Анықталмаған интеграл. Алғашқы функция
Анықталмаған интеграл.
1. Алғашқы функция.
Көп жағдайда, әсірісе физика, механика және техника есептерінде
берілген функцияның туындысы бойынша сол функцияның өзін табу амалдары
қарастырылады. Сондықтан берілген функцияның туындысы бойынша сол
функциясының өзін табу тәсілдерін келтірейік.
Анықтама 1. Егер аралығында берілген функциясы үщін
теңдігі орындалса, онда функциясы функциясының
аралығындағы алғашқы функциясы деп аталады.
Мысал. Егер функциясы берілсе онда функциясы оның алғашқы
функциясы болады.
Шындығында да,
Бұл функцияның алғашқы функциясы бірмәнді болмайды, өйткені
функциясы да С санының кез келген мәндерінде функциясының алғашқы
функциясы болады, яғни
Сонымен, егер берілген функциясының алғашқы функциясы болса,
онда бұдан өзгеше алғашқы функциялардың түрі болады. Басқаша
айтқанда, егер функциясының алғашқы функциялары бар болса, онда
олардың айырымы тұрақты шамаға тең.
Анықтама 2. Егер функциясы берілген функциясының алғашқы
функциясы болса, онда өрнегін функциясының анықталмаған
интегралы деп атайды және оны символымен белгілейді, яғни
Мұндағы: - интеграл астындағы функция;
- интеграл астындағы өрнек;
ал - интеграл белгісі деп аталады.
Берілген функцияның алғашқы функциясын табу интегралдау амалы деп
аталады.
Геометриялық тұрғыдан анықталмаған интеграл жазықтықта бір-бірінен
айырымы тұрақты шама болатындай қисықтар жиынын көрсетеді. Бұл қисықтарды
интегралдық қисықтар деп атайды.
Анықталмаған интегралдың бар болу шартын келтірейік.
Теорема. Егер функциясы үзіліссіз болса, онда оның анықталмаған
интегралы бар болады.
2. Анықталмаған интеграл және олардың қасиеттері, кестесі.
10. Анықталмаған интегралдың туындысы интеграл астындағы функцияға тең
болады, яғни
Дәлелдеуі. Интегралдың анықтамасы бойынша . Осы
теңдіктің екі жағынан да туынды алсақ, онда
Келесі қасиеттерді де осылай дәлелдеуге болады.
20. Анықталмаған интегралдың дифференциалы интеграл астындағы өрнекке
тең болады, яғни
30. Кез келген функциясы дифференциалының интегралы сол
функциясы мен тұрақты С санының қосындысына тең болады, яғни
40. Бірнеше функциялардың алгебралық қосындысының анықталмаған
интегралы қосылғыштардан алынған анықталмаған интегралдардың алгебралық
қосындысына тең, яғни
50. Тұрақты санды интеграл белгісінің алдына шығаруға болады, яғни егер
болса, онда
60. Егер функциясы функцияның алғашқы функциясы болса, онда
Мұндағы және - ... жалғасы
1. Алғашқы функция.
Көп жағдайда, әсірісе физика, механика және техника есептерінде
берілген функцияның туындысы бойынша сол функцияның өзін табу амалдары
қарастырылады. Сондықтан берілген функцияның туындысы бойынша сол
функциясының өзін табу тәсілдерін келтірейік.
Анықтама 1. Егер аралығында берілген функциясы үщін
теңдігі орындалса, онда функциясы функциясының
аралығындағы алғашқы функциясы деп аталады.
Мысал. Егер функциясы берілсе онда функциясы оның алғашқы
функциясы болады.
Шындығында да,
Бұл функцияның алғашқы функциясы бірмәнді болмайды, өйткені
функциясы да С санының кез келген мәндерінде функциясының алғашқы
функциясы болады, яғни
Сонымен, егер берілген функциясының алғашқы функциясы болса,
онда бұдан өзгеше алғашқы функциялардың түрі болады. Басқаша
айтқанда, егер функциясының алғашқы функциялары бар болса, онда
олардың айырымы тұрақты шамаға тең.
Анықтама 2. Егер функциясы берілген функциясының алғашқы
функциясы болса, онда өрнегін функциясының анықталмаған
интегралы деп атайды және оны символымен белгілейді, яғни
Мұндағы: - интеграл астындағы функция;
- интеграл астындағы өрнек;
ал - интеграл белгісі деп аталады.
Берілген функцияның алғашқы функциясын табу интегралдау амалы деп
аталады.
Геометриялық тұрғыдан анықталмаған интеграл жазықтықта бір-бірінен
айырымы тұрақты шама болатындай қисықтар жиынын көрсетеді. Бұл қисықтарды
интегралдық қисықтар деп атайды.
Анықталмаған интегралдың бар болу шартын келтірейік.
Теорема. Егер функциясы үзіліссіз болса, онда оның анықталмаған
интегралы бар болады.
2. Анықталмаған интеграл және олардың қасиеттері, кестесі.
10. Анықталмаған интегралдың туындысы интеграл астындағы функцияға тең
болады, яғни
Дәлелдеуі. Интегралдың анықтамасы бойынша . Осы
теңдіктің екі жағынан да туынды алсақ, онда
Келесі қасиеттерді де осылай дәлелдеуге болады.
20. Анықталмаған интегралдың дифференциалы интеграл астындағы өрнекке
тең болады, яғни
30. Кез келген функциясы дифференциалының интегралы сол
функциясы мен тұрақты С санының қосындысына тең болады, яғни
40. Бірнеше функциялардың алгебралық қосындысының анықталмаған
интегралы қосылғыштардан алынған анықталмаған интегралдардың алгебралық
қосындысына тең, яғни
50. Тұрақты санды интеграл белгісінің алдына шығаруға болады, яғни егер
болса, онда
60. Егер функциясы функцияның алғашқы функциясы болса, онда
Мұндағы және - ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz