Бастауыш мектеп жасындағы балалардың ойлау қабілетінің психологиялық ерекшеліктері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Орал гуманитарлық академиясы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың ойлау қабілетінің психологиялық
ерекшеліктері

Орындаған: Губайдуллина А.
Тексерген: аға оқытушы
Кадыржанова
Ж.Е.

Орал қаласы, 2011 ж.
Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Ойлау қабілеті туралы жалпы
ұғым ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1. Бастауыш сынып оқушыларының логикалық ойлау
қабілеттерін
арттыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..5
2. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілетінің
психологиялық
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .12
3. Бастауыш сынып оқушыларының ойлау қабілетін арттыруда
жаңа технологиялардың
рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29

Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 31
Кіріспе
1. Ойлау қабілеті туралы жалпы ұғым

Ойлау заттар мен құбылыстардың жалпы сипаттарын, олардың арасындағы
табиғи байланыстары мен қатынастарын бейнелейтін психикалық процесс.
Ойлау – тнамы процестерінің ішіндегі ең биік сатыда тұрған жоғарғы
процесс. Дәлдеп айтқанда ойлау – адам баласына ғана тән меншікті психикалық
процесс.
Сыртта ауа райының қандай екенін білу үшін, мен үйден шығып тікелей
бетімнің, қолымның терісі арқылы, бүкіл денеммен бүгін салқын немесе жылы
екендігін сезе аламын. Бұл айналадағы шындықты түйсікпен қабылдаулар арқылы
тікелеу танудың жолы. Бірақ бізге ауа-райы туралы мәселені үйден шықпай-ақ
шешуге болады. Терезенің сырт жағынан ілінген термометрді қарап-ақ біз
сыртта едәуір салқын не жылы екенін дұрыс шешеміз. Білудің мұндай жолын,
жанама түрде тану деп атайды, өйткені, мұнда білім тікелей алынбайды,
жанама түрде, бірқатар құбылыстарды байқау арқылы ағаш бұтақтарының желден
қозғалуы және бұл құбылыстар мен ауа райының арасындағы байланысты түсіну
арқылы алынады.
Ойлау дегеніміз – шындықты жалпылап бейнелеу болғандықтан, ол адамның
іс-тәжірибесіе сүйене отырып, ойлау ісін атқарады. Ойлау сөзбен тығыз
байланысты. Ойдың тілсіз күні жоқ, өйткені, ойлау әрекеті адамдардың өзара
қарым-қатынас жасауын тілейді. Бұл табиғи қажеттілік. Қоғам өмірінде жеке
адамның әрекеті ой мен тілдің қатынасына байланысты дамып отырады. Тіл –
адамдардың негізгі қарым-қатынас құралы. Ойлау мен сөйлеудің табиғаты әр
түрлі болғанымен процесс ретінде, бір бағытта, бір арнамен өтіп жатады.
Ойлау күнделікті өмірде кездесеті міндеттерді шешуден басталаты
болғандықтан, адамда ойлаудың әдістері болады. Мұндай әдістерге талдау мен
біріктіру, салыстыру абстракциялау мен нақтылау, қорыту жатады.
Талдау деп белгілі бір затты, құбылысты, процесті оның құрамды
элементтеріне, бөліктеріне, сипаттарыа ажыратуды айтады.
Мәселен, бала оқуға үйренгенде мұғалімнің көмегіме, сөйлемнен сөзді
табуға, сөзден буын мен дыбысты таба білуге үйренеді. Бұл талдау, ал
біріктіруде дыбыс пен әріпте буын құрауға, буынан сөз, сөзден сөйлем
құрастыруға үйренеді.
Мұғалім балаларға білім беру, оқушылардың ой-өрісін кеңейту, тілін
жетілдіру арқылы ойлауын да дамытады. Бірақ әзірше жасы төменгі сыныптан
баста-ақ балаларды, оқу материалын түсініп және игеріп қана қоймау,
қызықтыратын мәселелеріе өздері жауап табуға үйрету керек. Бұны балалар
алғаш мұғалімнің көмегімен, содан кейін өз бетімен істейтін болады. Мұғалім
алғашқы күннен бастап балаларды оайлай білуге үйретіп, сабақты түсіндіруге
асықпай, оқушының өзінің ойлауына мүмкіндік берген жөн. Ал бірақ баланың
өзі түсіне алмаған, басы ашылмаған бірде-бір сұрақ қалмауы қажет.
Материалдың бірте-бірте қиындай түсуін сақтай білудің маңызы орасан зор.
Ойлау – ой әрекеті процесінде дамитындығын ұмытуға болмайды және
балаларды логикалы сын көзбе қарай отырып ойлауға үйрету қажет.
Негізгі бөлім
1. Бастауыш сынып оқушыларының логикалық ойлау қабілеттерін арттыру

Оқу-тәрбие үрдісінде оқытудың жаңа формалары мен әдістерін, ақпараттық
коммуникативтік технологияны тиімді пайдаланған жағдайда оқушылардың
логикалық ойлау қабілеттерін арттырып, олардың субъект-субъектілік тұлғасы
қалыптасады.
Бүгінгі күні ақпараттық технология кең көлемде оқыту мен педагогикалық
ұйымдастыру қызметінде барлық мектептерде орын алған. Қазіргі кезде білім
беруді ақпараттандыру процесі жүргізілуде. Ақпараттық коммуникативтік
технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа білім әдістерін
пайдалану кеңейтіліп келеді. Жаңа ақпараттық технологияларды білім
жүйесінде қолданудың негізгі күші адам.
Ақпарат – информатика саласының негізгі ұғымы. Адам ақпаратты үздіксіз
қабылдайды, біз не көреміз не істейміз оның барлығы ақпарат. Кибернетиканың
атасы атақты оқымысты Виннер Ақпарат – сыртқы әлемде бейімделу арқылы одан
алынатын мазмұнды бейнелеу деген. Алынған ақпаратты адам миы өңдейді.
Ақпараттық технология:
1. Объекті үрдісінің немесе құбылыс күйі туралы жаңа ақпарат алу үшін
мәліметтерді жинау, өңдеу, жеткізу тәсілдері мен құралдарының
жиынтығын пайдаланатын үрдіс;
2. Ақпаратты өңдеу үшін пайдаланылатын технологиялық элементтердің,
құрылғылардың немесе әдістердің жиынтығы;
Коммуникация – байланыс, мәліметтерді жеткізу – ақпаратты тасмалдап
жеткізу. Әдістері мен механизмдерін және оларды жазып жинақтап жеткізу
құрылғыларын қамтитын жалпы ұғым.
Мектепке жаңа келген бүлдіршін қабілеттерін арттыру, білімге
қызығушылығын шығармашыл деңгейге көтеру, логикалық ойлау қабілеттерін
дамыту бастауыш сынып мұғалімдерінің атқаратын жұмыстарының бірі. Осы
орайда оқыту әдістерін жетілдіруде тікелей білім беру жүйесінде тұтас
ақпараттық технология дамытуға үлес қосады.
Бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі оқушының оқу-танымдық
әрекетін басқарудың негізгі бір буыны ақпараттық коммуникативтік
технологияны таңдау. Білім мазмұны оқушылар негізінен оқулық немесе
электрондық оқулық арқылы беріледі. Сондықтан адамның құндылығы, құндылық
қасиеттері, оның іс-әрекетінің нәтижелері арқылы бағаланады.
Бастауыш сынып оқушыларының іс-әрекетін ұйымдастыруда, білімін
жетілдіруде өзін-өзі тануға, өзін-өзі дамытуға, әлеуметтік құндылығын
анықтауда, тұлғалық және шығармашылық әлеуетті субъектілік ұстаным болып
табылады.
Жалпы зерттеулер бойынша субъект туралы анықтамалар өте көп. Негізгі
ілім бойынша ең жоғарғы дербестілік, тұтастық таныта алатын адам болып
табылады.
Субъектілік - тұлғаның қандай да іс-әрекетті, қарым-қатынасты
дамытып, жетілдіруге деген қатынасыфн өзекті ететін әлеуеттік қасиет
(ерекшелігі, мүмкіндігі, ұстаным) ретінде анықталады.
Бастауыш сатыдағы кезең оқушыда іс-әрекетінің қалыптасуының өте
ыңғайлы кезеңі. Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту білімді,
дағдыны және шеберлікті белсенді меңгеру үрдісін мақсаты бағытталған түрде
басқару, оқушылар танымының қажетті әдістері мен тәсілдерін қамтамасыз
етеді.
В. Давыдовтың Бастауыш сынып оқушысының психологиялық даму
еңбегінде: Оқыту үрдісіндегі оқушылардың логикалық ойлау қабілетін
қалыптастыру өзіндік мақсат емес, ол – белсенді тұлғаны тәрбиелеу
құралдарының бірі делінген.
Ойлау логикалық заңдылықтары мен формаларына бағынады. Көптеген
адамдар логикалық ойлайды, бірақ өздерінің ойлауы логика заңдылықтары мен
формалары арқылы болып жатқанын білмейді - дейді В. Кириллова.
Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуда логикалық тапсырмалар
орындатудың маңызы зор. Логикалық тапсырмалар оқушыларды белсенділікке
тәрбиелеу, өз бетінше жұмыс істеуге дағдыландыру, сондай-ақ оқушыларды
икемділік пен шеберлікке баулу мақсатында пайдаланылады.
Логикалық тапсырмалар арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту
үш негізгі бағытта іске асырылады:
• Қызығушылығын арттыру;
• Ойлау және қабылдау қабілетін дамыту;
• Шығармашылық ізденісін дамыту.
Логикалық тапсырмалар арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін
арттыру мақсатына негізделген дәріс моделін құрастыруға болады.
Мұндай сабақтардың құрылысы 4 кезеңнен тұрады:
1. Машық. Сергіту;
2. Оқушылардың шығармашылық қабілетінің негізі болатын психологиялық
механизмдерінің дамуы (ес, зейін, қабылдау, ойлау);
3. Іздену тапсырмаларын орындату;
4. Оқушыларға белгілі түсінікпен жаңалықты көруге тәрбиелеу, мақсатында
логикалық тапсырмаларды орындату.
Осы кезеңдегі берілетін тапсырмалар түрлері:
1. Көру қабілетін дамытатын тапсырмалар (ребус, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.