Ипотекалық несиелеудIң теориялық негIздерI

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 106 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе

I тарау. Ипотекалық несиелеудiң теориялық негiздерi.

1. 1. Ипотеканың мәнi және маңызы.

1. 2. Ипотекалық несиелеудiң модельдерi.

1. 3. Ипотекалық несиелеудiң шетелдiк тәжiрибесi.

2 тарау. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің дамуын талдау (ҚИК мысал ретінде) .

2. 1. Ипотеканы алу шарттары, өтеу тәртібі.

2. 2. Екiншi деңгейдегi банктердiң ипотекалық операцияларын талдау.

3 тарау. Қазақстан Республикасының ипотекалық банктерінің даму перспективалары.

3. 1. ҚР тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (ҚР Президентінің 11. 06. 2004 ж. №1388 жарлығы) .

3. 2. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық банктердiң даму перспективалары.

3. 3. Ипотекалық несиелендiру механизмi тұрғын үй саясатының құрушы бөлiгi ретiнде.

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кiрiспе

Ипотекалық несиелеу - банктiк iс-әрекеттiң ең перспективалық бағыттарының бiрi. Қазақстанда ипотекалық несиелеу жүйесiн құру кайлы мәселе бiраз уақыттан берi талқылануда. Бұл саладағы алғашқы қадамдар 90 жылдардың басында жасалған. Бұл мақсатта арнайы мемлекеттiк қор құрылған, бiрақ ол сол күйi жұмыс iстемей-ақ жабылып қалған. Басты мәселе Үкiметте ақшаның жоқтығы, дегенмен бұл тек нәтиже, ал мәселе бұдан да терең. Үкiметте, дәлiрек айтқанда қығығушылық танытқан ведомостваларда ипотекалық несиелендiру жүйесiн құру үшiн не iстеу қажеттiгi жөнiнде және бұл жүйенiң жалпы неге қажет екендiгi туралы нақты көзқарасы болған жоқ.

Бүгiнде тұрғын үй жағдайын қарастыра отырып бiз өз азаматтарымызды тұрғын үймен қамту мәселелесін қозғап қоямыз. Өзiне тұрғын үй алу - әрбiр отбасының бiрiншi кезектi қажеттiлiгi. Бұл қажеттiлiктi қанағаттандырмай, қоғамның ешбiр әлеуметтiк басымдықтар туралы айтудың қажетi жоқ.

Осыдан барып азаматтардың қажеттi деңгейдегi үй алу жөнiндегi конституциялық құқықтарын iске асыру маңызды әлеуметтiк - саяси және экономикалық мәселе ретiнде қарастырылады. Бұл мәселенің шешiмiн таңдаудан тұрғын үй құрылысының жалпы қарқыны мен масштабы, адамдардың нақты тұрмыс жағдайы, олардың моральдық және физикалық сезiмi өзгередi.

Елімізде соңғы жылдары тұрғын үй сатып алу мақсатымен ипотекалық несие алған азаматтардың саны күрт ұлғайды. «Ипотека» сөзі халыққа кеңінен танымал болды. Әрі ол көптеген адамдарға тіршілік жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді. Ипотека туралы халықтың негізгі бөлігінде белгілі бір ұғым, түсінік қалыптасқан несиенің қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді, шетел валютасында және теңге түрінде болатынын, сондай-ақ өзгермейтін немесе еркін айналымдағы сыйақы мөлшерлері барын жұрт жақсы біледі.

Қазақстан Үкіметі мен Ұлттық Банк ипотеканы экономикалық саясаттың маңызды өзекті салаларының бірі деп қарастырылады. Елдегі экономикалық жағдай өзгеріп жатқанда, халық мүддесін қорғау міндетіне аса мән беріледі. Азаматтар үшін ең тиімді саналатын ипотека механизімін жандандыруға теңгемен берілетін, сыйақысының көлемі еркін болатын ипотеканы дамыту алға қойылып отыр. Үкіметтің ипотекалық несие беру жүйесін, яғни теңгемен ипотекалық несие беру бағдарламасын жүзеге асыру үшін «Қазақстан ипотекалық компаниясы» құрылған еді.

Ипотекалық несие - жер меншігін қоса алғандағы жылжымайтын мүлік кепілдігімен берілетін қазіргі экономикадағы ең көп тараған несие түрі.

Халықтың басым көпшілігі өз табысын теңгемен, яғни шетел валютасының бағамына шағып есептегендегі мөлшермен алып отырады. Сондықтан, халықтың көпшілігі үшін несиені шетел валютасында өтеу барлық уақытта тиімді бола алмайды. Осы жерде атап өтетін бір жайт, валюталық несиелердің екі түрі бар. Бірінші түрі - шетел валютасымен берілген несие. Екіншісі - теңгемен берілген, бірақ шетел валютасының бағамы бойынша индексацияланған несие. Әдетте, банк қарызы шартында бұл «теңге бағамының өзгеріс коэффициентіне индексацияланған» деп беріледі, басқа да редакциялары болуы мүмкін. Бұл несиенің теңгемен өтелетініне қарамастан, ай сайын шетел валюта бағамына орай, несие қайта есептелініп отырады. Былайша айтқанда, бюджет үшін бұл несиенің кәдімгі валюталық несиеден еш бір айырмашылығы жоқ.

Қазақстан ипотекалық компаниасының бағдарламасы бойынша, еркін сыйақы мөлшері инфляция индексіне негізделген. Үкімет пен Ұлттық банктің болжамдарына сәйкес, орташа мерзімді басымдылықтарда 2005жылы инфляция индексі көрсеткішінің 3-5 %-ға дейін кемуі күтілуде. Яғни, несие сыйақы мөлшерінің кемуі жоспарлануда. Бірақ сол уақыт ішінде АҚШ долларына деген теңгенің бағамының өсуі мүмкін, ал бұл несие бойынша төленетін ақшаның сәйкесті соммаға көбеюін білдіреді. Енді, валютамен және теңгемен берілетін несиені өтеу жолдарын қарастырып көрейік.

Валюталық несиені теңгемен алған жағдайда (яғни, шетел валютасында индексацияланған несиені), негізгі несие сомасы үнемі валюта сомасы үнемі валюта бағамына байланысты өзгеріп отырады. Мәселен, сіз бүгін 1 млн. теңге қарызсыз, ал бір айдан кейін қарызыңыз - 1млн. 5 000 теңгеге жетеді. Сыйақы мөлшері белгілі болса да, негізгі қарыз өсіп отырғандықтан, теңгемен төленетін төлемдер мөлшері автоматты түрде өседі. Бұл орынды да, өйткені 1 млн. 5 000 теңгеге сыйақы есептеу бір басқа.

Қазақстан ипотекалық компарациясының бағдарламасы бойынша теңгемен берілетін несие (яғни, индекацияланбаған несие) негізгі қарыз сомасының өзгеруіне мүлдем жол бермейді. Бұл жағдайдағы негізгі фактор - сыйақы көлемінің мөлшері. Инфляция индексінің кемуі кезінде мөлшер сәйкесті түрде кемиді. Әрине, бұл несие бойынша төленетін төлемдер мөлшерінің азаюына себепші болады. Мұны оңай есептеп шығуға болады. Мәселен, 1 млн. теңге несие алсаңыз, оның мөлшерлемесі жылына 1 % кемитін болса, оны өтеу оңайырақ тиеді, өйткені, негізгі қарыздың сомасы өзгермейді.

Қазіргі кезде еркін несиелер сыйақысы әрбір 6 ай сайын қайта қарастыру мерзімін 1 жылға, кейін 2 жылға дейін ұзарту жоспарда тұр. Бұл несие алушылардың сенімін арттыруы тиіс. Бұдан басқа, несие алушыларды инфляция индексінің біршама өсуінен қорғау үшін 4, 5 % көлеміндегі сыйақы мөлшерінің жоғарғы шегін белгілеу механизімі қарастырылған. Бұл нақты түрде - максимальді болуы мүмкін сыйақы мөлшерінің жоғарғы шегін білдіретін дәліз. Егер кенеттен инфляция күрт көтеріліп кеткен жағдайда, онда келесі жарты жылда сыйақы белгіленген дәліздің жоғарғы планкасы бойынша есептелінеді. Мәселен, инфляция индексі 7 % көбейді және мөлшерлемені қайта қарастыру мерзімі келіп қалды. Бірақ, несие мөлшерлемесін 7 %-ға емес, 4, 5 %-ға көбейеді «карантин» кезеңі аяқталысымен несие мөлшерлемесі бұрынғы тәртіппен есептелініп отырады.

Нарықтық қатынастарға өтпес бұрын елдiң тұрғын үй қорын толтырудың негiзгi көздерi болып мемлекеттiк тұрғын үй құрылысы табылады, ал кооперативтiк және жеке дара құрылыстар көмекшi рольдi атқарды. Құрылысты және халықты тұрғын үймен қамтамасыз етудi бюджет қаржыландырмаған жағдайда, қаражаттың негiзгi көздерi ретiнде халықтың жеке қаржылары және банктiк несиелер жүредi.

Тұрғын үй құрылысын қаржыландыру көздерiнiң жетiспеушiлiгi жағдайында тұрғын үйге деген қажеттiлiк өсiп отырады. Ал мұндай жағдайда халықтың ұзақ мерзiмдi несиелерге деген объективтi қажеттiлiгi туындайды. Мiне осы талаптардың барлығына ипотекалық несие сай келедi. Көптеген шет мемлекеттердiң тәжiрибесi көрсетiп отырғандай ипотека дұрыс ұйымдастырылса, өз кезегiнде ол өзiн-өзi қаржыландыру жүйесiне бiрте-бiрте бейiмделедi.

Дипломдық жұмыстың теориялық және методикалық негiзi ипотекалық несиелеу саласындағы отандық және шетелдiк мамандардың мәліметтері негізінде жинақталған. Жұмыстың эмпирикалық негiзiн статистикалық мәлiметтер, Қазақстанның мерзiмдi басылымдары, әрекеттегi заңдар және басқа да нормативтi-құқықтық құжаттар құрайды.

Дипломдық жұмыс кiрiспе, үш тараудан, қорытынды және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Дипломдық жұмыстың бірінші тарауында ипотекалық несиелеудің теориялық негіздері, қатысушылары, атқаратын функциялары, екінші денгейдегі банктермен өз қаражатының есебінен берілген ипотекалық несиелерді салыстырмалы талдау қорытындылар, ҰБ талаптары бойынша несиенi рәсiмдеу және беру үшiн қарыз алушының ұсынатын құжаттарының тiзiмi, «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» АҚ құрылу тарихы және баға белгiлемесiнiң мөлшерлемесi, модельдерi, ипотекалық банктер несие беру үшiн қаражаттарды депозит тарту арқылы қажеттi облигация шығару жолдары және шетел тәжiрибелері қарастырылған.

Екінші тарауда ипотеканы алу шарттары, өтеу тәртіптері, несиенің минималды, максималды сомалары көрсетілген. Екінші денгейдегі банктер мен ипотекалық компаниялар үшін өз несиелік тәукелдерін азайту ипотекалық несиелеудің мерзімінің ұзаруы мен бастапқы жарнасын азайту қажеттілігі несиелердің тәуекелдерін азайтусыз мүмкін емес еместігі айқындалған. Ипотекалық несиенің пайыздық ставкасының өтеу тәртіптерінің графигі ұсынылған.

Екінші деңгейдегі банктердің ипотекалық операцияларының талдаулары, банктердiң құрылыс және тұрғын үй сатып алуға (ипотекалық несиелеу) берген несиелерi және олардың сыйақы ставкалары мен ипотекалық несиелеудің схемасымен таныс боласыздар.

Үшінші тарауда Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудiң даму перспективалары және ҚР тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы мен ипотекалық несиелеу механизмi тұрғын үй саясатының құраулы бөлiгi ретiнде қарастырылды.

Жылжымайтын мүлiктi сатудан түсетiн кiрiске салық салу қағидалары, ең басты мәселесiнiң бiрi болып ипотекалық несие беру мен қызмет көрсетудi стандарттау, қарыз алушының төлем қабiлетiн бағалаудың ережесiн бекiту, сонымен қатар қаржы тарту үшiн қаржы құралдарын анықтау табылады.

Ұсынылып отырған жұмыстың құрылымы теориялық, методикалық және тәжірибиелік мәселелерді ұштастыруға мүмкіндiк береді.

I тарау. Ипотекалық несиелеудiң теориялық негiздерi.

1. 1. Ипотеканың мәнi және маңызы.

Ипотека - бұл жылжымайтын мүлiктiң (жер, үй және өндiрiс ғимараттары) кепiлiн бiлдiредi.

«Ипотека» терминi алғаш рет б. э. д VI ғ. басында Грекияда пайда болған және сол кездiң өзiнде қарыз берушiнiң алдындағы қарыз алушының жауапкершiлiгiн белгiлi бiр жер иелiктерiмен қамтамасыз етумен байланысты болған.

Әлемдiк тәжiрибеде кеңiнен қолданылатын, бiрақ бiздiң тәжiрибемiзде бiрқатар тежеушi факторлардың болуына байланысты дамуы кешiгiп жатқан несиенi қамтамасыз етудiң дәстүрлi емес формасы - ипотека болып табылады.

Бiрiншiден, ипотекалық несие - бұл қатаң түрде анықталған кепiлге берiлетiн ссуда. Қарызды қайтармаған жағдайда жылжымайтын мүлiк сатылады және одан түскен түсiм кредитордың қарызын жабуға бағытталады. Бiрақта, кейбiр жылжымайтын мүлiктердiң өтiмсiздiгiне байланысты кепiлдi сату қиынға түседi.

Екiншiден, ипотекалық несиелердiң басым бөлiгiнiң көздеген мақсаты болады. Олар тұрғын үйлердi, сол сияқты, өндiрiстiк ғимараттарды сатып алу, салу немесе қайта құру және жер учаскелерiн игерудi қаржыландыру үшiн пайдаланады.

Ипотека - өндiрiстiк емес және материалды өндiрiстiң дамуына қаржылай ресурстарды тартудың әдiсi. Ол жылжымайтын мүлiк объектiлерiне иелiк ету құқығына шаруашылық айналымды қамтамасыз етедi.

Ипотека дағдарысты жоюға екi жолмен ықпал етедi.

Бiрiншiден, ипотекалық несиелеудiң позитивтi дамуы экономиканың нақты секторында тереңдей байқалып, ондағы өнеркәсiптiң бiрқатар салаларында өндiрiстiң құлдырауын тоқтатуға мүмкiндiк бередi.

Екiншiден, ипотекалық несиелеудiң дамуы экономикалық дағдарыстан туындайтын әлеуметтiк тұрақсыздыққа жағымды ықпал етедi. Бiр жағынан, ипотекалық несиелеудiң дамуы жұмыссыздық зардаптарына тосқауыл бола отырып құрылыс өндiрiсiне қосымша жергiлiктi еңбек ресурстарын тартады. Сондай-ақ жылжымайтын мүлiктi ала отырып несиелеу еңбек ресурстарының қажеттiлiгiн туындатады. Осындай жағдайда, ипотеканың жұмыспен қамту мәселесiн шешуге ықпалы болады. Екiншi жағынан, әлеуметтiк тұрақтылыққа қол жеткiзудiң ең маңызды алғы шарты халықтың тұрғын үйге деген қажеттiлiгiн қанағаттандыру болып табылады. Үйi немесе пәтерi бар адамның жанұя құруға, бала өсiруге мүмкiндiгi болады. Жақсы тұрғын үй тұрмыстық жағдайлармен қамтамасыз етiлу ұлттың салауаттылығын (денсаулығын) арттыра түсiп, өмiрiн ұзартады, соның нәтижесiнде халықтың еңбекке қабiлеттiлiгiн жоғарылатады.

Ипотекалық жүйенiң мақсаты - жылжымайтын мүлiкке деген құқықты заңсыз әдiстерiмен орнату мен байланысты қауiптi тоқтату болып табылады.

Қазiрде тұрғын үйдi ипотекалық несиелеу үлкен қызығушылық тудырып отыр, өйткенi нарықтық экономикада тұрғын үй - экономикадағы өсудi көрсететiн ең жақсы көрсеткiштердiң бiрi болып табылады, яғни халықтың болашақтағы сенiмдiлiгiн және экономиканың әр түрлi секторларының даму динамикасын көрсетедi.

Ипотекалық несиелеу кезiнде займдар ұзақ мерзiмге берiледi, яғни дәлелдеп айтсақ ол несиенi өтеу мерзiмi созады, осылайша ай сайын төленетiн төлемдi азайтады. Мұнда сатып алынған тұрғын үй займды қамтамасыз етушi ретiнде болады және меншiк үшiн займды төлемеген жағдайда банкпен несиенi толық жабу үшiн алып сатуға жiберiледi.

Ипотекалық несиелеудiң негiзгi қатысушыларына келесiлер жатады:

қарыз алушылар- ипотекалық несие алу үшiн өз өтiнiшiн бiлдiрген несие берушiнiң ойынша төлем қабiлетi бар сенiмдi, ипотекалық несиенi алғанда және тұрғын үй алған кезде аванстық төлем жасауға мүмкiндiгi бар заңды және жеке тұлғалар болып табылады;
несие берушiлер- қарыз алушының несие қабiлетiн бағалау негiзiнде оларға ипотекалық несиенi ұсынушы және берiлген ипотекалық несие бойынша қызмет көрсететiн банктер және басқа қаржылық несиелiк мекемелер;
тұрғын үйдi сатушылар- өз меншiгiндегi тұрғын үйдi немесе басқа заңды және жеке тұлғаның тапсырмасы бойынша меншiгiндегi тұрғын үйдi сатушы заңды және жеке тұлғалар;
бағалау объекттерi- ипотека кезiнде кепiл құралы болып табылатын тұрғын үйлердi тәуелсiз мамандандырылған бағалауды жүзеге асыратын лицензиясы бар сақтандыру компаниялары;
екiншi реттiк ипотекалық нарықтың операторлары- бұл бiрiншi реттiк несие берушiлерден ипотекалық несиелердi сатып алып соның негiзiнде құнды қағаздарды шығаруды жүзеге асыратын заңды тұлғалар;
инвесторлар- екiншi реттiк ипотекалық нарықтың операторларынан құнды қағаздарды сатып алатын заңды және жеке тұлғалар (негiзiнен олар институционалды инвесторлар - зейнетақы қорлары, сақтандыру компаниялары) ;
үкiмет- бiрiншi реттiк және екiншi реттiк ипотекалық нарықтарды бақылайды, құнды қағаздар бойынша инвесторларға талаптар бередi, екiншi реттiк ипотекалық нарықтың операторларын басқаруға қатысады.

Бiрiншi реттiк нарық қарыз алушы және банктiң бiрлесе әрекет етуiмен бiрге анықталады, ал оның құралы болып ипотекалық несиелер табылады. Банк - делдал - инвестор осы тiзбек екiншi реттiк ипотекалық нарықтың мағанасын бiлдiредi, ал мұнда ипотекалық несиелермен қамтамасыз етiлген құнды қағаздар осы екiншi реттiк нарықтың құралы болып табылады.

Ипотеканы экономикалық жүйенiң элементi ретiнде қарастырғанда оның келесi үш белгiсiн көрсету қажет:

жылжымайтын мүлiк кепiлi өндiрiстi дамыту үшiн қажеттi қаржы ресурстарын тарту құралы ретiнде болады;
ипотеканың мүлiктiк құқықты өткiзудi қамтамасыз ету мүмкiндiгi бар;
ипотека көмегiмен құнды қағаздар базасында нақты капиталды құруға болады.

Экономикалық қатынастардағы ипотека - бұл жылжымайтын мүлiк объектiлерiне мүлiктiк құқық объектiлерiне мүлiктiк құқық айналымының нарықтық құралы және әр түрлi жобаларды жүзеге асыру үшiн қосымша қаржы құралдарын тартуға мүмкiндiк бередi. Әсiресе мұнда ипотекалық несиелеудiң функцияларын және осы түрдегi несиенiң басқа несиелеу түрлерiнiң алдындағы артықшылығын атап өткен жөн.

Ипотекалық несиелеудiң атқаратын функцияларын келесi түрде жинақтауға болады:

материалды өндiрiс саласына инвестиция тартудың қаржылық механизмі;
қарыздық құралдардың қайтарылуын қамтамасыз ету функциясы;
жылжымайтын мүлiктiң қайта бөлiнуiн және айналымын ынталандыру функциясы;
өндiрiс ипотекалық құнды қағаздар түрiндегi көп деңгейлi капиталды қалыптастыру функциясы;

Ипотекалық несиенiң келесi ерекше белгiлерiн бөлiп көрсетуге болады. Кепiлмен қамтамасыз етудiң мiндеттiлiгi, яғни қарыз алушы өзiнiң мiндеттемесiн орындамаған жағдайда жаза берiлiп одан соң тұрғын үйдi сату жүзеге асырылады, өйткенi қарыз берушiнiң алдындағы несие бойынша қарызын несие алушы өтеу керек.

Несие беру мерзiмiнiң ұзақтығы. Ұзақ мерзiмдi ипотекалық несиелер 3 жылдан көп мерзiмге берiледi. Өтеу мерзiмiнiң ұзақтығы арқасында қарыз алушының ай сайынғы төлемдерi азаяды.

Ипотекалық ссудалардың көбiсi мақсатты сипатта болып отыр. Ипотекалық несие банк операциясының салыстырмалы төмен тәуекелдi болып саналады. Негiзi мiндеттерге келесiлердi жатқызуға болады:

несие сомасы негiзiнен сатып алынатын тұрғын үйдiң нарықтың құнының 60-70 %-дан аспайтын соманы құрайды;
несие бойынша ай сайынғы төлемнiң көлемi қарыз алушының жалпы табысының 30 %-дан аспауы керек.

Көрсетiлген стандарттар несие алушымен несие берушiнiң тәуекелдерiн төмендетуге бағытталған.

Ипотекалық несиелеудiң дамуының басты мақсаты - азаматтардың орташа табыстарымен тұрғын үйдi сатып алуын қамтамасыз ететiн тиiмдi жұмыс iстейтiн жүйенi құру болып табылады. Мұндай жүйенi құру келесiлерге мүмкiндiк бередi:

азаматтардың төлем қабiлеттi сұранысын жоғарылату және халық санының негiзгi бөлiгiне тұрғын үй сатып алуды ыңғайлы ету;
құрылыс кешенiн дамытуды қамтамасыз ету және т. б.

Ипотекалық бизнестiң дамуы экономиканың нақты секторының дамуына оң әсер етедi. Ипотека салынған тұрғын үйлердi сатуға ықпал етедi, ал құрылыстың материалдары өндiрiсiндегi жандануға келедi.

Жоғарыда аталғандардың барлығы ипотека дамуының объективтi қажеттiлiк екендiгiн сипаттайды. Ұзақ мерзiмдi ипотекалық тұрғын үй несиелеу саласына несие ресурстарын таратудың маңызды шарты халықтың жағдайының жоғарлауы және заңды - нормативтiк база құру болып табылады.

Несие алудың оңтайлы жолдары, өзінің табиғатында ипотекалық несие тұрмысы орташаларға, яғни не кедей, не бай емес, бірақ тұрақты табысы бар азаматтарға арналған. Сондықтан ипотека бойынша несиенің орташа көлемі әзірше үлкен емес: қазақстандық қарыз алушылар үшін 5 мың доллар шамысында. Бұл біздің азаматтардың табысының төмендігін білдіреді.

Ипотека институтының тәжірибесі зор. Қазақстанда ипотекалық нарықтың ерекшеліктері жөнінде айтқанда оның халықтың төмен табысының аясында жасалу жағдайын, ипотекалық несиемен жаңа тұрғын үй құрылысының айтарлықтай жоғарғы бағасына тоқталады. Егерде шетелде тұрғын үйге қажеттілік жеке иеліктегі үйлі болу тілегінен туындаса, біздің азаматтар баспана сатып алуды көздейді. Қысқа мерзім ішінде біздің елімізде құрылған «Қазақстан ипотекалық компаниясы» өз ниетін Алматы мен Астанада тәжіриебелік жобасын сатумен ғана емес, қызметінің басым назарын аймақтарға аудару арқылы да білдіре алды. Мәселен, ҚИК өкілдерінің Оңтүстік Қазақстан облысындағы 2002 жылғы бірінші сапары мұнда ипотекалық несиелендіруді дамыту үшін барлық алғы шарттардың бар екендігін көрсетті.

Бюджет қаражатының есебінен тұрғын үй мен қамтамасыз ету қазіргі кезде ең қыйын мәселе екендігі белгілі. Тұрғын үйді ұзақ мерзімге қаржыландыру жөніндегі мемлекет саясатын іске асырудың маңыздылығын ескере отырып, Ұлттық банктің облыстық филиалы бұл бағытта қазақстандық ипотекалық компаниямен қатар «Центр Кредит» банкінің филиалына қолдау көрсетті. Несиені алу уақытын қысқарту мақсатында банк қызметкерлерімен қарыз алушыларға көмек көрсету үшін ипотекалық компанияның тұрақты штаттық өкілі белгіленді. ҚИК өкілі қызметінің мәні - біріншіден, ол нақты аудиторияда ипотекалық несиелендіру шарттары бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізумен айналысады. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша наминалдық орташа жалақы 13 606 теңге құрайды, немесе орташа статистикалық орташа көрсеткіштің 67 %, бірақ мұнсыз болмайды. Несие алу кезінде барлық кірісті құжатпен растау қажет. Екіншіден, бұл ұзақ мерзімді несиенің жалпыға бірдей қол жетерлік болуы кейбір азаматтарға «маған несие ұсынуына қарағанда мұнда маған тиімсіз бір нәрсе бар» деген ой салып, сенімсіздік тудыруында себебі бұрын банктен несиені блат бойынша алған. Сонымен бірге ипотекалық компанияның өкілі қарыз алушының қаржылық мүмкіндігін алдын ала талдаумен және құжаттар пакетін, анықтама жинау кезінде қажетті барлық ұйымдардың мекен жайларын көрсету арқылы да кеңес берумен айналысады. Біздің ойымызша әр түрлі анықтамалар тізбесі әлі де үлкен, осыған сәйкес оларды жинау процедурасы бір күнмен бітпейді, ал бұл жұмыс істейтін қарыз алушыларға белгілі қиындықтар туғызады. Бұл қажетті уақыт жоғалтпау үшін төлеуге мүмкіндігі барларға ҚИК-сы жұмыс істейді, белгілі бір ақыға олар барлық құжаттар пакетін рәсімдейді. Барлық осы шаралар ипотекалық несиелендіру бағдарламасын сәл алға жылжытуға мүмкіндік береді. Бүгінгі ҚИК-сы несиелері бойынша ОҚО бойынша несиелік портфель 18 000 құрайды.

Екінші деңгейдегі банктермен өз қаражатының есебінен берілген ипотекалық несиелерді салыстырмалы талдау мынадай қорытындылар жасауға мүмкіндік береді:

екінші деңгейдегі банктердің ресурстық базалардың ұлғаюы ұзақ мерзімді несиелендіруге кірісуге мүмкіндік береді;
банктік бәсекелестің дамуы банктерді анағұрлым ойластырған және аймақтық қажеттілігіне бағытталған пайыздық саясатқа итермеледі;
банктер клиентураға мүдделі және процедураны оңайлатуға дайын.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.