Тірі табиғатта тотығу - тотықсыздану реакцияларының рөлі

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Тірі табиғатта тотығу - тотықсыздану реакцияларының рөлі . Тотығу - тотықсыздану реакцияларының әртүрлі типтеріне мысалдар келтіру және теңестіру.
Валенттік электрондары электртерістігі кіші атомдардан электртерістігі үлкен атомдарға ауысатын немесе ығысатын процестер тотығу-тотықсыздану реакциялары деп аталады.
Электрондар беру процесі тотығу, ал қосып алу процесі тотықсыздану деп аталады.Осы реакцияларда электрондарды қосып алатын атомдар немесе иондар тотықтырғыш, ал беретіндері тотықсыздандырғыш болады. Оттек, күкірт және фтор атомдары электрондар қосып алады, яғни өздері тотықсызданады және тотықтырғыштар болып табылады.
Ионды қосылыстардағы ион заряды, полюсті ковалентті қосылыстардағы атомдардың шарты заряды тотығу дәрежесі деп аталады.
Тотығу дәрежесінің мәні осы элементтің атомынан басқа элемент атомына шартты түрде ығысқан электрон санымен анықталады.
Тотығу дәрежесін + немесе - белгілерімен көрсетеді. Кез келген күрделі қосылыстарда әрбір атомға белгілі бір тотығу дәрежесі сәйкес келеді. Мысалы, HF-да сутектің тотығу дәрежесі +1, ал фтордікі -1.
ТТР екі реакциядан (жарты реакциялар): тотығу және тотықсыздану үрдістерінен тұрады.
Тотығу - атом немесе ионның электрон беруі, мысалы:
Na0-ē=Na+
I -- ē=I0
N-3-5 ē=N+2
Тотықсыздану - атом немесе ионның электрон қосып алуы, мысалы:
Cr+6+3ē=r+3,
S0+2ē=S-2,
Mn+7+5 ē=Mn+2,
Тотықтырғыш - электрон алушы атом немесе ион, ал тотықсыздандырғыш - электрон беруші атом немесе ион.
Тотықтырғыш Тотықсыздандырғыш
+nē - nē
тотығу дәрежесі төмендейді тотығу дәрежесі артады
тотықсызданады , тотығады .
Ең маңызды тотықтырғыштар: күштілері - F2, O2, O3, H2O2, Cl2 (әсіресе сулы ерітіндісі), HClO, HClO3, H2SO4 (тек концентрлісі), патша арағы (концентрлі HNO3 және HCl қоспасы), HNO2, NO2, KMnO4 (әсіресе қышқыл ерітіндіде), MnO2, K2Cr2O2, CrO3, PbO2 және т.б.; әлсіздері - I2, бром суы (Br2+H2O), SO2, Fe3+ және т.б.
Маңызды тотықсыздандырғыштар:күштілері - сілтілік және сілтілік жер металдар, (әсіресе бөлінген күйінде), HI және иодидтер, H2S және сульфидтер, NH3, PH3, H3PO3, C, CO, Fe2+, Cr2+ және т.б.; әлсіздері - активтілігі төмен металдар (Pb, Cu, Ag,Hg), HCl және хлоридтер, SO2, HNO2 және т.б.
ТТР мынадай типтері бар:
1) тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш әр түрлі молекулалар құрамына кіретін молекулааралық реакциялар;
2) тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш бір молекуланың құрамына кіретін молекулаішілік реакциялар;
3) бір элемент атомының бір мезетте тотығу дәрежесінің әрі өсуі, әрі кемуі арқылы жүретін диспропорциялану реакциялары.
ТТР-сы теңдеулерін теңестіру реті төмендегідей:
1. Химиялық реакция теңдеулерін жазу.
Al+H2SO4 Al2(SO4)3+H2
2. Теңдеулердің оң және сол бөлігіндегі барлық әлементтердің тотығу дәрежелерін тауып, таңбасының үстіне жазу.
0 +1+ 6 -2 +3 +6 -2 0
Al+H2SO4 Al2(SO4)3+H2
3. Реакция нәтижесінде тотығу дәрежесі өзгерген элементтердің астын сызу.
0 +1+6-2 +3+6-2 0
Al+H2SO4 Al2(SO4)3+H2
4. Электрондық баланс теңдеуін құру. (ағылшынша balance- теңдестіру, тепе-теңдік):
Al - 3ē Al0 +3 3 2
2H+1 + 2ē = H2 2 3
5. Таңдалған коэффиценттерді реакция теңдеуіне жазу.

2Al +3H2+1S+6O4-2=Al2+3(S+6O4-2)3+3H2
6. Оттек атомдарының санын есептеу арқылы коэффиценттердің дұрыс екендігін тексеру.
2 2Al +3H2+1S+6O4-2=Al2+3(S+6O4-2)3+3H2
ТТР теңдеулері күрделірек болғанда мына реттілікті қолдану.
1. Тотығу дәрежесі өзгергендерінің астын сызу
K+1Mn+7O4-2+ H+1Cl-1 -- K+1Cl-1 + Mn+2Cl2 + Cl20 + H2+1O-2
2. Тотығу дәрежесі өзгерген атомдарды немесе иондарды бөліп жазу.
Mn+7 -- Mn+2
Cl-1-- Cl0
3. Атомдар немесе иондар қанша электрон беріп не қосып алатын санмен көрсетіп жазу.
Mn+7 +5ē = Mn+2
Cl-1 -ē = Cl0
Мұнда, Cl атомдарының молекула түзетінің ескеру керек.
2Cl-1 -2ē = Cl20
4. Электрондық теңдеудің қасына тік сызық сызып, оның сыртына электрондардың алдында тұрған коэффициенттердің орнын ауыстырып жазу.
Mn+7 +5e = Mn+2 2 ТТШ
2Cl-1 -2ē = Cl20 5 ТСШ
осы коэффициенттерді формуладағы атомдардың алдына жазу.
2KMnO4 +10HCl -- KCl +2MnCl2 +5Cl2+H2O
5. Атомдар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.