Радиобайланыс регламенті

Пән: Электротехника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Экономикалық технологиялық колледжі

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Радиобайланыс регламенті

Орындаған:

Тексерген:

Орал, 2014ж.

Мазмұны

І. Кіріспе бөлім
Байланыс кабелі — әр түрлі жиіліктегі электрлік не оптикалық
сигналдардың көмегімен ақпаратты (телеграмманы, телефон, телеграф,
теледидар және радио хабарларын, түрлі деректерді, телемеханикалық
сигналдарды, т.б.) жеткізуге арналған кабель. Ол құралымы бойынша:
симметриялық, коаксиалды және талшықты-оптикалық байланыс кабелі;
жеткізілетін токтың жиілігіне қарай төменгі жиілікті және жоғары жиілікті
Байланыс кабелі қолданылу аясына қарай алысқашықтықтық байланыс кабелі
(қалааралық) және жергілікті байланыс кабелі (қалалық, ауылдық, т.б.);
кабель тарту тәсіліне сәйкес жер асты, су асты және аспалы (ауалық)
Байланыс кабельдері, т.б. болып ажыратылады.
Байланыс құралдары қазіргі кездегі ең басты қажеттіліктердің бірі
болып табылады. Ол өте маңызды экономикалық және әлеуметтік қызмет
атқарады. Осы заманғы байланыс құралдарының көмегімен Жер шарының ең шалғай
орналасқан аудандарымен, тіпті ғарышпен де байланыс жасалады. Бірақ
дүниежүзінде байланыс жүйесі біркелкі таралмаған, тіпті адамзаттың тең
жартысына жуығы "телефон" дегеннің не екенін де білмейді.
Байланыс жүйесі өте күшті дамыған ел — АҚШ. Оның үлесіне
дүниежүзінлегі телефон жүйелерінің 25-сі, ең жаңа байланыс жүйелерінің
910-ы тиесілі. Оған нақты мысал ретінде мынаны айтуға болады: Нью-Йорктің
Манхаттен ауданындағы телефон желісінің саны бүкіл Африка материгіндегі
желілер санымен бірдей
Байланыс Қазақстан Республикасының экономикалық және әлеуметтік
инфрақұрылымының ажырамас бөлігі болып табылады, ол байланыс қызметіне жеке
және заңды тұлғалардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға және
қауіпсіздіктің, қорғаныстың, құқық тәртібін қорғаудың, мемлекеттік
органдардың қажеттілігін қамтамасыз етуге арналған.
Байланыс және есептеу техникасы құралдары ақпаратты жинау, сұрыптау,
жинақтау және тарату процесін қамтамасыз етудің техникалық базасын құрайды.
Жылжымалы байланыс жүйесі – телекоммуникацияның қарқынды дамып келе
жатқан салаларының бірі. Келесі онжылдықтың ішінде барлық байланыстың
жартысынан көбі толығымен сымсыз болады деп күтілуде. Қазіргі кезде
жылжымалы байланыс жүйесі бай қолданушыларға арналған қымбат құрылғы
разрядынан нарықтың басым бөліктерінің біріне айналды. Интернет және оның
құрылымдық бөліктерінің жылдам дамуы мобильді жүйелердің болашағы үшін
қолайлы жағдай жасады. Бұл жүйелердің теориясы мен практикасы академиялық
мекемелердегі дәрістік курстардың тақырыбына айналып, күннен күнге
телекоммуникация саласында жұмыс істейтін мамандардын қызығушылығын
тудыруда.
Жиіліктер белдеулерін, радиожиіліктерді (радиожиілік арналарын)
иелікке беруді жүзеге асыру және Халықаралық электр байланысы одағының
Радиобайланыс регламентіне сәйкес радиожиіліктерді халықаралық үйлестіру
жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру. Халықаралық электр байланысы одағының
Радиобайланыс регламентіне сәйкес радиожиіліктерді халықаралық үйлестіру
жөніндегі рәсімдерді әзірлеу мен орындауды қамтамасыз етеді.

ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Радио байланыс түсінігі және тарихы
Радиобайланыс — радиотолқын көмегімен ақпарат алмасу. Радиобайланыс
жүйесінің ақпарат беруші жағында радиотаратқыштан және таратушы
антенналардан тұратын радиотарату құрылғысы, ал қабылдаушы жағында қабылдау
антенналары мен радиоқабылдагыштан тұратын радиоқабылдау құрылғысы
орналасады. Таратқышта қоздыратын тасымалдаушы жиіліктегі тербеліс
берілетін ақпарат сигналының заңына сәйкес өзгертіледі , ал қабылдаушы
жақта кері процесс жүргізіледі. Байланыс біржақты және екіжақты болуы
мүмкін. Радиобайланыс қозғалмайтын объектер мен жылжымалы объект арасында,
сондай-ақ жылжымалы объектілер арасында байланыс орнатудың бірден бір
тәсілі.[1]
1888 ж. орыс ғалымы A. С. Попов электромагниттік толқындар арқылы алыс
қашықтықтарға сигнал жеткізудің ғылыми болжамын ұсынды. Бұл проблеманың
практикалық шешімін ол 1896 ж. тапты. Сол жылдың 24 наурызында Ресейдің
физика-химия қоғамының мәжілісінде A. С. Попов әлемде бірінші рет 250 м
қашықтыққа сымсыз радиограмма арқылы Генрих Герц деген екі сөзді жеткізді.
Поповпен бір мезгілде радиобайланыс идеяларын дамытып, радиоаппаратура
жасау мәселесімен италияндық ғалым Г. Маркони да шұғылданды. Ол 1897 ж.
электромагниттік толқындарды пайдаланып, хабар таратуға болатыны жөнінде
патентті A. С. Поповтан бұрын алды.
XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында электромагниттік толқындар
көзі ретінде электр ұшқындары қолданылды. Электр ұшқындарының табиғатта
кездесетін түрі — найзағай. Бірақ мұндай ұшқынды разрядтар электромагниттік
тербелістердің өшпелі кездері болып табылады. 1913 жылдан бастап
үшэлектродты радиошамдарды пайдаланатын өшпейтін мәжбүрлі (еріксіз)
тербелістердің генераторлары жасалды. Өткен ғасырдың 50-жылдарынан бастап
шамды генераторларды транзисторлар ығыстырып шығара бастады.
Теориялық ізденістер мен практикалық зерттеулер ақпаратты алысқа
жеткізуде (әсіресе оны сөз, ән-күй, кескін түрінде бейнелеуде) өшпейтін
синусоидалық әлектромагниттік тербелістердің аса маңызды екенін көрсетті.
Міне, сондықтан ақпаратты өте алысқа жіберерде, жиілігі үлкен қуатты
радиотолқындар пайдаланылады. Әдетте, жиілігі 0,2 МГц-тен асатын
радиотолқындар ұзын, 1 МГц-тен асатыны орта, 12 МГц аймағындағылар қысқа,
ал одан үлкен жиіліктегілері ультрақысқа радиотолқындар деп аталады. Бейне
кескіндерді электромагниттік толқындармен жеткізу үшін гигагерцпен
(миллиардтаған герцпен) өлшенетін жиіліктер қолданылады.
Мұндай жиіліктер дециметрлік толқын ұзындықтарына сәйкес келеді.
Электромагниттік тербелістерді тербелмелі контур шығарады. Мұндай
тербелмелі контурда электромагниттік тербеліс пайда болғанымен, олар
кеңістікке толқын түрінде тарай алмайды. Себебі электр өрісі конденсатор
астарларының арасында, ал магнит өрісі катушка ішінде жинақталады.
Сондықтан оларды жабық тербелмелі контурлар деп атайды.
Электромагниттік тербелістер кеңістікте толқын түрінде таралуы үшін
ашық тербелмелі контурлар пайдаланылады. Ол үшін жабық контурлардағы
конденсаторлардың астарларының ауданын азайтып, ал катушкалардың орам санын
кеміту керек. Шекті жағдайда катушкалар бірте-бірте түзу өткізгіштерге
айналып, ал олардың тақау ұштары конденсаторлардың қызметін атқаратын
болады.
Мұндай құрылғы ашық тербелмелі контур деп аталады. Контурлардағы
тербелістер өшіп қалмау үшін конденсаторлардың астарларын үнемі зарядтап
отыру қажет. Ол үшін арнайы лампалы немесе транзисті генераторлар
қолданылады.
1894 ж. Попов генераторлар мен радиотолқындарды қабылдайтын
қондырғыларға ұзын сымдарды жалғағанда, радиобайланыстардың жақсаратынын
байқады. Осылай радиотаратқыштар мен радиокабылдағыштардың маңызды бөлігі
болып табылатын антенна ойлап шығарылды. Антенна ашық тербелмелі контур
болып табылады.
Оның электромагниттік өрісі кеңістіктің үлкен бөлігін қамтиды.
Сондықтан антенна электромагниттік толқындарды жақсы шығара да, қабылдай да
алады. Тұрмыста және техникада, сондай-ақ ғылыми мақсаттар үшін
антенналардың көптеген түрі қолданылады. Олардың параболоидалық табақ
түрінде жасалған құрылғылары алыс ғаламдардан элек-тромагниттік толқындарды
қабылдай алатын радиотелескоптарда пайдаланылады.
1967 жылдың жаз айында радиотелескоптың жәрдемімен Кембридж
университетінің ғылыми кызметкерлері ғарыш кеңістігінен келіп жеткен
радиосигналдарды тіркеді. Бұл сигналдар периодты түрде әрбір 1,33730113 с
сайын қайталанды, ал импульстің ұзақтығы 10—20 мс уақытқа созылған.
Таң-тамаша болған зерттеушілер де, басқа ғалымдар да бұл сигналдарды
әуел баста алыс ғаламдағы саналы тіршілік иелерінің аспан кеңістігіне әдейі
жіберіп отырған хабары деп пайымдады.
Алайда кейінірек олардың сыры белгілі болды. Бұл радиосигналдардың
көзі—кейінірек пульсарлар мен квазарлар деп аталған ерекше объектілер болып
шықты.
Қазіргі кезде пульсарларды аса ірі жұлдыздардың қартайған шағындағы
жарылыстан қалған сарқыншағы деп есептейді. Пульсардағы заттың тығыздығы
ғаламат шамаға (~1016 кгм3) жетеді және оның диаметрі баржоғы 10—100 км
төңірегінде болады.
Диаметрі кішкентай болғандықтан, пульсарлар өз осінің төңірегінде 1—2
с ішінде толық бір айналып шыға алады. Бұндай пульсарлардың бетінде
радиотолқындарды өте жіңішке конус түрінде шығаратын ыстық дақтар болуы
мүмкін. Осындай ыстық дақтардан таралатын радиотолқындар Жер бетіне де
келіп жетеді. Пульсармен қоса оның бетіндегі ыстық дақтар да периодты
айналысқа түседі. Сөйтіп, ыстық дақтардан шығатын радиотолқындардың
кеңістікке таралу бағыты пульсардың айналуына байланысты өзгеріп отырады.
Бір период уақыт өткеннен кейін радиотолқынның (сигналдың) таралу бағыты
тағы да Жерге қарай бағытталады. Осы кезде оларды радиотелескоптар қайыра
тіркейтін болады.
2.2. Радиобайланысты ұйымдастырудың негізгі әдістері
Байланысты ұйымдастырудың негізгі әдістері: радиожүйе және радиобағыт
Радиожүйе — бұл бір жалпы радиоберілуде жұмыс істейтін үш немесе одан
да көп хабарламалардың арасындағы радиобайланысты ұйымдастыру әдісі.
Радиожүйе: неғұрлым аз шығынды күшпен және құралмен барлық хабарламалар
арасындағы байланысты және хабарларды нұсқаулы таратуды қамтамасыз етеді.
Радиобағыт — бір жалпы радиоберілуде жұмыс жасайтын екі хабарлама
арасындағы байланысты ұйымдастыру әдісі. Радиобағыт радиожүйемен
салыстырғанда көрінбеулігімен, жіберу мүмкіндігімен және үлкен
тұрақтылығымен ерекшеленеді.
Негізгі радиостанцияның талаптары барлық радиостанциялармен орындалуы
керек. Радиобайланысты ұйымдастыру үшін мына радиоберілгендер өңделеді:
жиілік, шақырғыш паролдер және радиоқұжаттар кілттері.
Шақырғыш және еркін жиілікті қолдануға тиым салынады. Радиоберілгендер
белгілі бір тәртіпке сәйкес уақыты біткеннен кейін жойылатын гриф құпияға
және шекті уақытқа ие. Радиожүйеде және бағытта хабарламалар радиоалмасуды
жүргізеді. Радиоалмасу арқылы командалардың қабылдануы мен таратылуын,
сигналдарды, радиограммаларды және радиосөйлесуді енгізуді анықтайды.
Радиобайланыс — бұл радиотолқындардың (электромагнитті тербеліс)
көмегімен әртүрлі арақашықтықтағы ақпараттардың алмасуына арналған
электробайланыстың бір түрі. Радио (лат. radiare – сәулелену),
радиобайланыс термині - сәулелену көмегімен болатын байланыс, яғни
өткізгішті сымның көмегінсіз (сымсыз байланыс). Кеңістік антеннасының
көмегімен таратқыш сәулеленеді де жер бетіне таралып келесі қабылдағышқа
әсер етіп электрлік энергия электромагнитті толқын энергиясына айналады.
Екі жақты байланыс болуы үшін әрбір радиостанция таратқыш пен қабылдағыштан
тұруы керек. Аз қуатты радиостанцияда таратқыш пен қабылдағыш жалпы
корпуста монтируются. Жоғарғы қуатты сигналдарды сәулелендірген кезде
таратқыштар жеке қондырғылармен дайындалады. Сапалы радиосигналдарды алу
үшін қабылдағыштар да жеке қондырғылармен дайындалады. Тарату кезінде
электромагниттік толқындарды сәулелендіретін, қабылдау кезінде олардың
энергиясын жұтып алатын құрылғы антенна деп аталады. Антеннаның қарапайым
түрі бір ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.