Жүрек қабының қабынуы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І тарау. Жүрек қабының қабынуы
1.1. Эндокардит
аурулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 5
1.2. Қан айналымы органдарының
аурулары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
ІІ тарау. Жарақаттық перикардиттер
2. 1. Перикардитық аурулары және оларды емдеу
шаралары ... ... ... ... ... ... ... 10
2.2. Перикардитық аурулардың
бөлінуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 3
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
Пайдаланылған әдебиеттер
негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..22
КІРІСПЕ

Курстық жұмыстың өзектілігі: Ветеринария ғылымының малдың жұқпалы емес
ішкі аурулар бөлімі жұқпалы емес емес ішкі аурулардың пайда болу
себептерін, өту ерекшеліктерін зерттеп анықтау әдістерін ем әрекеттерінің
және сақтандыру шараларын дамытып, жедел жетілдіретін пән.
Арнайы бағыттандырылған ауылшаруашылық кәсіпорындарының мал шаруашылығы
өнімдерін (сүт, ет, жүн және жұмыртқа) өнеркәсіптік технологиясы бойынша
өндіретін кешендерді нәтижелі пайдалану тек қана аурулардан сақтандыру
бағытындағы теориялық, методологиялық және ұймдастырушылық салаларының
жеткен жетістіктерін түгелдей дерлік есепке ала отырып, сонымен қатар ауру
малды дара және топтық емдеуді ары қарай дамытып, жетілдіру арқылы іс
жүзіне асыруға болады. Соған байланысты малды түрлі жағдайларда аурулардан
сақтап қалу үшін жоспардың негізгісі ретінде диспансеризация жүргізу
ұсынылады.
Кей аурулардың, әсіресе зат алмасуының бұзылуынан сақтау, топтан сақтық
ем жүргізу әдістерін қолданғанда ғана жақсы нәтиже береді. Сапасыз және
ылғи азықтың бір түрімен ғана азықтырғандырғанынан пайда болатын ауруларды
айықтыруда азықпен емдеудің диетотерапия мағынасы зор.
Сапасыз азықтарды дайындаған, азықты дайындау технологиясын бұзған және
малды бағып-күтуге, әсіресе қыста қорада тұратын мезгілде гигиеналық
ережелерді бұзған шаруашылықтарда ауру малдардың саны көбейеді. Сондықтан
агрономиялық және ветеринариялық лабораторияларда азықтарды тексеруді кең
түрде жүргізудің тек ауруды анықтауда ғана емес, сапалы және дұрыс
азықтандыруын қадағалаудың маңызы зор.
Бұл жалпы биологиялық аурутану зооинженериялық, агрономиялық және
қоғамдық-экономикалық ғылым салаларымен пәнаралық тығыз байланысын үзбей
мамандықты қалыптастыратын пән. Перикардит - жүрек қабының және жүректің
сыртқы қабығының (эпикардтың) қабынуы. Перикардит көбінесе басқа ауруларға
немесе жүректің ез ауруларына байланысты дамитын сырқат. Клиникалық
көріністеріне қарап перикардитті: жіті және созылмалы, морфологиялық
өзгерістері бойынша: экссудативті және пролиферативті (адгезивті) деп
бөлеміз.
Курстық жұмыстың мақсаты: Жарақаттық прикардит туралы және жүрек
қабының және жүректің сыртқы қабығының (эпикардтың) қабынуы жөнінде
мағлұмат алу. Алынған білімдерді тереңдету.
Курстық жұмыстың міндеттері: Жүрек қабының қабынуы, жарақаттық
перикардиттер, перикардитық аурулары және оларды емдеу шаралары мен
перикардитық аурулардың бөлінуі туралы түсінік беру.
Курстық жұмыстың құрамы: Берілген жұмыс кіріспе, екі тарау және
қорытынды мен әдебиеттер тізімінен тұрады.

І тарау. Жүрек қабының қабынуы
1.1. Эндокардит аурулары

Жүректің ішкі қабының қабынуы (Endocarditis – эндокардит). Өтуі
боййынша жіті (endocarditis acuta) және созылмалы (endocarditis chronica),
орналасуы бойынша – қақпақшалардағы және қабырғалардағы, аурудың сипаты
бойынша – сүйелді (endocarditis verrucosa) және жаралы (endocarditis
ulceroan) түрлерге бөлінеді.
Себептері. Эндокаридия – ылғида, індетті-уланудан болатын қосалқы
ауру. Жүректің ішкі қабының қабынуы оның етінің қабынуынан да (миокардите)
тікелей ауысуы мүмкін.
Дамуы. Эндокардиттің дамуында қабыну мен қатар шіру (некроз) және
бұзылу процестері де жүріп жатады. Ауруға, көбінесе жүректің қақпақшалары
шалдығады. Және қабыну, ылғида қан ағысына қарсы қараған беттерінен
басталады. Мысалы қолқа мен өкпе артериясының қақпақшалары, көбінесе
қарыншаларға қараған жақтарынан, ал атриовентикулярлық қақпақшалар –
құлақшалар жағынан зақымдалынады. Осы деректер эндокардиттің дамуына, ең
алдымен қақпақшаларға әсер ететін түрі қоздырғыштық микроорганизмдер немесе
улар себепкер екенін көрсетеді. Сонан соң, ауытқу процестері бірте-бірте
сіңір, тарамысталшықтарына және ішкі қанаттарының әр жерлеріне ауыса
береді.
Микроорганизмдердің қозғыштық қабілеттеріне байланысты сүйелді не
жаралы эндокардит түрлерінде дамулары мүмкін. Сүйелді эндокардитте, ауру
бет қабатының қабынуы түрінде өтіп, бет қабатын өзгертіп, азғындатып,
шірітуге дейін апарады. Сонымен қақпақшалардың бетінде фибрин,
тромбоциттер, лейкоциттер жиылып қабаттанады, сонан соң жиылған заттар
бірігіп, дөңгеленіп, түрлері сүйелге ұқсап өседі де көбінесе қақпақшалардың
бір-біріне өсіп бітісіп кетуі мүмкін. Осының барлығы қақпақшалардың
формаларын өзгертіп, қызметтерін бұзады, соның нәтижесінде қан айналысы да
қатты бұзылады. Ауру көбінесе жүрек ақауларына әкеліп соғады. Осы сияқты
ауытқу процестері қабырғада орналасқан эндокардитте де кездеседі.
Жаралы эндокардитте борпылдаған фибрин талшықтарымен бүркемеленген
жара арқылы қақпақшаларды немесе эндокардтың қабырғаларын бұзатын шіру
процестері басымырақ келеді. Бұл ауытқу құбылыстары, көбінесе,
қақпақшалардың формаларын өзгертеді, тіпті кейде тесіп те өтеді, сөйтіп
эндокардтың қабырғаларын қатты зақымдайды. Жаралы эндокардит көбінесе
қатерлі түрде өтеді де, жиі-жиі қан тамырының бітелуіне (эмболия), қан
тамырына ішкі қабығының қабынуларына, қанды іріңнің организмге жайылуына
(септикопиемия), жүрек ақауларына әкеліп соғады.
1.2. Қан айналымы органдарының аурулары

Жіті қабынудың белгілері басылыңқырап, қоздырушы микроорганизмдер мен
уыттар эндокардқа ұзақ уақыт бәсеңқарқынмен әсер еткенде эндокардиттің жіті
түрі оның созылмалы түріне өтеді де эндокардтың дерттелінген жерлерінде
дәнекер ұлпалар қоюланып өседі. Эндокардтың қақпақшалары дерттелінген
жағдайда олардың құрылысында күрделі (органический) өзгерістер пайда болып,
жүрек ақауларына әкеліп соқтырады. Фиброздық ұлпаның өсуі қақпақшаларды
тыржитып, қалыңдатып түрлерін өзгертеді, кейде жиектері тұтастанып өсіп
кетеді. Қақпақшалардың осындай өзгерістерге ұшырауы, бір жағдайларда,
олардың өздерінде кемістіктердің пай да болуына (олар тесіктерді толық
жаппайды), ал басқа жағдайларда – жүректегі тесіктерді тарылтуға әкеліп
соқтырады. Осындай жағдайда, қан таралған тесіктер арқылы өткенде қысымдық
шуылдар (стенотический) шығарады. Түрлі қақпақшалар мен тесіктердің
зақымдануына байланысты жүректің жиырылуынан (систолический) немесе
босаңдауынан (диастолический) пайда болатын ішкі қабаттық шуылдар
(эндокардиальный) естіледі.
Қан айналымы органдарының аурулары:
1) жүрек пен бүйректердің басым зақымдануы байқалатын гипертензивтік
(гипертониялық) ауру;
2) жүрек ырғағының ауыр және күрделі бұзылуымен асқынған 2-3 кезеңдегі
ҚЖ байқалатын жүрек аурулары: жүректің созылмалы ишемиялық ауруы, созылмалы
адгезивті перикардит, созылмалы констриктивтікі перикардит, туа біткен
немесе жүре пайда болған жүрек аурулары теңгеру сатысында, туа біткен
немесе жүре пайда болған кардиомиопатиялар, миокард фиброзы, миокард
дегенерациясы;
3) аорта, артериялар, артериола және капиллярлар аурулары: аортаның
қабатталған аневризмасы, кемінде екі аяқ-қолды зақымдайтын гангреноздық-
некроздық кезеңдегі аяқ-қолдар артерияларының атеросклерозы
(атеросклероздық гангрена), гангреноздық-некроздық кезеңдегі кемінде екі
аяқ-қолды зақымдайтын Рейно ауруы, гангреноздық-некроздық кезеңдегі кемінде
екі аяқ-қолды зақымдайтын облитерациялық эндоартериит.Қан жүргiзу
мүшелерiнiң аурулары. (Созылмалы перикардит) - жас торайлардың ауруы.
Перикард қабырғасының фибриозды iсiгi және тығыздануы байқалады, фибриннiң
жиналу себебiнен бетiнде шұбар, перикардтың эндокардтың жарым-жартылай
қосылғаны байқалады.
Зақымдық перикардит - үлкен қара малдың ауруы - жүрек қапшығының
фибриоздық немесе iрiңдiк iсуi. Перикардтың қуысында сасық иiстi фибрин мен
iрiң болады. Перикардтың қабырғасы қалыңданған (2-4cм.), эпикардпен
қосылған жерiнде, бөтен дене бар (сым, шеге және т.б.). Лимфа түйiндерi
үлкейген, ісiген.
Миокардит бұлшық еттiң азғындағанымен және дәнекер болатын тканның
өсуiмен сипатталады. Бұлшық ет босаған сұр немесе сарғыш-қызыл түстi. Жүрек
қуыстары кеңейген. Майлы инфильтрацияда жүрек үлкейген, босаған, iрiң
түстi.
Санитариялық бағалау. Iрiңдi перикард, қоршаған ткандерде және төс
қабырғасында iрiңдер, iсiк, гидремия мен сарғыштану байқалған жағдайда ұша
мен iшкi мүшелердi утилдейдi.
Перикардта, эпикардта, өкпеде, төс қабырғасында патологиялық
өзгерiстер байқалған жағдайда жарақатталған мүшелердi утилдейдi, ал ет пен
союдан алынған басқа өнiмдерiн қолдану мәселесi бактериологиялық зерттеуден
кейiн шешiледi.
Вена соғуының үш түрін ажыратады: теріс немесе физиологиялық, оң
немесе систоликалық және ундуляция.
Теріс немесе физиологиялық вена соғуы - жүрек жиырылуынан пайда
болатын күре тамыр көлемінің пассивті өзгеруі. Малдың басын төмен жіберіп
тұрған қалпында жақсы білінеді.
Клиникалық анықтау күре тамыр науасының орта тұсынан саусақпен басу
арқылы жүргізіледі. Бұл кезде күре тамырдың перифериялық кесіндісі қанға
толып, ісінеді, ал ортаңғы бөлігі босайды.
Оң немесе систоликалық вена соғуы жарақаттық перикардит, үш жармалы
қақпақшаның ақауы кезінде байқалады. Клиникалық білінуі күре тамыр
науасының орта тұсынан саусақпен басқан кезде күре тамырдың перифериялық
және ортаңғы кесінділерінің бірдей қанғамен сипатталады.
Қан тамыры бітелген жағдайда, эмбол орнынан жұлынып кетсе, онда мал
аяқ асты өліп қалуы мүмкін. Эндокардитте, әсіресе, жаралы эндокардитте,
зардап қан немесе лимфа жүйелері арқылы басқа ағзаларға жеткізілсе
(метастаз), онда сол ағзалар да дерттенеді. Көп жағдайларда эндокардтың
қабынуы миокардқа, перикардқа тікелей ауысып, ауыр өтетін перикардке
жүректің барлық қабаттарының қабынуына әкеліп соғады.

ІІ тарау. Жарақаттық перикардиттер
2. 1. Перикардитық аурулары және оларды емдеу шаралары

Малдың жүрек пен қан тамырлары жүйесінің ауруларын жіктеуде бірнеше
ұсыныстар бар. Солардың ішіндегі көңілге қонары Г.В.Домрачевтің ұсынғаны.
Бөлінуі жеке кестеде келтіріген. Бұл ұсыныс бойынша жүйенің аурулары 4
топқа бөлінеді:
1. Жүрек қабының (сыртқы);
2. жүрек етінің;
3. жүректің ішкі қабының;
4. қан тамырларының аурулары.
Жүрек қабы ауруларының өзін екіге бөледі: жүрек қабының қабынуы
(перикардиты) және шеменденуі (гидроперикард).
Жүрек етінің аурулары да осы принципке негізделіп бөлінеді – жүрек
етінің қабынуы (миокард) және зат алмасуларының бұзылуы (миокардоз). Бұл
топтан ерекшелеу бөлінетін аурулар – жүрек бұлшық етінің фиброзданып
өзгеруі (миокардиофиброз) және склерозы (микардиосклероз). Бұл, кобінесе,
миокардит пен миокардоздың салдарынан пайда болатын басалкы түрінде де
дамитын дерттер. Жүректің ішкі қабының аурулары, әдетте қабынудан
(эндокардит) басталып, содан соң азғындай (дегенерация) бастайды. Оған
бірте-бітре жүректің қақпақшалары (клапан) қосыла бастаса, онда жүрек
ақауларына әкеліп соғады
Малдарда қан тамырлары ауруларының тобынан жиі кездесетіндері –
артерия қабырғаларының әктеніп қалыңдануы-беріштенуі (артериосклероз) және
тамыр түтігінің қан ұюынан бекітілуі (тромбоз). Кешеңдерде мал арасында
жүйке қажуының (невроз) асқынуынан қан қысымы көтеріліп (гипертония)
тұрады.
Жүрек қабының қабынуы (Pericarditis – перикардит). Қабыну жарақаттан
(P. Traumatica) не басқа себептерден болуы мүмкін. Өтуі бойынша: жіті (P.
acuta) және созылмалы (P. chrohica) түрде пайда болуы және өту уақытына
байланысты басалқы немесе қосалқы; таралуы бойынша шектелінген (P.
Circumscripta) және кіріккен (P. Diffusa); жалқықтың түрлеріне байланысты –
ұйымалы, белок талшықты, қанды, іріңді, шіріген болып бөлінеді. Жүрек
қабының қабынуларының құрғақ (P. sicca), жалқықты немесе сарысулы (P.
Exudativa) түрлерін айырады.
Себептері. Мал арасында өздігінен болатын перикардит негізінен сирек
кездеседі, ал ішінара суықтан пайда болған перикардит те ұшырасады. Жиі
кездесетіні, түрлі індет немесе жұқпалы емес аурулардың асқынғандығынан
болатын қосалқы перикардит. Ірі қарада, кейде ұсақ малдарда тақия қарын мен
көк еттің жарақаттануы салдарынан (травмтический ретекулит,
ретикулоперитонит) жарақаттанған перикардит пайда болады.
Жарақаттанған перикардиттің пайда болуына тақия қарын арқылы жем-шөппен
кірген істік темірлер немесе басқа заттар әсерін тигізеді. Істік темірлер
жүректің қабын, кейде бұлшық етін, ішкі қабатын жарақаттайды. Жарақаттайтын
заттар өзімен бірге жүрек қабынан қуысына түрлі микроорганизмдерді
енгізеді. Жарақаттанған перикардит жаңа туған, жығылған, қатты күшенген
малдарда кенеттен пайда болады. Жарақаттанған перикардиттің жиі, сирек
кездесуі тақия қарын мен көк еттің жарақаттанған қабынуын тудыратын
әсерлерге байланысты.
Жарақаттанған перикардиттің басалқы түрде дамуы өте сирек кездеседі.
Ондай жарақаттану кеуденің сырт, жүрек жағынан тосыннан болған соққыдан,
(үшкір затпен түйрелуден, сынған қабырғаның әсерінен т.т.) не өңеш арқылы
етілген әрекеттерден болады.
Дамуы: Перикардиттің дамуы, әсіресе, жарақаттанған түрі екі кезеңде
өтеді. Алғашында перикардит құрғақ болып басталады да, сонан соң біртіндеп
жалқықтыққа ауысады. Құрғақ перикардитте алдымен жүрек қабының қабаттары
қабынады, бірте-бірте оның қабаттарына белок талшықтары (фибрин) ұйып
жиналады да оларды бұдырмақтайды. Жүрек қабының созылмалылығы әлсірейді.
Осылар жүректің жұмысын қиындатады. Аурудың ары қарай даму процесінде жүрек
қаптары бір-біріне жабысып, бітісіп кетеді. Жалқықты (эксудативный)
перикардитте жүрек қабының ішіне көп болып сарысу жиналады, ірі малда
жиналу мөл шері 20-25 литрге дейін жетеді. Жиналған жалқық жүрекке жан-
жағынан қысым түсіріп, оның созылуын (диастола) әлсіретіп, қанның
систолалық көлемін азайтады. Жүректің қанды сорып-айдау қызметтері
бұзылады. Жалқық жүректі айнала қысқандықтан (тампонада) оның соғуын
тоқтатып тастауы мүмкін. Жүрек қысылғанда көкірек көк етінің (диафрагма)
қимылы бәсеңдейді, сол себептен өкпе мен бауырда венозды қан іркіледі. Осы
жағдай көк тамырлар мен капиллярда қанның қысымы көтеріліп, іркілістен
денені ісіндіреді. Көк тамырларда қанның қысымының көтерілуіне байланысты
артериялық тамырларда қысым азайып, жалпы қан айналысы бәсеңдейді. Кейде
жүрек қабының қабынуы жүрек етінің қабынуына себепші болады.
Перикардиттің қай түрі болса да әсіресе, жарақаттан болған түрінде, қанға
қабынулық заттардың өтуінен және жиналған жалқықтың ыдырап, шіруінен
организм уланады, қызуы көтеріледі, қан мен зәрдің құрамдары өзгереді,
біраз ағзалар мен жүйелердің қызметтері бұзылады.
2.2. Перикардитық аурулардың бөлінуі

Өлекседегі өзгерістер: Жүрек қабының қуысында әр түрлі көлемде жалқық:
құрғақ қабынуда – белокты талшық, сарысулы түрінде – ұйымалы, ұйымалы-
белокты талшық, қанды ірінді, шірікті түрлері жиналады. Жүрек қабы
қалыңдайды, олар белокты талшықтармен қабатталады. Жүрек қаптарының
қабаттары бір-бірімен жабысып, бітісіп кететін жағдайлары жиі кездеседі.
Әктенген (беріштенген) уақытында сауытты жүрек көрінісі байқалады. Жүрек
еті мен плевраның (көкіректің сірі қабығы) қабынуы жиі кездеседі. Жүрек
етінің семуі де жиі кездесетін құбылыс. Өкпе, бауырда және басқа да ағзалар
да ырықсыздық қан кернелуі байқалынады. Жарақаттан болған қабынуда жалқық,
көбінесе, іріңді не шірікті түрлерінде өтеді. Шірікті түрі сұйық, қоңыр не
сарғыш-қоңыр түсті, өткір, сасық иісті болып келеді. Ішкі ағзалардың
көпшілігінде қағынуға (сепсис) тән түрлі өзгерістер анықталынады. Жүрек
қабының қуысында, жүрек қабының өзінде немесе жүрек етінде алдымен, таз
қарынның, сонан соң жүрек қабының дерттерін тудыратын түрлі бөтен үшкір
жарақаттаушы заттар (сымтемір, шеге, түйреуіш, ине т.б.) жиі кездесіп
тұрады. Бөтен заттың қалдырған жолында талшықты бұдырлар, іріңдіктер
(абсцесс), ішінде іріңі, шірігі бар көз жолдары анықталынады. Көп жағдайда
жүрек қабы, көкіректің көк еті мен таз қарынның араларында тығыздалынған
қосымша бұдыр дәнекер ұлпа өскені анықталынады.
Белгілері – перикардитті тудырған себептері мен даму кезеңдеріне
байланысты өтеді. Құрғақ перикардитте дененің қызуы көтерілуі мен тамыр
соғуының жеделдеуі қосарланады. Бұған көбінесе, негізгі аурулар себепші
болады. Ауру мал жабығады. Жем-шөпке тәбеті тартпайды. Ауру жылқылар
жатпайды, сиырлар шұғыл қимылдардан қашқалақтайды, көбінесе алдыңғы
аяқтарын алшақтатып ұстайды. Ауру асқынған сайын тамыр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.