Мектепке дейінгі балаларға эстетикалық тәрбие беру

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Ж.Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледж

Тіркеу күні: _________________ Педагогика және
Бөлім меңгерушісі: ___________ психилогия кафедрасы
А.У.Кидришева Педагогика пәнінен

БАҚЫЛАУ ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы:
Мектепке дейінгі балаларға эстетикалық тәрбие беру

Орындаған: сырттай бөлімінің
3в КДО топ студенті А.Б.Тулеева
Тексерген: Ы.С.Калмурзина

Орал, 2012ж.
Жоспар

Кіріспе
1. Мектепке дейінгі оқушыларға эстетикалық тәрбие беру
2. Эстетикалық тәрбиедегі халық ауыз әдебиетінің маңызы
3. Ойындар арқылы балаларды тәрбиелеу
4. Баланың күнделікті өмірдегі жеке басының эстетикасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Эстетикалық тәрбие – жаратылыс дүниесіндегі немесе өнер туындысындағы
сұлулық пен әсемдікті қабылдап, ғибраттануға баулитын, адамның эстетикалық
сезімін, талғамын қалыптастыратын тәрбие. Эстетикалық тәрбие мектеп жасына
дейінгі кезеңнен басталады. Эстетикалық тәрбие арқылы бала қоршаған
ортадағы әсемдікті, үйлесімділікті көре білуге, алған әсерін шығарм.
жұмысында көрсетуге, бейнелей білуге үйренеді. Мектепте Эстетикалық тәрбие
барлық оқу-тәрбие процесінде жүзеге асырылады. Баланы тәрбиелеуде әдебиет,
музыка, бейнелеу өнері сабақтарының, сыныптан, мектептен тыс жұмыстардың
маңызы зор. Эстетикалық тәрбие ақыл-ой, адамгершілік, дене тәрбиелерімен
тығыз байланысты. Ол адамды рухани байытып, көркем-шығарм. қабілетін
дамытуға ықпал етуге тиісті. Эстетикалық тәрбие берудегі негізгі бастау
қайнар көз дәстүрлі қазақ қоғамында ғасырлар бойы қордаланған құндылықтар
жүйесі, рухани мұралары, халық ауыз әдебиеті болуы, жаїандану дәуіріндегі
рухани азғындау қаупінен сақтанатын бірден-бір жол.
Эстетика (грек. Aisthetes – сезінуші, сезім қызметіне қатысты) –
көркемдік таным теориясы; әсемдік туралы, көркем шығармашылықтың жалпы
заңдары туралы, адамның болмысқа эстетикалық қатынасы туралы ғылым.
Эстетика ұғымы қолданысқа сұлулық, сезім жөніндегі ғылымды белгілеу
мақсатымен тұңғыш рет неміс философы 1750 жылы А.Баумгартеннің ұсынысымен
енгізілген.

1. Мектепке дейінгі оқушыларға эстетикалық тәрбие беру
Эстетика өнердің өзін зерттеумен ғана шектелмейді, адамның материалдық
және эстетикалық көзқарасын зерттейді. Эстетика көркем шығармашылық
эстетикалық бағасын әлеуметтік, саяси бағасымен біріктіре алып қарайтын
көркем сынмен тығыз байланысты.
Эстетикалық мәдениет – рухани мәдениеттің маңызды бір саласы ретінде
табиғат пен адам баласының шығармашылық еңбегімен жасалатын эстетикалық
құндылықтардың жиынтығы, оларды жасау және қолдану тәсілдері. Эстетикалық
құндылықтар қоғамның өмірмен қарым-қатынасқа түсуіне, қоғамның жетілу
талпынысына, қоғамдық қатынастардың барлық жүйесінің толыққанды
өркендеуіне қатысады.
Эстетика және мәдениет терминдерінің мән-мағынасын жан-жақты ашып
көрсете отырып, зерттеу жұмысының тақырыбына байланысты эстетикалық
мәдениетті қалыптастыру ұғымына біз өз тұрғымыздан анықтама бердік, яғни
жеке адамның немесе тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру – оның
бойына халықтың объективті эстетикалық құндылықтарын сіңіре отырып, білімі
мен біліктілігін, қабілеттерін жоғары деңгейге жеткізу үрдісі .
Эстетикалық мәдениеттің құрамына: эстетикалық қажеттілік; эстетикалық
қызығушылық; эстетикалық талғам; эстетикалық әрекет; кәсіби біліктіліктер
кіреді. Сондықтан жеке тұлғаның эстетикалық мәдениетін қалыптастыру үшін
осы айтылған құрамдас компоненттердің әрқайсысының студенттің бойында
болуын міндетті түрде ескеру және оларды қалыптастыру қажет деп есептейміз.
Демек, эстетикалық мәдениетті қалыптастырудың мақсаты – тұлға бойында
эстетикалық құндылықтарды сіңіруді қажетсінуін, оған деген қызығушылығын,
эстетикалық талғамын дамыту, білімі мен біліктілігін, қабілеттерін жоғары
деңгейге жеткізу болып табылуы тиіс.

2. Эстетикалық тәрбиедегі халық ауыз әдебиетінің маңызы
Тәрбие отбасынан басталады дегендей, балаға имандылық, инабаттылық,
ар, ождан уағызы, қоршаған орта, табиғат сырына жастайынан тәнті ету
тәрбиеден туатын үрдіс. Ананың сөзі - ақылдық көзі деп қарау, атаның
өнегелі ісін мұра түту, оның жолын қуу, ән мен күйді, жыр мен термені
рухани азық ету, зергерлік, шеберлік, ұсталық өнерді үйрену, ананың әлдиі,
әженің бесік жыры - бәрі тәрбиенің тағылымдары.
Эстетикалық тәрбиеде халық ауыз әдебиетінің маңызы зор. Оның мазмұны
халқымыздық бүкіл өмір тәжірибесін қамти отырып, жас ұрпақтың санасын,
әсемдік сезімін, талғамын дамытуда рөлі ерекше.
Эстетикалық тәрбие беру жүйесінде ұлттық өнердің орны ерекше:
• Лирикалық, үйелмендік, тұрмыстық, әдет-ғұрыптың, еңбектік және
т.б. әндер мен өлеңдер.
• Музыкалық аспаптар: домбыра, шертер, асатаяқ, шаңқобыз, мүйіз
сырнай, жетіген, үскірік, т.б.
• Қолданбалы қолөнер бұйымдары: ағаш, тері, металл өңдеу өнері.
• Ауыз әдебиеті.
Олар жас ұрпақтың бос уақытында эстетикалық тәрбие беру ісіне қызмет
етті.
3. Оқушылардың эстетикалық тәрбиесі оқу-тәрбие процесінде іске
асырылады. Эстетикалық білімнің негізі - оқу пәндері. Мектеп оқушылары әр
түрлі пөндерді оқудық нәтижесінде табиғаттың, еңбектің сұлулығын және адам
іс-әрекетінің әдемілігін бағалай білуді түсінеді:
Ана тілі - мәдениетті сөйлеу, көркемдік танымын қалыптастырып, қиялын
дамытады.
Музыка - сезімдерін дамытып, музыкалық мұратын қалыптастырады.
4. Музыка бастауыш мектепте эстетикалық циклге жататын пәндердің
бірі ретінде оқытылады,бұл сабақ өте әсерлі сезімдерді оятып, музыка
мұраттарын қалыптастырып, бала тәртібіне ықпал етеді және жеке тұлғаның
ақыл-ойы мен дене бітімін жетілдіріп,қызығуы мен ойлау қабілетін
дамытуға,шығармашылық іскерлікке тәпбиелеуге мүмкіндік туғызады. Музыканы
тыңдау, ән салу балалар үшін өнегелік-әсемдік мәні бар, себебі көтеріңкі
көңіл, ержүректік сезімдерден ортаң әсер алу оларды рухани өрлеу үстінде
біріктіреді және топтастырады. Сондықтан саналы тәртіп пен мінез-құлыктықты
тәрбиелеу үшін музыка пәні бағдарламасында халық әндерін игеруге үлкен мән
берілген. Музыка пәнінің бағдарламасында, ән салу және жазылып алынған
музыкалық шығармаларды тыңдау негізінде оқу-шылардың есту қабілетін
дамытуды көздейді.

3. Ойындар арқылы балаларды тәрбиелеу
Адам іс-әрекетінің ерекше бір түрі – ойынның пайда болуын
зерттеушілердің біразы өз еңбектерінде өнер және ойын көркемдік іс-
әрекеттің алғашқы қадамы деп түсіндіреді. Ойында шындықтың көрінісі, оның
бейнелі сәулесі қылаң береді. Жалпы ойынға тән нәрсе өмірдің әртүрлі
құбылыстары мен үлкендердің түрлі іс-әрекеттеріне еліктеу екені белгілі.
Ойынның шартты түрдегі мақсаттары бар, ал сол мақсатқа жету жолындағы іс-
әрекеттер бала үшін қызықты. Балаларға ақыл-ой, адамгершілік, дене
шынықтыру және эстетикалық тәрбие берудің маңызды тетігі ойында жатыр. Ойын
барысында балалар өзін еркін сезінеді, ізденімпаздық, тапқырлық әрекет
байқатады. Сезіну, қабылдау, ойлау, қиялдау, зейін қою, ерік арқылы түрлі
психикалық түйсік пен сезім әлеміне сүңгиді.
Сондықтан да педагогикада бала ойынына ерекше мән беріледі, өйткені
ойын үстінде қалыптасатын балалық шақтың түйсігі мен әсері адамның көңіліне
өмірбақи өшпестей із қалдырады. Бала ойын арқылы өзін толқытқан қуанышын
немесе ренішін, асқақ арманын, мұрат-мүддесін бейнелесе, күні ертең сол
арман қиялын өмірде жүзеге асыруға мүмкіндік алады. Сөйтіп бүгінгі ойын,
бейнелі әрекет ертеңгі шындық ақиқатқа айналатын кезі аз емес.
Ойын мектеп жасына дейінгі баланың жеке басының дамуына игі ықпал
ететін жетекші, басты қүбылыстың бірі деуге болады. Бала ойын арқылы өзінің
күш-жігерін жаттықтырады, қоршаған орта мен құбылыстарды ақиқат сырын
ұғынып, еңбек дағдысына үйрене бастайды. Былайша айтқанда болашақ
қайраткердің тәрбие жолы, тәлімдік өнегесі ойыннан бастап өрбиді.
Ойын мен еңбектің бір-біріне ұқсас сипаттары көп, сондықтан кейбір
педагог-ғалымдар жақсы ойын - жақсы жұмыс сияқты да, жаман ойын- жаман
жұмыс сияқты деп қарап, бұлардың арасында айырма шамалы деген түйін
жасайды. Өйткені, әрбір жас кезінде ойын тиісті дәрежеде ақыл мен қажыр-
қайрат жұмсауды керек етеді.Белсенді іс-әрекет пен күш-жігер жұмсалмаған
ойын, жақсы ойын болып табылмайды. Жақсы ойын да жақсы жұмыс та көңілді
қуанышқа толтырып, рахатқа бөлейді. Демек, осы жағынан ойын мен жұмыстың
ұқсастығы байқалады. Баланың ойыныңда да белгілі дәрежеде тиісті
жұмыстағыдай жауапкершілік болуға тиіс. Олардың негізгі айырмашылығы тек
мынада: баланың ойыны нақты материалдық рухани байлықты көздемейді, ал
жұмыс ондай игілікті өндірудің негізгі жолы екені айқын.
Баланың қуанышы мен реніші ойыңда айқын көрінеді. Ойын кезіндегі
баланың психологиялық ерекшелігі мынада: олар ойланады, эмоциялық әсері
ұшқындайды, белсенділігі артады, ерлік қасиеті, қиял елестері дамиды, мұның
бәрі баланың шығарымпаздық қабілеті мен дарынын ұштайды.
Ойын үстінде бала бейне өмірдің өзіндегідей қуаныш, реніш сезіміне
бөленеді. Бірақ бала одан ойын екенін білмейді деген түсінік тумайды.
Сондықтан шындықтағыдай сөйтейік, бүйтіп көрейік деуі, олардың ойынды
ойын деп түсінуінде жатыр.
Осыдан келіп ойын туралы мынандай т ұ ж ы р ы м ж а с а л а д ы :
а) ойын - тәрбие құралы, ақыл-ойды, тілді ұстартады, сөздік қорды
байытады, өмірді танытып, сезімді кеңейтеді т ә р б ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.