Жеткіншек ұрпақтардың дене тәрбиесінің маңыздылығы

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Дене тәрбиесінің маңызы, міндеттері және шарттары
Жеткіншек ұрпақтардың дене тәрбиесінің маңыздылығы программасында
былай деп атап көрсетілген: Дене жағынан мықты жас өспірімнің дене және
рухани күшін жан-жақты дамыту мен тәрбиелеуді ең ерте балалық шақтан бастау
маңызды міндеттерінің бірі деп санайды.
Мектепке дейінгі шақта бала организмі шапшаң дамиды. Оның нерв, сүйек-
бұлшық ет жүйелері белсенді қалыптасады, тыныс аппараттары жетілед. Бұл
кезеңде жақсы денсаулық пен дене бітімінің дұрыс дамуының негізі қаланады.
Мақсатты дене тәрбиесі сәбилердің ақыл-ойы дамуына дұрыс ықпал етеді:
қоршаған заттар мен құбылыстар жөніндегі білімдері толысады, кеңістік пен
уақытты бағдарлауы жетіледі, жағымды мінез-құлық белгілері қалыптасады.
Балалар құрбы-құрдастары коллективінде әрекеттенуді үйренеді, оларда
шыдамдылық, дербестік, белсенділік, инициатива, жолдастық, өзара көмек
сезімі және т.б. қасиеттері қалыптасады.
Мектепке дейінгі балалардың дене тәрбиесінің негізгі міндеттері –
олардың денсаулығын сақтау және нығайту, дене бітімін дұрыс дамыту,
организмді шынықтыру, қимыл және мәдени гигиеналық дағдыларымен
іскерліктерін қалыптастыру.
Өмірге келген соң сәби тұрақты күтімді, ана сүтін керек етеді, ұзақ
уақыт өздігінен қозғала алмайды. Бала өмірін толығымен оның денсаулығын
сақтау және нығайту, дене бітімін дұрыс дамыту жөніндегі қамқорлық жасайтын
адамға байланысты.
Дұрыс ұйымдастырылған режим, гигиенаның қажетті ережелерін орындау,
балалардың біршама қимыл белсенділігі – міне, осының бәрі оның көңіл-
күйінің көтеріңкі болуына, қуаныш сезіміне бөленуіне игі әсерін тигізеді.
Дені сау баланың ұйқысы қатты, тәбеті жақсы болады. Режимді бала
тәрбиесінің дұрыс методикасымен ұштастыра отырып орындау балалардың шаршап-
шалдығуын болдырмайды.
Дене тәрбиесінің көздейтін маңызды мақсаты – бала организмін
шынықтыру. Шынықтыру арқылы балалардың салқын тиюден болатын және жұқпалы
ауруларға төтеп беру қабілеті күшейтіледі. Жүйелі шынықтыру организмде
сыртқы ортаның түрлі жағдайына және өзгерістеріне: температураның
ауытқуына, желді және жауын-шашынды ауа райына бейімделу қабілетін
қалыптастырады.
Дене тәрбиесінің елеулі міндеті – балалардың қимыл дағдыларын,
іскерлігін, дене күші сапаларын қалыптастыру.
Қимыл өсіп келе жатқан организмнің жетілуіне елеулі әсер етеді. Алуан
түрлі белсенді қимыл іс-әрекеті сүйек-бұлшық ет системасының дамуына,
балалар организмі қызметінің жетілуіне септігін тигізеді, сыртқы ортаның
түрлі жағдайына бейімделуіне көмектеседі.
Мектепке дейінгі балалардың негізгі қимыл (жүру, жүгіру, секіру,
өрмелеу, лақтыру) өте бастап қалыптасады. Алайда тәрбиелеу процесі дұрыс
ұйымдастырылған жағдайда ғана балалардың дамуы неғұрлым толық дәрежеде
болады.
Қимылдың өмірге қажетті негізгі түрлеріне қоса мектепке дейінгі
балалар бұлшық еттің белгілі бір топтарын (қолдың, аяқтың, кеуденің)
нығайтуға бағытталған жаттығуларды орындайды. Сондай-ақ балалардың дамуына
дене жаттықтыруының спорттық түрлері, шаңғы, коньки тебу, жүзу, весолисед
тебу, т.б. көмектеседі.
Мектепке дейінгі балалар мекемелерінде баланың организміне белсенді
түрде жан-жақты әсер ету мақсатымен қолданылатын дене жаттықтыруларының
белгілі бір жүйесі қалыптасады. Ол дене тәрбиесі жөніндегі оқу сағаттарын,
қозғалмалы ойындарды, таңертеңгілік гимнастиканы мақсатты ұйымшылдықпен
пайдаланудан, сондай-ақ дене шынықтыру жаттығуларын және балалардың өз
бетімен қимыл жасайтын ойындарын кеңінен қолданудан тұрады.
Мәдени –гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу баланың денсаулығын нығайтуға
бағытталады. Сонымен бірге ол маңызды адамгершілік міндетті – мінез-құлық
мәдениетін тәрбиелеуді – қамтиды.

Мәдени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеу
Мектепке дейінгі балалар мекемесі жұмысында балаларды мәдени-
гигиеналық дағдыларға үйретуге үлкен көңіл бөлінеді. Балалардың жасына
қарай бөлінген топтарда бұл міндет Балалар бақшасындағы тәрбие
программасына байланысты шешіледі.
Ең кішкентай балалар қарапайым дағдыларға (қолын жууға, түймесін
салуға), үлкеніректері – неғұрлым күрделі дағдыларға (тамақ жегенде
шанышқыны пайдалануға, ұқыпты болуға) үйренеді. Балалардың белгілі бір
дағдыға үйренуі үшін уақыт қажет, демек дағдыны қалыптастыру бала өмірінің
бір емес, бірнеше жылына созылуы мүмкін.
Тәрбиешінің атқаруға тиісті жұмысының методикасы программаның
талаптарына және мектепке дейінгі балалардың жас ерекшеліктеріне қарай
анықталып отырады.
Мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастырудың табысты болуының негізгі
шарттары қатарына жақсы жағдайдың туғызылуы, айқын күнделікті режим мен
үлкендер тарапынан басшылық болуы жатады.
Жақсы ұйымдастырылған жағдай дегенді таза, біршама кең, барлық режим
элементтерін (жуыну, тамақтану, ұйықтау, оқу және ойнау) іске асыруға
мүмкіндік беретін қажетті жабдықтары бар бөлмелердің болуы деп түсінеміз.
Жағдайдың тұрақты болуының, күнделікті қажет бұйымдардың тұратын және
қолданылатын орнын білудің сәбилер үшін маңызы ерекше. Мысалы, жуынатын
бөлмеде көлемі шағын раковиналар жеткілікті болуы шарт, олардың
әрқайсысының үстіне сабын салынып қойылады; раковиналар мен сүлгілер
балаладың бойына қарай орналастырылады; ілмешектегі әр сүлгінің үстіңгі
жағына сурет ілініп қойылады. Бұл балалардың жуынуға деген ынтасын
арттырады.
Күнделікті атқарылатын гигиеналық процедуралардың бір уақытта
атқарылуын күн режимі қамтамасыз етіп отырады, мұның өзі мінез-құлық
мәдениеті дағдылары мен әдеттерінің біртіндеп қалыптасуына себін тигізеді.
Оларды орнықтыру ойындарда, еңбекте, оқу сағаттарында, тұрмыста жүзеге
асырылады.
Мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастыру үлкендердің - ата-аналардың
және тәрбиешінің басшылығымен іске асып отырады. Сондықтан мектепке дейінгі
балалар мекемесі мен жанұя тарапынан қойылатын талаптар өзара толық
келісілген болуы қажет.
Мектепке дейінгі балаларда нақты, көрнекі-бейнелеп ойлау басым. Осыған
байланысты оларда гигиеналық дағдыны қалыптастырудың табысты болуы үшін
көрсету және түсіндіру керек. Тәрбиеші қасықты қалай ұстау, стол басынан
қалай шығу, қолды қалай жуу керек екендігін көрсетеді. Көрсету түсіндірумен
қатар жүргізіледі. Балаларға тәрбиешінің қойып отырған талаптары (қолды
таза жуу, суды еденге шашыратпау және т.б.) түсінікті болады. Үлкендер
тарапынан дұрыс басшылықтың болуы балалардың жеке гигиена дағдысын үйренуге
кететін уақытын қысқартады.
Кейбір дағдыларға үйрету, мысалы, мәдениетті тамақтану дағдысына
үйрету көп еңбектенуді талап етеді, өйткені оған үрену үшін балалар белгілі
бір ізбен орындалатын бірнеше қимылдарға (стол жанында дұрыс отыру,
тамақтану құралдарын, салфетканы дұрыс пайдалану және т.б.) үйрену керек.
Баланың белгілі бір қимылдарды орындауға жаттығуы және оны үлкендердің
үнемі бақылауы қажетті дағдылардың біртіндеп қалыптасуына жағдай жасайды.
Бақылау әсіресе дағдыны қалыптастырудың бастапқы кезеңінде маңызды. Онан
әрі тәрбиеші қимылдың мұқият және шын ықыласпен орындалуын тексереді.
Қажетті бақылаудың болмауы балалардың теріс дағдылануына: қасықты,
шанышқыны дұрыс ұстамауына, қол орамалды пайдалануды ұмытып, киімді
дұрыстап бүктемеуіне әкеп соқтырады.
Балалар бақшасындағы балалар өмірінің режимі
Режим дене тәрбиесінің табысты болуының маңызды шарты. Режим дегеніміз
іс-әрекет пен демалыстың алуан түрін уақыты мен кезегіне қарай тиімді
болуды көздейтін ғылыми жағынан негізделген өмір тәртібі.
Режимді құрайтын барлық элементтердің (тамақтану, ұйықтау, ойнау, оқу,
серуендеу) белгілі бір жүйемен қайталанып отыратындығының нәтижесінде бір
түрден екінші түрге ауысуды оңайлататын балалар тұрмысының үйреншікті
құбылыстары орын алады. Мәселен, тамақ ішетін уақыт болғанда балалардың
қарны ашады, тәбеті келеді, осының арқасында тамақ жақсы қорытылып, тез
сіңеді. Ұйықтайтын уақыт келгенде балалардың жүйкесі оңай тежеліп, олар тез
арада ұйқыға кетеді. Режимнің орындалып отыруы баланың нерв жүйесіне және
организмдегі барлық физиологиялық процестердің жүруіне игі әсер етеді.
Режимге қойылатын талап балалардың жасына қарай психофизиологиялық
ерекшеліктерге тәрбиелеу міндеттеріне, жағдайға байланысты анықталып
отырады.
Режимге қойылатын негізгі талап – балалардың жас ерекшеліктерін
есептеу. Режимді орындау процесінде балалардың денсаулығы жағдайын, олардың
психиялық даму дәрежесін ескеру керек. Денсаулығы осал немесе сыртқаттан
айыққан балалардың ұйықтайтын уақыт және таза ауада серуендеу мерзімі
ұзартылады, тәрбиелік-білімдік жұмыстар мазмұнына да қажетті өзгерістер
енгізіледі.
Келесі талап – режимнің тұрақтылығы: дер кезінде тамақтану, оқу,
ойнау, ұйықтау. Ол балалардың қайталанып отыратын құбылыстарға дағдылануына
көмектесіп, балалар жөн-жосыққа, тәртіпке үйретіледі. Режимнің бұзылуы
балалардың денсаулығы және олардың мінез-құлқына теріс әсер етеді: олар
қызынып, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.