Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін анықтау

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлық академиясы
Батыс Қазақстан гуманитарлық университеті

Педагогика және психология
кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін анықтау

Орындаған: Педагогика және
психология мамандығының
1 курс студенті
Жетекші: оқытушы

Орал-2012ж

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І тарау. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін анықтаудың
теориялық негіздері
1.1. Қабылдау түсінігі және оның ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
1.2. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау мүмкіндіктері ... ... ... ... .11
ІІ тарау. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін анықтаудың
тәжірибелік-эксперименталды зерттеу әдістері
2.1. Бастауыш сынып оқушыларында қабылдау ерекшеліктерін анықтау ... .20
2.2. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау қабілетін дамытуға
арналған жұмыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ..23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қосымшалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
Кіріспе

Зерттеу өзектілігі: Бастауыш сынып оқушыларының ой-өрісінің дамуы оны
қоршаған заттар мен құбылыстарды қабылдауынан басталады. Белгілі педагог
В.А. Сухомлинский: ...Түйсік пен қабылдау неғұрлым нәзік болған сайын
адамның рухани мәдениетін сипаттайтын эмоциялық диапазоны кеңейте түспек,
- дейді. Жеке тұлғаның түйсігіне жетіп, қабылданған нәрселер кейде
естерінде өз-өзінен қалады, кейбірі қайта жаңғырығады, қажетсіздері
ұмытылып қалады. Қазіргі бастауыш мектеп бағдарламасы барлық таным
процестерді жедел дамыту жолдарын ескере отырып жасалған оқулықтар мазмұны
ойлауды дамытуға үлкен үлесін қосады. Дегенмен осы проблеманы шешу үшін әр
мұғалім ойлау қабілетінің ерекшеліктерін, оны дамыту жолдарын толық түсінуі
қажет.
Зерттеу мақсаты: Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктері
және қабылдауды зерттеуге арналған әдістемелермен танысу.
Зерттеу міндеттері:
➢ Бастауыш сынып оқушыларының қабылдауы туралы жалпы сипаттама
беру;
➢ Оқушылардың қабылдау процесін заттардың тұтастай бейнеленуі
ретінде және күрделі перцептивті процесс ретінде қарау;
➢ Қабылдаудың негізігі қасиеттері мен түрлерімен танысу;
➢ Қабылдаудың негізгі қасиеттері заттылық, тұтастық, құрылымдық,
мағыналық, апперцепция, белсенділік т.б. қасиеттеріне түсінік
беру.
➢ Оқушылардың қабылдау процесін дамытуға арналған әдістемелермен
танысу.
Зерттеу пәні: Бастауыш сынып оқушыларына білім беру үрдісі.
Зерттеу базасы: Орал қалалық №30 ЖОББМ 3 А сынып оқушылары.
Зерттеу әдістері мен әдістемелері: Бастауыш сынып оқушыларының
қабылдау қабілеттерін анықтауда келесі әдістемелерді қолдандым: Балалардың
қабылдау деңгейін анықтау, есту арқылы қабылдау, қабылдаудың жылдамдығы
мен дұрыстығын анықтау.
Зерттеу болжамы: Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін
анықтап, зерттеу арқылы мұғалім әрбір оқушылармен жұмыстанғанда оқушының
деңгейін біледі және оқушының мүмкіндігіне орай тапсырмалар береді.
Қабылдаудың ерекшеліктерін жетік білген жағдайда ғана мұғалім балалармен
дұрыс жұмыстана алады деген болжам бар.
І тарау. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау ерекшеліктерін анықтаудың
теориялық негіздері
1.1. Қабылдау түсінігі және оның ерекшеліктері
Қабылдаудың ерекшеліктері.
1. Қабылдаудың тұтастығы. Қабылдау объектісі жеке қасиеттерден,
бөлшектерден тұрғанымен біз оларды бүтіндей тұтас қабылдаймыз.
2. Қабылдаудың тұрақтылығы. Біз өзіміздің тәжірибемізге, білімімізге
байланысты заттар мен құбылыстарды тұрақты түрде қабылдаймыз. Қабылдау
кезінде қабылданатын заттар мен құбылыстардың кейбір белгілері , түрлері,
формалары өзгерсе де біз оларды бұрынғы қабылданған күйінде қабылдаймыз.
3. Қабылдаудың таңдамалылығы. Бізге қабылдау кезінде бірнеше заттар
немесе құбылыстар әсер етуі мүмкін. Бірақ біз өзіміздің қажеттілігімізге
байланысты біреуін ғана қабылдаймыз. Қабылданған зат қабылданғанның
объектісі деп аталады. Ал объектіден тыс қалған заттар қабылданғанның фоны
деп аталады
4. Аперцепция. Қабылдаудың тәжірибеге, білімге, сенімге, іс-әрекеттің
нәтижесіне және мамандыққа тәуелді болуын аперцепция деп атаймыз.
Аперцепция 2-ге бөлінеді: тұрақты және уақытша. Тұрақты түрі - адамның
дүниеге көзқарасын, мамандығына, іс-әрекетіне және табандылық көрсетуіне
байланысты.
Уақытша түрі – адамның қабылдау кезіндегі көңіл-күйіне және
психикалық қалпына тәуелді болады.
Аперцепция жеке адамның қабылдауына белсенділік сипат береді.
Қабылдау кезінде кейде қате қабылдауларда кездеседі . Мұны
психологияда элюзия деп атайды. Элюзияның ішінен көру элюзиялары көбірек,
жиі кездеседі. Көру элюзиясы деп – заттардың алыстығын , түрін, көлемін
қате қабылдау.
Кеңістікті және уақытты қабылдау. Біз дүниедегі заттар мен
құбылыстарды белгілі бір уақытта және кеңістікте қабылдаймыз. Уақыт пен
кеңістіктен тыс жатқан нәрсе болмайды.Кеңістікте қабылдау деп – дүниедегі
заттар мен құбылыстардың белгілі бір орнын, мөлшерін, көлемін, алыс-
жақындығын санамызда бейнелеуін айтамыз. Кеңістіктегі заттарды қабылдау
адам көзінен олардың қаншалықты қашық немесе жақын екендігіне байланысты.
Қашықта тұрған затқа адам көз қысып қарайды, бұны көздің конвергенциясы деп
атайды. Егер зат жақын болса, онда адам көз қабағын ашып қарайды, бұны
көздің дивергенциясы деп атайды. Кеңістіктегі қабылдауда, оның қашықтықты
бағалауда иіс және есту түйсіктері үлкен роль атқарады.
Уақытша қабылдау. Уақыт дегеніміз – дүниедегі заттардың өзгеріп, бір
қалыптан, екінші қалыпқа көшіп, ескі заттардың өшіп жаңа заттардың оның
рпнын басып отыратынын айтамыз. Уақыттың кеңістік сияқты шегі болмайды.
Уақыт - өткен шақ, осы шақ, келкр шақтарға байланысты. Уақытқа байланысты
түрлі сөздерді қолданамыз: кеше, бүгін, ертең.
Адамдардың адамды қабылдауы адам өмірінде үлкен роль атқарады.
Адамның бет әлпетіне сүйене отырып оның қоршаған ортаға, оқиғаға қатынасы
қандай екендігін айтуға болады.
Қимыл-қозғалыс ерекшеліктері жеке адамның кейбір қасиеттерін
көрсетеді. Сөйлеу ерекшел іктері де адам туралы көп мәлімет береді.
Қабылдау, субъектінің практикалық қызметін бағыттай отырып, сонымен
бірге өз дамуында осы қызметтің жағдайлары мен сипатына тәуелді. Ж. Пиаже
айтқандай генезисті, перцептивті процестердің құрылымы мен функцияларын
зерттеуде проблеманы “праксеологиялық” тәсілдемемен қараудың мәні маңызды.
Қабылдау мен қызметтің өзара байланысы психологияда ұзақ уақыт
еленбеді және де немесе қабылдау практикалық қызметтің сыртында
(субъективті менталистік психологияның әр түрлі бағыттары) зерттелді,
немесе қызмет қабылдауға тәуелсіз (қатаң бихевиористер) қарастырылды.
Тек соңғы он жылдықта олардың арасындағы генетикалық және
функционалдық байланыстар психологиялық зерттеу пәні бола бастады.
Балалардың практикалық қызметінің ерекшеліктері және оның жастық
өзгерістері адам қабылдауы онтогенезіне айтарлықтай әсер ететін сияқты.
Бүтіндей қызмет сияқты, сондай-ақ оның құрамына кіретін перцептивті
процесстердің дамуы спонтанды емес жүреді. Ол өмір мен үйрету жағдайларымен
анықталады, оның барысында Л.С. Выготский атап өткендей, бала бұдан.
Бұрынғы буындармен жиналған қоғамдық тәжірибені игереді. Жекелеген жағдайда
өзіндік ерекше адамдық сенсорлық оқыту перцептивті процесстерді тіршілік
етудің жеке бастық жағдайларына бейімдеуді ғана емес, сондай-ақ қоғам
жасаған сенсорлық эталондар жүйесін (олардың қатарына мысалы, жалпылай
қабылданған музыкалық дыбыстар шкаласы, әр түрлі тілдердің фонемалар
решеткасы, геометриялық формалар жүйесі, т.т. жатады) игеруді ойлайды.
Жекелеген индивидтер игерілген этолондарды қабылданатын объекті зерттеу
және оның қасиеттерін бағалау үшін пайдаланады. Мұндай эталондар
қабылдаудың жедел бірліктері болады, оның практикалық қызметі құралмен
жанама түрленсе, ал ойлау қызметі – сөзбен түрленген сияқты баланың
персептивті іс әрекетін жанама түрлендіреді. [13. 260]
Біздің топшылауымызға сәйкес, перцептивті іс әрекеттер нақты жағдайды
ғана бейнелеп қоймай, белгілі бір шамада практикалық іс әрекеттер
нәтижесінде мүмкін болатын оның түрленулерін алдын ала біледі. Осында
сенсорлық алдын ала білулерге (интеллектуальды алдын ала білуден
айтарлықтай өзгешеленетін) бола перцептивті әрекеттер тәртіптің жақын
болашағын анықтау және субъект алдында тұрған мәселелер мен жағдайларға
сәйкес оны реттей алады.
Негізінен біз баланың көру және сезіну процесін зерттесекте, дегенмен
анықталған заңдылықтар, біздің қызметкерлердің зерттеулері көрсеткендей,
басқа да сенсорлық модальдықтарда (есту, кинестетикалық қабылдау және т.б.
салаларда) жалпы мәнге ие болады және өзіндік көрініс береді.
Біз қабылдаудың қызмет сипатына тәуелділігін зерттедік:
a) Баланың онтогенетикалық дамуы тұрғысында
b) Функционалдық (қандай да бір перцептивті іс әрекеттердің сенсорлық
оқыту әсерімен қалыптасу процессінде) даму барысында.
Біз жүргізген және басқа авторлар жүргізген қабылдау онтогенезін
зерттеу жұмыстары, қабылдау мен әрекет арасында баланың даму барысындағы
күрделі және өзгеретін қарым қатынастар болатындығын көрсетті.
Конструктивті қызмет ролін (А.Р. Лурия, Н.Н. Поддьяков, В.П. Сохина
және басқалар), сондай-ақ сурет салу (З.М. Богуславская, Н.П. Сакулина және
басқалар) көріп қабылдауды дамыту бойынша зерттеулері бұл қызметтердің
әсерінен балаларда көріп талдау мен синтездеудің күрделі түрлері, көріп
тұрған затын бөліктерге бөлу және содан кейін оларды бүтін ғып біріктіру
қабілетінің осыған ұқсас амалдар практикада орындалудан бұрын
қалыптасатындығын көрсетті. Сәйкесінше формалардың перцептивті образдары
жаңа мазмұнға ие болады. Заттың контурын одан әрі нақтылаудан басқа, оның
құрылымы, кеңістіктік ерекшеліктері мен оны құрайтын бөліктерінің қатынасы
бөлініп көріне бастайды, бала бұрын оларға зейін аудармайтын.
Қабылдау онтогенезінің әр түрлі жастағы балалардың практикалық
қызметінің сипатына байланыстылығын куәлендіретін кейбір эксперименталдық
деректер осындай.
З.М. Богусловскаяның, А.Г. Рузскаяның және басқалардың зерттеулері,
мысалы берілген кезеңде балалар заттардың кеңістіктік қасиеттерімен кеңінен
ашылған бағдарлаушы-зертеулік қимылдар (қол және көз) көмегімен танысады.
Ұқсас құбылыстар акустикалық перцептивті әрекеттерді (Т.В. Ендовицкая, Л.Е.
Журова, Т.К. Михина, Т.А. Репина) қалыптастырғанда, сондай-ақ балаларда
өздерінің позалары мен қимылдарын (Я.З. Неверович) кинетикалық қабылдауы
қалыптасқанда байқалады. [16.65]
Қарау, қолмен ұстап көру және т.б. сыртқы қимылдар көмегімен жағдайды
зерттеу практикалық әрекеттерден бұрын келіп, олардың бағыты мен сипатын
анықтайды. Осылайша белгілі лабиринтті өту тәжірибесі бар бала (О.В.
Овчинникованың, А.Г. Полякованың тәжірибелері), көзбен немесе қолмен сипап
керек жолды, тұйықтарға бармай және лабиринтте бар кедергілерді қимай алдын
ала біліп отырады. Осыған ұқсас Л.А. Венгердің тәжірибелерінде әртүрлі
заттарды формалары мен өлшемдері әр түрлі саңылаулардан алып өтуді үйренген
балалар оларды көз қиығын заттан саңылауға аударып салыстыра бастайды және
орнынан осындай алдын ала бағдарлау жүргізгеннен кейін практикалық мәселені
қатесіз шешеді.
Осылайша, берілген кезеңде сыртқы бағдарлаушы-зерттеу әрекеттері
практикалық әрекеттердің жолдары мен нәтижелерінің алдында келіп, соңғылары
бағынатын ережелер мен шектеулерді қабылдайды.
Үшінші кезеңде перцептивтік әсерлер жинақыланады, олардың жүру уақыты
қысқарады, олардың эффекторлы қатарлары тежеуден босатылады да қабылдау
пассивті, әрекетсіз процес екен деген ой келтіре бастайды.
Біздің көру, сезу және есту перцептивті әсерлерінің қалыптасуына
жүргізген зерттеулеріміз, сенсорлық оқытудың кеш сатыларында балалар қандай
да бір сыртқы бағдарлаушы-зерттеу қозғалысынсыз ақ объектінің белгілі бір
қасиеттерін танып, оларды бір-бірінен ажырату, олардың арасындағы
байланыстар мен қатынастарды байқау қабілетіне ие болады.
Қолда бар экспериментальдық деректер осы кезеңде сыртқы бағдарлаушы-
зерттеу әрекет идеалды әрекетке, зейіннің қабылдау өрісі бойынша
қозғалысына айналады деп топшылау жасауға мүмкіндік береді. “Идеалды”
перцептивті әрекеттердің ерекшеліктерін орныққан (стабилизированное)
бейнені қабылдауды зерттеу (осы симпозиудағы В.П. Зинченконың және Н.Ю.
Вергилестің баяндамаларын қара) жұмыстары көрсетті. [10.87]
1.2. Бастауыш сынып оқушыларының қабылдау мүмкіндіктері

Бірақ түйсіну жекелеген сезім мүшелерінің қызметі арқылы іске асатын
болғандықтан, әсер еткен тітіркендіргіштің мазмұны жөнінде бала ештеңе
білмейді. Сол себепті сабақта берілетін мағлұматтар тек қабылдауға жеткенде
ғана, әсер еткен тітіркендіргіштің қасиеті санада тұтастай, толық
бейнеленеді. Сондықтан оқушы-лардың берілген материалдарды дұрыс қабылдауы
үшін баланың сезім мүшелерінің бәрін (иіс, дәм, есту, көру, сипап сезу)
әрекетке түсіру қажет.
Бастауыш сынып оқушыларының ой-өрісінің дамуы оны қоршаған заттар мен
құбылыстарды қабылдауынан басталады. Белгілі педагог В.А. Сухомлинский:
...Түйсік пен қабылдау неғұрлым нәзік болған сайын адамның рухани
мәдениетін сипаттайтын эмоциялық диапазоны кеңейте түспек, - дейді.
Жеке тұлғаның түйсігіне жетіп, қабылданған нәрселер кейде естерінде өз-
өзінен қалады, кейбірі қайта жаңғырығады, қажетсіздері ұмытылып қалады.
Есте сақтау тәжірибе жинақтап, оны байытуға ғана емес, адамның ақыл-ой
қызметін жақсартып, рухани дамуы үшін аса қажет. Себебі есте сақтау
қызметінсіз адам ойлай, талдай және жинақтап қорыта алмайды. Сол сияқты
есте сақтаусыз елестете алу да мүмкін емес, қиялдай білу мен шығармашылық
та дамымайды. Белгілі психолог А.А. Любинская Бастауыш мектеп оқушысының
психологиясы жөнінде деген еңбегінде есте сақтаудың мынадай түрлерін
көрсетеді: 1) моторлы немесе қозғалмалы түрде есте сақтау, 2) бейнелі түрде
есте сақтау, 3) эмоциялық түрде есте сақтау, 4) сөзді мағынасын ұғынып есте
сақтау.
Арнайы қайта жаңғырту, әдейілеп еске түсіру, бұл – ойлаумен тығыз
байланысты, өте белсенді үрдіс.
Л.Ф. Фридманның тұжырымы бойынша, ойлау – адам танымының жоғарғы
формасы болып табылады. Ол дүниені әр қырынан тануға, мәселені терең
түсінуге мүмкіндік береді. Бастауыш сынып жасындағы баланың ойлауы көрнекі,
нақты-образдық, сондай-ақ абстракты-логикалық түрде болатыны психологтардың
зерттеулерінен белгілі. Ойлау процесі жұмбақ нәрсеге кездескенде басталады.
Ендеше, өзін-өзі тану жеке тұлғаның рухани-адамгершілігін дамыта оқытуда
қойылатын сұрақ оқушыны жұмбақ міндеттерді шешуге, проблемалық
ситуациялардан жол табуға ықпал ететіндей, оқушыны ойлауға мәжбүр-лейтіндей
болады. Егер, жаңа, ерекше құбылыс адамды селт еткізбесе, толқытпаса,
бейжай қалдырса, ойлау тумайды. Яғни, сұрақ қойылған сәтте оқушыда жұмбаққа
жауап табуға, түсінуге қажеттілік туатындай жағдай жасалуы тиіс. [3.87]
Бастауыш сынып оқушысының зейіні тұрақсыз, импульсивті, қабылдау
мүмкіндіктері де әр түрлі болады. Дегенмен де әр баланың бір нәрсеге бейімі
болады. Бейімділік-оянып келе жатқан қабілеттің ал-ғашқы белгісі. Оқушының
шығармашылық қабілетін дамытуға мектеп қана мақсатты түрде ықпал ете алады.
Оқушыларды шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділіктерін,
қызығушылығын арттыра түсу үшін, шығармашылық қабілеттерін сабаққа және
сабақтан тыс уақытта дамытуда әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға болады.
Олар мынадай
1.Тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау.
2.Арнаулы бір тақырыпта пікірталас тудыру.
3.Логикалық ойлауын дамытатын ойындармен берілген тапсрымаларды шешу
ана-грамма, сөзжұмбақ, құрастырмалы ойындар т.б.
4.Берілген тапсырманы түрлендіру бағытындағы жұмыс кері есеп
қарастыру, мәтін мазмұнын өңдеу, шығарма, шағын әңгіме, мәтін құру, т.б.
5.Әңгіменің ұқсастығын салыстыру, бөліктерге бөлу, ат қойғызу.
6.Ұнатқан кейіпкеріне мінездеме беру.
7.Ой шапшандығын, сөз байлығын дамытуда өлең шумақтарын құрастыру.
8.Мәтін, ертегі, әңгімені өз бетінше аяқтау.
Ал сабақтан тыс уақытта оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытудың
жұмыс түрлері.
1.Әр түрлі кездесулер өткізу.
2.Әр түрлі тақырыптарда сайыс, пікірталастар өткізіп, алған әсерлері
бойынша шығарма жазу.
3.Балаларға арналған журналдарға жаздырып, оны сабақ кезінде үнемі
пайдалану.
4.Әрбір оқылып отырған шығармалардың авторлары туралы толық мағлұмат
жинау, реферат жазу.
Осындай жұмыстарды үнемі жүргізу оқушыларды шығармашылыққа баулуға,
шәкірт бойындағы қабілет көзін ашып, тілін байытуға, қиялын ұштауға, өз
бетінше ізденуге зор әсерін тигізеді. Бала бойындағы қабілетті ашу оқушының
шығармашылық бағытта дамуына жете мән беру болып табылады.
Қазақ тілі сабағында сөзбен жүргізілетін жұмыс, сөздерді
байланыстырып сөйлеуге, әңгіме айтуға, шығарма жазуға көмектеседі. Сөздік
жұмысы оқушыны бір жағынан қызығушылығын оятып, шығармашылық қабілетін
арттыруға, белсенділікке ынталандырады.
Теориялық мәселелерге сүйенсек, баланың жалпы дамуы негізгі үш
факторға сай жүзеге асады. Біріншісі- биологиялық фактор, екіншісі-
әлеуметтік орта және үшіншісі-тәрбие, яғни оқу-тәрбие үрдісі. Ғалымдардың
пікірінше, осы фактордың ішінде тәрбиенің, яғни оқу-тәрбие үрдісінің ролі
зор. Көптеген ғалым-педагогтардың,практик мұғалімдердің тәжірибесіне
сүйенсек, оқу-тәрбие үрдісі негізінде дамыту мәселесінде басты рөлді, ең
алдымен, оқушының өз бетімен әрекеті, белсенділігі атқарады. Себебі, сабақ
қаншалықты сапалы болсын немесе мұғалімнің білімі, тәжірибелік шеберлігі
мол болсын, бірақ бала тарапынан өзіндік белсенділік, әрекет болмаса
жұмыстың нәтижелі, сапалы орындалуы мүмкін емес.
Өз дәрежесінде жете мән берілмей келген өзіндік жұмыс жасауға соңғы
жылдары сапалы түрде бетбұрыс жасалуда. Оған дәлел-оқушыны дамытуға
бағыттала құрылған жаңа бастауыш білім алып, дамуына жете мән беріле
бастады. Кезінде өз бетіндік жұмыстың бала дамуындағы рөлін жете көре
білген және ол жөнінде еңбек жазған қазақ ғалымдарының бірі, ағартушы-ғалым
Ахмет Байтұрсынов болды. Автордың пікірінше, бала білімді тәжірибе арқылы
өз бетімен алуы керек. Ал мұндағы мұғалімнің қызметі-балаға орындалатын
жұмыс түрлерін шағындап беру және қойылған мақсатқа жету үшін бағыт-бағдар
көрсету. [5]
Бұдан біз А.Байтұрсынұлының 1920-30 жылдардың өзінде-ақ кейінгі
жылдары Ресей ғалымдары В.Давыдов пен Л.Зенковтың дамыта оқыту теориясының
негізі болған-өз бетіндік танымдық әрекеттің рөлін көре біліп, оның бала
дамуындағы маңызын өз кезінде қозғағандығын байқаймыз. Бастауыш сыныптарда
өз бетімен жұмысты ұйымдастыруда, оның бағдарлама мазмұнына, талапқа сай
болуы, түрлі мазмұнда және формада көрініс табуы, оқушыны шығармашылық
бағытта жұмыс істеуге бағыттауы, сондай-ақ бағаланып, марапатталауы сияқты
мәселелерге жете мән беріледі.
Өз бетіндік жұмыс-бұл шығармашылық жұмыстың бастамасы.Сол себепті де
оқушылардың шығармашылық қабілеттерін, олардың өз бетінше жұмысынсыз дамыту
мүмкін емес. Бастауыш мектепте өз бетімен жұмысты тиімді ұйымдастыруға жол
ашатын қолайлы жағдай-бұл оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес өзіндік
ерекшеліктері. Өйткені бұл жастағы балалардың ойлау қабілеті жоғары және
қиялдау, елестету, шығармашылық жұмысқа талпынысы басым болады.Сол себепті
де бұл жұмысты тиімді ұйымдастыра білген мұғалімге оның берер маңызы зор.
Өз бетіндік жұмыс түрлеріне қатысты материалдарды саралау және өз
тәжірибеміздің қорытындысы негізінде біз шығармашылық жұмысқа баулуда,
оқушылардің белсенділіктерін, қызығушылықтарын арттыра түсетін негізгі үш
жұмыс түрін атай аламыз. Олар
1.Логикалық дамытушы ойындармен берілген тапсырмалар өз бетімен жұмыс
түрлері,
2.Берілген тапсырманы түрлендіру бағытындағы жұмыс түрлері,
3.Өз ойынан еркін тақырыпқа құрастыр-
уға берілген әдеби шығармашылық бағыттағы жұмыстар.
Мұнда басты назар аударатын нәрсе – оқушылардың ауызша,жазбаша
тілдерінің өзара ұштастырыла отырып және соған сәйкес жұмыстың
ауызша,жазбаша түрде көрініс табуларын талап ету.Соның негізінде ғана
біздіңше,тіл байлығы мол,сауатты да шығармашыл жас жеткіншекті тәрбиелей
аламыз.
Оқушыларды шығармашылық бағытта жан-жақты дамыту-бүгінгі күннің басты
талабы. Осы талап тұрғысынан алғанда оқу –тәрбие үрдісін ұйымдастырудың сан
түрлі әдіс-тәсілдерін іздестіру жаңа технологияларды тиімді пайдаланудың
маңызы ерекше. Қазіргі таңда оқытудың елуден астам технологиясы бар екенін
ғалымдарымыз айтып, осылардың кейбіреуі біздің білім беру жүйемізге еніп,
тәжірибемізден орын алуда. Қазіргі ұстаздар қауымының алдында тұрған үлкен
мақсат-өмірдің барлық саласында белсенді, шығармашылық іс-әрекетке
қабілетті, еркін және жан-жақты жетілген тұлға тәрбиелеу. Өмірдегі сан
алуан қиындықтарды шеше білу тек шығармашыл адамның қолынан келеді.
Оқушының шығармашылық қабілетін дамыту үшін бірнеше шарт орындалуы тиіс.
Олар:
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.