Дипломатиялық аппаратты жетілдіру

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан Мемлекеттік Университеті

«Құқықтық пәндер» кафедрасы

«МҚТ» пәнінен

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:

«Құқықтағы жеңілдіктер, иммунитеттер және артықшылықтар»

Орындаған: топ студенті

Тексерген: оқытушы

Орал, 2012ж.
1-тарау. Артықшылықтар мен имунитеттер

1. 1. Дипломаттардың артықшылықтары, имунитеттері

Кең мағынадағы дипломатия ұғымы - бұл халықаралық құқық субъектілерінің өкідділіктер жөніндегі, бейбітшілік және бейбіт қатар өмір сүру жөніндегі, халықаралық қатынас қатысушылардың құқуқтарымен мүдделерін бейбіт жолмен қорғау жөніндегі ресми қызмет. Дипломатия - бұл халықаралық құқықта рұқсат етілетін арнайы дипломатиялық шаралар, әдістермен тәсілдер көмегімен мемлекеттің сыртқы саясатын жүзеге асырудың бір құралы болып табылады.

Тар мағынада дипломатия ұғымы ұғымы - бұл келіссөздер жүргізу мен шарттар, келісімдер жасау шеберлігі. Осындай шеберліктің қоғамның даму заңдылықтарын білуге, халықаралық қатынас тарихын, жеке елдер тарихын, халықаралық құқықты, жеке елдердің конституциялық құқықтарын, шет тілдерді зерттеп - білуге негізделетілін айту керек.

Адамзат қоғамының даму тарихында мемлекеттердің сыртқы саясат мәселерінде оның маңызды құралының бірі - дипломатия әрқашан бірінші орында келеді. Бір - бірімен жанжалдасып қалған мемлекеттердің, тұтастай халықтардың тағдыры осындай мәселелердің тиімді шешілуіне тікелей тәуелді болады.

Барлық мемлекеттердегі орталық және шетелдердегі орган түріндегі дипломатиялық аппараттарды (Сыртқы істер министрлігі, елшіліктер, миссиялар, консулдықтар ) дипломатиялық қызметтердің негізгі жетекшісі және орындаушысы ретінде айтуға болады, оларда арнайы жасақталған және дайындалған дипломатиялық кадрлар тұрақты жұмыс істейді. Мұндай кадрлардың жұмыс жүйесі мемлекеттің дипломатиялық қызметін құрайды және ол мемлекеттік қызметтің маңызды бөлігі болып табылады. Дипломатиялық аппарат - бұл мемлекеттік аппараттың бір бөлігі, оның қызметінің бағыты мен мазмұны мемлекттің әлеуметтік - экономикалық, саяси құрылымымен айқындалады.

Дипломатиялық аппаратты жетілдіру, дипломатиялық кадрларды іріктеу мен дайындауды жақсарту, дипломатияның ең озақ тәжірибелерін зерттеу және пайдалану, оның ғылыми негіздерін дайындау және дамыту - халықаралық мәселелерді бейбіт жолдармен шешу үшін және бейбітшілікпен бейбіт қатар өмір сүру саясатын нығайту үшін дипломатияны қолдануға мүдделі барлық мемлекеттердің алдына қойған маңызды міндеттері болып табылады.

Дипломатиялық қызмет нормативтік қамтамасыз етуге, халықаралық құқықтың басқа субъектілеріне қатысты олардың жүзеге асу тәртіптеріне жұқтаж болуда. Көптеген ғасырлар бойы осы құқықтың нормалар реттеу заты бойынша салыстырмалы түрде тұрақты және дербес саланы жасап шығарды. Қазіргі таңдағы дипломатиялық құқық халықаралық құқық салалардың ішіндегі анағұрлым жүйеленген және үдемелі дамыған салалардың бірі. Дипломатиялық құқық - бұл құқықтың байырғы салаларының бірі. Ол ең алдымен елшілік құқық ретінде пайда болып, дамыған еді. XX ғасырдың басына қарай елшілік құқық дипломатиялық құқыққа айналды.

Дипломатиялық құқық - бұл халықаралық қатынасқа қатысушы халықаралық құқық субъектілерінің еркін білдіретін қағидалар мен нормалардың халықаралық құқық субъектілерінің келісім және қамтамасыз ету нәтижелерінде бекітетін жиынтығы; бейбітшілік пен бейбіт қатар өмір сүруді қолдау және нығайту мақсатындағы ресми органдарының жағдайы мен қызметін ( функциялары мен мәртебесін ) реттейді.

Шарт және салт-дәстүр дипломатиялық құқықтың негізгі қайнар көздері болып табылады. 1961 жылы дипломатиялық қатынас туралы Вена Конвенциясы дипломатиялық қызмет саласындағы негізгі қайнар көздің бірі. Сонымен қатар, дипломатиялық құқық мемлекеттердің арнайы миссияларының қызметін, сондай-ақ халықаралық конференциялардағы өкілдіктердің құқықтық мәртебесін реттейді. Ол, ең алдымен 1969 ж. арнайы миссиялар тұралы Конвенция, мемлекеттер өкілдіктерінің әмбебап сипаттағы халықаралық ұйымдармен қатынастары туралы 1975 жылғы Вена Конвенциясы.

Шетел мемлекеттерінің тәжірибелерін ескере отырып, Қазақстан дипломатиялық және консулдық қызметтерді ұйымдастру жөнінде өз заңдарын қабылдауда, сыртқы саяси ведомство - Сыртқы істер министірлігінің жұмысын жетілдіруде, консулдық заңдастыру туралы арнайы нұсқаулық материалдарын жасауда; Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетел адамдардың және азаматтағы жоқ адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне қатысты құжаттарды Сыртқы істер министрлігінің мекемелері арқылы сұрату тәртібі туралы; Қазақстан азаматтарын шетелдерде есепке алу және тіркеу туралы; Қазақстан азаматтарының шетелде тұрғылықты тұруларына рұқсат беруді рәсімдеу туралы және тағы басқа жөнінде арнайы нұсқаулық материалдар дайындайды.

Қазақстан Республикасындағы дипломатиялық қызмет Ұлттық заңдарға және халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылатын мемлекеттік органдарға азаматтардың кәсіби қызметі. Біздің мемлекетіміздегі дипломатиялық лауазымға тағайындау тәртібі халықаралық стандарттарға сай. Мәселен, дипломатиялық қызметке жоғары білімі бар, шет тілдерін білетін, өзіне жүктелген міндеттерді орындау үшін тиісті қабілеттері бар азаматтар тағайындалады. Біздің ойымызша, жақын болашақта, біз арнайы жоғары білім және мемлекеттік тілді білу сияқты талаптарды да қоса айтатын боламыз. Мұндай өзгерістердің болуы уақыт талабы. Сыртқы істер министрін тағайындау тәртібі, дипломатиялық қызметті өткеру және тоқтату ерекшеліктері, дипломатиялық қызмет қызметкерлерін қамтамасыз ету, кепілдік беру және өтемақылар, құқықтар мен міндеттер көлемі, жауапкершілігі мемлекеттік қызметтің осы бөліміне ерекше жағдайда қамтамасыз етеді.

Біздің мемлекетіміздің дипломатиялық және консулдық қатынастарын шетел мемлекеттеріндегі өкілдіктер мен халықаралық ұйымдардағы өкілдіктер қамтамаcыз етеді; Қазақстанның БҰҰ қызметіне қатынасуы, мемлекет мүддесін сыртқы саясаттағы түрлі мәселелерінде қамтамасыз етеді. Дипломатиялық құралдар мен тәсілдер арқылы мемлекеттің халықаралық бейбітшілікті, ұжымдық және аймақтық қауыпсіздікті қамтамасыз етудегі әрекеттерін жүзеге асырады.

Елшілік және миссия - бұл дипломатиялық өкілдіктің екі түрі. Қазіргі таңда дипломатиялық өкілдіктер деңгейін елшілік деңгейіне дейін жоғарылату үрдісі нығайып келеді. Жеке мемлекеттер арасындағы қатынастар тығыз, әрі достық сипатта бола бастағанда дипломатиялық өкілдіктер бір деңгейден екінші деңгейге қарай қайта құрылады. Мұндай жағдайларда, тиісті елдердің үкіметтері халықаралық қатынастардың сапалы екендігін білдіру үшін өздерінің дипломатиялық өкілдіктерінің деңгейін жоғарылатуға және оларды миссиядан елшілікке айналдыруды, ал уәкілдерді елшілер дәрежесіне көтеруге шешім қабылдайды.

А. В Мальконың пікірі бойынша, құқықтық иммуниттер дегеніміз аса маңызды жеңілдіктер мен артықшылықтар, олар тікелей халықаралық құқық бекіткен нормалардан босатылу болып табылады. Сонымен қатар белгілі бір міндеттемелер мен жауапкершіліктерден құтылу.

И. П. Блищенко, В. Н. Дурденевский Ресей авторлары «иммунитет» терминіне «дипломатқа немесе консулға ұсынылған жеңілдіктер, мемлекет ұысынған құқықтар мен игіліктер, олар шетелдік өкілдердің жұмысын жеңілдетеді.

Ю. М. Колосов және В. И. Кузнецовтардың пайымдауынша, дипломатиялық корпустың қызметкерлері арнайы иммунитеттер, жеңілдіктері, игіліктер, артықшылықтармен пайдаланылады, олар қарапайым азаматтар мен шетелдіктерге берілмейді.

Қазақстанның атақты ғалымы, халықаралық құқық профессоры М. А. Сарсембаев иммунитеттер мен артықшылықтар бұл тәуелсіз мемлекеттің дип. өкілге берген жеңілдіктер деп түсіндіреді.

Жалпы ҚР -да дипломатиялық қызметкерді және дипломатиялық қызметкер жанұясы республикалық бюджет тарапынан қаржылық қамтамасыз етіледі. Дипломатиялық қызметкер арнайы көлікпен, қызметкерлік мекемемен, байланыс құралдарымен және т. с. мүліктермен қамтамасыз етіледі. Дипломатиялық қызметкерлердің материалдық және әлеуметтік қамтамасыз ету дипломатиялық қызметінің қиындығы мен шетел мемлекетінің ерекшелігіне де байланысты қамтамасыз етіледі. Шетелде дип. қызметкердің жанұясында бір адам қаза тапса немесе дүниеге бала келіп жатса, адам ауырып қалса, онда ҚР заңнамасына сәйкес қаржы бөлінеді, оны алуға олар толық құқылы болып табылады. Сонымен қатар, Республикалық бюджет тарапынан кепілденген белгілі бір көлемдегі кепілденген медициналық көмекпен қамтамасыз етіледі. ҚР Үкіметі бекіткен норма бойынша шетел мемлекетіндегі дипломатиялық қызмет қызметкері жанұясымен қоса тұрғын үймен қамтамасыз етіледі. Дипломатиялық қызмет қызметкерінің балалары жалпы орта білімді республикалық бюджет тарапынан қамтамасыз етіледі. Сонымен қатар, шетелде жұмыс атқаратын дип. қызметкер және оның жанұясы республикалық бюджет тарапынан медициналық кепілдемемен қамтамасыз етілуге жатқызылады.

Дипломатилық қызметкер персоналына жыл сайын төленетін отыз күндік демалыс беріледі.

Шетелдегі ҚР дип. персоналдың артықшылықтар мен иммунитеттері Вена Конвенциясына (1961 жыл, 18 сәуір), ҚР дипломатиялық қызмет туралы заңына сәйкес жүзеге асырылады. ҚР-да дипломатиялық қызметкерлер дипломаттың артықшылықтары мен иммунитеттерімен жұмысқа түскен соң бірден игере бастайды.

Дипломатилық иммунитеттердің қайнар көздері болып халықаралық құқық нормалары, регламенттер, конференциялар мен мекемелер бекіткен қаулылар табылады. ҚР дипл. персоналының иммунитеттері мен артықшылықтары арнайы дипломатиялық паспорттармен дәлелденеді. Дип. қызметкерлер аса қорғалады, олар штелде өз қызметттерін атқарып жүргенде жандарында арнайы күзетші азаматтар болады. Дип. қызметкер қолсұқпайтын жеке тұлға болып табылады. ҚР-да оның құқықтық негізін Вена Конвенциясынан басқа ҚР Конституциясы, Қылмысты-процессуалды кодекс негіздері болып табылады. Шетелде ҚР дип. қызметкері қылмыс жасаған жағдайда, ол заңға тартылады.

1. 2. Консулдық артықшылықтар мен иммунитеттер

Консулдық құқық - консулдық мекемелердің және олардың қызметкерінің қызметін реттейтін, олардың мәртебесін, атқарымдарын, құқықтары мен міндеттерін айқындайтын ұлттық және халықарлық құқықтық нормалардың жиынтығы. Ол консулдардың құқықтық жағдайын, олардың құрылу рәсімі мен қызмет ету режимін ретке келтіреді, консулдар мен басқа да лауазымды қызметкерлерді тағайындау ретін тәртіптейді, олардың міндеттерінің тізбесін, оларға берілетін артықшылықтардың, жеңілдіктер мен иммунитеттердің ауқымын айқындайды. Консулдық құқық сонымен қатар консулдық мекемелерін өкіл еткен мемлекеттердің оларды басқару жөніндегі құқықтары мен міндеттерін, тиісті мемлекеттердің азаматтығы бар заңи және жеке тұлғаларының осындай мемлекеттермен өзара қарым-қатынасындағы құқықтары мен міндеттерін белгілейді. Консулдық құқықтың негізгі бастау көздері - 1911 жылғы Консулдық функциялар туралы Каракас конвенциясы, 1928 жылғы Консулдық шенеуніктер туралы Гаага конвенциясы және 1963 жылғы Консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясы. Аталмыш көп жақты халықаралық шарттардың бастапқы ережелері екі жақты келісімдерде (консулдық конференцияларда) және ұлттық нормативтік актілерде пысықталып, нақтыланады.

Консулдық өкілдіктердің консулдық орналасқан мемлекеттегі қызметтеріне байналысты пайдаланатын барлық жеңілдіктері мен артықшылықтарының жиынтыңын консулдық артықшылықтар мен иммунитеттер деп айтады.

Консулдық құқықта берілетін жіңілдіктер өкілдің өз отандастарын қорғаған кезде жергілікті билік тарапынан қысым көрсетпеуі үшін қызметтерін жеңілдетеді. Көпішлік мойындаған халықаралық салт-дәстүрлер мен консулдық конвенециялар ережелеріне сәйкес, мемлекеттер консулдық қызметтің лауазымды тұлғаларына белгілі бір артықшылықтар мен иммунитеттер береді.

Консулдың жеке басының артықшылықтары мен иммунитеттері. Консулдық конвенциялар мен ұлттық заңдарда консулды аса ауыр қылмыс жасаған жағдайлардан басқа, алдын ала қамау тәртібінеде ұстауға болмайды деп белгіленген. Консулды әкімшілік тәртіпте де ұстауға болмайды. Консулды аса ауыр қылмыс жасады деп ұстау оның экзекватурасынан айырумен байланысты болады.

Консулдық конвенциялар мен көптеген мемлекеттер іс-тәжірибесін саралап көргенде байқалғандай, консулдық иммунитеттің көп жағдайларда дипломатиялық иммунитетпен сәйкес келетінін атап айту керек.

Жеңілдіктер - қоғамдағы кейбір әлеуметтік топтардың, жеке азаматтардың көпшілікке арналған заңды міндеттердің кейбіреуінен ішінара босатылуы, не оларға мемлекет тарапынан түрлі артықшылықтардың берілуі. Көпшілікке арналған заңды міндеттердің кейбіреуінен ішінара босатылуы азаматтардың лауазымдық қызметіне, істейтін жұмыстарының кәсіптік ерекшелігіне, кейбір заң актілері мен үкімет қаулыларымен берілген артықшылықтарға байланысты болуы мүмкін. Мысалы, әскери, ағарту, ішкі істер саласы қызметкерлеріне берілетін жеңілдіктер осыған жатады. Тұрған жерінің табиғат жағдайларына, істейтін қызметінің кәсіптік ерекшеліктеріне байланысты жеңілдіктер беру азаматтардың еңбекақысына үстеме ақы қосу немесе кейбір тұрмыстық-коммуналдық өтемдерден босату арқылы жүргізіледі. Көп балалы отбасылар үшін егер еңбекақы мөлшері әр адамға есептегенде тиісті мөлшерден аз болған уақытта қосымша жәрдемақы тағайындалады. Істейтін қызметінің кәсіптік ерекшеліктері ескерілген кезде ол үшін кезекті еңбек демалысының мерзімі ұзартылуы, арнайы сауықтыру орындарына жолдама берілуі, зейнеткерлікке ерте шығатын жас мөлшері белгіленуі мүмкін. Жеңілдіктер уақытша және тұрақты болып бөлінеді. Жеңілдіктер беру мен оны тоқтату жергілікті басқару органдарының шешімімен үкімет қаулылары мен заң актілеріне сәйкес жүзеге асырылады. Жеңілдіктер беру арқылы мемлекет азаматтардың әлеуметтік тұрмыстық жағдайларына көңіл бөліп, оны үнемі жақсартып отырады. [1] [2]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.