Банк және қаржы жүйесі
1. Банк жүйесінің түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ./3
2. Қазақстан банк жүйесінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
3. Қазақстан Республикасының банк жүйесі мен банк заңдылықтары ...6
4. Қаржылық жүйенің мәні және жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
5. Қаржылық жүйенің функционалдық белгісі бойынша құрылымы.8
6. Қаржылық жүйені ұйымдастырудың негізгі қағидалары. ... ... ... ..6
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2. Қазақстан банк жүйесінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4.
3. Қазақстан Республикасының банк жүйесі мен банк заңдылықтары ...6
4. Қаржылық жүйенің мәні және жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
5. Қаржылық жүйенің функционалдық белгісі бойынша құрылымы.8
6. Қаржылық жүйені ұйымдастырудың негізгі қағидалары. ... ... ... ..6
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Жоспар:
1. Банк жүйесінің түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
2. Қазақстан банк жүйесінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 4.
3. Қазақстан Республикасының банк жүйесі мен банк заңдылықтары ...6
4. Қаржылық жүйенің мәні және жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
5. Қаржылық жүйенің функционалдық белгісі бойынша құрылымы.8
6. Қаржылық жүйені ұйымдастырудың негізгі қағидалары. ... ... ... ..6
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1 Банк жүйесі несие жүйесінің негізгі буыны, нарықтық экономиканың маңызды құрамдық бөлігі болып табылады. Ол несие және қаржы операцияларының негізгі массасын шоғырландырады.
Кез келген жүйе барлық қажетті элементтер мен қажетті пропорцияларды қамтуы керек, онда олар өзара әрекеттесіп, бір−бірін толықтыруы қажет, әдеттегіше, бір жүйе өзінен де ауқымды басқа жүйеге енеді.
Банк жүйесіне бұл принциптердің де тікелей қатысы бар. Мәселен, кез келген елдің банк жүйесінде оның негізгі элементтері кездеседі: әр түрлі тұрпаттағы банктер, банктік емес мекемелер, банктік инфрақұрылым, банктердің бірлестігі және тағы басқа.
Банк жүйесі белгілі бір өзгешеліктер мен белгілерге ие. Бұл турасында ақша, несие, банктер тиянақты баяндалған. Бұған қысқаша тоқталамыз. Сонымен, басқа жүйелерден айрықшалап көрсететін банк жүйесінің белгілері қандай:
1. Банк жүйесінің элементтері жоғарыдай айтып кеткеніміздей, алғы шебін Орталық банк құрайтын нақты бірлікке бағына отырып өзара әрекеттеседі. Онда кездейсоқ элементтер болмайды.
2. Банк жүйесі өзінің құрамдық элементтерімен, олардың өзара әрекеттерімен анықталатын өзіндік ерекшелікке ие. Онда елдің Орталық банкі белгілеген қосымша міндеттерді, ережені орындайтын өзіне ғана тән тетік жұмыс істейді.
3. Банк жүйесі элементтерді өзара алмастыруға қабілетті. Оны біртұтас ретінде және бір бүтінге бағынатын әр түрлі бөліктер ретінде көрсетуге болады. Бұл оның жекелеген бөліктерінің қажет болған жағдайда бір−бірін алмастыра алатындай етіп байланысқанын білдіреді. Мысалы, жинақ ақша банкісінің депозиттік операцияларын коммерциялық банктер орындай алады, ал ауылдық жерлерде бұл істі пошталық жинақ ақша жүйесіне сеніп тапсыруға болады. Қандай да бір банк банкротқа ұшыраса да, банк жүйесі сақталып қалады.
4. Банк жүйесі динамикалық жүйе болып табылады. Бұл ұдайы даму, қозғалыс үстінде болады. Ол жаңа элементтермен, жаңа байланыстармен толығуы мүмкін. Жаңа несие түрлері мен қаржы инстиуттары пайда болады.
5. Банк жүйесі жабық тұрпаттағы жүйе ретінде де алға шығады. Олардың тек өздеріне ғана тән,осы жүйеге ғана арналған өз тәртібі,ережесі,нұсқауы бар жөне банктың өз құпиялары болады.
Алайда,оны толық мағынасында жабық деуге де болмайды,өйткені ол сыртқы ортамен, басқа жүйелермен өзара әрекеттеседі
6. Банк жүйесі өзін - өзі реттейтін, өзін-өзі ұймдастыратын жүйенің сипатана ие.Тұтастай алғанда жүйе өзінің әрекет ету cаясатын экономиқалық,әлеуметтік ,саяси ахуалдарга қарай өзгертіп отырады.Экономиқалық дағдарыс орын алса оған өзінше саясат ұстанады,экономиканың тұрақты даму жағдайында басқа саясатты жүргізеді.
Банк жүйесі - басқарылатын жүйе,Ол арнайы банк зандарымен әрекет етеді әрі реттеледі және орталық атқару немесе өкілетті органдарга бағынады.
Cаны
Ұлттық банк
1
Оның аумақтық органдары
16
Екінші деңгейлі банктер
35
Оның ішінде,коммерциялық банктер
34
Олардың ішіндегі шетелдік қатусушылар банкісі
6
Мемлекеттік банк
1
Шетелдердің еншілес банктері
9
Шетелдік банктердін өкілдігі
17
Қазақстан даму банкісі
1
Екінші денгейлі банктердін филиалдары
398
Есеп айырысу-кассалық бөлімдері
1148
Аудиторлық ұйымдар
26
Жеке тұлғалардың депозитін кепілдіндерітін қор
1
Ипотекалық несиені сақтандыру
1
Несие бюросы
1
2. Кеңес үкіметі тұсында Қазақстанның өз банк жүйесі болмады, өйткені республика аумағында КСРО−ның орталықтандырылған несие жүйесінің филиалдары мен бөлімшелері жұмыс істеді. Сол себепт іде банк жүйесінің тарихы КСРО тарихымен және революцияға дейінгі Ресейдің тарихымен ажырағысыз байланыста болды. Патшалық Ресейдің банк жүйесіне мыналар кірді: Мемлекеттік банк, акционерлік банк, өзара несие қоғамы, қалалық банктер, ипотекалық несие банкісі және басқа несие мекемелері.
Қазан төңкерісінен кейін 1917жылы банктерді мемлекеттік тұрғыдан монополиялады. Елде мемлекеттік банк құрылды, содан соң, басқа банктер−мемлекетке тиесілі салалық және аумақтық банктер пайда болды. Банк жүйесінің бір буыны−мемлекеттік еңбек−жинақ кассасы.Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында мемлекеттік банктермен қатар бір мезгілде мемлекеттік емес несие мекемелері;кооперативтік және жеке меншік, мемлекеттік− капиталистік, оның ішінде, шетелдік капитал қатыстырылған мекемелер құрылды.1922 жылы несие және ссуда−жинақ серіктестіктері мен олардың одақтары ұйымдастырылды. 1924 жылы ауылшаруашылық кооперацияларына салым ақшаларды қабылдау, ссуда беру және есеп айырысуда делдал болу секілді формалардағы несие операцияларынт жүргізуге рұқсат берілді. 1926жылдың 1сәуіріндегі есеп бойынша КСРО−да 16185 серіктестік жұмыс істеген. Оның 2426−сы несие және сауда−жинақ мекемесі, 112424−ауыл шаруашылығына арналған несие мекемесі.
1922 жылы жеке сауда−саттықты, өнеркәсіпті несиелейтін өзара несие қоғамы, мемлекеттік−капиталистік, әрі акционерлік Оңтүстік−шығыс банкісі және шетелдік капиталдың қатысуымен Ресей коммерциялық банкісі құрылды.
Барлық одақтас республикаларда, оның ішінде Қазақстанда барлық банктердің республикалық мекемелері ұйымдастырылды. Бұл арада банк ісін орталықтандырудың принципі қатаң сақталды, банк мекемелері жоғары банк органдарына бағынды, қандай да бір жергілікті мәні бар ереженің енгізілуіне үзілді−кесілді тыйым салынды.
КСРО−да банк реформасы 1987-1988жылдары жүргізілді. Осы реформаның нәтижесінде КСРО мемлекеттік банкісінің және КСРО Құрылыс банкісінің негізінде Өнеркәсіп құрылыс банкісі (Промстройбанк), Аграрлық өнеркәсіп банкісі (Агропромбанк) және Әлеуметтік тұрғын үй банкісі(Жилсоцбанк) құрылды.
Қазақстандағы КСРО Құрылыс банкісінің республикалық кеңсесі қаладағы−өнеркәсіптегі, көліктегі және шаруашылықтың басқа салаларындағы инвестицияларға қызмет көрсетті. Акционерлік негізде жұмыс істейтін КСРО сыртқы сауда банкісі валютадағы және валютамен операцияларды жүзеге асырды.
КСРО−ның банк жүйесінде, оның ішінде Қазақстанда 70 жыл бойы қатаң орталықтандыру мен шоғырландыру саясаты үстемдік етті, несие банктік ықпал ету әдістерінде әкімшілік және ұсақ реттемелеу, сондай ақ шаруашылық органдарының қызметінде де осындай жағымсыз жағдайлар басым болды.
Республикалық Мемлекеттік банк Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкісі боп қайта құрылды. Облыстарда ҚР Ұлттық банкісінің бөлімшелері ашылды. 1993 ж банктер акционерлік банктер болып қайта құрылды, ал жинақ банкісі Қазақстан Републикасының Халық банкісіне ауысуына ие болды.
3. Банкілік заңдар. Банк инфрақұрылымының бұл блогы банк жұмысын реттеуге бейімделген және оның құқықтық негізі болып табылады. Өйткені, банктердің қазіргі кезеңдегі жұмыс деңгейін, олардың ел экономикасындағы маңызын осы заңдар анықтайды. Банк жүйесінің кеңиуіне байланысты банктік құқықтардың оқшауландырылуы ұлғая түседі. Ол құқықтық реттеудің дербес блогы болып қалыптасады. Белгілі Ресей оқымысты экономисі, академик О.И.Лаврушиннің пікірі бойынша банктік заңдар үш қабаттан тұрады. Өз кезегінде, бірінші қабаты екі блоктан тұрады. Осы пікірді сүлбаға түсіргенде мынандай түрде болады екен:
III−қабат. Жалпыға бірдей заңдар.
II−қабат. Қатар жұмыс істейтін институттарды реттейтін заңдар.
II−блок
Банкінің бөлек операцияларын реттейтін заңдар.
I-блок
Ұлттық банк туралы,
Банктер және олардың жұмыстары туралы заңдар.
Бірінші қабат: банк жұмысын реттейтін заңдар.
Қазақстанда қолданылып жүрген заңдар.
Көрсетілген сұлбада банктің жеке операцияларын реттейтін заңдар қатарына бірінші қабаттың II−блогы несиелік, валюталық операцияларды, вексельдік айналымдарды, банкротқа ұшыраған банктерді жабу тәртіптерді т.б. белгілейтін заңдар қосылады. Екінші қабаттағы заңдардың қатарына биржалар жөніндегі заң, акция және бағалы қағаздар жөніндегі заңдар, ипотека, трасстар, трассталық операциялар, басқа да банк жұмысына қатынасы бар заңдар кіреді.
Заң шығарушы банк салымшыларына олар оған сеніп тапсырылған сомаларға қатынасы бойынша банкирлер тарапынан болатын ысырапқорлықтан ғана емес, ... жалғасы
1. Банк жүйесінің түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
2. Қазақстан банк жүйесінің даму тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 4.
3. Қазақстан Республикасының банк жүйесі мен банк заңдылықтары ...6
4. Қаржылық жүйенің мәні және жіктелуі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7
5. Қаржылық жүйенің функционалдық белгісі бойынша құрылымы.8
6. Қаржылық жүйені ұйымдастырудың негізгі қағидалары. ... ... ... ..6
7. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
1 Банк жүйесі несие жүйесінің негізгі буыны, нарықтық экономиканың маңызды құрамдық бөлігі болып табылады. Ол несие және қаржы операцияларының негізгі массасын шоғырландырады.
Кез келген жүйе барлық қажетті элементтер мен қажетті пропорцияларды қамтуы керек, онда олар өзара әрекеттесіп, бір−бірін толықтыруы қажет, әдеттегіше, бір жүйе өзінен де ауқымды басқа жүйеге енеді.
Банк жүйесіне бұл принциптердің де тікелей қатысы бар. Мәселен, кез келген елдің банк жүйесінде оның негізгі элементтері кездеседі: әр түрлі тұрпаттағы банктер, банктік емес мекемелер, банктік инфрақұрылым, банктердің бірлестігі және тағы басқа.
Банк жүйесі белгілі бір өзгешеліктер мен белгілерге ие. Бұл турасында ақша, несие, банктер тиянақты баяндалған. Бұған қысқаша тоқталамыз. Сонымен, басқа жүйелерден айрықшалап көрсететін банк жүйесінің белгілері қандай:
1. Банк жүйесінің элементтері жоғарыдай айтып кеткеніміздей, алғы шебін Орталық банк құрайтын нақты бірлікке бағына отырып өзара әрекеттеседі. Онда кездейсоқ элементтер болмайды.
2. Банк жүйесі өзінің құрамдық элементтерімен, олардың өзара әрекеттерімен анықталатын өзіндік ерекшелікке ие. Онда елдің Орталық банкі белгілеген қосымша міндеттерді, ережені орындайтын өзіне ғана тән тетік жұмыс істейді.
3. Банк жүйесі элементтерді өзара алмастыруға қабілетті. Оны біртұтас ретінде және бір бүтінге бағынатын әр түрлі бөліктер ретінде көрсетуге болады. Бұл оның жекелеген бөліктерінің қажет болған жағдайда бір−бірін алмастыра алатындай етіп байланысқанын білдіреді. Мысалы, жинақ ақша банкісінің депозиттік операцияларын коммерциялық банктер орындай алады, ал ауылдық жерлерде бұл істі пошталық жинақ ақша жүйесіне сеніп тапсыруға болады. Қандай да бір банк банкротқа ұшыраса да, банк жүйесі сақталып қалады.
4. Банк жүйесі динамикалық жүйе болып табылады. Бұл ұдайы даму, қозғалыс үстінде болады. Ол жаңа элементтермен, жаңа байланыстармен толығуы мүмкін. Жаңа несие түрлері мен қаржы инстиуттары пайда болады.
5. Банк жүйесі жабық тұрпаттағы жүйе ретінде де алға шығады. Олардың тек өздеріне ғана тән,осы жүйеге ғана арналған өз тәртібі,ережесі,нұсқауы бар жөне банктың өз құпиялары болады.
Алайда,оны толық мағынасында жабық деуге де болмайды,өйткені ол сыртқы ортамен, басқа жүйелермен өзара әрекеттеседі
6. Банк жүйесі өзін - өзі реттейтін, өзін-өзі ұймдастыратын жүйенің сипатана ие.Тұтастай алғанда жүйе өзінің әрекет ету cаясатын экономиқалық,әлеуметтік ,саяси ахуалдарга қарай өзгертіп отырады.Экономиқалық дағдарыс орын алса оған өзінше саясат ұстанады,экономиканың тұрақты даму жағдайында басқа саясатты жүргізеді.
Банк жүйесі - басқарылатын жүйе,Ол арнайы банк зандарымен әрекет етеді әрі реттеледі және орталық атқару немесе өкілетті органдарга бағынады.
Cаны
Ұлттық банк
1
Оның аумақтық органдары
16
Екінші деңгейлі банктер
35
Оның ішінде,коммерциялық банктер
34
Олардың ішіндегі шетелдік қатусушылар банкісі
6
Мемлекеттік банк
1
Шетелдердің еншілес банктері
9
Шетелдік банктердін өкілдігі
17
Қазақстан даму банкісі
1
Екінші денгейлі банктердін филиалдары
398
Есеп айырысу-кассалық бөлімдері
1148
Аудиторлық ұйымдар
26
Жеке тұлғалардың депозитін кепілдіндерітін қор
1
Ипотекалық несиені сақтандыру
1
Несие бюросы
1
2. Кеңес үкіметі тұсында Қазақстанның өз банк жүйесі болмады, өйткені республика аумағында КСРО−ның орталықтандырылған несие жүйесінің филиалдары мен бөлімшелері жұмыс істеді. Сол себепт іде банк жүйесінің тарихы КСРО тарихымен және революцияға дейінгі Ресейдің тарихымен ажырағысыз байланыста болды. Патшалық Ресейдің банк жүйесіне мыналар кірді: Мемлекеттік банк, акционерлік банк, өзара несие қоғамы, қалалық банктер, ипотекалық несие банкісі және басқа несие мекемелері.
Қазан төңкерісінен кейін 1917жылы банктерді мемлекеттік тұрғыдан монополиялады. Елде мемлекеттік банк құрылды, содан соң, басқа банктер−мемлекетке тиесілі салалық және аумақтық банктер пайда болды. Банк жүйесінің бір буыны−мемлекеттік еңбек−жинақ кассасы.Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында мемлекеттік банктермен қатар бір мезгілде мемлекеттік емес несие мекемелері;кооперативтік және жеке меншік, мемлекеттік− капиталистік, оның ішінде, шетелдік капитал қатыстырылған мекемелер құрылды.1922 жылы несие және ссуда−жинақ серіктестіктері мен олардың одақтары ұйымдастырылды. 1924 жылы ауылшаруашылық кооперацияларына салым ақшаларды қабылдау, ссуда беру және есеп айырысуда делдал болу секілді формалардағы несие операцияларынт жүргізуге рұқсат берілді. 1926жылдың 1сәуіріндегі есеп бойынша КСРО−да 16185 серіктестік жұмыс істеген. Оның 2426−сы несие және сауда−жинақ мекемесі, 112424−ауыл шаруашылығына арналған несие мекемесі.
1922 жылы жеке сауда−саттықты, өнеркәсіпті несиелейтін өзара несие қоғамы, мемлекеттік−капиталистік, әрі акционерлік Оңтүстік−шығыс банкісі және шетелдік капиталдың қатысуымен Ресей коммерциялық банкісі құрылды.
Барлық одақтас республикаларда, оның ішінде Қазақстанда барлық банктердің республикалық мекемелері ұйымдастырылды. Бұл арада банк ісін орталықтандырудың принципі қатаң сақталды, банк мекемелері жоғары банк органдарына бағынды, қандай да бір жергілікті мәні бар ереженің енгізілуіне үзілді−кесілді тыйым салынды.
КСРО−да банк реформасы 1987-1988жылдары жүргізілді. Осы реформаның нәтижесінде КСРО мемлекеттік банкісінің және КСРО Құрылыс банкісінің негізінде Өнеркәсіп құрылыс банкісі (Промстройбанк), Аграрлық өнеркәсіп банкісі (Агропромбанк) және Әлеуметтік тұрғын үй банкісі(Жилсоцбанк) құрылды.
Қазақстандағы КСРО Құрылыс банкісінің республикалық кеңсесі қаладағы−өнеркәсіптегі, көліктегі және шаруашылықтың басқа салаларындағы инвестицияларға қызмет көрсетті. Акционерлік негізде жұмыс істейтін КСРО сыртқы сауда банкісі валютадағы және валютамен операцияларды жүзеге асырды.
КСРО−ның банк жүйесінде, оның ішінде Қазақстанда 70 жыл бойы қатаң орталықтандыру мен шоғырландыру саясаты үстемдік етті, несие банктік ықпал ету әдістерінде әкімшілік және ұсақ реттемелеу, сондай ақ шаруашылық органдарының қызметінде де осындай жағымсыз жағдайлар басым болды.
Республикалық Мемлекеттік банк Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкісі боп қайта құрылды. Облыстарда ҚР Ұлттық банкісінің бөлімшелері ашылды. 1993 ж банктер акционерлік банктер болып қайта құрылды, ал жинақ банкісі Қазақстан Републикасының Халық банкісіне ауысуына ие болды.
3. Банкілік заңдар. Банк инфрақұрылымының бұл блогы банк жұмысын реттеуге бейімделген және оның құқықтық негізі болып табылады. Өйткені, банктердің қазіргі кезеңдегі жұмыс деңгейін, олардың ел экономикасындағы маңызын осы заңдар анықтайды. Банк жүйесінің кеңиуіне байланысты банктік құқықтардың оқшауландырылуы ұлғая түседі. Ол құқықтық реттеудің дербес блогы болып қалыптасады. Белгілі Ресей оқымысты экономисі, академик О.И.Лаврушиннің пікірі бойынша банктік заңдар үш қабаттан тұрады. Өз кезегінде, бірінші қабаты екі блоктан тұрады. Осы пікірді сүлбаға түсіргенде мынандай түрде болады екен:
III−қабат. Жалпыға бірдей заңдар.
II−қабат. Қатар жұмыс істейтін институттарды реттейтін заңдар.
II−блок
Банкінің бөлек операцияларын реттейтін заңдар.
I-блок
Ұлттық банк туралы,
Банктер және олардың жұмыстары туралы заңдар.
Бірінші қабат: банк жұмысын реттейтін заңдар.
Қазақстанда қолданылып жүрген заңдар.
Көрсетілген сұлбада банктің жеке операцияларын реттейтін заңдар қатарына бірінші қабаттың II−блогы несиелік, валюталық операцияларды, вексельдік айналымдарды, банкротқа ұшыраған банктерді жабу тәртіптерді т.б. белгілейтін заңдар қосылады. Екінші қабаттағы заңдардың қатарына биржалар жөніндегі заң, акция және бағалы қағаздар жөніндегі заңдар, ипотека, трасстар, трассталық операциялар, басқа да банк жұмысына қатынасы бар заңдар кіреді.
Заң шығарушы банк салымшыларына олар оған сеніп тапсырылған сомаларға қатынасы бойынша банкирлер тарапынан болатын ысырапқорлықтан ғана емес, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz