Автомобильдің сенімділік теориясы
1. Автомобильдің сенімділік теориясы
Автомобиль көлігінің алдында тұрған бірден – бір маңызды мәселе,
автомоильдің пайдалану сенімділігін арттыру болып табылады. Бұл мәселені
шешу бір жағынан, автомобиль өндірушілердің анағұрлым сенімді автомобиль
шығарумен қамтамасыз етілсе, екінші жағынан – автомобильді техникалық
пайдалану әдістерін жетілдіру болады. Бұл қозғалыс құрамын қалыпты жағдайда
ұстап тұру үшін қажетті өндірістік база құуды, ТҚ пен жөндеудің алдыңғы
қатарлы және қор үнемдеу технологиялық үдерісін тиімді механикаландыру
жабдықтарын, өндіріс үдерістерін(процестерін), жүргізушінің мамандығын
жоғарылатуды, құрылысты дамытуды және жол сапасын жақсартуды талап етеді.
Тасымал құралының сенімділігіне қойылатын талаптар жылдамдығы және
автомобильдің сыйымдылығы артқанда, сонымен бірге автомобиль тасымалының
қызмет көрсету мекемесі және тасымалдың басқа түрлерімен технологиялық және
ұйымдастырушылық байланыстары күшейгенде арта түседі.
Қоректендіру жүйесі осындай талаптарға сай келетін жану қоспасын
дайындайды. Карбюраторлы автокөлік моторы негізінен бензинмен немесе газбен
жұмыс істейді. Мотордың, сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету үшін
бензиннің жақсы буланғыштық және жеткілікті детонациялық беріктілік
қасиеттері болуы керек.
Бензинді мотордың иінді білігінің айналу жиілігі минутына 60 – 80
айнмин болғанда сенімді түрде іске қосуға болады. Айналудың мұндай
жиілігін қолмен айналдыру жүргізушіге едәуір күш түсіреді. ЛОны жеңілдету
үшін электр стартерін қолданады.
Ілініс теориясы
Трансмиссия – мотордың білігінен жетекші дөңгелектерге айналдыру
моментін жеткізеді және түрлендіреді. Трансмиссияға кіретіндер: ілініс,
беріліс қорабы, карданды беріліс, басты беріліс, дифференциал және жарты
осьтер.
Темір кендері мен концентраттары түйіршіктегіште берік шекемтастарды
түзетін қабілеті бар әртүрлі кесектелуге бейім болады. Кесектердің пайда
болуы ылғалданған бөліктердің ілінісу беріктігімен анықталатындықтан
кесектелгіштік ылғалды материалдардың бөліктерінің ілінісу беріктігі арқылы
бағалануы мүмкін.
Осыған байланысты теміркенді материалдардың кесектелу үрдісін
қарастыру кезінде шекемтастардың жалпы механикалық қасиеттерінен құралатын
ылғалды материалдың жеке бөліктерінің арасындағы өзара байланыс заңдылығын
үйренуге назар аудару керек.
Ылғалды себілгіш материалдардың көлемінде
а) коллоидты ілініс күші;
б) механикалық ілініс күші;
в) молекулярлық байланыс күші;
г) капилярлы ілініс күші
жалпы темір кендері мен концентрацияларында коллоидтық бөлшектер
салыстырмалы түрде аз,
Кәдімгі темір кендері мен концентраттарда коллоидтық бөлшектер аз
мөлшерде темір кені өздігімен дисперсияланатын бөлшектер материалдың сумен
әрекеттесу кейін нашар дамыған болғандықтан, коллоидтық ілініс шекемтастың
құрылуының негізгі факторы бола алмайды.
Іліністің механикалық күші негізінен үйкеліс күші болып табылады, олар
сыртқы қысымға тәуелді және осы күшке тура пропорционал болады, яғни
төгілетін материал қабатындағы механикалық іліністің өзіндік мәні болмайды,
ол басқа күштердің әсерінен пайдф болады.
Теміркен материалдарын шекемдеу кезінде молекулярлық және капилярлық
ілініс негізгі күштер болып табылады. Бөлшектердің ілініс күшіне олардың
ылғалдылығы әсер етеді. Әрбір қатты фазаның нақты кешендердің қасиеттеріне
байланысты (шикіқұрамның гранулометриялық құрамы, бөлшектің физико-химиялық
жағдайы) өзінің оңтайлы ылғалдау дәрежесі болады. Егер ылғал берілген
мөлшерден асса, су маиериал бөлшектердің кеуектерін толық толтырады да,
тартатын капилярлық менискалар алдымен кішірейіп, содан кейін толық
жоғалады және де капилярлық ілініс күші азаяды.
Кесетеу үрдісі кезінде динамикалық жүктеме пайда болады, кейбір
әсерлер нәтижесінен пайда болған кеуекиерден су артықшылығы сығылады және
бөлшектер арақашықтығы жақындалады, олар адсорбцияланған су қабыршағының
қалыңдығымен өлшенеді. Осындай ылғалдықта жүйе көбінесе екіфазалық
болғандықтан (кеуектер толықтай сумен толады), капилярлық күштер жоғалады
да, іліністің беріктігі тек қана молекулярлық күшпен негізделеді. Жеке
тұрған бөлшектердің арасындағы ілініс желім көпірі арқылы жүзеге асады,
яғни бөлшектердің арасындағы адсорбцияланған су қабыршағы көмегімен.
Ілініс күшінің мөлшеріне қатты бөлшектің табиғаты әсер етеді. Олар
қатты қабаттың сулану мөлшерінің өзгеру байланысты әсер етеді, яғни су
молекулаларының адсорбциялану қасиеттерінің өзгеруі.
Темір кенді материалдардың ілініс беріктігіне едәуір дәрежеде
байланысты маңызды фактор болып олардың гранулометриялық табылады. Ылғалды
шекемтастардың беріктігіне гранулометриялық құрамның әсері бөлшектер
арасындағы орта арақашықтың өзгеруімен көрінеді: олардың беттері бір-біріне
жақын орналасқан сайын ілініс күштерінен жоғары адсорбцияланған
қабыршақтардың су молекулалары тәртіппен бағытталады. Осылайша, шекемдеу
материалдарындағы жұқа фракциялардың құрамы көп болған сайын, шикі
шекемтастар беріктірек болып түзіледі.
Ілініс күшінің пайда болуы
Дөңгелек қозғалтқышы жер бетімен ілініс күшінің пайда болуын және
автомобильді басқару мүмкіндігімен қамтамасыз етеді. Дөңгелек шинасы
бірқалыпсыз жолдардағы және кедергілерді жою кезіндегі динамикалық
жүктемені азайтады. Дөңгелек қозғалтқышы жетекші және жетектегі дөңгелек
болып екіге бөлінеді. Жетекші дөңгелек қозғалтқыштан трансмиссия арқылы
тарту күшіне өтетін автомобиль қозғалысын қамтамасыз ете отырып жарқабақтау
моментін өзгетеді. Жетектегі дөңгелек автомобиль қозғалған кезде автомобиль
рамасынан итергіш күш әсерінен айналады. Жетекші және жетектегі басқарушы
дөңгелек автомобиль қозғалысын басқаруды рульдікбасқару көмегімен
қамтамасыз етеді.
Бак аспасының бекіткішінің орнына лонжерон күшейткіштері орнатылған.
Іліністі-тартқыш құрылғы арнайы көлденең затқа бекітіледі. Алдыңғы буферде
буксерлі ілмектер болтпен бекітілген.
Жетекші белдік ақаулары және оны жөндеу әдістері. Жетекші белдіктің 1-
кестеде көрсетілгендей ақаулары болуы мүмкін.
1-кесте
№ Ақаудың ішкі Ақау себептерінің Жою тәсілдері
белгілері міндері және бөлшектер
түйіндері
1. Автомобильді орнынанКонустық шестерняның Подшипник стакан
қатты қозғаған тозуы, конустық фланцының астындағы
кездегі жетекші шестерня ілінісіндегі кажетті мөлшердегі
белдіктегі тықыл саңылау үлкейген төсемдер мөлшерін
азайту керек,
2. Автомобиль 30-60 Байланысу өкшелігі Өкшеліктегі шестерня
кмсағ жылдамдықпен жетектегі шестерня кеңілінісінің байланысын
жүрген кездегі үлкентістер бөлігінің реттеу керек.
шу тарабына қарай
жылжыған
3. Автомобильді тежегенЖетектегі конустық Жоғарыдағыдай
кездегі прицептегі шестерняның байланыс
үлкен шу өкшелігі жіңішке
тістер жағына қарай
ығысқан
Автомобиль қозғалысыШекті тозу немесе Шестерняларды ауыстыру
4. кезіндегі үздіксіз шестернялар бүлінген керек
соғысу Подшипниктердің шекті Подшипниктерді ауыстыру
тозуы және шестерня ілінісін
реттеу керек
5. Іліністі қосқанда Байланыс өкшелігі Байланыс өкшелігіндегі
және берілісті тістер шыңында шестерня ілінісін
ауыстырып қосқанда орналасқан реттеу керек
лықылды
(пульсирующий) шу
6. Майлағыштардың Сальниктердің тозуы Сальниктерді ауыстырып,
сальниктер немесе қақпақты бекітетін
қақпақтар резъемы болттарды тарту керек
арқылы ағуы
Жетекші белдіктің басты беріліс дифференциалының ақаулары және оларды жою
жолдары 2 - кесте көрсетілген.
2 - кесте
Ақаулардың ішкі Себептері Жою әдістері
пайда
болуы
Автомобиль Күшті тозу немесе Шестерняларды ... жалғасы
Автомобиль көлігінің алдында тұрған бірден – бір маңызды мәселе,
автомоильдің пайдалану сенімділігін арттыру болып табылады. Бұл мәселені
шешу бір жағынан, автомобиль өндірушілердің анағұрлым сенімді автомобиль
шығарумен қамтамасыз етілсе, екінші жағынан – автомобильді техникалық
пайдалану әдістерін жетілдіру болады. Бұл қозғалыс құрамын қалыпты жағдайда
ұстап тұру үшін қажетті өндірістік база құуды, ТҚ пен жөндеудің алдыңғы
қатарлы және қор үнемдеу технологиялық үдерісін тиімді механикаландыру
жабдықтарын, өндіріс үдерістерін(процестерін), жүргізушінің мамандығын
жоғарылатуды, құрылысты дамытуды және жол сапасын жақсартуды талап етеді.
Тасымал құралының сенімділігіне қойылатын талаптар жылдамдығы және
автомобильдің сыйымдылығы артқанда, сонымен бірге автомобиль тасымалының
қызмет көрсету мекемесі және тасымалдың басқа түрлерімен технологиялық және
ұйымдастырушылық байланыстары күшейгенде арта түседі.
Қоректендіру жүйесі осындай талаптарға сай келетін жану қоспасын
дайындайды. Карбюраторлы автокөлік моторы негізінен бензинмен немесе газбен
жұмыс істейді. Мотордың, сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету үшін
бензиннің жақсы буланғыштық және жеткілікті детонациялық беріктілік
қасиеттері болуы керек.
Бензинді мотордың иінді білігінің айналу жиілігі минутына 60 – 80
айнмин болғанда сенімді түрде іске қосуға болады. Айналудың мұндай
жиілігін қолмен айналдыру жүргізушіге едәуір күш түсіреді. ЛОны жеңілдету
үшін электр стартерін қолданады.
Ілініс теориясы
Трансмиссия – мотордың білігінен жетекші дөңгелектерге айналдыру
моментін жеткізеді және түрлендіреді. Трансмиссияға кіретіндер: ілініс,
беріліс қорабы, карданды беріліс, басты беріліс, дифференциал және жарты
осьтер.
Темір кендері мен концентраттары түйіршіктегіште берік шекемтастарды
түзетін қабілеті бар әртүрлі кесектелуге бейім болады. Кесектердің пайда
болуы ылғалданған бөліктердің ілінісу беріктігімен анықталатындықтан
кесектелгіштік ылғалды материалдардың бөліктерінің ілінісу беріктігі арқылы
бағалануы мүмкін.
Осыған байланысты теміркенді материалдардың кесектелу үрдісін
қарастыру кезінде шекемтастардың жалпы механикалық қасиеттерінен құралатын
ылғалды материалдың жеке бөліктерінің арасындағы өзара байланыс заңдылығын
үйренуге назар аудару керек.
Ылғалды себілгіш материалдардың көлемінде
а) коллоидты ілініс күші;
б) механикалық ілініс күші;
в) молекулярлық байланыс күші;
г) капилярлы ілініс күші
жалпы темір кендері мен концентрацияларында коллоидтық бөлшектер
салыстырмалы түрде аз,
Кәдімгі темір кендері мен концентраттарда коллоидтық бөлшектер аз
мөлшерде темір кені өздігімен дисперсияланатын бөлшектер материалдың сумен
әрекеттесу кейін нашар дамыған болғандықтан, коллоидтық ілініс шекемтастың
құрылуының негізгі факторы бола алмайды.
Іліністің механикалық күші негізінен үйкеліс күші болып табылады, олар
сыртқы қысымға тәуелді және осы күшке тура пропорционал болады, яғни
төгілетін материал қабатындағы механикалық іліністің өзіндік мәні болмайды,
ол басқа күштердің әсерінен пайдф болады.
Теміркен материалдарын шекемдеу кезінде молекулярлық және капилярлық
ілініс негізгі күштер болып табылады. Бөлшектердің ілініс күшіне олардың
ылғалдылығы әсер етеді. Әрбір қатты фазаның нақты кешендердің қасиеттеріне
байланысты (шикіқұрамның гранулометриялық құрамы, бөлшектің физико-химиялық
жағдайы) өзінің оңтайлы ылғалдау дәрежесі болады. Егер ылғал берілген
мөлшерден асса, су маиериал бөлшектердің кеуектерін толық толтырады да,
тартатын капилярлық менискалар алдымен кішірейіп, содан кейін толық
жоғалады және де капилярлық ілініс күші азаяды.
Кесетеу үрдісі кезінде динамикалық жүктеме пайда болады, кейбір
әсерлер нәтижесінен пайда болған кеуекиерден су артықшылығы сығылады және
бөлшектер арақашықтығы жақындалады, олар адсорбцияланған су қабыршағының
қалыңдығымен өлшенеді. Осындай ылғалдықта жүйе көбінесе екіфазалық
болғандықтан (кеуектер толықтай сумен толады), капилярлық күштер жоғалады
да, іліністің беріктігі тек қана молекулярлық күшпен негізделеді. Жеке
тұрған бөлшектердің арасындағы ілініс желім көпірі арқылы жүзеге асады,
яғни бөлшектердің арасындағы адсорбцияланған су қабыршағы көмегімен.
Ілініс күшінің мөлшеріне қатты бөлшектің табиғаты әсер етеді. Олар
қатты қабаттың сулану мөлшерінің өзгеру байланысты әсер етеді, яғни су
молекулаларының адсорбциялану қасиеттерінің өзгеруі.
Темір кенді материалдардың ілініс беріктігіне едәуір дәрежеде
байланысты маңызды фактор болып олардың гранулометриялық табылады. Ылғалды
шекемтастардың беріктігіне гранулометриялық құрамның әсері бөлшектер
арасындағы орта арақашықтың өзгеруімен көрінеді: олардың беттері бір-біріне
жақын орналасқан сайын ілініс күштерінен жоғары адсорбцияланған
қабыршақтардың су молекулалары тәртіппен бағытталады. Осылайша, шекемдеу
материалдарындағы жұқа фракциялардың құрамы көп болған сайын, шикі
шекемтастар беріктірек болып түзіледі.
Ілініс күшінің пайда болуы
Дөңгелек қозғалтқышы жер бетімен ілініс күшінің пайда болуын және
автомобильді басқару мүмкіндігімен қамтамасыз етеді. Дөңгелек шинасы
бірқалыпсыз жолдардағы және кедергілерді жою кезіндегі динамикалық
жүктемені азайтады. Дөңгелек қозғалтқышы жетекші және жетектегі дөңгелек
болып екіге бөлінеді. Жетекші дөңгелек қозғалтқыштан трансмиссия арқылы
тарту күшіне өтетін автомобиль қозғалысын қамтамасыз ете отырып жарқабақтау
моментін өзгетеді. Жетектегі дөңгелек автомобиль қозғалған кезде автомобиль
рамасынан итергіш күш әсерінен айналады. Жетекші және жетектегі басқарушы
дөңгелек автомобиль қозғалысын басқаруды рульдікбасқару көмегімен
қамтамасыз етеді.
Бак аспасының бекіткішінің орнына лонжерон күшейткіштері орнатылған.
Іліністі-тартқыш құрылғы арнайы көлденең затқа бекітіледі. Алдыңғы буферде
буксерлі ілмектер болтпен бекітілген.
Жетекші белдік ақаулары және оны жөндеу әдістері. Жетекші белдіктің 1-
кестеде көрсетілгендей ақаулары болуы мүмкін.
1-кесте
№ Ақаудың ішкі Ақау себептерінің Жою тәсілдері
белгілері міндері және бөлшектер
түйіндері
1. Автомобильді орнынанКонустық шестерняның Подшипник стакан
қатты қозғаған тозуы, конустық фланцының астындағы
кездегі жетекші шестерня ілінісіндегі кажетті мөлшердегі
белдіктегі тықыл саңылау үлкейген төсемдер мөлшерін
азайту керек,
2. Автомобиль 30-60 Байланысу өкшелігі Өкшеліктегі шестерня
кмсағ жылдамдықпен жетектегі шестерня кеңілінісінің байланысын
жүрген кездегі үлкентістер бөлігінің реттеу керек.
шу тарабына қарай
жылжыған
3. Автомобильді тежегенЖетектегі конустық Жоғарыдағыдай
кездегі прицептегі шестерняның байланыс
үлкен шу өкшелігі жіңішке
тістер жағына қарай
ығысқан
Автомобиль қозғалысыШекті тозу немесе Шестерняларды ауыстыру
4. кезіндегі үздіксіз шестернялар бүлінген керек
соғысу Подшипниктердің шекті Подшипниктерді ауыстыру
тозуы және шестерня ілінісін
реттеу керек
5. Іліністі қосқанда Байланыс өкшелігі Байланыс өкшелігіндегі
және берілісті тістер шыңында шестерня ілінісін
ауыстырып қосқанда орналасқан реттеу керек
лықылды
(пульсирующий) шу
6. Майлағыштардың Сальниктердің тозуы Сальниктерді ауыстырып,
сальниктер немесе қақпақты бекітетін
қақпақтар резъемы болттарды тарту керек
арқылы ағуы
Жетекші белдіктің басты беріліс дифференциалының ақаулары және оларды жою
жолдары 2 - кесте көрсетілген.
2 - кесте
Ақаулардың ішкі Себептері Жою әдістері
пайда
болуы
Автомобиль Күшті тозу немесе Шестерняларды ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz