параметр. Жоба құрамындағы әрбір форма үшін автоматты түрде DFM сипаттау
файлы және рas модуль файлы жасалады. Форманы сипаттау файлы форманы және
оның компоненттерінің сипаттаудан тұрады. Ол файылдың мәтінін көру үшін
форманың контекстік менюден View as Text, керісінше өту үшін контекстік
менюден View as form.Мысалы, button батырмасынан тұратын қарапайым форманың
файлды сипаттау мәтінін қарастырайық.
Object Form1, Tform1.
Left=192
Top=107
Caption:=’Моя форма’;
...
End;
Object Button1; TButton
Left=88
...
End;
Басқада Visual компоненттері сияқты(Visual – көзбен көру экрандық)
формаға да қасиет, әдіс және оқиға тән т.б. Форманың көруінуін және
көрінбеуін басқару үшін төмендегі әдіс қолданады:
Show -форманы көрсетеді, hide – жасырады. Мыс:
Form2.Show;
Form1.Hide
Форманың көрінуін төмендегі қасиеті арқылы да басқаруға болады.
Visilble: True & False. Мыс: Form1. Visilble: False;
Форманы жабу үшін close әдісін қолданады. Мыс: Form1.close;
free-форманы жою әдісі – мыс: Form1.free
Әр фоманың тақырып қатарының сол жағында шарт белгі (пиктограмма
немесе иконка) болады. Ол TIcon типті қатиеті арқылы анықталады. Формада
стандарт икондарды өзгертуге болады. Ол үшін Tools (сервис) →Image Editor.
Файылдың типі *ico болады. Формаға шарт белгі жүктеудің программалық жолы.
Form1.Icon.LoadFromfile (‘c:\4307\1.ico’); Форманың өлшемін Windows State
қасиеті арқылы басқаруға болады. WS Normal, WS Minimized, WS Maximized.
2-бөлім. Дельфи ОББ-ң негізгі принциптері
2.1. Қасиеттер. Олардың түрлері. Қасиеттермен жұмыс.
Қасиет обьектілі бағытталған программалардың негізгі ұғымдардың бірі.
Қасиет қосымшаны жобалау және орындау кезінде компоненттердің сыртқы
түрімен сипатын басқаруға мүмкіндік береді де, қосымша интерофейсті жасау 2
операциядан тұрады.
Компоненттер палитрасынан компонент таңдау және оны формаға
орналастыру.
Компонент қасиетін тағайындау әр компоненттің қалыпты жағдайда
берілген қасиет мәндері болады. Әдетте компоненттердің көптеген
қасиеттерінің мәнін тағайындау, жобалау этапында обьект инспекторы арқылы
жүзеге асады. Обьект инспекторы экранның сол жағында орналасады. Кейбір
жағдайда қасиет мәні меншіктеу операторы арқылы меншіктеледі. Компонент
қасиетінің мынадай түрлері болады.
Name қасиеті (TComponent Name типті) компонент атын көрсетеді. Әрбір
жаңа типте автоматты түрде компонент аты және нөмірі пайда болады. Мыс:
Form1, form2,...edit1,edit2...
Button1,button2...
Әр компоненттің қалыпты жағдайдағы атын ыңғайлы етіп өзгертіп алуға
болады. Мыс, терезені жабатын кнопка атын Btnclose т.с.с
Caption қасиеті (TCaption типті) компоненттің тақырып жолынан тұрады.
OldString типті мыс: бірінші формаға екінші кнопка қойып олардың тақырыбын
да, нет етіп жазуға болады. Ол үшін сәйкес кнопканы шертіп қасиеттер
терезесінен 1) Caption:Да
2) Button1. Caption:’Да’;
Caption:Нет
Button1. Caption:’Да’;
Form1.Caption:=’Калькулятор’
3. Color қасиеті (TColor типті) компонент түсін, фонын анықтайды.
Тұрақты Түсі.
СlAqua ашық көгілдір
ClBlack қара
CLBlue көк
CLGreen жасыл
4.Cursor қасиеті компонент қозғаған кездегі mouse көрсеткішінің түрін
анықтайды. Mouse көрсеткішінің өз бетінше жасауға да болады. Ол үшін кез
келген графиктік редактор немесе Delphi-дің Image Editor қолданылады.
Сервис→ Image Editor.
Мысалы: CrDefault-көрсеткіш қалыпты жағдайда стрелка түпінде.
CrNone- көрсеткіш көрінбейді
CrArrow- стрелка түрінде
CrCross- крест түпінде
CrDrag-қағаз бетіндегі стрелка түрінде
CrHourCass-құмсағат түрінде т.с.с
5.Enabled қасиеті (Boolean типті).Компонент белсенділігін анықтайды.
Егер қасиет мәні true (ақиқат) болса, кампонент белсенді.Егер Edit
редактордың көмегімен жазу мәнін өзгертпеу қажет болса,
edit1.Enabled:=false; өзгертуге болатын болса Enabled:= true.
Ескерту. Компонент мәнін өзгерту немесе өзгертпеуді Read only
қасиетінің мәнін сәйкесінше true, false етіп қойып та өзгертуге болады.
edit1. Read only:=false; болса тексті редакциялау мүмкін емес. Ондағы
тексті тек оқу ғана мүмкін.
6.Text қасиеті (TCaption типті) компонентпен байланысты жолдан
тұрады. Мыс: edit1.text:=’Hello’ edit1.text:=Int to Str
7.Font қасиеті (TFont типті) компоненттегі текстті шрифті анықтайды.
TFont класының негізгі қасиеті:
- Name (TFont Name типті)- шрифт атын анықтайды. Мыс: Areal
немесе Times New Roman
- Size (TFont Style типті )- шрифт өлшемін пунктпен береді.(1
hm=172 дюйм)
- Height (Integer типті)- шрифт өлшемін пиксельмен береді.
- Style (TFont Style типті) – шрифт cтилін орнатады және
төмендегі мәнді қабылдауы мүмкін:
Gs Halic- курсив
Gs Bold- полужирный
Gs Unterline- асты сызылған
Gs StLineOut- үсті сызылған
- Color (TColor типті) текст түсін басқарады. Site Hight бір –
бірімен өзара тәуелді, біреуіне мән тағайындағанда
2 – автоматты түрде өзгереді.
Мыс: Edit1.Font.Color:=clgreen;
Edit1.Font.Height:=25;
Edit1.Font.Style:=[gs Bold]
8. Hint (String типті ) қасиеті компонентке подсказка қою үшін
қолданады. Подсказка шығу үшін Boolean типті ShowHint қасиетінің мәнін true
етіп қою керек.(қалыпты жағдайда оның мәні:false).
Мысалы:
procedure TForm1.form Create (Sender:TObject);
Button1.showHint:=true;
Button1.Hint:=’Это кнопка’;
Application Hint Color:=clred;
Application.Hint Pause:=200;
Application айнымалысы (TApplication типті) обьектілі айнымалы болып
табылады. Delphi жаңа жоба жасағанда бұл обьектіні автоматты түрде
анықтаqды.
9.Visible қасиеті компонент көрінуін басқарады. (bollean типті) true
болса, компонент көрінеді, керісінше жағдайда көрінбейд. Мыс:
edit1.Visible:=’true’;
edit1.Visible:=’false’

2.2. Delphi дирекциясы мен массив жұмысы
Delphi массив дирекциясы массив, дирекция тізімін түрлендіру үшін Д2
компонент қолданады.1.listBox компоненті бұл компонент арқылы тізімнен
элемент (пункт) таңдайды. Егер тізім терезеге симаса тізімге автоматты
түрде айнымалы жолағы шығады. Тізімге элемент 2 жол енгізуге болады.
1. Тікелей. Ол үшін обьект инспекторындағы items қасиетінің оң
жағындағы жолды шерту керек. Нәтижесінде экранда (редак спис строк) атты
шағын терезе пайда болады. Бұл терезе қажетті тізім теруге қажет.
2. Программалық жол. Ол үшін Add (қосу – добавить) әдісі қолданады.
Жалпы түрі.
ListBox1.items.add (‘1-элемент’);
ListBox1.items.add (‘n-элемент’);
Мысалы:
procedure Tform1.form Greate;
Begin
ListBox1.items.add (‘алма’);
ListBox1.items.add (‘алмұрт’);
... ... ..
End;
ListBox компонентіндегі тізімнен таңдалған элемент позициясы (орны)
беретін қасиет Item Index.
Тізбегіндегі элементтер 0-ден бастап бүтін санмен нөмірленеді. Ешбір
элемент таңдаласа, оның нөмірі бірге тең. Мысалы: Жеміс аттарымен
толтырылған ListBox элементінің кез келген элементін шерткенде таңдалған
жеміс аты edit1 мәтіндік өріске шығатын программа.
procedure Tform1. click ()
begin
edit1.text:=listbox1.items [item index];
end.
Combobox – listbox cияқты Combobox тізімдік өрісте формада тізімдік
вариантын шығарады. Мұнда тізім варианттары кнопканы басқанда төмен қарай
ашылатын терезе өзге түрде болады. Ол формада орын иемденуді жүзеге
асырады. Элементті қосу үшін listbox компоненттегідей 2 түр жүзеге асады.
Мыс: combobox1.items.add (’1-элемент’);
combobox1.items.add (’2-элемент’);
Combobox kомпонентіне таңдалған элемент позициясы (орны, индексі) item
индекс қасиеті арқылы анықталады. Мыс: Combobox компонентінe (жирный,
курсив, подчеркнутый) сөздері жазылған 3 жолдан тұрады. Таңдалған мәтінге
сәйкес edit мәтіндік өрісіндегі мәтіннің қаріп стилі сәйкесінше өзгеретін
программа.
Мыс:
Procedure TForm1.Combobox1.
Begin
Case combobox1.itemIndex of
0: edit1.FontStyle:=[Fsbold];
1: edit1.FontStyle:=[FsItalic];
2: edit1.FontStyle:=[FsUnderline];
End;
End.
Listbox, Combox компонентінің айырмашылығы:
Combobox қолданушыға тізімді редакциялауға мүмкіндік береді, ал
listbox-та ол мүмкіндік жоқ.
Combobox – та тізім жиналады, ашылады, ал listbox –та тізім тек
ашылған күйде болады.
listbox компонентінен бірнеше элемент таңдауға болады, ал Combobox –
та бір ғана элемент таңдалады.
Менюмен жұмыс. Меню босау.
Барлық дерлік Windows қосымша менюден меню әрбіреуі команданы немесе
ішкі менюді біріктіретін функционалдық белгісі бойынша біріктірілген
пунктің тізімі болып табылады. Пункті ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.