Қабат қысымын сақтау жүйелерін жетілдіру

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
МЕББМ жоғарғы техникалық мектебі

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Қабат қысымын сақтау жүйелерін жетілдіру

Жобаны орындаған студент:
Мендібаев Д.Қ.
Мамандығы, шифр: Мұнай және газды
қайта өңдеу технологиясы
0819000
Курстық жұмыс ... ... ... ...бағамен
қаралды
Жетекші: Мусин Д.

Орал, 2013ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1. Теориялық бөлім
1.1. Мұнай мен газ: өндіріс және пайдалану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Қабат қысымын сақтаудың мәні мен түрлері, технологиясы ... ... ... ... .7
1.3. Қабат қысымы операторының құқығы мен міндеті ... ... ... ... ... ... ...11

2.Практикалық бөлім. Теңіз кен орны.
2.1. Кен орныныңжалпымағлұматтары ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ...14
2.2. Қабат қысымын сақтау жүйелерін жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ...15
2.3. Газ айдау және қабат қысымы динамикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ...25

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...26
Кіріспе
XXI ғасырдың басында Қазақстан дүние жүзіндегі алдыңғы қатарлы мұнай
өндіруші елдердің біріне айналып, ТМД елдерінің арасында Ресейден кейін
екінші орын алады. Қазақстан мұндай мәртебеге бірден емес, геологтардың,
ғалымдардың, мұнай – газ өнеркәсібімен шұғылданушы мамандардың көп жылдық
зерттеулерінің нәтижесінде ие болды.
Бүгінгі таңда дүниежүзілік экономиканың бірден – бір маңызды мәселесі
энергетикалық ресурстар болып табылады. Олардың негізгі түрлері: мұнай,
газ, көмір, су энергетикалық ресурстар, атом энергиясы, синтетикалық
отындар және басқалары. Қазіргі уақытта 90% - дан аса дүниежүзілік
энергетиканы мұнай – газ және көмір құрайды. Көріп отырғанымыздай, XXI
ғасырда да осы үшеуі қуатты күш болып қалары сөзсіз. Әлемдік экономиканың
ең тез зерттеліп, ұшқыр игерілген салаларының бірі саналатын мұнай
өнеркәсібі XIX ғасырдың екінші жартысында қолға алынды. Статистикалық
мәліметтерге жүгінсек, 1859 жылы бүкіл жер шары бойынша күніне 100
баррельдей қара алтын өндірілсе, 2001 жылы тәулігіне 75 миллион баррель
мұнай бұрқақша атқылады.
2001 жылы дүние жүзінде 3 миллиард 700 миллион тонна мұнай өндірілсе,
2005 жылы дүниежүзілік жиынтық мұнай өндіру 3,9 миллиард тоннаға дейін
артты. Мұнай өндірудің шыңы 2020 жыл болады деп болжам жасалып отыр, яғни
өндіру деңгейі жылына 4,06 миллиард тоннаға жетпек. Бұдан кейін оның
тұрақтану кезеңі болады деп жорамалдануда.
Қазақстан әлемдегі мұнай қоры дәлелденген 55 елдің ішінде 12 – ші
орынды иемденді. Республикамыз көмірсутек өнімінің стратегиялық қорын
иемденіп, әлемдік энергетикалық ресурстар нарығын құруда елеулі рөл
атқарады. Қазіргі уақытта республикамыздағы жалпы өнім көлеміндегі мұнай –
газ өнеркәсібінің үлесі 30% - ды құрап отыр. Мұнайдың Қазақстандағы
бастапқы және қалдықты қоры 2 млрд. тонна шамасында болса, еліміздің батыс
бөлігінде табылған мұнай қорларын қоса есептегенде оның көлемі 6
млрд.тоннадан асып отыр. Ел аумағында 70 мұнай кеніші әлі игерілу үстінде.
Ал зерттеу нәтижелері әлемдік экономикада сенсациялық құбылыс ретінде
танылған. Қашаған кенішіндегі болжамды мұнай қоры 7 млрд.баррельге
жететінін ескерсек, көрсеткіш бағанасы бірден 13 млрд.баррельге көтерілмек.
Соның нәтижесінде, Қазақстан әлемдік ірі мұнай алпауыттарының алғашқы
ондығынан орын алмақ. Қазақстан мұнайының бар қазынасы еліміздің батыс
бөлігіндегі бес облыстың қойнауынан табылады. Атап айтқанда, Атырау облысы
жалпы қордың 39,3% – ын иеленсе, Батыс Қазақстан облысы 10% – ын, Ақтөбе
облысы 8,2% – ын, Қызылорда облысы 15% – ын, ал Маңғыстау облысының қойнауы
Қазақстан мұнайының 27,5% – ын алып жатыр.

1. Теориялық бөлім
1.1. Мұнай мен газ: өндіріс және пайдалану
Мұнай мен газдың аралас қоспасы кеніштегі қайта өңдеу кешендерінің
біріне түсіп, газ бен мұнай ағымдарына бөліну процесстерін өтеді. Мұнай бен
газды бөлу (сепарациялау) қос сұйықты салқындату және гравитациялық тәсіл
арқылы жүзеге асырылады.
Кейбір ұңғымалардың өнімі сондай-ақ сынақ сепараторына жіберіледі.
Осындай үнемі бақылау мұнайгаз ұңғымаларының өндірістік көрсеткіштерін
өлшеу үшін және жұмыс қысымын анықтау үшін қажет. Осындай өлшемдер
инженерлерге кеніштегі өндіру көлемін жақсартуға мүмкіндік береді.
Барлық қайта өңдеу кешендеріне өндірістік процесстерді басқаратын
қазіргі заманғы жүйе орнатылған, ол операторларға жұмыс қондырғыларын
қадағалауға, ҚӨҚ-ның басқа кешендерімен ақпарат алмасып отыруға, газдың
таза ауаға кетуін және өрт бола қалған жағдайда бірден анықтау жүйелер
жұмысы кіретін барлық процесстерді басқаруға мүмкіндік береді. Онда
қандайма болмасын жағдайда тиімді іс-қимыл жасай алатын, апаттарды жоя
алатын қызметкерлер және өрт стансалары бар.
Мұнайдан бөлінген соң, газ бірнеше технологиялық фазалардан өтеді. Бұл
фазаларды жазбастан бұрын, газдың өзі жөнінде біраздап білгеніміз маңызды.
Істің мәнісі мынада: бөлінгеннен кейін газдың физикалық жағдайы оны тікелей
пайдалануға мүмкіндік бермейді, өйткені оның құрамында азғантай сұйықтар
бар, мысалы мұнай мен су, сондай-ақ ластанғыш заттар, атап айтқанда
токсикалық күкіртсутектері мен көмірқышқылы диоксиді, олар газдың алдын-ала
тазартылмай пайдалануға мүмкіндік бермейді. Мұндай газ қышқыл немесе
күкірті бар деп аталады. Қышқыл газ кері сорылып, компрессорлар арқылы
қысымның бірегей деңгейіне дейін келтіріледі, содан кейін ол тазартуға,
сатуға немесе қайтадан жер қабатына айдауға мүмкін болады. Сонымен қатар,
барлық өндірістік кешендерде буды қалпына келтіру компрессорлар жүйесі бар,
факельдегі жанып жатқан газдың көлемін барынша азайтуға мүмкіндік береді.
Өндіріліп жатқан қышқыл газдың бөлігі одан әрі қайта өңдеу мен тазарту
үшін бірден Орынбор қаласына жөнілтіледі. Өз кезегінде, Орынбордағы зауыт
тазартылған құрғақ газдың аз ғана бөлігін кері, Қарашығанаққа жібереді, ол
резерв ретінде пайдаланылады.
Орынборға жіберілетін қышқыл газдың басқа бір бөлігі құрғатылады.
Қышқыл газдың жалпы көлемінен 40 пайызға жуығы өте жоғары қысыммен жұмыс
жасайтын 3 ерекше турбиналық компрессорлар көмегімен қайтадан жер қабатына
айдалады. Газды қайта айдау жер қойнауындағы жоғары қысымды ұстап тұрады,
мұның өзі ҚӨҚ-на кеніштегі сұйық көмірсутектерін өндіруді жоғары деңгейге
жеткізуге мүмкіндік береді. Газдың қалған 10 пайызы күкірттен айыру
қондырғысында қайта өңделеді, мұнда қышқыл газдан күкіртсутектері мен басқа
да зиянды қоспалар шығарылады. Осы процесс кезінде үнемі отын газы
өндіріледі, ол жергілікті тұрғындардың және кеніштегі қажеттіліктеріне
жұмсалады. Күкіртен айырылған құрғақ газ турбиналық отын ретінде энергия
көзі мен тұрмыстық жылыту жүйелерінде бу қазандықтарында, және басқа да
өнеркәсіп мақсаттарында пайдаланылады.
Жоғарыда аталған технологиялық процесс кезінде күкіртің қандайма
болмасын өндірісінің немесе сақталуының толығымен жоқ екендігін атап өту
қажет. Газды күкірттен айыру процессі газды қайтадан айдау процессі кезінде
тепе-теңдікке келтіріледі, өйткені оның кезінде жер қабатына қышқыл газдың
пайдаланылмаған көлемдері мен технологиялық пайдалануға жатпайтын газ
айдалады. Бұл процесс өзімен тиімді экологиялық шешімді көрсетеді, мұнай
өндіру деңгейін көтереді, толығымен алғанда кәсіпорынның өндірістік
шығындарын азайтады.
1.2. Қабат қысымын сақтаудың мәні мен түрлері,
технологиясы
Нұсқа сыртынан су айдау. Бұл жағдайда қабатқа әсер ету нұсқа сыртында
орналасқан су айдау ұңғымалары арқылы жүргізіледі. Су айдау ұңғымаларының
сызығы мұнай өндіретін ұңғымаларында сулануды тез болдырмау үшін мұнай
нұсқасынан бірдей 300-800 метр қашықтық шамасында орналастырады.
Нұсқа сыртынан су айдаудың тиімді жақтары:
- мұнай қабатымен су айдау ұңғымаларының орналасу аймағы жақсы
гидродинамикалық байланыста болғанда;
- мұнай кенішінің ауданы салыстырмалы түрде кішкене , яғни кеніш
ауданының мұнайлылық нұсқасының периметріне қатынасы 1,5-1,75 км болғанда;
- коллекторлық құрылымы жақсы, қабат қалыңдығы және ауданы бойынша
бірдей қабат болғанда.
Бұл шарттар орындалғанда нұсқа сыртынан су айдау жүйесі мұнай қорын
толық өндіруге және қабаттың қозған орталық бөлігінен мұнайды ығыстырып
алуға мүмкіндік береді.
Нұсқа сыртынан су айдаудың тиімсіз жақтары мен кемшіліктері де бар:
- қабатқа айдалатын су мұнайлылық нұсқасымен су айдау ұңғымасының
сызықтарының сүзілу кедергілерін жеңіп өтуі қажет, ол үшін қосымша сорап
қондырғыларының қуатын арттыруымыз қажет, ол үшін мұнай өндіруге қосымша
энергия шығындау керек;
- су айдаудың аралығы қашықтаған сайын кенішке әсер ету процесі жәй
жүреді;
- қабаттың сырқы аумағына су айдау кезінде артық көлемде су
шығындалады.
Нұсқа аймағына су айдау. Кенішке әсер етуді жылдамдату үшін су айдау
ұңғымаларын мұнайлылық нұсқасына жақын етіп орналастырып немесе
мұнайлылықтың ішкі және сыртқы нұсқасының аралығына орналастыру керек.
Нұсқа аумағынан су айдау келесі жағдайларда қолданылады:
- қабаттың сыртқы ауданмен гидродинамикалық байланысы нашар болғанда;
- кеніш ауданы салыстырмалы түрде кіші болғанда;
- пайдалану процесінің қарқындылығы үшін, яғни су айдау сызығы мен
сұйық алу арасындағы сүзілу кедергісі олардың арасы жақындауы есебінен
азаяды.
Бірақ та жекелеген пайдалану ұңғымаларында сулану көбейіп кетеді.
Осыған қатысты кейбір ұңғымалардың мұнай бергіштігі жоғалып кетуі мүмкін,
ал ол процесті болдырмау үшін өте дәлдікпен зерттеп, есептеп қосымша
ұңғымалар бұрғылау қажет.
Энергетикалық көзқараспен қарастыратын болсақ нұсқа аумағынан су айдау
процесі экономикалық жағынан тиімді , бірақ сыртқы аймақпен жақсы
гидродинамикалық байланыс болатын болса айдалатын су шығыны көбейеді.
Нұсқа ішінен су айдау. Бұл жағдайда қабатқа әсер ету мұнайлылық
нұсқасының ішкі жағында орналасқан су айдау ұңғымалары арқылы жүргізіледі.
Бұл мұнай кенішіне әсер етудің ең тиімді әдістерінің бірі болып саналады
және мұнай қорын өндіру мерзімін қысқартады, бір жағынан мұнай өндіруді
жылдам өсіреді.
Нұсқа ішінен су айдау әдісі бірнеше түрге бөлінеді: су айдау
ұңғымаларының сызығы бойынша кенішті сақиналы түрде, сызықты түрде, орталық
қима қатары бойынша нұсқа аймағынан су айдауды есептей отырып бірнеше
көлденең қатар құру. Су айдау ұңғымаларының орналасу схемасы нақты
анықталған геологиялық шарттарға сәйкес, мұнай қорын өндіру мерзімінің
экономикалық тиімділігіне және қосымша қаржының көлеміне байланысты
анықталады. Су айдау ұңғымаларының сызығы қабат коллекторлары жақсы
орналасқан жерлерге және айдалған судың еш кедергісіз мұнай қабатқа жақсы
әсер ететіндей аймаққа орналастырады.
Энергетикалық жағынан қарайтын болсақ нұсқа ішінен су айдау жүйесі
нұсқа сыртынан немесе нұсқа аумағынан су айдау әдісіне қарағанда өте тиімді
және қабатқа айдалған су мұнайды ығыстыруға ғана жұмсалады. Бұл су айдау
әдістері қабат шекаралары анықталған және қабатқа сипаттама берілген кен
орындарында қолданылады.
Таңдап су айдау өндірістік-геофизикалық және гидродинамикалық зерттеу
мәліметтері мен бірқалыпты тор бойынша алаңның бөлшегін бұрғылағаннан кейін
су айдау ұңғымаларын таңдап алады. Ұңғыманың өнімділік коэффициенттері
бойынша , қабаттағы мұнай мен судың тұтқырлықтарының айырмашылықтарын және
әртектілік дәрежесін есепке алып пайдалану және су айдау ұңғымаларының
өзара қатынасын анықтайды. Бұл жүйеде су айдау ұңғымаларын өнімді қабаттың
геологиялық орналасу шартын толық зерттеп және оның жақын орналасқан өндіру
ұңғымасының түп аймағымен байланысын немесе мұнайды сумен ығыстыру
мүмкіндігі ең жоғары дәрежеде болатындай етіп өндіру ұңғымаларының арасына
бір қалыпсыз орналастырады. Игерудің бірінші сатысында кен орнының
геологиялық мәліметтері жеткіліксіз болғанда бұл әдісті қолдану тиімсіз.
Бұл әдіс келесі сатыларда яғни қабаттың орналасу ерекшеліктері
анықталғаннан кейін және әртекті қабаттарды игеруде қолданған тиімді
болады.
Алаңдап су айдау әдісі – кен орнын игеру қарқындылығын жоғарылатуды
қамтамасыз ету үшін және қабатқа әсер ету жүйесі ең тиімді болып саналады.
Мұнай өндіру және су айдау ұңғымалары алаңда дұрыс геометриялық тор
бойынша, бірқалыпты квадрат немесе үшбұрыш түрінде бес, жеті және тоғыз
нүктелі жүйе болып орналасады.
Су айдап қабат қысымын ұстаудың техникасы мен технологиясы бірнеше
түсініктемелер мен анықтамалардан тұрады, оларға: сұйық өндіру мен су айдау
көлеміні, қорды өндіру мерзімі және ұзақтығы, су айдау және мұнай өндіру
ұңғымаларының саны және мұндай сипаттамаларға қабатқа айдалатын судың
көлемі де жатады. Жасанды суарынды режимде, мұнай өндіру қабат қысымы
әсерінен жүргізілген кезде, яғни қабат қысымы қанығу қысымынан жоғары
болғанда, қабат жағдайына сәйкес өндірілетін сұйық көлемі қабатқа айдалатын
сұйық көлеміне тең болуы керек, сонымен қатар сұйықтың температурасымен
қысымына да сәйкес келуі керек.
Қабат қысымын ұстау жүйесін сумен қамтамасыз етудің негізгі қызметі –
қабатқа айдауға жарайтын керекті су көлемін өндіріп, оны су айдау
ұңғымаларына тарату және қабатқа айдау. Сумен қамтамасыз етудің нақты
жүйесін таңдау, алынған кен орны қандай сатыда игеріліп жатқанына
байланысты болады. Қазіргі уақытта қабат қысымын ұстауды кен орнын игеруге
берген кезден бастап қолдануға тырысады. Игерудің алғашқы сатысында мұнай
өндіру ұңғымалары таза сусыз өнім береді , ал бұл жағдайда үлкен көлемде
қабат суы керек. Кейіннен өндіру ұңғымаларының өнімі біртіндеп сулана
бастайды да ілеспе суды бөліп алуға немесе тұндырып алуға тура келеді.
Осыған байланысты су айдау жүйесін нақты кен орнын игеру шартына қатысты
орналастырамыз. Cумен қамтамасыз ету жүйесін жобалауда ұңғыма өнімінің
сулануының өсуін, суды алдын-ала бөліп алу қондырғысынан немесе мұнайды
дайындау қондырғысынан бөлінген суды және т.б. су көздерін есепке алып
қарастыру керек. Қоршаған ортаны және табиғатты қорғау шараларын сақтау
үшін, сумен қамтамасыз ету жүйесінде қандай жағдайда болмасын қабат қысымын
ұстау үшін қолданылатын суды 100% -ға дейін бөліп алуды қамтамасыз ету
керек. Бұл су айдау жүйесін қиындатады және бірнеше есе қымбаттатады,
себебі мұнай өнімінен суды бөліп алып оны дайындау керек және технологиялық
қондырғыларды, су құбырларын тозудан, шіруден сақтауымыз керек. Бірақ та,
мұнайды тұзсыздандыру және сусыздандыру үшін қолданылатын беттік активті
заттары бар ағынды сулардың мұнайды ығыстыру мүмкіндігі жоғары болғандықтан
қабаттың мұнай бергіштігін жоғарылату үшін қолдануымыз керек. Нақты сумен
қамтамасыз ету жүйесін таңдау , қабатқа айдалатын су көздеріне байланысты
болады, оларға:
- ашық су қоймалары( өзен, көл, теңіз),
- жер асты сулары,
- берілген кен орнының су қабаты,
- резервуарлар паркінен тұндырылып алынған сулар, суды бөліп алу
қондырғысынан алынған сулар және мұнайды дайындау қондырғысынан бөліп
алынған су көздері.

1.3. Қабат қысымы операторының құқығы мен міндеті
Қабат қысымын ұстап тұру жөніндегі оператор
3-разряд. Жұмыс сипаттамасы. 10 МПа (100 кгссм2) дейінгі қысым
кезінде жұмыс істейтін және тәулігіне 3600 м3 дейінгі көлемде су айдайтын
айдау ұңғымалары жабдығына қызмет көрсету. Конденсатты ылғал бөлгіштен
түсіру, айдау ұңғымалары сағалық жабдығының, ылғал бөлгіштің жарамдылығын
қадағалау және оларды жөндеуге қатысу. Таратып бөлу будкаларындағы батарея
байламдарының жарамдылық жай-күйін қадағалау. Магистральдік және жұмыс
труба құбырларын жүйелі аралап қарау, олардың жарамдылығы жай-күйін
қадағалау және жөндеуге қатысу. Ұңғымалардың қабылдауыштығын арттыру
жұмыстарына қатысу. Тіркеуші құралдардың көрсеткіштерін қадағалау және
көрсеткіштер есебін жүргізу. Труба құбырларын монтаждау және демонтаждау
жұмыстарына қатысу. Айдау ұңғымалары мен су арналарынан сынама алу. Қабатқа
жұмысшы агентті сіңірудің вахталық журналын жүргізу.
Білуге тиіс: жұмысталатын кен орнының сипаттамасы мен оны пайдалану
тәсілдерін; қабат қысымын ұстап түру әдістерін; айдау ұңғымаларының
магистральді су арналары жабдығын пайдалану ережесін мен нысанын; қабатқа
сіңірілетін судың, газ бен ауаның сапасына қойылатын негізгі талаптарды;
труба құбырларын қосу сызбасын; таратып бөлу батареяларының құрылымын;
бақылау-өлшеу аспаптарының (расходомерлердің, водомерлердің, манометрлер
мен т.б.) құрылымыммен нысаны туралы негізгі деректерді.
Қабат қысымын ұстап тұру жөніндегі оператор
4-разряд. Жұмыс сипаттамасы. 10 МПа-ден 12,5 МПа-дейін және одан
жоғары (100-125 кгссм2) қысым кезінде жұмыс істейтін және тәулігіне 3600
м3-тан 7200 м3дейінгі көлемде су айдайтын айдау ұңғымалары жабдығына
қызмет көрсету. Ұңғымалардың қабылдауыштығын қалпына келтіру және ұстап
тұру жұмыстарын жүргізуге қатысу. Қабатқа жұмысшы агентті берілуін реттеу.
Айдау ұңғымаларының жердегі жабдығын монтаждауға, демонтаждауға және
жөндеуге қатысу. Айдау ұңғымаларының, таратып бөлу құрылғыларының режимін
белгілеу жұмыстарына қатысу. Қорғау автоматикасы мен таратып бөлу
пункттеріндегі бақылау-өлшеу аспаптарының ұсақ ақауларын жою.
Білуге тиіс: мұнай мен газ, газ конденсатын өндірудің технологиялық
процесін, айдау ұңғымаларын зерттеудің негізгі әдістерін; құбырларды
қосудың бөлшектік сызбасын; айдау ұңғымалары мен қолданылатын бақылау-өлшеу
аспаптарының құрылымын, нысанын, пайдалану ережесін.
Қабат қысымын ұстап тұру жөніндегі оператор
5-разряд. Жұмыс сипаттамасы. 12,5 МПа (125 кгссм2) қысым кезінде
жұмыс істейтін және тәулігіне 7200 м3жоғары көлемде су айдайтын айдау
ұңғымалары жабдығына қызмет көрсету. Ұңғымалардың қабылдауыштығын қалпына
келтіру және ұстап тұру жұмыстарын жүргізу. Айдауды есептеу пункттерінде
бақылау-өлшеу және баптау жұмыстарын орындау. Труба құбырларын қорғау
құралдары мен ұңғыманы коррозиядан қорғау жабдығының жұмысын бақылау. Айдау
ұңғымаларын күрделі және ағымдық жөндеуге дайындау жұмыстарына қатысу.
Айдау ұңғымаларын жөндеуден қабылдап алу және оларды игеру, пайдалануға
қосу. Автоматика, телемеханика және бақылау-өлшеу аспаптарының жұмысын
бақылау. Вахта журналын және жұмысшы агентті сіңіру есебінің алғашқы
құжаттамасын жүргізу. Вахта жұмысына басшылық ету.
Білуге тиіс: жұмысталатын кен орнының сипаттамасын; мұнай шөгіндісіне
әсер ету жүйелерін; жердің бетіндегі және астындағы жабдықтардың нысанын,
құрылымын; насос стансасының, таратып бөлу құрылғысының, айдау ұңғымасының
байламы сызбасын; айдау ұңғымасын ағымдық және күрделі жөндеу түрлерін;
ұңғыманың қабылдауыштығын көбейту, айдау ұңғымаларын игеру және зерттеу
әдістерін; автоматика, телемеханик, бағдарламалық құрылғылары жүйелерінің
нысанын, құрылымын, пайдалану ережесін.

2.Практикалық бөлім. Теңіз кен орны
2.1. Кен орныныңжалпымағлұматтары
Әкімшілік жағынан алғанда Теңіз кен орны Қазақстан Республикасы-ның
Атырау облысындағы Жылыой ауданында орналасқан.
Географиялық жығынан кен орын Каспий маңы бассейнінің оңтүстік – шығыс
бөлігінде орналасқан. Осы аймақтағы барланған мұнай қорының не-гізгі бөлігі
басейіннің перефериясы бойынша полеозой қимасының тұз асты бөлігіне кіреді.
Бұл жерде Теңіз кен орнынан басқа тұз асты қабатына жата-тын бірнеше мұнай,
газ және конденсат кен орындары бар. Оларға Қарашы-ғанақ, солтүстіктегі
Оренбург, Кеңқияқ және солтүстік-батыстағы Жаңажол, батыстағы Астрахань
сияқты кен орындары және жақында ашылған Каспий теңізі шельфінің солтүстік-
шығыс бөлігінде орналасқан Қашаған кен орны жатады.

1.1-сурет Теңіз кен орнының шолу картасы
Теңіз кен орны диаметрі 500 км болатын ірі шеңбер тәрізді карбонатты
құрылым кешенінің бөлігі болып табылады және бұл құрылымға Королев,
Каратон, Тәжғали, Пустынная және Қашаған кен орындары кіреді.
Рельефтің орташа абсолюттік белгілері минус 25 м құрайды.
Шөл далаға лайықты, территория өсімдіктері кедей және тікенекті.
Жантақ, жусан көп тараған әр жерде қамыста кездеседі. Өсімдік әлемінің
кедейлігіне тәуелді жануар әлемі де аса байлығымен ерекшеленбейді,
жануарлар әлемінің басым ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.