Желдету жүйесі туралы түсінік
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
1 Желдету жүйесі туралы түсінік
2 Желдету қондырғыларының міндеттері және атқаратын қызметтері
3 Желдету жүйелеріне санитарлық-гигиеналық талап
4 Жалпы өнеркәсіп орындарындағы қауіпсіздік
5 Өнеркәсіп ғимараттарын желдетудің маңызы
6 Инженерлік есептеулер
7 Қызметкерлерді зиянды зақымдардан қорғау шаралары, желдету
жүйелеріне қойылатын талаптар
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Өндіріс процесі кезінде бөлменің ауасы әрдайым әр түрлі зиянды
заттармен ластанады, адамдардың денсаулығына, кейде шығарылып жатқан
өнімге
кері әсерін тигізеді. Сондай зиянды заттарға әртүрлі түрдегі шаң, бу,
газ,
сонымен бірге артық жылу мен ылғал, химиялық бу, жалпы уытты
заттектер немесе тітіркенгіштік әсері, улы және сусыз шаң,
зиянды
радиоактивті факторлар жатады.
Бүгінгі күні желдету жүйесінің дамуы желдеткіштердің түрлері көбеюіне
байланысты қарқындап дамуда. Әр ғимараттар мен зертханалық кабинеттерге
арналған желдеткіш түрлері де ойлап табылған. Өндіріс орындарында өнімге
байланысты желдеткіштер пайдаланылады.
Қоршаған ауаның ластануы жалпы жылудың бөлінуі, ылғалдылық пен
көмірқышқыл газы, жылу мен ылғалдың бөліну мөлшеріне байланысты физикалық
дәрежесі адамға артық жүктеме және қоршаған ортаның температурасына қатысты
болады.
Механикалық желдету жүйесі жалпы ауа алмасуда, жергілікті де бола
алады. Жергілікті жүйеде құрылғы арқылы зиянның бөлінуіне қарсы әртүрлі
қорғаныс түрін жасайды, ауа жергілікті ауа шығару нұсқауымен, яғни ауа
өтемақысы, жергілікті ауа шығаруды жою, бөлме ішіне жаңа таза ауаның
берілуімен жойылады.
Табиғи желдету жүйесі бөлмеде болатын әртүрлі көлемі көп мөлшердегі
сыртқы салқын ауа мен жылу, ауа алмасуымен жүзеге асады, сонымен бірге жел
әсерінен де болуы мүмкін. Ал механикалық желдету жүйесіндегі ауа алмасу тек
желдеткіш жұмысы арқылы жүзеге асады.
Желдету қондырғыларының өндiрiстегі негiзгi жұмысы - машиналарды,
механизмдерді және өндiрiстiк бөлмелердi шаңнан тазарту. Астықты қабылдау,
орын ауыстыру, тазарту және өңдеу процестері кезінде шаң пайда болады.
Астықты өңдеу кезінде көп мөлшерде жылу мен ылғал бөлінеді, бұл шаңмен
бірге зеңнiң және микроорганизмдардың пайда болуына әкеліп соғады. Желдету
желiлерiнiң дұрыс жұмыс істемеуі немесе оның болмауынан өнiм желімденіп
қалады. Станоктардағы біліктердің бұдыр беттері мен елеуiштердiң тесіктері
бітеліп, соның салдарынан өнiмнiң ұнтақталуы нашарлайды, сүзетiн бетi
азаяды. Бұл технологиялық процестің дұрыс жүруіне кедергі келтіріп,
кәсiпорынның өнiмдiлiгiн азайтады және өнiм сапасын нашарлатады.
Желдету қондырғылары атмосфераға ластанған ауаны шығарады, ол
тіршілік қауіпсіздігінің талаптары бойынша ұннан және астық дақыл мен
ластанулардан тазартады.
1. Желдету жүйесі туралы түсінік
Желдету (латынша: ventіlatіo — желдету) — үй бөлмелерінде, өндіріс
орындарында, т.б. реттеулі ауа алмастыруға, адам денсаулығына қолайлы
жағдай жасауға, сондай-ақ технологиялық процестердің талаптарына сай құрал-
жабдықтар мен құрылыстық құрылымдарды, материалдарды, азық-түлікті, т.б.
сақтауға арналған шаралар жүйесі.
Желдету - ағындата желдету, сора желдету, ағындата-сора желдету,
жалпылай алмастыра желдету және жергілікті желдету болып бөлінеді. Ағындата
желдету ішке тек таза ауа беруді қамтамасыз етеді. Ал ауаны тысқа шығару
іштегі қысымның артуына байланысты саңылаулардан, есіктің ашылып-жабылуы
кезінде іске асады. Сора желдету желдетілетін бөлмедегі ауаны әкету үшін
қолданылады. Бұл жағдайда бөлмедегі ауа қысымы кемиді де, есіктен және
саңылаудан таза ауа кіреді. Ағындата-сора желдетуде таза ауаның енуі мен
лас ауаның әкетілуі бір мезгілде қатар жүреді. Бұл әдіс ауа алмасуы үнемі
қарқынды жүрген кезде ғана тиімді.
Жалпылай алмастыра желдету бөлмеде бөлінетін шектен тыс зиянды
заттардың, жылу мен будың таза ауамен залалсыз шекке дейін араласуына
негізделген. Ал жергілікті желдетуде зиянды заттар (газ, бу, т.б.) олардың
пайда болатын жерлерінен сору құралдары арқылы тысқа шығарылады. Бұл әдіс
шектеулі кеңістікте ғана қолайлы ауа ортасын тудыра алады. Желдету үйдің
және сыртқы температураларының айырмашылығы мен желдің әсерінен (мысалы,
үймерет аэрациясы) болатын табиғи желдету және механикалық әсер ету арқылы
(ауа желдеткіштер арқылы қозғалысқа түсіріледі) атқарылатын механикалық
желдету болып ажыратылады.[2]
Ауа алмастыруды қамтамасыз ететін техникалық құрал-жабдықтар жиынтығы
да желдету деп аталады. Сырттан сорылып алынатын ауаны шаң-тозаңнан тазарту
үшін желдету жүйелеріне ауа сүзгілер орнатылады, ал тысқа шығарылатын ауа
шаң тұтқыштар — абсорбер және адсорберлер арқылы тазартылады
XIX ғасырдың басында желдету жүйесінің алғашқы даму сатылары
калыптаса бастады. Академик Э. X. Ленд ғимаратты желдету механикалық
жолдармен іске асатынын атап өтті. Центрден тепкіш желдеткіштердің шығуы
арқасында желдету жүйесінің дамуы кең етек ала бастады. Аталған желдеткіш
түрін 1832 жылы А. А. Саблуков ойлап тапқан болатын. 1835 жылы центрден
тепкіш желдеткішті Алтайдағы Шағыр кенішінде пайдалана бастаған. Саблуков
бұл желдеткіш арқылы түрлі кемелерді, ғимараттарды желдетуді ұсынған.
Вентиляцияның дамуына өзіндік үлесін қосқан ғалымдардан В. М. Чаплинді де
атап өтуге болады.
Қазіргі таңда желдету жүйесі әрбір ғимаратта, әрбір үйде қолайлы
микроклиматты қалыптастырып тұруда үлкен рөл атқарады. Желдетудің екі түрі
қолға алынған: жасанды және табиғи. Жасанды желдету түрлі желдеткіштер
арқылы іске асады. Ал табиғи желдету деп терезе, есік, сонымен қатар арнайы
тесіктер арқылы ауаны алмастыруды айтамыз.
Бүгінгі күні желдету жүйесінің дамуы желдеткіштердің түрлері көбеюіне
байланысты қарқындап дамуда. Әр ғимараттар мен зертханалық кабинеттерге
арналған желдеткіш түрлері де ойлап табылған. Өндіріс орындарында өнімге
байланысты желдеткіштер пайдаланылады.
2 Желдету қондырғыларының міндеттері және атқаратын қызметтері
Желдету қондырғыларының өндiрiстегі негiзгi жұмысы - машиналарды,
механизмдерді және өндiрiстiк бөлмелердi шаңнан тазарту. Астықты
қабылдау, орын ауыстыру, тазарту және өңдеу процестері кезінде шаң
пайда болады. Астықты өңдеу кезінде көп мөлшерде жылу мен ылғал
бөлінеді, бұл шаңмен бірге зеңнiң және микроорганизмдардың пайда болуына
әкеліп соғады. Желдету желiлерiнiң дұрыс жұмыс істемеуі немесе оның
болмауынан өнiм желімденіп қалады. Станоктардағы біліктердің бұдыр
беттері мен елеуiштердiң тесіктері бітеліп, соның салдарынан өнiмнiң
ұнтақталуы нашарлайды, сүзетiн бетi азаяды. Бұл технологиялық
процестің дұрыс жүруіне кедергі келтіріп, кәсiпорынның өнiмдiлiгiн
азайтады және өнiм сапасын нашарлатады.
Желдетудiң жұмысы келесiдей:
1. Сақталатын астықтың үйiндiсiндегi белгілі бір температураны ұстап тұру.
2. Астықты қоспалар мен шаңнан тазарту.
3. Машиналардың беттерi мен жұмыс органдарын, сонымен
ұнтақталатын
өнiмдердi суыту.
4. Машиналар, механизмдер, елеуіштердiң iшкi беттерiне
ылғалды
конденсациялауды болдырмау.
5. Жұмысшылар мен өндiрiстiк процесс үшiн ауаның оңтайлы
параметрлерін
құру.
6. Өрттер және жарылыстарды болдырмау үшiн машиналардың сыртқы
беттерiн шаңнан тазарту.
Тамақ өндірісінде желдету желiлерiн жергiлiктi және орталық деп
жіктейді. Жергiлiктi желдету желiсi бір машинаны ғана шаңнан тазартады.
Ал
орталық желдету желiсi бiрнеше машиналарды шаңнан тазартады.
Ауа беру тәсіліне байланысты шаң ажыратқышты сықайтын және соратын
желдету қондырғыларына бөледі.
Сықаушы желдету желiсi - бұл тозаңды ауа шаң ажыратқышқа
желдеткiш арқылы толтырылатын желi. Блок-схемасы:
Шаң тазартқыш машина - ауа құбыры - желдеткiш - ауа құбыры- шаң ажыратқыш.
Сықаушы желiлерде тозаңды ауа желдеткiш арқылы өтедi.
Соратын желдету желiсi - бұл шаң ажыратқыш арқылы
желдеткiшпен
тозаңды ауаны сорып алу желiсі. Блок-схемасы:
Шаң тазартқыш машина - ауа құбыры - шаң ажыратқыш- ауаөткiзгiш -
желдеткiш.
Соратын желiде желдеткiш арқылы тазаланған ауа өтеді.
Желдету желiлерi шаң басу, шаңнан тазарту және бөлме ауасының
шарттарына байланысты жартылай рециркуляцияланған ауаны бiр сатылы
немесе екi сатылық тазартуды жүзеге асырады.
Тозаңды ауа жабдықтан сорылып және тазартудан кейiн
сыртқы
шығарылады. Қысқы мерзiмде тазаланған жылы ауаның сыртқа шығарылуы
және суық ауаның кіруі бөлменің жылулық тепе-теңдiгін бұзады. Жылулық
тепе-теңдiкті ұстап тұру үшін суық ауаны калориферлерде жылыту
керек. Ең пайдалысы тазаланған ауаның рециркуляциясын, сонымен
қатар цехтарда орналасқан жұмыс iстейтiн машиналардың жылуын қолдану
болып табылады.
Аспирациялық және желдеткіш қондырғылардың тиімділігін бағалау
Өнеркәсіптік өндірісті еңбек гигиенасына қатысты дамытудың
қазіргі
заманғы кезеңінде өндірістік желдеткіштер елеулі рөл атқарады.
Оның
маңыздылығы өндірістік бөлмелер ауасына қоршаған орта факторлары мен
еңбек процесінің адам организміне әсер етуін азайтатын немесе
болдырмайтын өлшемдерді тән ететін неғұрлым тиімді іс-шаралардың
бірі болып табылатындығымен айқындалады. Шамалары елеулі
дәрежеде желдеткіштің тиімділігі және ұтымдылығымен айқындалатын
факторлар: зиянды химиялық заттар, өндірістік шаң, ауаның температурасы,
ылғалдылығы мен қозғалысының жылдамдығы. Сондай-ақ кәсіпорындардың
еңбекті қорғауға бөлетін қаражатының негізгі бөлігі желдеткіш жабдықтарды
сатып алу мен пайдалануға жұмсалатынын атап айтқан жөн. Сонымен бірге,
еңбекті қорғау саласындағы практика көрсеткендей, жекелеген
жағдайларда желдеткіш жабдықтар дұрыс орнатылмағандықтан немесе
дұрыс пайдаланылмағандықтан, оларды сатып алу мен пайдалануға жұмсалатын
қаражат өзін өзі ақтамайды.
Кәсіпорын аумағында таза ауаны сақтау - жабдықтарды цехтарды желдету
үшін қолдану және жұмыс орындарында қолайлы жағдай жасау үшін
пайдаланудың
негізгі шарты.
Шығарылатын ауаны қоспалардан тазарту дәрежесінің коэффициентін
айқындау (зиянды заттар концентрациясы мен тазартқанға
дейінгі,
тазартқаннан кейінгі зиянды заттар концентрациясының процентпен
көрсетілген арақатынасы) ауаны тазарту қондырғыларының жұмыс
істеуінің негізгі техникалық сипаттамалары болып табылады.
3 Желдету жүйелеріне санитарлық-гигиеналық талап
Өндірістік бөлмелердің микроклиматы – бұл солардың ішкі ортасындағы
метеорологиялық жағдайлары, олар адамға әсер ететін температураның,
ылғалдың, ауа қозғалысы жылдамдығының, сондай-ақ технологиялық жабдықты,
құрылымды қоршайтын бетті және жылулық сәулелену температурасының
байланыстарымен анықталады. Микроклиматты сипаттайтын көрсеткіштер:
температура, салыстырмалы ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы және
жылулық сәулеленудің қарқындылығы болып табылады. Микроклиматты
жұмысшылардың тұрақты немесе уақытша болатын орындар деңгейінде 2м дейінгі
биіктіктегі кеңістікті білдіретін жұмыс аумағында бағалайды.
Оңтайлы микроклиматтық жағдайлар – бұл микроклимат параметрлерінің
байланысуы, ол адамға ұзақ жүйелі әсер еткен кезде жылуды реттейтін
механизмсіз адам ағзасының қалыпты жылулық күйін сақтауды қамтамасыз етеді.
Ауа температурасы – көңіл күйге және еңбектің нәтижесіне елеулі әсер
етеді. Төмен температура ағзаны суытады және тұмаурату ауруларының пайда
болуына әкеледі. Жоғары температурада ағза асқын жылиды да терлейді және
жұмыс қабілеттілігін төмендетеді. Нәтижесінде жұмысшының көңілі (назары)
жоғалады да, жазатайым оқиғалардың себебі болуы және өндірістік
зақымдануларға әкелуі мүмкін.
Ауаның жоғары ылғалдылығы өкпедегі және тері бетіндегі ылғалдың шығуын
қиындатады, және ағзаның термоайналымын бұзады, соның салдарынан адамның
көңіл-күйі нашрлайды да жұмыс қабілеттілігі төмендейді. Салыстырмалы
ылғалдың төмендеуінде (20% төмен) адамның жоғарғы тыныс жолдарының бітелуі
пайда болады.
Ауа қозғалысының жылдамдығы жұмыс аумағында микроклиматты құруда
маңзды роль ойнайды. Адам ауа қозғалысын 0,15мс жылдамдығында сезеді,
сонымен ауа ағымының әрекеті соның температурасынан байланысты. 360С кем
температурадағы ағын адамды сергетеді, ал 400С жоғары температурада –
жайсыз сезінеді.
Ағза энергиясының шығындарынан байланысты ГОСТ 12.1.005-76 жұмыстың үш
категориясын қарастырады. Орындалатын жұмыстың категориясынан байланысты
микроклимат параметрлерінің жіберілетін мәндері 2 кестеде келтірілген. 2
кестедегі мәліметтерді пайдаланған кезде жылдың жылы мерзімінде ауаның
ортатәулік температурасы 100С жоғарыны құрайтынын, ал жылдың суық кезеңінде
– 100С және одан да төмен болатынын ескуеру керек. Оңтайлы салыстырмалы
ылғал 40-60%де болады.
Еңбек гигиенасы – қызметкерлердің денсаулығын сақтау, өндірістік
ортаның және еңбек процесінің қолайсыз әсерінің алдын алу жөніндегі
санитарлық гигиеналық шаралар мен құралдар кешені;
Өндірістік санитария – зиянды өндірістік факторлардың қызметкерлерге
әсерін болғызбайтын немесе азайтатын санитарлық – гигиеналық, ұйымдастыру
іс – шаралары мен техникалық құралдар жүйесі.
Адам агзасы қоршаган ортамен түракты жылу алмас жаглайында болады.
Бұл процесте нсгізгі рөлді адамның жылу реттеуі негізгі орын алады. Ол
коршаган ортамен жылу алмасуды реттеп отырады жэне дене темтературасын 37°С
жуык, сақтаі отырады. Адам агзасының қоршаган ортага жылу беруі киік,
конвекция (таралу), қоршаган беттерге сэулелену, тері бетіне і ылгалдың
булануы аркылы жүреді. Жылудыц бір бөлігі демалаты і ауаны жылытуга кетеді.
Жылуалмасу процесіне ортаның (микроклиматтын) метеорологиялык
жағдайлары жэне жүмыс сипаты эсер етеді.
Микроклимат (грекше Micros - шагын + климат ) - адам агзасыныц жылу
алмасуына эсер ететін шектелген кецістіктеіі физикалық факторлардың кешені.
Өндірістік бөлмелердін микроклиматы бул - ауа козгалысыны \
ылгалдыльны мен жылдамдыгы. температурамен қосылгандагы адам ағзасына,
сондай-ақ коршаган орта температурасы эрекегімеі аныкталатын бөлмелердін
ішкі климаты.
Оңтайлы микроклимат жагдайлары - жылу реттеу реакциясының күштеуінсіз
климат параметрлерінің косындысында ацам агзасына ұзак және жүйелі әсерінде
ағзаның қалыпты функционалдык жэне жылу жағдайын камтамасыз етеді.Олар
жылылық сезімін қамтамасыз етеді жэне жұмыс қабілетін арттырады.
Колжетімді микроклимат жагдайлары физиологиялык бейімделу мүмкіндік
шектерінен аспайтын, адамга үзак және жүйелі эсер ететін микроклимат
параметрлерімен сипатталады. Бүл ретте денсаулық жағдайларының закымдануы
немесе бұзылуы болмайды, бірақ колайсыздау жылулық сезінулер, кеңіл күйдің
нашарлауы жэне жүмыс қабілетінің төмендеуі болуы мүмкін. Бүл нормалар
эзірге казіргі гехниканың оңтайлы нормаларын қамтамасыз ете алмау
себептсрінен болады. Әр түрлі тағайынды нысандар үшін микроклиматтың
санитарлык нормаларын эдетте жылдың суық жэне жылы кезеңдері үшін
эзірлейді, ал кей жағдайларда климаттык зоналар бойынша жасайды.
Жылдын жылы кезеңі сырткы ауаның орта тэуліктік температурасымен
сипатталады, ол 10°С жэне одан жоғары болуы кажет. Жылдың салқын кезеңі
орта тәуліктік 10°С төмен болуымен сипатталады.
Тұрғын үйлердің жэне қоғамдық бөлмелердің микроклиматы олардын
тагайыны жэне орындалуымен ондағы жылу, желдету, ауа баптаумен анықталады.
Түрғын үй адам баласының жер шарындағы барлык өңірлерінде өмір сүруге
мүмкіндік береді. Өңірдің ауа райына және қоршаған ортамен түргын жайдың
жылу алмасуында тұргын үйдің төрт типін ажыратады: ашык, жартылай ашық,
жабық жэне оқшауланган.
4 Жалпы өнеркәсіп орындарындағы қауіпсіздік
Өнеркәсіп қауіпсіздігі және өндіріс тиімділігінің мониторингі
басқармасы Қазақэнергиясараптамасы АҚ өкілдіктері мен филиалдарының
электрондық мемлекеттік сатып алулар мен қойнауды пайдаланушылардың сатып
алуларына қатысуының мониторингін жүргізеді. Қазақэнергиясараптамасы АҚ
ҚР мемлекеттік сатып алудың веб-порталында, NADLoC, Қазақмыс корпорациясы
АҚ, ENRC, ҚазБК тізілімінде тіркелген. Жоғарыда аталған сайттарда Қоғамға
қолайлы жұмыстар қызметтерді іздеу үшін күн сайын мониторинг жүргізіледі.
Жұмыстар мен қызметтер бойынша баға ұсыныстары Тапсырушының тұрғылықты
жері бойынша тиісті өкілдік және филиалмен келісіледі.
2012 жылғы шілде айының 19-20 жұлдызында Семей қалалық мәдениет үйінде
Қазақстан темір жолы ҰК АҚ филиалы – Семей магистральдық желі
бөлімшесі бастамасымен және Қостанай, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Оңтүстік
Қазақстан, Қызылорда, Ақтөбе сондай-ақ, Ресей Федерациясы аумағындағы
Қазақстан темір жолы ҰК АҚ – ның бөлімдерінің қатысуымен Өндірісте
кәсіпқой тәуекел басқару - қауіпсіз еңбек кепілі және идентификация
тақырыбында семинар өтті.
Семинарда ШҚО ТЖД Семей қ. ТЖ Басқармасы Салааралық бақылау бөлімінің бас
маманы Болат Ерболұлы Агиманов Темір жол көлігіндегі қауіптілігі жоғары
объектілеріне қызмет етуге байланысты тәуекелділік тақырыбында сөз алды.
Сондай-ақ семинарда басқа мемлекеттік мекемелердің өкілдері қатысты: Семей
аймақтық еңбек заңдылығын қадағалау басқармасы, ТЖ транспортындағы Семей
мемлекеттік СЭҚ басқармасы, сонымен қатар Экология және еңбекті қорғау
басқармасының мамандары.
Дәнді дақылдарды сақтау кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік. Нан-басты
байлықтың негізі және елге басты қауіпсіздік өнімін жеткізуші.
Нан өнімдерінің кәсіпорындарының айырмашылығы ол жерде өсімдік шикізіттары,
(дәндер, тұқымдар) және (ұн, жарма, кебек, құрама жем, қант, шөпті және
қылқанды ұн және т.б.) осы орындарда өздігінен жарылу, өрттерді жойған
кезде, өздігінен жану орын алуы әбден мүмкін.
Нан өнімдерінің кәсіпорындары жоғарғы қауіпті нысандар болып табылады.
Өндірістік процесстерінің барлық этаптарында, өңдеу, кептіру, сақтау,
жанғыш қоспалар мен өрт қауіпті жарылыстарының туындау мүмкіндігі кезінде
дәнді-дақылдарды өңдеу және тасымалдау. Жанғыш қоспалардан туындаған өрт
және жарылыстар жарақан пен адам өміріне әкеліп соғады, сондай-ақ үлкен
материалдық шығынға әкеләп соғады. Дүние жүзінде дәнді-дақылдарды өңдейтін
кәсіпорындарда жыл сайын 400 ден 500-ге дейін жарылыс болады.
Жұмыс органдарының машиналарының байланысы кезінде, өздігінен қажалып
қозғалған кезде, элеваторларда дәнді-дақылдарды тасымалдаған кезде, өзара
бір-бірімен ығысады. Күлдей ұсақ дәндердің тозаңдары технологиялық
процестің барлық этаптарында орын алады.
Шаң-тозаңдардан өрттің туындауы үшін үш ғана келеңсіз жағдай болса
жеткілікті: от көзінің үлкен қуаттылығы. аэрозол түріндегі оттегі.
Диірменде жарылыстар орын алады. Орын алған бір жағдайда шамдар қорғайтын
қалпақшалары болмаған, шамдарда ұнның шаң-тозаңдары қатпар-қатпарымен қатып
қалған. Есікті қатты серпіп қалған кезде құрылыс құрылымдарында шамдарда
қонып тұрған шаң-тозаңдардың түсу қысымының әсерінен жарылыстың шығуы
мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген нан өнімдері мен жеміс-жидек өндірісінің
негізінде: элеваторлар, зауыттар, нан зауыттары, жарма зауыты, құрама жем
зауыты, жүгері зауыттары, өсімдік-май зауыты, тамақ өнімдерін концентраттау
зауыттары, спирт зауыттары ҚР Қауіпті өндірістік нысандардағы өнеркәсіп
қауіпсіздігі туралы заңының іс-әрекетіне жатқызылады, 3 бабының 1
тармақшасына қатысты қауіпті өндірістік нысандарға, жанғыш жарылғыштарды
тасымалдау, өздігінен жанатындар, сондай-ақ жарылысты жойғаннан кейін
өздігінен жану нысандарда орын алады.
Осы заңға сәйкес, нан өнімдерінің кәсіпорындары нысанның өнеркәсіп
қауіпсіздігіне декларация ұсыну міндетті. Бұл құжатта сипаттамасы мен
масштабы өнеркәсіп нысандарының қауіпсіздігі және төтенше жағдайлар қаупі
туындаған кездегі даярлығы. Нысанның қауіпсіздік декларациясы сараптамадан
өту керек. Элеваторлар, зауыттар, құрама жем зауыттары, сыра қайнататын
зауыттар, жарма зауыттары, спирт зауыттары, май зауыттары және басқа да
кәсіпорындар, дәнді-дақылдырды өңдеу мен айналысатын нысандар орналасқан
орнына байланысты декларациядан өту керек. Қазақстан Республикасының
Кауіпті өнеркәсіп нысандарының өнеркәсіп қауіпсіздігі туралы (11-1
бабының 9 тармағы) көрсетілген, қауіпті нысанды пайдалану үшін қауіпсіздік
декларациясыз пайданануға енгізілмейді.
Бірақта көптеген кәсіпорындар, соның ішінде мемлекеттік дәнді-дақылдар
ресурстарын сақтайтын орындар, орналасу қауіпсіздігіне қарамастан,
жайбарақат жұмысын атқара береді.
Жарылыс және өрт орын алған кезде элеваторлар, дәнді-дақылдарды өңдейтін
кәсіпорындар, сыра зауыттары, спирт зауыттары, май зауыттары және ... жалғасы
КІРІСПЕ
Негізгі бөлім
1 Желдету жүйесі туралы түсінік
2 Желдету қондырғыларының міндеттері және атқаратын қызметтері
3 Желдету жүйелеріне санитарлық-гигиеналық талап
4 Жалпы өнеркәсіп орындарындағы қауіпсіздік
5 Өнеркәсіп ғимараттарын желдетудің маңызы
6 Инженерлік есептеулер
7 Қызметкерлерді зиянды зақымдардан қорғау шаралары, желдету
жүйелеріне қойылатын талаптар
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Өндіріс процесі кезінде бөлменің ауасы әрдайым әр түрлі зиянды
заттармен ластанады, адамдардың денсаулығына, кейде шығарылып жатқан
өнімге
кері әсерін тигізеді. Сондай зиянды заттарға әртүрлі түрдегі шаң, бу,
газ,
сонымен бірге артық жылу мен ылғал, химиялық бу, жалпы уытты
заттектер немесе тітіркенгіштік әсері, улы және сусыз шаң,
зиянды
радиоактивті факторлар жатады.
Бүгінгі күні желдету жүйесінің дамуы желдеткіштердің түрлері көбеюіне
байланысты қарқындап дамуда. Әр ғимараттар мен зертханалық кабинеттерге
арналған желдеткіш түрлері де ойлап табылған. Өндіріс орындарында өнімге
байланысты желдеткіштер пайдаланылады.
Қоршаған ауаның ластануы жалпы жылудың бөлінуі, ылғалдылық пен
көмірқышқыл газы, жылу мен ылғалдың бөліну мөлшеріне байланысты физикалық
дәрежесі адамға артық жүктеме және қоршаған ортаның температурасына қатысты
болады.
Механикалық желдету жүйесі жалпы ауа алмасуда, жергілікті де бола
алады. Жергілікті жүйеде құрылғы арқылы зиянның бөлінуіне қарсы әртүрлі
қорғаныс түрін жасайды, ауа жергілікті ауа шығару нұсқауымен, яғни ауа
өтемақысы, жергілікті ауа шығаруды жою, бөлме ішіне жаңа таза ауаның
берілуімен жойылады.
Табиғи желдету жүйесі бөлмеде болатын әртүрлі көлемі көп мөлшердегі
сыртқы салқын ауа мен жылу, ауа алмасуымен жүзеге асады, сонымен бірге жел
әсерінен де болуы мүмкін. Ал механикалық желдету жүйесіндегі ауа алмасу тек
желдеткіш жұмысы арқылы жүзеге асады.
Желдету қондырғыларының өндiрiстегі негiзгi жұмысы - машиналарды,
механизмдерді және өндiрiстiк бөлмелердi шаңнан тазарту. Астықты қабылдау,
орын ауыстыру, тазарту және өңдеу процестері кезінде шаң пайда болады.
Астықты өңдеу кезінде көп мөлшерде жылу мен ылғал бөлінеді, бұл шаңмен
бірге зеңнiң және микроорганизмдардың пайда болуына әкеліп соғады. Желдету
желiлерiнiң дұрыс жұмыс істемеуі немесе оның болмауынан өнiм желімденіп
қалады. Станоктардағы біліктердің бұдыр беттері мен елеуiштердiң тесіктері
бітеліп, соның салдарынан өнiмнiң ұнтақталуы нашарлайды, сүзетiн бетi
азаяды. Бұл технологиялық процестің дұрыс жүруіне кедергі келтіріп,
кәсiпорынның өнiмдiлiгiн азайтады және өнiм сапасын нашарлатады.
Желдету қондырғылары атмосфераға ластанған ауаны шығарады, ол
тіршілік қауіпсіздігінің талаптары бойынша ұннан және астық дақыл мен
ластанулардан тазартады.
1. Желдету жүйесі туралы түсінік
Желдету (латынша: ventіlatіo — желдету) — үй бөлмелерінде, өндіріс
орындарында, т.б. реттеулі ауа алмастыруға, адам денсаулығына қолайлы
жағдай жасауға, сондай-ақ технологиялық процестердің талаптарына сай құрал-
жабдықтар мен құрылыстық құрылымдарды, материалдарды, азық-түлікті, т.б.
сақтауға арналған шаралар жүйесі.
Желдету - ағындата желдету, сора желдету, ағындата-сора желдету,
жалпылай алмастыра желдету және жергілікті желдету болып бөлінеді. Ағындата
желдету ішке тек таза ауа беруді қамтамасыз етеді. Ал ауаны тысқа шығару
іштегі қысымның артуына байланысты саңылаулардан, есіктің ашылып-жабылуы
кезінде іске асады. Сора желдету желдетілетін бөлмедегі ауаны әкету үшін
қолданылады. Бұл жағдайда бөлмедегі ауа қысымы кемиді де, есіктен және
саңылаудан таза ауа кіреді. Ағындата-сора желдетуде таза ауаның енуі мен
лас ауаның әкетілуі бір мезгілде қатар жүреді. Бұл әдіс ауа алмасуы үнемі
қарқынды жүрген кезде ғана тиімді.
Жалпылай алмастыра желдету бөлмеде бөлінетін шектен тыс зиянды
заттардың, жылу мен будың таза ауамен залалсыз шекке дейін араласуына
негізделген. Ал жергілікті желдетуде зиянды заттар (газ, бу, т.б.) олардың
пайда болатын жерлерінен сору құралдары арқылы тысқа шығарылады. Бұл әдіс
шектеулі кеңістікте ғана қолайлы ауа ортасын тудыра алады. Желдету үйдің
және сыртқы температураларының айырмашылығы мен желдің әсерінен (мысалы,
үймерет аэрациясы) болатын табиғи желдету және механикалық әсер ету арқылы
(ауа желдеткіштер арқылы қозғалысқа түсіріледі) атқарылатын механикалық
желдету болып ажыратылады.[2]
Ауа алмастыруды қамтамасыз ететін техникалық құрал-жабдықтар жиынтығы
да желдету деп аталады. Сырттан сорылып алынатын ауаны шаң-тозаңнан тазарту
үшін желдету жүйелеріне ауа сүзгілер орнатылады, ал тысқа шығарылатын ауа
шаң тұтқыштар — абсорбер және адсорберлер арқылы тазартылады
XIX ғасырдың басында желдету жүйесінің алғашқы даму сатылары
калыптаса бастады. Академик Э. X. Ленд ғимаратты желдету механикалық
жолдармен іске асатынын атап өтті. Центрден тепкіш желдеткіштердің шығуы
арқасында желдету жүйесінің дамуы кең етек ала бастады. Аталған желдеткіш
түрін 1832 жылы А. А. Саблуков ойлап тапқан болатын. 1835 жылы центрден
тепкіш желдеткішті Алтайдағы Шағыр кенішінде пайдалана бастаған. Саблуков
бұл желдеткіш арқылы түрлі кемелерді, ғимараттарды желдетуді ұсынған.
Вентиляцияның дамуына өзіндік үлесін қосқан ғалымдардан В. М. Чаплинді де
атап өтуге болады.
Қазіргі таңда желдету жүйесі әрбір ғимаратта, әрбір үйде қолайлы
микроклиматты қалыптастырып тұруда үлкен рөл атқарады. Желдетудің екі түрі
қолға алынған: жасанды және табиғи. Жасанды желдету түрлі желдеткіштер
арқылы іске асады. Ал табиғи желдету деп терезе, есік, сонымен қатар арнайы
тесіктер арқылы ауаны алмастыруды айтамыз.
Бүгінгі күні желдету жүйесінің дамуы желдеткіштердің түрлері көбеюіне
байланысты қарқындап дамуда. Әр ғимараттар мен зертханалық кабинеттерге
арналған желдеткіш түрлері де ойлап табылған. Өндіріс орындарында өнімге
байланысты желдеткіштер пайдаланылады.
2 Желдету қондырғыларының міндеттері және атқаратын қызметтері
Желдету қондырғыларының өндiрiстегі негiзгi жұмысы - машиналарды,
механизмдерді және өндiрiстiк бөлмелердi шаңнан тазарту. Астықты
қабылдау, орын ауыстыру, тазарту және өңдеу процестері кезінде шаң
пайда болады. Астықты өңдеу кезінде көп мөлшерде жылу мен ылғал
бөлінеді, бұл шаңмен бірге зеңнiң және микроорганизмдардың пайда болуына
әкеліп соғады. Желдету желiлерiнiң дұрыс жұмыс істемеуі немесе оның
болмауынан өнiм желімденіп қалады. Станоктардағы біліктердің бұдыр
беттері мен елеуiштердiң тесіктері бітеліп, соның салдарынан өнiмнiң
ұнтақталуы нашарлайды, сүзетiн бетi азаяды. Бұл технологиялық
процестің дұрыс жүруіне кедергі келтіріп, кәсiпорынның өнiмдiлiгiн
азайтады және өнiм сапасын нашарлатады.
Желдетудiң жұмысы келесiдей:
1. Сақталатын астықтың үйiндiсiндегi белгілі бір температураны ұстап тұру.
2. Астықты қоспалар мен шаңнан тазарту.
3. Машиналардың беттерi мен жұмыс органдарын, сонымен
ұнтақталатын
өнiмдердi суыту.
4. Машиналар, механизмдер, елеуіштердiң iшкi беттерiне
ылғалды
конденсациялауды болдырмау.
5. Жұмысшылар мен өндiрiстiк процесс үшiн ауаның оңтайлы
параметрлерін
құру.
6. Өрттер және жарылыстарды болдырмау үшiн машиналардың сыртқы
беттерiн шаңнан тазарту.
Тамақ өндірісінде желдету желiлерiн жергiлiктi және орталық деп
жіктейді. Жергiлiктi желдету желiсi бір машинаны ғана шаңнан тазартады.
Ал
орталық желдету желiсi бiрнеше машиналарды шаңнан тазартады.
Ауа беру тәсіліне байланысты шаң ажыратқышты сықайтын және соратын
желдету қондырғыларына бөледі.
Сықаушы желдету желiсi - бұл тозаңды ауа шаң ажыратқышқа
желдеткiш арқылы толтырылатын желi. Блок-схемасы:
Шаң тазартқыш машина - ауа құбыры - желдеткiш - ауа құбыры- шаң ажыратқыш.
Сықаушы желiлерде тозаңды ауа желдеткiш арқылы өтедi.
Соратын желдету желiсi - бұл шаң ажыратқыш арқылы
желдеткiшпен
тозаңды ауаны сорып алу желiсі. Блок-схемасы:
Шаң тазартқыш машина - ауа құбыры - шаң ажыратқыш- ауаөткiзгiш -
желдеткiш.
Соратын желiде желдеткiш арқылы тазаланған ауа өтеді.
Желдету желiлерi шаң басу, шаңнан тазарту және бөлме ауасының
шарттарына байланысты жартылай рециркуляцияланған ауаны бiр сатылы
немесе екi сатылық тазартуды жүзеге асырады.
Тозаңды ауа жабдықтан сорылып және тазартудан кейiн
сыртқы
шығарылады. Қысқы мерзiмде тазаланған жылы ауаның сыртқа шығарылуы
және суық ауаның кіруі бөлменің жылулық тепе-теңдiгін бұзады. Жылулық
тепе-теңдiкті ұстап тұру үшін суық ауаны калориферлерде жылыту
керек. Ең пайдалысы тазаланған ауаның рециркуляциясын, сонымен
қатар цехтарда орналасқан жұмыс iстейтiн машиналардың жылуын қолдану
болып табылады.
Аспирациялық және желдеткіш қондырғылардың тиімділігін бағалау
Өнеркәсіптік өндірісті еңбек гигиенасына қатысты дамытудың
қазіргі
заманғы кезеңінде өндірістік желдеткіштер елеулі рөл атқарады.
Оның
маңыздылығы өндірістік бөлмелер ауасына қоршаған орта факторлары мен
еңбек процесінің адам организміне әсер етуін азайтатын немесе
болдырмайтын өлшемдерді тән ететін неғұрлым тиімді іс-шаралардың
бірі болып табылатындығымен айқындалады. Шамалары елеулі
дәрежеде желдеткіштің тиімділігі және ұтымдылығымен айқындалатын
факторлар: зиянды химиялық заттар, өндірістік шаң, ауаның температурасы,
ылғалдылығы мен қозғалысының жылдамдығы. Сондай-ақ кәсіпорындардың
еңбекті қорғауға бөлетін қаражатының негізгі бөлігі желдеткіш жабдықтарды
сатып алу мен пайдалануға жұмсалатынын атап айтқан жөн. Сонымен бірге,
еңбекті қорғау саласындағы практика көрсеткендей, жекелеген
жағдайларда желдеткіш жабдықтар дұрыс орнатылмағандықтан немесе
дұрыс пайдаланылмағандықтан, оларды сатып алу мен пайдалануға жұмсалатын
қаражат өзін өзі ақтамайды.
Кәсіпорын аумағында таза ауаны сақтау - жабдықтарды цехтарды желдету
үшін қолдану және жұмыс орындарында қолайлы жағдай жасау үшін
пайдаланудың
негізгі шарты.
Шығарылатын ауаны қоспалардан тазарту дәрежесінің коэффициентін
айқындау (зиянды заттар концентрациясы мен тазартқанға
дейінгі,
тазартқаннан кейінгі зиянды заттар концентрациясының процентпен
көрсетілген арақатынасы) ауаны тазарту қондырғыларының жұмыс
істеуінің негізгі техникалық сипаттамалары болып табылады.
3 Желдету жүйелеріне санитарлық-гигиеналық талап
Өндірістік бөлмелердің микроклиматы – бұл солардың ішкі ортасындағы
метеорологиялық жағдайлары, олар адамға әсер ететін температураның,
ылғалдың, ауа қозғалысы жылдамдығының, сондай-ақ технологиялық жабдықты,
құрылымды қоршайтын бетті және жылулық сәулелену температурасының
байланыстарымен анықталады. Микроклиматты сипаттайтын көрсеткіштер:
температура, салыстырмалы ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы және
жылулық сәулеленудің қарқындылығы болып табылады. Микроклиматты
жұмысшылардың тұрақты немесе уақытша болатын орындар деңгейінде 2м дейінгі
биіктіктегі кеңістікті білдіретін жұмыс аумағында бағалайды.
Оңтайлы микроклиматтық жағдайлар – бұл микроклимат параметрлерінің
байланысуы, ол адамға ұзақ жүйелі әсер еткен кезде жылуды реттейтін
механизмсіз адам ағзасының қалыпты жылулық күйін сақтауды қамтамасыз етеді.
Ауа температурасы – көңіл күйге және еңбектің нәтижесіне елеулі әсер
етеді. Төмен температура ағзаны суытады және тұмаурату ауруларының пайда
болуына әкеледі. Жоғары температурада ағза асқын жылиды да терлейді және
жұмыс қабілеттілігін төмендетеді. Нәтижесінде жұмысшының көңілі (назары)
жоғалады да, жазатайым оқиғалардың себебі болуы және өндірістік
зақымдануларға әкелуі мүмкін.
Ауаның жоғары ылғалдылығы өкпедегі және тері бетіндегі ылғалдың шығуын
қиындатады, және ағзаның термоайналымын бұзады, соның салдарынан адамның
көңіл-күйі нашрлайды да жұмыс қабілеттілігі төмендейді. Салыстырмалы
ылғалдың төмендеуінде (20% төмен) адамның жоғарғы тыныс жолдарының бітелуі
пайда болады.
Ауа қозғалысының жылдамдығы жұмыс аумағында микроклиматты құруда
маңзды роль ойнайды. Адам ауа қозғалысын 0,15мс жылдамдығында сезеді,
сонымен ауа ағымының әрекеті соның температурасынан байланысты. 360С кем
температурадағы ағын адамды сергетеді, ал 400С жоғары температурада –
жайсыз сезінеді.
Ағза энергиясының шығындарынан байланысты ГОСТ 12.1.005-76 жұмыстың үш
категориясын қарастырады. Орындалатын жұмыстың категориясынан байланысты
микроклимат параметрлерінің жіберілетін мәндері 2 кестеде келтірілген. 2
кестедегі мәліметтерді пайдаланған кезде жылдың жылы мерзімінде ауаның
ортатәулік температурасы 100С жоғарыны құрайтынын, ал жылдың суық кезеңінде
– 100С және одан да төмен болатынын ескуеру керек. Оңтайлы салыстырмалы
ылғал 40-60%де болады.
Еңбек гигиенасы – қызметкерлердің денсаулығын сақтау, өндірістік
ортаның және еңбек процесінің қолайсыз әсерінің алдын алу жөніндегі
санитарлық гигиеналық шаралар мен құралдар кешені;
Өндірістік санитария – зиянды өндірістік факторлардың қызметкерлерге
әсерін болғызбайтын немесе азайтатын санитарлық – гигиеналық, ұйымдастыру
іс – шаралары мен техникалық құралдар жүйесі.
Адам агзасы қоршаган ортамен түракты жылу алмас жаглайында болады.
Бұл процесте нсгізгі рөлді адамның жылу реттеуі негізгі орын алады. Ол
коршаган ортамен жылу алмасуды реттеп отырады жэне дене темтературасын 37°С
жуык, сақтаі отырады. Адам агзасының қоршаган ортага жылу беруі киік,
конвекция (таралу), қоршаган беттерге сэулелену, тері бетіне і ылгалдың
булануы аркылы жүреді. Жылудыц бір бөлігі демалаты і ауаны жылытуга кетеді.
Жылуалмасу процесіне ортаның (микроклиматтын) метеорологиялык
жағдайлары жэне жүмыс сипаты эсер етеді.
Микроклимат (грекше Micros - шагын + климат ) - адам агзасыныц жылу
алмасуына эсер ететін шектелген кецістіктеіі физикалық факторлардың кешені.
Өндірістік бөлмелердін микроклиматы бул - ауа козгалысыны \
ылгалдыльны мен жылдамдыгы. температурамен қосылгандагы адам ағзасына,
сондай-ақ коршаган орта температурасы эрекегімеі аныкталатын бөлмелердін
ішкі климаты.
Оңтайлы микроклимат жагдайлары - жылу реттеу реакциясының күштеуінсіз
климат параметрлерінің косындысында ацам агзасына ұзак және жүйелі әсерінде
ағзаның қалыпты функционалдык жэне жылу жағдайын камтамасыз етеді.Олар
жылылық сезімін қамтамасыз етеді жэне жұмыс қабілетін арттырады.
Колжетімді микроклимат жагдайлары физиологиялык бейімделу мүмкіндік
шектерінен аспайтын, адамга үзак және жүйелі эсер ететін микроклимат
параметрлерімен сипатталады. Бүл ретте денсаулық жағдайларының закымдануы
немесе бұзылуы болмайды, бірақ колайсыздау жылулық сезінулер, кеңіл күйдің
нашарлауы жэне жүмыс қабілетінің төмендеуі болуы мүмкін. Бүл нормалар
эзірге казіргі гехниканың оңтайлы нормаларын қамтамасыз ете алмау
себептсрінен болады. Әр түрлі тағайынды нысандар үшін микроклиматтың
санитарлык нормаларын эдетте жылдың суық жэне жылы кезеңдері үшін
эзірлейді, ал кей жағдайларда климаттык зоналар бойынша жасайды.
Жылдын жылы кезеңі сырткы ауаның орта тэуліктік температурасымен
сипатталады, ол 10°С жэне одан жоғары болуы кажет. Жылдың салқын кезеңі
орта тәуліктік 10°С төмен болуымен сипатталады.
Тұрғын үйлердің жэне қоғамдық бөлмелердің микроклиматы олардын
тагайыны жэне орындалуымен ондағы жылу, желдету, ауа баптаумен анықталады.
Түрғын үй адам баласының жер шарындағы барлык өңірлерінде өмір сүруге
мүмкіндік береді. Өңірдің ауа райына және қоршаған ортамен түргын жайдың
жылу алмасуында тұргын үйдің төрт типін ажыратады: ашык, жартылай ашық,
жабық жэне оқшауланган.
4 Жалпы өнеркәсіп орындарындағы қауіпсіздік
Өнеркәсіп қауіпсіздігі және өндіріс тиімділігінің мониторингі
басқармасы Қазақэнергиясараптамасы АҚ өкілдіктері мен филиалдарының
электрондық мемлекеттік сатып алулар мен қойнауды пайдаланушылардың сатып
алуларына қатысуының мониторингін жүргізеді. Қазақэнергиясараптамасы АҚ
ҚР мемлекеттік сатып алудың веб-порталында, NADLoC, Қазақмыс корпорациясы
АҚ, ENRC, ҚазБК тізілімінде тіркелген. Жоғарыда аталған сайттарда Қоғамға
қолайлы жұмыстар қызметтерді іздеу үшін күн сайын мониторинг жүргізіледі.
Жұмыстар мен қызметтер бойынша баға ұсыныстары Тапсырушының тұрғылықты
жері бойынша тиісті өкілдік және филиалмен келісіледі.
2012 жылғы шілде айының 19-20 жұлдызында Семей қалалық мәдениет үйінде
Қазақстан темір жолы ҰК АҚ филиалы – Семей магистральдық желі
бөлімшесі бастамасымен және Қостанай, Павлодар, Шығыс Қазақстан, Оңтүстік
Қазақстан, Қызылорда, Ақтөбе сондай-ақ, Ресей Федерациясы аумағындағы
Қазақстан темір жолы ҰК АҚ – ның бөлімдерінің қатысуымен Өндірісте
кәсіпқой тәуекел басқару - қауіпсіз еңбек кепілі және идентификация
тақырыбында семинар өтті.
Семинарда ШҚО ТЖД Семей қ. ТЖ Басқармасы Салааралық бақылау бөлімінің бас
маманы Болат Ерболұлы Агиманов Темір жол көлігіндегі қауіптілігі жоғары
объектілеріне қызмет етуге байланысты тәуекелділік тақырыбында сөз алды.
Сондай-ақ семинарда басқа мемлекеттік мекемелердің өкілдері қатысты: Семей
аймақтық еңбек заңдылығын қадағалау басқармасы, ТЖ транспортындағы Семей
мемлекеттік СЭҚ басқармасы, сонымен қатар Экология және еңбекті қорғау
басқармасының мамандары.
Дәнді дақылдарды сақтау кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік. Нан-басты
байлықтың негізі және елге басты қауіпсіздік өнімін жеткізуші.
Нан өнімдерінің кәсіпорындарының айырмашылығы ол жерде өсімдік шикізіттары,
(дәндер, тұқымдар) және (ұн, жарма, кебек, құрама жем, қант, шөпті және
қылқанды ұн және т.б.) осы орындарда өздігінен жарылу, өрттерді жойған
кезде, өздігінен жану орын алуы әбден мүмкін.
Нан өнімдерінің кәсіпорындары жоғарғы қауіпті нысандар болып табылады.
Өндірістік процесстерінің барлық этаптарында, өңдеу, кептіру, сақтау,
жанғыш қоспалар мен өрт қауіпті жарылыстарының туындау мүмкіндігі кезінде
дәнді-дақылдарды өңдеу және тасымалдау. Жанғыш қоспалардан туындаған өрт
және жарылыстар жарақан пен адам өміріне әкеліп соғады, сондай-ақ үлкен
материалдық шығынға әкеләп соғады. Дүние жүзінде дәнді-дақылдарды өңдейтін
кәсіпорындарда жыл сайын 400 ден 500-ге дейін жарылыс болады.
Жұмыс органдарының машиналарының байланысы кезінде, өздігінен қажалып
қозғалған кезде, элеваторларда дәнді-дақылдарды тасымалдаған кезде, өзара
бір-бірімен ығысады. Күлдей ұсақ дәндердің тозаңдары технологиялық
процестің барлық этаптарында орын алады.
Шаң-тозаңдардан өрттің туындауы үшін үш ғана келеңсіз жағдай болса
жеткілікті: от көзінің үлкен қуаттылығы. аэрозол түріндегі оттегі.
Диірменде жарылыстар орын алады. Орын алған бір жағдайда шамдар қорғайтын
қалпақшалары болмаған, шамдарда ұнның шаң-тозаңдары қатпар-қатпарымен қатып
қалған. Есікті қатты серпіп қалған кезде құрылыс құрылымдарында шамдарда
қонып тұрған шаң-тозаңдардың түсу қысымының әсерінен жарылыстың шығуы
мүмкін.
Жоғарыда көрсетілген нан өнімдері мен жеміс-жидек өндірісінің
негізінде: элеваторлар, зауыттар, нан зауыттары, жарма зауыты, құрама жем
зауыты, жүгері зауыттары, өсімдік-май зауыты, тамақ өнімдерін концентраттау
зауыттары, спирт зауыттары ҚР Қауіпті өндірістік нысандардағы өнеркәсіп
қауіпсіздігі туралы заңының іс-әрекетіне жатқызылады, 3 бабының 1
тармақшасына қатысты қауіпті өндірістік нысандарға, жанғыш жарылғыштарды
тасымалдау, өздігінен жанатындар, сондай-ақ жарылысты жойғаннан кейін
өздігінен жану нысандарда орын алады.
Осы заңға сәйкес, нан өнімдерінің кәсіпорындары нысанның өнеркәсіп
қауіпсіздігіне декларация ұсыну міндетті. Бұл құжатта сипаттамасы мен
масштабы өнеркәсіп нысандарының қауіпсіздігі және төтенше жағдайлар қаупі
туындаған кездегі даярлығы. Нысанның қауіпсіздік декларациясы сараптамадан
өту керек. Элеваторлар, зауыттар, құрама жем зауыттары, сыра қайнататын
зауыттар, жарма зауыттары, спирт зауыттары, май зауыттары және басқа да
кәсіпорындар, дәнді-дақылдырды өңдеу мен айналысатын нысандар орналасқан
орнына байланысты декларациядан өту керек. Қазақстан Республикасының
Кауіпті өнеркәсіп нысандарының өнеркәсіп қауіпсіздігі туралы (11-1
бабының 9 тармағы) көрсетілген, қауіпті нысанды пайдалану үшін қауіпсіздік
декларациясыз пайданануға енгізілмейді.
Бірақта көптеген кәсіпорындар, соның ішінде мемлекеттік дәнді-дақылдар
ресурстарын сақтайтын орындар, орналасу қауіпсіздігіне қарамастан,
жайбарақат жұмысын атқара береді.
Жарылыс және өрт орын алған кезде элеваторлар, дәнді-дақылдарды өңдейтін
кәсіпорындар, сыра зауыттары, спирт зауыттары, май зауыттары және ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz