Есіл өзені алабы

Пән: География
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Жоспары:
Кіріспе
1. Есіл өзені алабы
1.1 Жер бедері
1.2 Топырақ және өсімдік жамылғысы
1.3 Климаты мен ауа температурасы
1.4 Жел жылдамдығы
2. Өзендерінің гидрографиялық сипаттамалары
3. Көлдері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Есіл өзені-Ақмола қаласы, Петропавл қаласы Карстік теңіз алабына жатады. Өзен Қазақ Ұсақ шоқысының батыс бөлігін алып жатыр. Климатының басты белгісі: ауаның құрғақтығы, амплитудасының ауытқуы мен аз мөлшерлі жауын шашыннан байқалатын шұғыл континенталдығы. Қарастырылып отқан аумақтың орташа жылдық ауа температурасының жыл ішінде жүруі қысқы уақыттағы тұрақты аяз бен көктемдегі жылудың қарқынды өсуімен және созылыңқы, жазғы уақыттағы ыстықпен сипатталады. Жер бедерінің салыстырмалы жазықтығы, аумақтың шығу тегі әртүрлі ауа массаларының енуіне кедергілердің болмауы жел әрекетінің қарқындылығына жақсы жағдай жасайды. Қарастырылған аумақтың ылғалдылығы жеткіліксіз. Жауын шашын мөлшері бірқалыпсыз таралған.
1. Есіл өзен алабы
1.1 Жер бедері
Қарастырылып отырған аумақ Қазақтың Ұсақ шоқысының батыс бөлігін алып жатыр. Аумақ жер бетінің құрылысына байланысты негізінен биіктігі - 300-400 м. абсолют болып келетін жалпы еңістігі батыс, солтүстік-батыс, тек аумақтың солтүстік-шығыс бөлігінде ғана солтүстік-шығыс болатын жоталы жазықтық болып табылады. Жазықтан оңашаланған шоқылар мен бөктерлер көтеріліп тұрады. Олар кей жерлерде биіктігі теңіз деңгейінен 700-800 м-ге жететін кішкене таулы адырларға ауысады. Жоталардың салыстырмалы биіктігі негізінен 20-40 м-ден аспайды, тек аумақтың ең биік жерлерінде ғана 100-200 м-ге жетеді. Ұсақ шоқының шыңдары негізінен бірқалыпты көрініске ие. Беткейлердің құламалығы 5-100С. Тек мүжілуге төзімді жыныстар (кварцит және т.б.) ғана өткір шыңды шыңдарды тудырады. Жекелеген көп бөлігі қиыршықтас пен жарықшақталған тас шөгінділерімен көмкерілген. Жоталар арасындағы төмендеулерде кең жазық немесе жабық терең емес қазаншұңқырлар орналасқан. Жер бедерінің депрессиясы шөгетін жыныстар - құмдақ (супесь) және саздан тұрады. Өзен аңғарларында аллювиалды шөгінділер таралған, олардың қуаты 20-30 м-ге жететін құм, малтатас, саз қабаттарынан тұрады ( Нұра, Есіл өзендері аңғарлары).
Алап ең жазық жер бедерімен, Есіл өзені бойымен және одан оңтүстікке қарай 500 с.е. дейін орналасқан. Аумақтың орталық бөлігі ерекшеленеді. Басқа аудандармен салыстырғанда шың бұл жерде аз және олар өлшенген болып келеді: жер бедері мөлшерлі, әдетте, көлдер орналасқан тұйық төмендеулермен сипатталады. Аумақтың бұл бөлігінің және аумақтың ең үлкен шұңқыры Теңіз-Қорғалжын қазаншұңқыры болып табылады, оның орталық бөлігін Теңіз бен Қорғалжын көлдері алып жатыр. Ең биік шыңдар аумақтың шеткі аймақтарында немесе оған жақын аудандарда орналасқан.
Аумақтың шығыс бөлігінің ең биік төбесі Сілеті өзенінің оң тармақтарында орналасқан Ерейментау болып табылады. Аумақ шекарасында бұл беткейдің орташа биіктігі 500-600 м, 800-850 м абс. жетеді. Ерейментау аумақтың басқа биіктері сияқты салыстырмалы орташа биіктігі - 20-50 м, кей жерлерде ғана 100-200 м-ге жетеді, жеке жоталар мен шың топтарынан тұрады.
1.2 Топырақ және өсімдік жамылғысы
Топырақ - өсімдік жамылғысы бойынша Ақмола облысының аумағы дала ландшафты зонасы, ал оңтүстік бөлігі шөлейт зонасына жатады. Аумақтың үлкен бөлігі механикалық құрамы негізінен саз бен құмнан тұратын каштан топырағында ақ селеу, жусан, бетеге өседі. Топырақ-өсімдік жамылғысының өзгешелігі топырақ түзуші жыныстарының біртекті еместігімен және аумақтың жекеленген бөліктерінде ылғалдылықтың бірдей емес дәрежеде болғанымен байланысты. Солтүстік аудандарда ақ селеу-бетеге зонасы аз гумусты қара топырақта көп таралған. Бұл дала зонасында кей жерлерде қайыңдар, ал тасты шыңдарда қарағай ормандары кездеседі.
Оңтүстікте қара-каштанды топырақ, әдетте, ашық каштанды топырақпен бірге кездеседі. Оларға ақ селеу-бетеге зонасы тән. Қарастырылып отырған аумақтың батпақтылығы аз. Олар шөп басып қалған көлдердің немесе далалы табиктардың орнында пайда болды. Батпақтанған жерлер өзен аңғарларында кездеседі (Нұра, Қалқұтан өзендері). Ақмола облысын ауылшаруашылық мақсатында қарқынды пайдалануға байланысты аумақтың көп жері жыртылған. Кейбір деректерге сәйкес, жыртылған жер ауданы 1953 жылдан 1955 жылға дейін 3 есе өскен. 1951 жылдың басына қарай аумақтың барлық ауданының 30%-ын құрайды. Жыртылатын жердің негізгі массиві аумақтың солтүстік ауданында орналасқан. Оңтүстік ауданның далалары жайылым және пішен шабатын алқап ретінде қолданылады.
1.3 Климаты мен ауа температурасы
Ақмола облысының басты белгісі ауа температурасы, ауаның құрғақтығы амплитудасының ауытқуы мен аз мөлшерлі жауын-шашыннан байқалатын шұғыл континенталдығы.
Қарастырылып отырған аумақтың орташа жылдық ауа температурасы солтүстікке 0,5-1,00 С, оңтүстікте 2,0-2,50 С-қа дейін ауытқиды. Ауа температурасының жыл ішіндегі жүруі қысқы уақыттағы тұрақты қатты аязбен, көктемгі жылудың қарқынды өсуімен және созылыңқы жазғы уақыттағы ыстықпен сипатталады.
Ең суық айы қаңтар болып табылады. Қаңтар айының ауаның орташа температурасы аумақтың солтүстігінде (-180 С - (-)190С), оңтүстік бөлігіндн минус он алты минус он жеті градус. Жеке жылдары абсолюттік минимум минус елу, минус елу бір (қаңтар-ақпан) жетеді. Қыстың орнауы өте ұзақ сипатқа ие.
Ең жылы айы шілде айы. Шілде айының орташа ауа температурасы облыс аумағында он тоғыздан жиырма бір градусқа дейін тербеледі. Температураның абсолюттік максимумдары 40-430 С-қа жетеді. Бұдан орташа айлық ауа температурасының тербелісі 400 С-қа жуық, ал абсолютті амплитуда 900-тан асады. Жылы кезеңнің ұзақтығы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.