Жергілікті желінің қор көздері

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіоіспе

1. Жергілікті желі

2. Жергілікті желінің қор көздерін қарап шығу
3. Өз компьютеріңіздің қор көздеріне желіде ортақ қатынас құруды қалай
ұйымдастыруға болады?
4. Желілік басып шығарғышты ортақтастыру
5. Чаттар, форумдар
6. Локальді желілерге арналған чат жүйесі

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Қазіргі заманғы қоғам, тауарлар, қызметтер және еңбек нарығы көп
жағынан алғанда ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) қарқынды
дамуымен байланысты өзгерістермен сипатталады. Кәдімгі адам өміріндегі
компьютердің қызметі екпінмен артып келеді. Компьютер қоғамдық өмірдің
барлық дерлік: білім беру мен медицинада, телевизия және радиода, өнеркәсіп
пен ауыл шаруашылығында және т.б. тиімді көмекші құрал бола алатын
салаларында қолданылады. Бүгінде АКТ шағын кәсіпорындардың, дүкендердің,
мекемелердің, жұмысқа орналастыру бюроларының, тіпті фермалардың да
ажырамас жабдығына айналып отыр. Компьютерлік жүйелер көмегімен
құжаттамалар жүргізіліп, электронды пошта және мәліметтер банктерімен
қатынас қамтамасыз етіледі. Компьютерлер кең ауқымды өндірістік міндеттерді
атқаруда қолданыс тауып, түрлі агрегаттардың үздіксіз жұмыс істеуіне
мүмкіндік береді. ЭЕМ жүйелері бір мекемедегі немесе елдің түрлі
аймақтарында отырған түрлі пайдаланушыларды өзара байланыстырады.

Осының бәрі ақпараттық қоғамда толыққанды өмір сүріп, жемісті кәсіби
қызмет атқару үшін ең маңызды шарт – азаматтардың компьютерлік сауаттылығы
екенін дәлелдеп отыр. Бұл – кез келген адам дербес компьютер, Windows
амалдық жүйесі деген не екенін біліп, Microsoft Office дестесіндегі
қосымшалармен (Word, Excel, PowerPoint) жұмыс істей алуы, Internet ғаламдық
желісінің қызметтерін пайдалана білуі қажет деген сөз.

Мен осы жағадайды ескере отырып, жергілікті желіге арналған кішігірім
чат жүйесін жасауға кірістім. Ол мынандай талаптарға сай болуы тиіс: көлемі
жағынан кішігірім, көп командалар жоқ, яғни тек қажетті ғана командалар
болады.

1. Жергілікті желі

Егер бір бөлмеде, ғимаратта немесе жақын орналасқан ғимараттар
кешенінде пайдаланушылар қандай да бір мәселені бірігіп шешуге, мәліметтер
алмасуға немесе ортақ мәліметтерді пайдалануға тиісті бірнеше компьютер бар
болса, онда осы компьютерлерді жергілікті желіге біріктіру орынды болады.
Бірнеше мысал келтірелік:

• Егер Сіздің мекемеңіздің компьютерлері желіге қосылған болса, онда
қызметкерлер арасындағы құжаттар алмасу көшіру немесе жылжыту
амалына саяды.

• Компьютерлердің біріне басып шығарғыш қосылған болуы мүмкін, онда
жергілікті желінің арқасында басқа компьютерлерді пайдаланушылар
одан өз компьютерлеріндегі құжаттарды басып шығара алады.
Жергілікті желі – бұл компьютерлер арасында мәліметтер жеткізу үшін
пайдаланылатын кабелдер (сондай-ақ телефон желісі немесе
радиоарналар) арқылы өзара қосылған бірнеше компьютер тобы. Жұмыс
үстелінде жергілікті желімен жұмыс істеуге арналған Желілік орта
қалтасының белгішесі көрініс табады.

Компьютерлерді жергілікті желіге біріктіру үшін әрбір компьютерде
желілік бейімдеуіш немесе желілік тақша орнатылған болуы тиіс.
Компьютерлердің қазіргі заманға сай моделдерінде әдетте желілік бейімдеуіш
аналық тақшаға бірге орнатылған болады. Содан кейін компьютерлерді
кабелдермен жалғау керек. Компьютерлер арасында мәліметтер алмасу арнайы
құрылғы – шоғырлауыш (немесе хаб) көмегімен жүзеге асырылады. Желідегі
әрбір компьютерді жұмыс станциясы деп те атайды. Әрбір жұмыс станциясының
атауы бар және ол қандай да бір жұмыс тобына жатады. Компьютердің атын білу
оны жергілікті желіде таба алу үшін қажет. Компьютердің аты мен жұмыс
тобының атауын қарау үшін Менің компьютерім белгішесін тінтуірдің оң жақ
пернесімен шертіп, мәтінмәндік мәзірдің Сипаттар тармағын таңдап, ашылған
терезеде Компьютердің атауы қосымшасына өту керек.

Бір немесе бірнеше мемлекеттің аумағында орналасқан желілер ғаламдық
деп аталады. Internet – миллиондаған компьютерлерді бір алып желіге
біріктіретін, ақпаратқа шексіз қол жеткізу және түрлі амалдармен қатынас
жасау мүмкіндігін ұсынатын дүние жүзіндегі ең үлкен және ең танымал желі.

Internet сөзі тікелей мағынасында халықаралық желі дегенді білдіреді
(INTERnational NETwork). Internet – бұл дүниежүзіндегі компьютерлер мен
серверлер жиынтығы, ал қол жеткізуге болатын ақпарат көлемі тіпті
бағалаудың өзі қиынға түседі. Internet ең соңғы жаңалықтарды оқып, ауа райы
туралы мәлімет алуға, қандай да бір тауарға не ұшақ билетіне тапсырыс
беруге, аз ғана уақыт аралығында электронды пошта арқылы хабарламалар
алмасуға, бейнеконференциялар өткізуге және тағы да басқа көпетеген
мүмкіндіктер ұсынады. Internet-тегі ақпарат веб-сайттар түрінде ұсынылады.
Веб-сайт (сайт, интернет қор көзі, портал) – ортақ тақырыппен,
навигациямен, ортақ URL-мекенжайымен біріктірілген, өзара еренсілтемелер
көмегімен байланысып, бір серверде орналасқан веб-беттері жиынтығы. Әрбір
веб-сайттың өзінің бірегей мекен жайы – URL (ағылш. Uniform Resource
Locator) бар, оны желіден осы мекенжай бойынша тауып алуға болады. Веб-
сайтқа арналған URL-дің көрінісі мынадай болады: http:www.атауы.үйшік.
Веб-сайттың атауы оны сәйкестендіру үшін пайдаланылады (мысалы, ҚР
Президенті Н.Ә. Назарбаевтың ресми сайтының мекен жайы –
http:www.akorda.kz, ал ҚР Үкіметі сайтының мекенжайы –
http:www.government.kz.). Үйшік Internet желісінің ірі бөлігін
белгілейді, ол мемлекетті (.kz – Қазақстан, .ru – Ресей, .ua – Украина, .uk
– Ұлыбритания, .fr – Франция және т.б.) немесе қызмет саласын (.com –
коммерциялық ұйымдар, .org – коммерциялық емес ұйымдар үшін, .edu – білім
беру қор көздеріне арналған, т.с.с.) білдіреді. Желі қатысушыларының ортақ
пайдалануы үшін бөлінген компьютер сервер деп аталады. Провайдер — бұл
ұйымдар мен жеке тұлғаларға Internet қызметтерін ұсынатын компания.
Провайдер ретінде жекеменшік арнайы маманданған фирмалар да, ірі телефон
компаниялары да қызмет істей алады. Әдетте провайдерлер біркелкі қызметтер
жиынтығын ұсынады, бірақ олардың қызметі түріне және сапасына қарай
ерекшеленетіндіктен, төлемақысы да әр түрлі болады. Өз қажетіңізге лайықты
провайдерді таңдай отырып, бірнеше шартты ескерген абзал: Мәліметтерді
жеткізу жылдамдығы – уақыт бірлігінде модем арқылы өтетін ақпараттың биттер
саны. Ұсынылатын жылдамдық провайдер жабдықтарының техникалық
мүмкіндіктеріне байланысты.

Қосылым түрі. Коммутацияланатын желі бойынша модем арқылы қосылу – бұл
Internet-ке қосылудың ең сенімді, бірақ ең баяу түрі. Қосылымның бұл түрі
көптеген Internet-те жұмыс істеу жағдайларын қамтамасыз етеді, бірақ
ақпараттың үлкен көлемін (дыбыстық файлдар, жан бітірілген сызбалық
файлдар, бейне, интерактивті ойындар) жеткізуде қиындықтар туындауы мүмкін.
Енді бір түрі – кабельді модем, DSL, жерсерігі арқылы кең жолақты қосылым
болып табылады. Қосылымның бұндай түрі жоғарғы жылдамдықпен байланысуға
мүмкіндік беріп, шынайы уақыт режімінде аудио және бейне файлдарын
жеткізуді қамтамасыз етеді. Қызметтер құны осы аталған факторларға және Сіз
пайдаланғыңыз келетін тарифтік жоспарға байланысты болады.

2. Жергілікті желінің қор көздерін қарап шығу

Желідегі қай қалталарға ортақ қатынас құруға болатынын қарау үшін
Жұмыс үстеліндегі Желілік орта белгішесін екі рет шерту керек. Егер жұмыс
үстелінде желілік орта белгішесі жоқ болса, Бастау – Желілік орта әрекеттер
тізбегін орындаңыз. Ашылған терезеде сол жақта Жұмыс тобының
компьютерлерінің көрінісі тармағын таңдаңыз. Терезенің оң жағында желідегі
компьютерлердің атаулары бар белгішелер көрінеді. Таңдап алынған
компьютердің қор көздерін қарап шығу үшін оның белгішесін екі рет шерту
қажет. Желідегі компьютерді іздеу үшін мына әмірлерді қатарымен орындау
қажет: Бастау – Іздеу – Компьютерлерді не адамдарды – Желідегі компьютерді.
Іздеу жолына компьютердің атауын енгізу және Іздеу батырмасын басу керек.

Жергілікті желі шектеулі аймақтағы (бір бөлмеде, бір мекемеде, зауыт
немесе бекетте т.с.с) компьютерлерді біріктіреді.

Жергілікті желі құрудағы себеп - өндірістік процестерді
автоматтандыру, әр түрлі құжаттарды жедел өңдеу.

Егер жалпы желіге бір-бірінен айтарлықтай қашықтықтағы компьютерлер
немесе жергілікті желілер біріктірсе, онда мұндай құрылымды таратылған
немесе аймақтық желі деп атайды. Қазіргі кезде ірі компьютерлік желілер
саны жүздеген мыңдармен есептеледі.

Бір немесе бірнеше желілерді бір – бірімен өзара байланыстыру
желіаралық байланыс немесе ауқымды желі деп аталады. Ауқымды желі қала,
аймақ, ел, бүкіл Жер шарын қамтуы мүмкін.

Жергілікті желінің физикалық негізі

Компьютерді жергілікті желіге қосу үшін қажет: желі адаптері (желі
картасы), ол кейде кеңейтілген еркін слотқа қойылады немесе аналық тақшамен
(материнская плата) бірге болады және арнайы кабелді желіге қосатын орын
(разъем) болуы шарт

Шиналық топология – мұнда жұмыс станциялары желі адаптерлері арқылы
жалпы шинаға немесе магистральға (кабельге) қосылады. Дәл осындай тәсілмен
магистральға басқа да желілік құрылғылар қосыла береді. Желінің жұмыс жасау
процесінде тасымалданатын ақпарат жөнелтуші станциядан жұмыс станцияларының
барлық адаптерлеріне жеткізіледі, бірақ оны тек адресте көрсетілген жұмыс
станциясы қабылдайды.

Жұлдыз тәрізді топология – мұнда ортақтандырылған коммутациялық түйін-
желілік сервер болуы тиіс, ол барлық мәліметтерді жеткізудіжүзеге асырады.
Бұл топологияның артықшылығы – кез келген бір жұмыс станциясының істен
шығуы жалпы байланысқа әсер етпейді.

Сақиналық топология – мұнда байланысу арналары тұйықталған сақина
бойында орналасады. Жөнелтілген мәлімет біртіндеп барлық жұмыс станцияларын
аралап шығады да, оны керекті компьютер қабылдаған соң жұмыс тоқтатылады.
Бұл топологияның кемшілігі – кез келген бір жұмыс станциясының істен шығуы
жалпы байланысты бұзады.

ЖКЖ - де ақпаратты тасымалдау үшін төмендегідей физикалық орта
қолданылады, ыңғайлы болу үшін байланыс түрлерінің салыстырмалы түрде
көрсетілген сипаттамасына көңіл бөлейік

Интернет сөзі әдетте, желінің физикалық деңгейін білдіреді, яғни бұл
сөзбен компьютерлерден, кабельдерден және де мәліметтерді тасымалдайтын
басқа құрылғылардан тұратын аппараттық жабдықтамалар жиынын атайды.

Желідегі компьютерлер жұмысын программа басқарады, ондағы барлық
компьютерлердің бір – біріне жіберетін және қабылдайтын ақпараттарды
араласпай, тиянақты жеткізілу үшін, олар бір тіл мен – ортақ ереже мен
байланыс жасау қажет. Осындай ортақ ереже желілік хаттама деп аталады.
Windows 2000 Professional операциялық жүйесі тұтынушыға әр түрлі қызмет
көрсететін бір пайдаланушыға арналған жұмыс станцияларын серверлермен
байланыстыруға есептелген.

Желімен жұмыс жасағанда компьютер екі рол атқаруы мүмкін:

Егер компьютер ақпарат алу үшін және сервиспен басқа желідегі
компьютермен байланысса, онда бұндай компьютер жұмыс станциясы деп аталады.

Егер компьютер басқа желідегі компьютерге ақпарат және сервис берсе,
онда ол сервер деп аталады.

Серверлер әр түрлі қызмет көрсетеді:

Файлды сақтау және беру ( файлды сервер);

Баспадан шығару (баспа сервері);

Факс мәліметтерін беру және алу (факс – сервер);

Электронды поштаны алу, сақтау және беру (пошта сервері);

Сайттарды орналастыру (web - сервер);

Серверлер көрсеткен жұмысты қызмет деп атайды. Бір серверде бірден
бірнеше қызмет атқарылуы мүмкін.

Сервер белгілі бір қызмет атқару үшін ОЖ –гі сервер құрамындағы
программаны қосу қажет.

Сервер қызметіне қатынау үшін жұмыс станциясынан клиент деп аталатын
программаны қосу қажет.

Сервері бар, қызмет көрсететін, және клиент компьютерлері бар
жергілікті желі клиент – сервер технологиясында құрылған желі деп
аталады. Желідегі әрбір компьютермен осы функцияларды атқаруға болады,
бұндай компьютерлер тең қызмет атқарады. Бұндай компьютерлерді бір ранголы
деп атайды.

Компьютер желіге қосылғаннан кейін бірнеше рет іске қосылғанда
операциялық жүйе DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) серверін
іздейді. Мұндай типтегі серверлер компьютерлерге желіде бірін – бірі оңай
табу үшін адрес меншіктейді. Егер желіде DHCP сервері болмаса, онда
операциялық жүйе автоматты түрде қосылғаннан кейін басқа компьютерлерді
анықтай алатын режимге ауысады.

Сервер – ортақ пайдалануға арналған барлық ресурстарды қамтитын
компьютер. Ортақ ресурстарды пайдалану үшін сервер қосулы болуы қажет.
Желідегі жұмыстың көп бөлігін сервер атқарады.

Файлды қызмет. Файлды қызметтің міндеті басқа ДК –ге файлды оқуға,
өзгертуге немесе құруға мүмкіншілік жасау. Кейде көптеген компьютерлер бір
файлмен жұмыс істегенде олар бір - біріне кедергі жасауы мүмкін, сондықтан
оларға тек оқуға мүмкіншілік беру қажет. Ал ол үшін файлды қызмет қатынау
құқығын шектеу механизмін қолданады. Windows XP – де клиент қатынау үшін
шексіз каталогты (папканы) қолдануға болады. Әрбір каталогтың файлды
қызметтің конфигурациясы анықтайтын аты болады және оны ресурс деп атайды.

Әр ресурс үшін қатынау режимі анықталуы мүмкін:

тек оқу – ақпаратты оқу, бірақ өзгертуге болмайды.

толық еркін қатынау – ақпаратты оқуға, өзгертуге болады.

пароль арқылы қатынау – белгілі ресурспен жұмыс істеу үшін пароль білу
қажет.

Баспа қызметі. Кейде барлық компьютерге принтер қою мүмкін емес. Осы
жағдайда бір компьютерге принтер қойылады да басқа компьютерлерге баспадан
шығу үшін қызмет атқарады. Бұндай жағдайды біз әсіресе компьютер
сыныптарында қолданып жүрміз.

Ауқымды желінің жергілікті желіден айырмашылығы жергілікті желімен
қоса өте алыс (жер шарының кез келген нүктесінде) орналасқан компьютермен
жұмыс істеуге болады.

Ауқымды компьютерлік желі логикалық үш компонеттен тұрады:

Қолданушылардың жұмыс орны (жәй компьютерлер);

Серверлер, әр түрлі қызмет атқаратын (күшті компьютерлер);

Мәліметтерді беру желілері.

Ауқымды компьютерлік желі әр түрлі хаттамалармен жұмыс істей алады.
Кәзіргі уақытта ТСРІР хаттамасымен жұмыс істейтін, ауқымды желі – Интернет
(Internet) баршаға белгілі.

Енді оның тарихына қысқаша тоқталайық.

DARPA атты американ мекемесі 1966 жылы телекоммуникациялық желілердің
жобасын ұсынды. Онда компьютерлерді бір-бірімен өте үлкен қашықтықтар
арқылы біріктіріп, орналастырылды. Жүздеген мамандардың жұмыстарының
нәтижесінде 1969 жылы алғашқы аймақтық ARPANet компьютерлік желісі пайда
болды. Ол әскери мақсатта пайдаланылды және онда қашықтықта орналасқан
компьютерлерге түрлі программаларды жіберу, электрондық хабарламаларды
жіберу және жүйеге ену құқықтарын қолданушы жүзеге асыра алады.

Ал, 70-жылдары ARPANet принципі басқа аймақтарда орналасқан
компьютерлік желіліер енгізілді. Бұның жалғасы, яғни 80 – жылдары
Интернеттің пайда болуына әкеліп соқты. Онда жұмыстың жалпы протоколдары
қамтамасыз етілді.

Бүкіләлемдік желінің даму тарихын 4 кезеңге бөлеміз:

І кезең (1969-1983 жж.) Бұл кезеңде ARPAInternet желісі пайда болды.
Ол әскери және ғылыми салаларға пайдаланылды. Бірақ оның деренктерді
жіберу каналының дамуы өте әлсіз болды. Сондықтан жоғары бағалы
компьютерлермен жұмыс жасау қиындық келтірді.

ІІ кезең (1983-1989 жж.) Мұнда ARPANet 185 компьютердің орталығына
айналды. Ол орталықтар АҚШ-да, Англияда және Норвегияда орналасқан. Желілір
бойынша деректерді жіберу телефондық каналдар немесе байланысты спутниктік
каналдары арқылы жүзеге асты. Сонымен, бұл кезеңде жұмыс протоколдары
жетілдірілді.

ІІІ кезең (1989-1994 жж.) Бұл кезең WWW қызметінің пайда болуымен
байланысты. Деректерді жіберу мен қарым-қатынас басқа кезеңдермен
салыстырғанда анағұрлым ықшамдала бастады. Ал 1986 жылы бүкіләлемдік
компьютерлік желі Интернеттің пайда болуы деп жарияланды. Аталған жаңалыққа
байланысты 1991 жылы ARPANet біртұтас желі ретінде қолданылмайтын болмайды.
90 жылдардың орта шенінде видеоконференция пайда болды. Ақпараттарды дыбыс
арқылы жеткізуде оның мүмкіндігін пайдалануға болады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.