Жер нарығы және жер мониторингі

Пән: Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжі

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:

«Жер нарығы»

Орындаған:

Тексерген:

Орал, 2017ж.

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 тарау. ҚР-ның жер нарығы туралы түсінік

1. 1 ҚР жерге меншік құқығы мен басқа да құқықтыр . . . 5

1. 2 Жер пайдалану құқығы . . . 9

2 тарау. Жер нарығы және жер мониторингі

2. 1 Жер нарығын реформалау мәселелері . . . 11

2. 2 Жерге орналастыру, жер мониторингі мен кадастры . . . 15

3 тарау. Жер салығы және олардың жергілікті бюджет кірісінің қалыптастырудағы ролі

3. 1 Жер салығының мазмұны, салық салу обьектілері . . . 18

3. 2 Салық төлеушіде басқа да салықтар бойынша қаржылық және

салық есебін ұйымдастыру . . . 27

3. 3 Жер салығы бойынша бюджетпен есеп айырысу . . . 31

Қорытынды . . . 38

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 40

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасының нарықтық экономикаға өту кезеңінде жерге жеке меншік құқығын кешенді зерттеу, оның ғылыми жетістіктерін жаңадан қабылданып жатқан заңдарда қолдану - құқық жүйесіндегі аса маңызды мәселелердің бірі. Мемлекет жер қатынастарын реттеуде, жер ресурстарын тиімді пайдалану мен қорғауда осы айтылған ғылыми жетістіктерге сүйенеді және оны алдыңғы қатардағы мәселе деп есептейді.

Ғылыми зерттеулер жерге жеке меншік құқығын реттейтін нормативті-құқықтық актілердің өрісін жетілдірумен қатар, еліміздегі нарықтық қатынастардың дамуына ықпал етуі тиіс.

Ауыл шаруашылығында жүргізіліп жатқан реформалар шаруашылық жүргізудің еркіндігі мен меншік түрлерінің дамуын, жердің меншік иелері мен жерді пайдаланушылардың құқықтары мен бостандықтарын заңдармен қамтамасыз етуді талап етеді. Осы тұрғыдан алғанда, жерге жеке меншік құқығын ғылыми түрде зерттеудің маңызы зор.

Жер-барлық тірі жан иелерінің мекені, өмір азығының негізі. Ал эволюциялық дамудың барысында “ішім-жем”өнімдерін өндіру ісіне шексіз дерлік үстем болуға барлық жан иелерінің ішінен адамның ғана қолы жетті. [1, 21б. ] .

Жер сияқты сол территорияда тұратын халықтардың өмірі мен іс әрекеті, қызметінің негізі болатын басқа табиғи ресурстардың жойылуы және қалпына келтірілуі мүмкін, жер қойнауларының энергетикалық қорлары қайта қалпына келмейді, бірақ бұл, жел, атом энергиясы сияқты баламалары бар. Бірақ жердің ең алдымен адамның тіршілік ету орны ретінде, орны толмайды.

Жердің басты қасиеті - адам қоғамының тіршілігінен оның іс-әрекет қызметінің негізі болу қажеттілігін сақтап қалу. Сонымен қатар, жер өзіне деген субьективтік заттық құқықтардың іске асырылу ерекшеліктерін қатаң сақтауды талап етумен қатар, мемлекет пен оның органдарының жерді бөлу ұтымды пайдалану және қорғауға байланысты іс әрекетінің маңызын анықтайды.

Атап өтетін мәселе, жер туралы заңдарда жер учаскелерін сатып алу-сату тәртібін реттейтін құқықтық актінің арнайы көрсетілмеуі кейбір құқықтық ыңғайсыздыққа әкеліп соқтыруы мүмкін. Бүгінгі таңда біздің мемлекетімізде тек қана мемлекеттік меншіктегі жер учаскелерін сатып алу-сату тәртібі реттелген. Осыған байланысты, жер учаскелерін мемлекеттік меншіктен ақшаға сату мәселесі бұл жұмыста қарастырылмайды.

Жерге меншік қатынастарының құқықтық реттеу проблемасы маңызды болды және маңызды бола бермек Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына “Қазақстан-2030” деп аталатын Жолдауында: “Жеке меншік институттары жерге деген құқықтың, сондай-ақ меншік құқықтарын және келісім-шарттардың орындалуын қорғайтын заң жүйесін құрудың есебінен нығайтылады” деп атап көрсетті. [2] .

Жер салығын енгізудегі ең бастысы жерді және басқада ресурстарды ұтымды пайдалана отырып, ауыл шаруашылық өндірісінің тиімділігін арттыру және шығынға қарсы механизмді құру. Сонымен қатар ол жерде әртүрлі шаруашылықты жүргізуге мүмкіндік беруі қажет. Рентаны төлеу бұл жер үлесін пайдалануға төлем емес, ол жақсы учаскесі барлардың ерекше монополиясы мен артықшылықтарын пайдалануына төлем. Бұл барлық азаматтардың жерге деген құқықтарын теңестіру құралы болып табылады.

Жер салығын енгізу және өндіріп алу жөніндегі мәселелермен шетелдік, ресейлік және қазақстандық ғалым экономистер айналысқан. Қазақстандық авторларды атап өтсек: Ілиясов Қ. Қ., Аубакиров Я. А., Махмудов Ф. О., Алиев Р., Құлпыбаев С., Нұрғалиева Г. К., Мухитдинов М. Т., Ермекбаева Б. Ж.

Қазақстан Республикасында жер салығы 1992 жылы енгізілді. Жерге салынатын салықты енгізу мынандай мақсаттарды көздеген: экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану және жерге орналастыру, жердің құнарлығын арттыру, оны қорғау жөніндегі шараларды жүргізу үшін, сонымен бірге аумақтың әлеуметтік-мәдени дамуы үшін бюджет кірістерін қалыптастыру. Жер салығын төлеу барлық жер иелері үшін (бірқатар жағдайларды қоспағанда) міндетті болды.

Қазақстан тәуелсіздік алғанынан бері жаңа құқықтық-нормативтік заңнамалар қабылданып, жаңа өзгерістер өріс ала бастады. Оның ішінде жер мәселесі, оның экономикалық әдістермен жерді ұтымды пайдалану, жерге орналастыру, жердің құнарлығын арттыру, оны қорғау шараларын т. б. ары қарай зерттеуді талап етеді. Осы мәселелер тақырыптың өзектілігін көрсетеді

Курстық жұмыстың мақсаты: Жер нарығы туралы түсінік беру, жерге төленетін салықтардың мәнін ашып көрсету.

Курстық жұмыстң міндеттері:

ҚР жер қатынастарын туралы мағлұмат беру;
Жер нарығы ұғымына теориялық сипаттама беру;
Жерге төленетін салықтардың сипаты.

Курстық жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 тарау. ҚР-ның жер нарығы туралы түсінік

1. 1 ҚР жерге меншік құқығы мен басқа да құқықтыр

Жер рентасы - жерден түсетін тұрақты табыс. Оның дифференциалдық және абсолюттік түрлері бар. Алғашқысы дифференциалдық І және дифференциалдық ІІ рента деп ажыратылады. Дифференциалдық І рентаның пайда болуының басты себебі - жеке жер телімдерінің құнарлылығы мен сол жердің рынокқа қатысты орналасу ерекшеліктері. Дифференциалдық ІІ рента жерге жұмсалған қосымша қаржыға тура байланысты. Шаруашылықты қарқынды жүргізу нәтижесінде қосымша қаржыдан дифференциалдық ІІ рента туындайды. Ол, сондай-ақ, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру кезіндегі қоғамдық және жеке баға айырмашылығынан да туындайды. Абсолюттік Жер Рентасы жерге деген жеке меншікке байланысты. Орташа пайдадан артық алынған қосымша құн абсолюттік рентаны алу көзі болып табылады. Ауыл шаруашылығы айналымына кірмейтін жерден де Жер Рентасы алынады. Оларға:

- тау-кен өнеркәсібі пайдаланып отырған жерден түсетін рента;

- құрылыс учаскелерінен түсетін рента, т. б. жатады. [1]

Жер рентасының табиғаты жердің экономикалық ресурс ретіндегі ерекшеліктерімен және жерді пайдалану қатынастарымен байланысты. Жер - бірегей өндіріс құралы: сан жағынан ол шектелген, оны жасанды түрде ұдайы өндіру мүмкін емес; жер учаскелері құнарлығы жағынан бір-біріне ұқсамайды, яғни олардың табиғи өндіргіш күштері өзгеше болады.

Жер нарығында тек сұраныс белсенді фактор. Жерге сұраныс өзгерістерінің нәтижесі шамалы болғандықтан, оны пайдаланғанда осы ресурстың иесі белгілейтін баға шешуші фактор болып табылады.

Рента меншікке келетін табыстың бір түрі, капиталды жерге пайдалану құқы үшін меншік иесіне түсетін төлем. Оның көлемі аренда келісімінде белгіленеді. Жер рентасы - жер учаскесін уақытша қолданғанға төленетін төлем. Жер рентасының екі түрі бар: дифференциалды және абсолютті.

Абсолюттік рента - бұл жериелерінің иемденетін табыстарының бір түрі. Оның абсолюттік деп аталатын себебі - ол құнарлылығы мен басқа да жағдайларға байланыссыз жалға берілген барлық жерлерден алынады. Мұны жерге меншік монополиясы болу салдарынан, жер иесіне жерге капитал пайдалану үшін төленетін төлем. Қай елде болмасын, халықты азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін құнарлы жермен қатар өнімділігі төмен жерлерді де пайдалануға тура келеді. Сондықтан нарық бағасы құнарлылығы төмен жерде өндірілетін өнімдердің жеке өндірістік бағасымен өлшенеді. Сондықтан нашар деген жерлерден де орта пайдадан артық пайда алынатын болады. Мұндай артық пайданы абсолюттік рента түрінде жер иелері иемденді.

Дифференциальды рентаның қайнар көзі құнарлылығы жоғары және нарыққа жақын жерлерде өндірілетін ауыл шаруашылығы өнімдерінің жеке өндіріс шығындары қоғамдық өндіріс шығындарынан әлдеқайда кем болады да, сондай жерлерді пайдаланатын жалгерлердің үстеме пайдасы болып табылады.

1. Жердің табиғи құнарлылығына және жер учаскелерінің нарыққа жақын орналасуына байланысты алынатын пайданың төлемі ретінде жер иелеріне көшуін дифференциальдық І рента деп атайды.

2. Жердің құнарлылығын жасанды жолмен жақсарту арқылы алынатын үстеме пайданы дифференциалдық ІІ рента деп атайды. Екінші дифференциалдық рента егіншілікті интенсивті жүргізу әдісін және жердің құнарлығын өсіруді, прогрессивті биотехнология қолдануды, жоғары потенциалы бар тұқымдарды тілейді.

Жерді пайдалану экономикалық қатынастардың әр түрлі жүйесімен реттеледі. Экономикалық ресурс ретінде жер еңбек нәтижесі емес, яғни оның өндіріс шығындары жоқ. Жер табиғаттың сыйлығы. Жердің саны шектелген, сондықтан жер практикада қайда пайдаланса да, оның ұсынысы мүлде икемді емес. Бұл жер нарығында тек сұраныс қана белсенді екенін көрсетеді. Жерге сұраныс өзгерістерінің нәтижесі шамалы болғандықтан, оны пайдаланғанда осы ресурстың иесі белгілейтін баға шешуші рөл атқарады.

Нарықтық аграрлық экономиканың субъектісіне меншік иесінің екі типі жатады - толық меншік иесі және тұтыну меншік иесі. Жердің шектелуі және оны ұдайы өндірудің мүмкін еместігі, жер монополиясының екі түрлі болуын тудырады. Толық меншік иесі жерге өзінің жеке меншік монополиясын жүргізеді: кәсіпкерге оның капиталын өз жеріне әкеліп пайдалануға рұқсат ету-етпеуге ерікті болады. Аренда туралы келісім жасалған соң жерді нақты пайдаланушы белгіленеді. Оның (арендатордың) жердің осы учаскесінде шаруашылық жүргізуге монополиялық құқы болады. Жердің меншік иесі мемлекет болса, жеке иемдену болмайды және монополияның бір түрі орнайды: - жерге тұтыну жағынан жер иесі жүргізетін, жерге шаруашылық жүргізетін объект деп монополия орнайды.

Жерге монополия - нарық субъектісінің осы ресурсқа жарлық етуіне төтенше құқының болуы, иемденушіге үстем табыс әкеледі. Осы табыс жер рентасының экономикалық нысанын алады. Жеке меншік монополиясы абсолюттік жер рентасын тудырады, жерге шаруашылық монополиясы - дифференциялық жер рентасын тудырады. Осы күнгі батыс әдебиеті «экономикалық рента» терминін қолданады, рентаны түрлерге бөліп қарамайды, бірақ олардың пайда болуының екі себебін келтіріледі.

Рента (фр. rente - табыс әкелу) - меншікке келетін табыстың бір түрі, капиталды жерге пайдалану құқы үшін меншік иесіне түсетін төлем. Оның көлемі аренда келісімінде белгіленеді. Аренда келісімі арқылы берілген жер үшін ол арендатор жердің меншік иесіне рента төлеп тұрады. Демек, жер рентасы жерге меншіктік экономикалық жағынан жүзеге асырылуының нысаны болып табылады.

Рента- жерді‚ мүлікті‚ мәміледен түскен капиталды меншіктенуші алатын‚ иеленушіден қосымша шығын мен күш-жігерді талап етпейтін табыс. [2]

Жерді пайдалануға беруден алынған табыс - жер рентасы‚ берілген қарыздан алынған табыс - капиталдан алынған пайыздар‚ т. б. Мүлікті меншіктенуші бұл ретте рантъе деп аталады. [3]

Жер рентасы меншікке табыс түрінде, бұдан көп ерте заманда пайда болған. Бірақ тек нарық экономикасында рентаны экономикалық тәсілдер арқылы иемдену мүмкіндігі туады. Осы жағдайда ол үстем пайда болып табылып, екіге бөлінеді: кәсіпкер - жер арендаторы ие болатын пайдаға және жерге меншік иесіне түсетін рентаға.

Дифференциялдық рента монополияланған табиғи күші бар учаскелердегі индивидуалдық өндірістік баға мен нарықтағы қалыптасқан бағаның айырмасы болып табылады. Жер меншігі артық пайдаға қатынасы жоқ, бірақ ол оның жер рентасы нысанына айналуының себебі болып табылады. Сондықтан рентаны еңбекпен келмеген табыс деп атайды. [4]

Дифференциалдық рентаның екі түрі бар: бірінші дифференциалдық рента және екінші дифференциалдық рента.

Бірінші дифференциалдық рентаның болуы жердің сапасының әр түрлі болатынымен байланысты. Осы рента құнарлылығы жоғары жерлерден алынатын, құнарлылыққа байланысты рента болып және стратегиялық жағынан материалдарға, еңбекке, тұтынушыларға қолайлы орналасқан жер учаскелерінен алынатын рента болып бөлінеді.

Екінші дифферендиалдық рента егіншілікті интенсивті жүргізу әдісін және капиталдың үстеме салымын яғни, жердің құнарлылығын өсіруді, прогресивті биотехнология қолдануды, жоғары потенциалы бар тұқымдарды т. б. тілейді. Нәтижесінде өнімділік жоғарылайды, шығындар тез өтеледі. Кәсіпкер үстем пайда түсіреді.

Екінші дифференциалдық рента егін шаруашылығының стимулын күшейтеді. Бұл айырмашылық келісім шарттың мерзімі өткенше арендаторға түседі. Ал аренда мерзімі біткен соң, бұл да жер иесінің қарамағына түседі. Осы жағдай нарық экономикасын аргарлық секторға енгізудің өте зор кедергісі болып табылады.

Жерге меншік құқығының түсінігі ҚР Жер кодексінің 3-бабында берілген. ҚР-да жер мемлекеттік меншікте болады. Жер учаскілері Жер кодексінде белгіленген негіздерде, шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы мүмкін.

Жер, оның қойнауы, су көздері, өсімдіктер және жануарлар дүниесі, басқа да табиғи ресурстар мемлекеттік меншікте болады.

Жер учаскілеріне меншік құқығы мына жолдар арқылы туындайды:

1) меншік құқығын табыстау;

2) меншік құқығын беру;

3) меншік құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық (мұраға қалдыру, заңды тұлғаның қайта ұйымдастырылуы) тәртібі бойынша ауыстыру.

Меншік құқығын табыстау, беру және оның ауысуы жер учаскісінің нысаналы мақсаты ескеріле отырып жүзеге асырылуға тиіс.

Жер учаскесіне меншік құқығы келесі негіздерде туындайды:

1) мемлекеттік органдар актілер негізінде;

2) азаматтық-құқықтық мәмілелер негізінде;

3) ҚР-ның заңдарында көзделген өзге де негіздерде (ҚР ЖК 22-бабы) .

ҚР Жер кодексінің 27-бабына сәйкес, мемлекеттік меншік құқығын жүзеге асыру мынаны білдіреді: мемлекеттік меншіктегі жерден жер учаскелері:

1) жеке меншікке сатылу немесе ақысыз білдіру;

2) тұрақты немесе уақытша жер пайдалануға берілуі;

3) Жер кодексінде, ҚР-ның өзге де заң актілерінде немесе халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда өзге де құқықтық нысандарда жүзеге асырылуы мүмкін.

Мемлекеттік меншік құқығының объектілері болып жеке меншікке берілмеген жерлердің барлығы табылады. Бұл мәселені РК Жер кодексінің 26-бабы толығырақ ашады. Оған сәйкес, мемлекеттік билік органдарына, мемлекеттік ұйымдар мен мекемелерге берілген, қорғаныс қажеттіліктеріне пайдаланылатын, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар алып жатқан, сауықтыру және тарихи-мәдени мақсаттағы, орман және су қорларының, елді мекен жеріндегі ортақ пайдаланудағы, босалқы жер, оның ішінде арнайы жер қорының жер учаскелері, кенттер мен ауылдық елді мекендердің маңыздағы жайылымдық және шабындық алқаптар, сондай-ақ, жеке меншікке берілмеген шалғайдағы жайылымдар мен басқа да жерлер меншікте болады.

1. 2 Жер пайдалану құқығы

Жер учаскесін пайдалану құқығының туындауының негізі болып осындай құқықты, құқықты иеленуші құқық субъектісін және заңды фактіні белгілеу мұмкіндігін көздейтін заң формасы табылады.

Заңды фактілер ретінде құқық нормаларына сәйкес белгілі бір құқықтық салалардың - құқықтық қатынастардың пайда болыуының, өзгеруінің және тоқтатылуының - туындауына себепкер болатын жағдайлар түсініледі.

Жер учаскесінің пайдалану құқығының негізі болып осы құқықты орнықтыруға бағытталған тек құқыққа сай әрекет қана табылады. Жер пайдалану құқығының туындауы негіздерінің тізімі ҚР Жер кодексінің 31-бабында берілген.

Жер пайдалану құқығы туындау негіздеріне қарай былай бөлінеді:

1) жер пайдалану құқығын тадыстау;

2) жер пайдалану құқығын беру;

3) жер пайдалану құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртібімен ауысуы.

Сонымен қатар, жер пайдалану құқығы мына негіздер бойынша да туындайды:

1) мемлекеттік органдар актілерінің;

2) азаматтық-құқықтық мәмлілердің негізінде;

3) ҚР-ның заңдарында көзделген өзге де негіздерде.

ҚР Жер кодексінің 1-бабына сәйкес, ҚР жер қоры нысаналы мақсатына сәйкес мынадай санаттарға бөлінеді:

1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер;

2) елді мекендердің жері;

3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жер;

4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, сауықтыру мақсатындағы, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жер;

5) орман қорының жері;

6) су қорының жері;

7) босалқы жер.

Құқықтық режимі бойынша жер пайдалану құқығы тұрақты немесе уақытша, иеліктен шығарылатын немесе шығарылмайтын, ақылы немесе ақысыз алынатын болуы мүмкін.

Субъектілерінің құқықтық жағдайына қарай жер пайдалану құқығы келесі түрлерге бөлінеді:

1) мемлекеттік және мемлекеттік емес;

2) ұлттық және шетелдік;

3) жеке және заңды тұлғалар;

4) тұрақты және уақытша, бастапқы және кейінгі.

ҚР Жер кодексінің 30-бабына сәйкес жер пайдалану құқығының субъектілері кесесі түрлерге бөлінеді:

1) мемлекеттік және мемлекеттік емес субъектілер;

2) ұлттық және шетелдік субъектілер;

3) жеке және заңды тұлғалар;

4) тұрақты және уақытша субъектілер;

5) бастапқы және кейінгі субъектілер.

Жер пайдаланудың бұл түрлеріне ҚР Жер кодексінің 12-бабында қысқаша сипаттама берілген.

Мемлекеттік жер пайдаланушылар - мемлекеттік республикалық және коммуналдық заңды тұлғалар.

Шетелдік жер пайдаланушылар - бұл шет мемлекет азаматтары, азаматтығы жоқ адамдар, шет мемлекет заңдарына сәйкес құрылған заңды тұлғалар, шет мемлекеттер, халықаралық бірлестіктер мен ұйымдар.

Ұлттық жер пайдаланушылар - ҚР-ның азаматтары, ҚР-ның заңдарына сәйкес құрылған заңды тұлғалар, соңын ішінде, шетелдік қатысушылары бар кәсіпорындар.

Мемлекеттік емес жер пайдаланушыларт - азаматтар және мемлекеттік емес заңды тұлғалар.

Бастапқы жер пайдаланушылар - жер пайдалну құқығын Жер кодексінің 32-бабында көзделген тәртіппен тікелей мемлекеттен не осы құқықтан айыру тәртібімен басқа да бастапқы жер пайдаланушылардан алған тұлғалар.

Тұрақты жер пайдаланушылар - жер пайдалану құқығының мерзімі шектеусіз сипатта болатын тұлғалар.

Кейінгі жер пайдаланушылар - өзінің басапқы жер пайдаланушы мәртебесін сақтап қалатын жер пайдаланушыдан кейінгі жер пайдалану туралы шарт негізінде уақытша жер пайдалану құқығын алған тұлғалар.

2 тарау. Жер нарығы және жер мониторингі

2. 1 Жер нарығын реформалау мәселелері

Есін енді жинаған халық нарықтың парығын түсінген. Жердің қадірі енді білінді. Таң атпаймын десе де күн қоймайды емес пе. Жер дегеніміздің планета үстіндегі адамдар қызметінің, тұрмыс-тіршілігінің өзегі болып табылатын, ең маңызды табиғи ресурс екенін ескеруіміз керек. Жер-адамзат күнкөрісінің басты көзі, өндірістің негіздерінің негізі. Қазақта жер дауы және жесір дауы ежелден бар дүние. Республикамызда жер кодексі жарық көргеннен кейін көп уақыт өтпей-ақ осы ескі ауру қайта қоза түскендей болып отыр. Әрине мұны жаңа заңның жамандығы немесе қажетсіздігі деп түсінбеуіміз керек. Мәселе сол заңның әрекет ете бастауында болып отыр. Өйткені, заң күшіне енген сәттен бастап жердің қадір-қасиеті артты, экономикадағы ең басты нысан, мәселелердің мәселесі болып есептелетін жер де енді айналысқа түсе бастады. Бір есептен алғанда бұған қуатымыз керек. Өйткені мына нарық заманында дүниедегі барлық заттың иесі болып тұрып, сол барлық затты өндіретін жердің иесіз қалуы тиісті емес қой. Жер мейлі мемлекеттік меншіктік нысан болып табылса да оған азаматтардың иелік көзқарасы қажет. Жер иелігіне құқық беру мәселесі де жаңа заңда осыған орайлас орынды қозғалған деп ойлаймын. Жаңа заңның тағы бір жағымды жағы, ол Қазақстан азаматтарына жер иеленуде артықшылық жағдайын берді. Заңда кез келген кәмелет жасына толған Қазақстан азаматына қолданыстағы заңдылықтарға сәйкес ауыл шаруашылығына жарамды жерлерден жер бөліп беру мүмкіндігі көзделген. Ал сол азамат өзіне жер ала-алмай отырса, ол өзінің мүмкіндігін заңды негізде дұрыс пайдалана алмауынан және жергілікті жерлердегі жерге қатысы бар мемлекеттік шенеуніктердің тарапынан болатын келеңсіз жағдайлардан туындайды. Сонда қазіргі даулар біздің байқауымызша, жердің тапшылығынан немесе жоқтығынан емес, қайта мемлекет су тегін бөліп берген сол жерге дұрыс иелік жасай алмаудан, әйтпеген жағдайда қолындағы құқықты дұрыс жүзеге асыра білмеуден келіп туындап отыр.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.