Сақтау шарты. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Пән: Сақтандыру
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Тақырыбы:
Сақтау шарты

Орындаған:
Тексерген:

Орал, 2015ж.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ
ТҮРЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10
3. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ
НЫСАНЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
4. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ
СУБЪЕКТІЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
ҚОЛДАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..20

КІРІСПЕ
Сақтау шарты қоғам және шаруашылық өмірінің көптеген аумағында
қолданылатын кең ауқымды құжаттар тобының бірі болып табылады. Қазіргі
кезде, мемлекеттік және мемлекеттік емес мекемелердің көбейген кезінде,
шарттық қатынастың ерекше дамуы орын алды. Сондықтан да шарттың жасалуы мен
рәсімделу ережелерін ұғынуға көп көңіл бөлу керек.
Шарт – көп уақыттан бері келе жатқан құқық нысаны. Оның тарихы
мыңдаған жылдармен есептеледі. Шарттың осындай ұзақ кезеңге созылуы,
шарттың қоғамдық қатынастың әр түрлі сипатты қамтитын ыңғайлы кұқық нысаны
болып табылатындығымен түсіндіріледі. Әлеуметтік-экономикалық мазмұнының
өзгеруіне қарамастан шарт құрылымы өзгеріссіз қалып отыр.
Уақыттың өтуіне сәйкес шартқа қатысушылардың құрамы өсе түсті. Жеке
тұлғалармен қатар бұл рөлге ұжымдық сипаттағы үйымдар, яғни заңды тұлғалар
да шартқа қатысушылар болып табылды.
Кез-келген азаматтық құқық субъектісінің коммерциялық жоспарын жарыққа
шығару, ол жеке кәсіпкер немесе өнеркәсіп болмасын, мәмілелер мен шарттар
жасаудан тысқары қала алмайды .
Сонымен қатар, заңды, сауатты жасалған сақтау шарты – бұл
субъектілердің алдарындағы мақсаттары мен тапсырмаларының сәтті
орындалуының және олардың құқықтары мен мүдделерінің жақсы, сапалы
қорғалуының кепілі.
Ал, алдын-ала болжаусыз жасалған шарттың нәтижесінде азаматтық
айналымға қатысушылар арасында даулар туады. Олардың қатарына мыналарды
жатқызуға болады: шарты орындау кезінде туатын даулар, шарт талаптарын
бұзғандығы үшін айыппұл өндіру т.б.
Бұл курстық жұмыстағы көзделген басты мақсат сақтау шарты туралы жалпы
ережелерге қатысты сұрақтардың жауаптарын жарыққа шығарып, осы мәселеле
жөнінде тың көзқарас, тұжырымдама беру.

Сақтау шартын құрастырудың негізгі заңнамалық қайнар көздері Қазақстан
Республикасының Азаматтық Кодексі және басқа да жекелеген заң актілері
болып табылады.
Азаматтық Кодекстің Ерекше бөлімінде сақтау шартын құқықтық реттеуге
арналған нормалар бар. Сақтау шарты жөнінде толық және дұрыс мағлұмат
беретін материалдарды дипломдық жұмыс барысында ашып, анықтап, саралап,
тұжырымдап көрсете келе, оны жасаудағы маңыздылықты, ұқыптылықты, тәртіпті
сақтау жөнінде мәлімдемелер сипатталады.

1. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Бұрын әрекет еткен заңнамада мүлікті сақтау туралы сөз болған.
Яғни сақтау пәні нақтыланбаған. Қазіргі әрекет етуіпі заңнамада шарт
пәні ретінде заттың (заттардың) өзі анықталған. Бұл шешім орынды және толық
түсіндіріле алады. Бұрынғы заңнамада "мүлік" пен "зат"
түсініктерінің арасындағы айырмашылық сірә теориялық сипатқа ие болды.
Соның салдарынан сақтау пәнін анықтау үшін "мүлік" термиінін де қолдануға
болар еді. Қазіргі жағдайда , яғни заңнамаға сәйкес мүлік құрамы соншалықты
біртектес болмаған кезде, шарт пәнінің мұндай анықтамасы шарт түсінігін
бұрмалауға алып келуі мүмкін. Сақтау шарты өз бетінше "консервативті" деуге
де болады. Егер сатып алу-сату , жалға алу, сыйға тарту және кейбір өзге
шартар үшін олардың пәндері бола алатын обьектілер аясы бірден кеңейтілсе,
сақтау шарты үшін ол бұрынғы қалпын сақтап қалды.
Сақтау шартының пәні болып қозғалмалы заттар табылады. Олардың
қатарына жеке анықталған заттарды да, тектік белгілермен анықталған
заттарды да жатқызуға болады.
Заттарды сақтауға беру бойынша шек қою (тиым салу) конституциялық
құрылымды қорғау мақсаттарында заңмен көзделген жағдайларда белгіленуі
мүмкін Мысалы діни экстремизмді тудыруға бағытталған, терроризмді
(лаңкестікті) насихаттау мен соған бағдарлайтын мазмұны бар әдебиеттернді
сақтауға тыйым салу. Сол бір немесе өзге заттарды сақтауға шек қоятын басқа
да негіздерге өзге тұлғалардың адамгаршілігін, денсаулығын құқықтары мен
заңды мүдделерін қамтамасыз ету қажеттілігін жатқызылуы мүмкін.Қазақстан
Республикасының "Есірткі құралдары, психтрпоты затар, прекурсорлар мен
олардың заңсыз айналымы мен теріс пайдалануына қарсы әрекет ету шаралары
туралы " Заңның 14-бабының 1-тармағына сәйкес. "Есірткі құралдаарын ,
психтропты заттар мен прекурсорларды сақату Қазақстан Республикасының
заңнамасымен белгіленген тәртіпте осы қызмет түріне (мамандырлыған
мекемлерге) берілген лицензяи негізінде арнайы жабдықталған үй- жайларда
жүзеге асырылады." Сақтау бойынша арнайы талаптар Қазақстан Республикасының
23 қараша 1995 жылғы "Дәрілік заттар туралы" Заңымен белгіленеді.Аталған
заңның 18-бабыгның 1-тармағына сәйкес дәрілік заттар олшардың сапасының
сақталуына кепілдік беретін, нормативті -техникалық құжаттамамен
анықталатын жағдайларда сақталуға тиіс.
Аталған ерекшелерді қоспағанда, сақтау шартының пәні ретінде өз
сипаттамасы бойынша азаматтық құқық обьектісі ретінде бағалана алатын кез
келген заттар бола алады. Ақша немесе бағалы қағаздар сақтауға жеке
анықталған заттар ретінде беріле алады және әдейі соларға қатысты негізінен
банктерде сейфтік сақату туралы сөз болады. Тектік белгілермен анықталған
заттар оларды иесіздендіру туралы сақтау шартының пәні бола алады. Басқаша
айтқанда ол "қалыпсыз" сақталу деп аталады.
Қозғалмайтын заттар сақтау обьектісі бола алмайды. Мұндай көзқарас
азаматтық құқық теориясында даусыз болып табылады. М.И Брагинский сақтау
шартының монографиялық зертеуін өткізе отырып бірқатар ғалымдардың
пікірлеріне сүйенеді. Оларға Д.И Мейер, Г.Ф Шершеневич, З.И Шкундин, К.А
Граве, О.С Иоффе жатады.олардың барлығы жылжымайтын мүліктің сақтау
шартының пәні бола алмайтындығы туралы пікірді бір ауыздан қолдаған. Осыған
қатысты өз түсініктемесін З.И.Шкундин нақты тұжырымдаған:"сақату шартының
пәні,жеке белгілерден басқа оны (яғни затты) сақтаушының үй-жайында немесе
оның иелігіндегі аумақты сақтауды мүмкін ететін физикалық қасиеттерге ие
болуы тиіс. Сол себептен, жерден ажырамайтын ғимараттар, құрылымдар, бау-
бақшалар және т.б. (жылжымайтындар) сақтау пәні бола алмайды.
О.И. Ченцова айтқандай, жылжымайтын мүлікті күзету кезінде азааттық
құқықтың басқа институттарын қолдану мүмкін болады., оларға мыналар жатады:
1) мүлікті мамандандырылған ұйыммен күзету бойынша өтелмелі қызмет көрсету
шартын бекіту. 2) еңбек шарты өтелмелі қызмет көрсету шарты бойынша
күзетшіні жалдау.
Сақтаудың реалды шарты бойнша сақтаушы өзіне берілген затты, сақталуын
қамтамасыз ете отырып сақтауға міндеттенеді.Сақтаушы сақтауды жүзеге асыра
отырып затты қолайсыз ауа-райы,үй-жайдағы ылғалдылық сияқты сыртқы
факторлардың әсерінен сақтап қалуға тиіс. Мұндай факторларға, сондай-ақ
мүлікті бүлдіруі (жоюы), оны ұрлап кетуі мүмкін адамдардың құқыққа қайшы
әрекеті де жатады. Соларға сақтаушы қарсы тұруы тиіс.
Сақтаушы міндеттерінің нақты көлемі оның тұрмыстық немесе кәсіби
сақтаушы болып табылатындығына, сақтаудың сол бір немесе өзге жағдайлары
және сақтауға берілетін заттардың қасиеттері жүк берушімен ескертілген
немесе ескертілмегеніне байланысты болады. Шарттың ақылыллығы немесе
ақысыздығы сақталушы міндеттерінің аясын анықтау үшін шешу маңызға ие
болмайды,өйткені оның барлық шығындары кез келген жағдайда өтелетін болады,
бірақ дау туғанда, сот шарттың ақысыз сипаты кезінде сақтаудың ерекше
жағдайлары ескертілмегендікке көбірек мойынсұнуға тиіс.
Сақтаушы затты ақысыз сақтауға қабылдаған кезде және затты күту
бойынша белгілі бір әрекеттерді жасау тараптарымен ескертілмеген кезде,
сақтаушы сақтауға алынған затқа өз заты сияқты қамқорлық жасауға тиіс.
Кәсіби сақтау кезінде сақтay жағдайлары шартта толық сипатталмағанда
сақтаушы тиісті іскерлік айналым дағдыларын (егер олар болса) басшылыққа
алуға тиіс. Кәсіби сақтаушыға сол 6іp немесе өзге заттарды сақтауға
қабылдаған кезде оның өзi дербес олардың қасиеттерін eскеріп, тиісті
шаралар қолдану жөніндегі талаптар қойылуы мүмкім. Бұған кәсіби сақтаушының
өзі біле алмайтын заттардың ерекше (ТӘН емес) қасиеттері кірмейді.
Барлық сақтаушылар, олардың тұрмыстық не кәсіби сақтаушылар екеніне
қарамастан, жария тәртіп ұстанымдарьн сақтауға тиіс Өйткені оларды ұстану
немесе ұстанбау заттың сақталуына әсер етyi мүмкін. Яғни мұнда сақталуы
салалық заңдармен талап етілетен әртүрлі нормативтер туралы сөз болып
отыр. Мәселен, барлық азаматтарға Қазақстан Республикасының Төтенше
жағдайлар жөніндегі Агенттік органдарының өрт, сейсмикалық қауіпсіздікті
қамтамасыз етуге қатысты талаптарды, кәсіпорындардағы авариялардың алдын
алуға бағытталған талап¬тарды сақтау кажет. Денсаулық сақтау министрлігінің
санэпидемкадағалау органдары тиісіт саниталық-эпидимиологаялық талаптарды
белгілейді. Осындай талаптардың сақталуын қамтамасыз етпеген субъектілер
егер соның салдарынан заттардың бүлінуі немесе жойылуы орын алса, бұл үшін
жүк 6epyші алдында жауапты болады.
Сақтаушыда сол 6ip немесе өзге жағдайлар орын алғанда ол бұрын өзі
болған үй-жайды жөндеуден өткізеді, оны ауыстырады немесе қандай да бip
табиғи, техногендік құбылыстардың және т.б. салдарынан затты сақтау
жағдайлары өзгеретін болады, онда сақтаушы заттың сақталуын қамтамасыз ету
үшін ағымдағы шараларды қолдануға тиіс. Сақтаушы, сондай-ақ жүк берушіге
сақтау жағдайларының өзгеретіндігі туралы дереу хабарлауға және оның
жауабын кутуге міндетті, заттың жоғалу немесе бүліну қаупі туған жағдайда
сақтаушы жүк берушінің жауабын күтпестен, сақтаудың шартта көзделген әдici
мен орнын өзгертуге міндетті.
Егер де колданылған шараларға қарамастан, зат сақталу кезінде бүлінуге
ұшыраса немесе оның сақталуын қамтамасыз етуге мумкіндік бермейтін (мысалы
желдеткіш жүйелер icтeн шықса, ал зат сақтау кезінде тұрақты түрде
желдетуді талап етсе, бipaқ, сақтаушы аталған жүйелерді қалпына келтіре
алмаса) және жүк беруші тарапынан шаралар қолдануды күтуге болмайтын басқа
жағдайлар туындағанда, сақтаушы сақтау және сату бойынша өз шығындарын өтей
отырып, затты немесе оның 6ip бөлігін сатуға құқылы.
Затты сақтаушы ретінде ұстау кезеңінде, ол затты пайдаланудан
тартынуға міндетті. Сақтаушының затты пайдалану мүмкіндігі сақтау шартымен
көзделу мүмкін. Сақтаушыға затты пайдалану құқығын беру кейбір жағдайларда
сақтау үшін төленетін ақшалай төлемнің орнын алмастыратын болады. Егер бұл
оның сақталуын қамтамасыз етуге қажет болса, сақтаушы затты пайдалануға
құқылы болады.
Сақтаушы өзіне сақтау үшін бергтген мүліккке (затқа) затттық
құқықтарды иеленбейтін болғандықтан, сақталған заттардан алынған
нәтижелер(өсімдер) мен кірістерді меншік иесі мен өзінің арасында болу
туралы да мәселе туындамайды. Сақтаушы затты қайтарумен бірге сақтау
уақытысында алынған нәтлжелер мен кірістерді де беруге міндетті. Шартпен
басқаша көзделуі де мүмкін, жсмістермен табыстар коптегеп жағдайларда
eгep бұл жөнінде тарапчтрдың, келісімі болса, сактау үшін берілетін
кәдімгі сыйакыны толықтай алмастырады және сақтаушының шығындарын өтей
алады.
Сақтаушы жалпы ереже бонынша өз міндеттерін жеке өзi атқаруға
міндетті. Егер заң актілерінде немесе шартта өзгеше көзделмесе, ол затты
жүк берушінің келісімінсіз үшінші тұлғаға беруге құқылы емес. Біздің
ойымызша, сақтаушы заң бойынша сақтау жөніндегі міндетті үшінші тұлғаға
жүктей алатын жағдай арестке алынған мүлікті caқтay тәртібi мен
жағдайлары туралы жоғарыда аталған нұсқаумен көзделсді. СОТ орындаушысы
мүлікті ареетке алғанда оның меншік иeci болмағандықтан сот шешімі
орындалған кезеңге дейін оның сақталуын қамтамасыз етуге міндетті(ол заң
бойынша сақтаушы, егер сот шешімі жойылса және мүлік қайтарылуға тиic
болса, меншік иесінің мүдделері мен мен оның құқықтарын қамтамасыз ету
үшін оның жағдайын ocылайшa талқылаған дұрыс болады).
Егер сот орындаушысының әрекеттерінде кінәлі құқыққа қайшы
әрекеттер болса және (оның салдарынан) мүліктің сақталуы қамтамасыз
eтілмеген болса, ол бұл үшін жауапты болады. Сонымен бірге coт
орындаушысы өз әрекеттерімен мүліктің сақталуын қамта масыз ете
алмайтындығи да түсініктi. Ол жүк беруші ретінде танылатын сақтау шартының
негізінде жекелеген жиынтығы түріндегі мүлікті (тізім бойынша) үшінші
тұлғаға беруге міндетті.
Сақтаушы жүк берушінің келісімінсіз затты сақтауға үшінші тұлғаға,
егер бұл орайда жүк берушінің мүдделеріндегі қажеттілік туса және сақтаушы
оның келісімін алу мүмкімдігінен айырылса, беруге құқылы. Сақтаушы жүктің
үшінші тұлғаға берілгендігі туралы дереу жүк берушіні хабардар етуге
міндетті.
Барлық жағдайларда сақтаушы затты сақтауға берген үшінші тұлғаның іс-
әрекеті ұшін жауап береді.
Зат сақтаушымен жүк берушіге сақтауға қабылданған күйінде қайтарылуы
тиіс. Заттардың табиғи бұзылуы не табиғи кемуін ғана ескеруге жол береді.
Сақтаушы өзіне сыйақы төлеуді, егер ол шартпен, заңнамамен кезделсе не
оны төлеу міндеті міндеттеме мәнісінен туындайтын болса, талап етуге
құқылы. Бұған қоса сақтаушы (барлық жағдайларда) сақтау шығынндарын және
сонымен байланысты көптеген өзге де қажетті шығындарды өтеуді талап етуге
құқылы.
Сақтаушының құқықтары мен міндеттері бойынша консенсуалды сақтау
шартының (онда сақтаушы кәсшкерлік қызмет субъектісі болып табылады) реалды
шарттан айырмашылығы сақтаушының затты сақтауға шарт талаптарына сәйкес
қабылдауға міндеті болатындығында. Бұл міндет қабылдануға жататын
заттардын мөлшерін, олар кабылдануға тек мерзімдерді, сондай-ақ заттарды
сақтауға қабылдау кезінде сақтаушымен жасалынуға тиіс әрекеттерді
көрсетумен нақтылана алады.
Косенсуалды сақтау шарты бойынша сақтаушыға затты сақтаута қабылдау
бойынша міндет жүктеледі, 6ipaқ егер жүк 6epyші шарттан оны орындаудан
бұрын бас тартса затты өзге сақтауға беруді талап ету құқығына ие болмайды.
Жоғарыда 6iз консенсуалды сақтау шарты бойынша сақтаушынын мүдделерін
ескеру туралы ескерткен болатынбыз. Ол. етер заң актілерінен немесе
шартпен өзгеше көзделмесе, сақтау¬шының мұндай жағдайларда жүк берушіден
жүзеге аспай қалған сақтауға байланысты келтірілген шығындарды өтеу туралы
талап ету құқығына ие болатындығымен сипатталады.
Егер жүк беруші сақтаушының қызметтерінен бас тартатындығы туралы
қисынды мерзімде мәлімдесе, затты сақтауға бермегені үшін жауапкешіліктен
босатылатын болады. Қисынды мерзім деп сақтаушы өзіне төніп тұрған
шығындардың алдын алу үшін тиісті шаралар колдануға жеткілікі уақыт
кезеңін түсінеміз. Тәжірибеде мұндай қисынды мерзімді анықтау сөзсіз елеулі
қиындықтар тудырады.
Зат дер кезінде сақтауға берілген кезде, сақтаушы затты қабылдаудан
бас тарту құқығына ие болады. Затты сақтауға берудің нақты мерзімі
анықталмағанда, сақтаушы шартты бекіту сәтінен бастап отыз тәулік өткеннен
кейін затты сақтауға қабылдаудан бас тарта алады.
Сақтауды өзініц кәсіпкерлік қызметіне орай жүзеге асыратын сақтаушы
егер заң актілерінде өзгеше белгіленбесе, техникалық мүмкіндіктер бола
тұра затты сақтауға қабылдаудан бас тартуға құқылы емес.
Иесіздендіріп немесе басқаша қалыпсыз сақтау (латынның depositum
irregulare деген сөзінен пайда болып, әдеттен тыс,қалыпты емес жүк
дегенді білдіреді) да шарт мазмұнының өзгеруіне әсер етеді. Жеке анықталған
заттарды сақтау кезінде сақтаушы оларды кез келген уақытта қалған заттардан
бөліп ала алатындай және жүк берушіге дәл соларды ғана қайтара алатындай
етіп ұстауға тиіс. Иесіздендіріп сақтау кезінде сақтауға алынған заттар
басқа жүк берушілердің сол тектес және сапасы сондай заттарымен араласып
кетуі мүмкін. Жүк берушіге заттар сол тектес және сапасы сондай тең
мөлшерінде қайтарымды. Иесіздендіріп сақтау кезінде сақтаушыда берілген
заттарға меншік құқығы пайда болады, соның салдарынан иесіздендірілген
кездейсоқ жойылу немесе бүліну қаупі сақтаушыға жүктеледі. Егер кездейсоқ
жойылуға барлық сақталынып жатқан заттар шалдықса басқаша болады.
Заттарды иесіздендіріп сақтау кезінде. егер бұл заң актілерінде
немесе тараптардың келісімінде белгіленсе, заттар осы тектес және сапасы
сондай заттардан оқшау ұсталуға тиіс (ҚР АК 771-баптың 2-т). Біртектес
заттарды сақтаудың осындай шартының тәжірибелік маңызы, біздің ойымызша,
оның мәнісіц бойынша жеке аныкқалған заттарды сақтау шартына айнала-
тындығында (заңда ол иесіздендіріп сақтау шарты ретінде анықталса да).
Мұндай шартты жасасу белгілі 6ip дәрежеде сақтаушының қayin көтеру
дәрежесін азайтады. Жүк 6epyші үшін оның ұйымдылығы мынада: сапасын жеке
өзi тексеріп берген біртектес заттар басқа тектес заттармен араласпайтын
болады жене қайтару кезінде бүлінген заттарды (мысалы, астықты, құрылыс
қоспалары, қантты, ұнды және т.с.с.) беру қаупі болмайды. Сонымен қатар,
жүк беруші өзіне сақталуға берілген заттарды бірінші талап ету бойынша ic
жүзінде қайтару мүмкіндігін қамтамасыз етеді, ал иесіздендірілген заттар
басқа жүк берутшлер алдында міндеттемеі атқаруүушін беріліп қойылуы мүмкін
және осындай заттарды белгілі 6ip жүк берушіге қайтару үшін талап ету
сәтінде олар жеткіліксіз болып қалуы мүмкін.
Жүк беруші, қалыптасқан тәжірибе мен доктриналық көзқарастарға сәйкес
мүліктің қасиеттер мен оны сақтау ерекшеліктері туралы сақтаушыны
ескертуге міндетті. Өкінішке орай, бұл міндет Азаматтық кодекс нормаларымен
тікелей көзделмеген, алайда ол сонда да талап етілмейді. Біз бұл
заңнамамызда белгілі 6ip қиғаштық байқалады. Кейбір шарттық институттар тым
толығырақ нақтыланса, басқалары, Kepiciнше, нормативтік бекітілуде
жеткіліксіздікке ұшырасуда.
Жүктің қасиеттер туралы жүк беруппнің хабарлау міндетті жанама түрде
Азаматтык кодекстің 779 және 782-баптарынан байқалады. Жалпы осы міндеттің
мәнісі неде екенін нақтылауға талпынып көрейік. Тұрмыстық сақтауға кәдімгі
заттарды (үй тұрмысьндағы заттары) тапсыратын жүк беруші олардьң өздеріне
тән қасеттері туралы сақтаушыны ескертпеуі де мүмкін.
Алайда, затты сақтау бойынша талаптарды олардьң сақтаушыға потенциалды
түрде белгісіз болатындары пайда болса, жүк беруші олар туралы хабарлауға
тиіс. Бұл тәжірибеде сақтаудың; мұндай шарттары сирек бекітілетіндігімен
байланысты және әдетте, тұрмыстық сақтаушыдан, өз заттарына қатысты қандай
жігері танытса, сондай жігер (шаруашылық сақтық) талап етіледі. Егер оның
шаруашылығында, тиісті) талап күтімді, сақтауға берілген сияқты дәл сондай
зат болмай қалса, онда сақтаушы заттың сақталмағандығы үшін кінәлі деп те
танылмайды.

2. САҚТАУ ШАРТЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
Сақтау шарты бойынша бір тарап (сақтаушы) оған екінші тараптың (жүк
берушінің) берген затын сақтауға жоне бұл затгт сақталған күйінде қайтаруға
міндеттенеді (ҚР АК 768-6. І-і.).
Сақтау мәселесін баяндайтын бірқатар теориялық зерттеулерде атап
өтілгендей сақтау қызмет көрсетудің ерекше түрі, соның ішінде қызмет
көрсетулердің ішінде азаматтық-құқықтық міндеттемелер арқылы қамтамасыз
етіле алатын кең таралған түрлерінің бірі болып табылады.
Қазіргі қоғамда сақтау бойынша қатынастардың кеңінен таралуын толық
түсінуге болады. Азамат өз үйінен шығып, қоғамдық орындарға барғанда-ақ
заттарды сақтаута беру қажеттілігі жиі туындайды. Мұндай жағдайларда азамат
үшін шарт еркіндігі, біз бұған мән бермесек те, елеулі түрде шектеледі.
Білім беру, дәрігерлік, өзге де мекемелерде, ұйымдарда, театрлар мен т.б.
жерлерде сырт иімлі гардеробқа өткізу талабы белгіленуі мүмкін. Дүкендерде
(сауда кәсіпорындарда) сөмкелерді, қол сандықтарды, кейстер мем өзге
де ұқсас заттарды сақтауға өткізуді талап ете алады.
Жалпы пайдаланыстағы орындарда (базаларда) саудамен айналысатын
кәсіпкерлер базарларға тиесілі үй-жайларда сақтау қызметін пайдалана алады.
Жалпы кіші кәсіпкерлік субъектілеріне (сауда фирмаларына) өз тауарларының
сақталуын қамтамасыз ету үшін сақтаумен кәсіби түрде айналысатын субъек-
тілердің қызметтерін пайдалану тиімдірек болып табылуы мүмкін. Бұл аталған
кәсіпкерлерге қайта үй жайларының құрылысына (оларды сатып алуға) оларды
жалға алуға, күзетуге, сондай-ақ қойма жабдықтарын сатып алуға қомақты
соманы жіберугс мәжбүр болғанның орнына өзінің айналым қаражаттарын
жұмсамауға мүмкіндік береді.
Сақтау қажеттілігі заңдардың талаптарына сәйкес туындайтын
жағдайлар да орын алады. Мысалы, арестке алынған мүлікті, мұраға
қалдырылған мүлікті, кеден қоймаларындағы мү лікті және т.б. сақтау жүзеге
асырылады.
Заттардың белгілі бір түрлері тек тиісті жағдайлары бар, заттардың
сақталуын қамтамасыз ете алатын (соның ішінде ұрылардан сақтай алатын),
оларды беру мсн сақтауға қабылдауда тиісті режимін қамтамасыз ететін
сақтаушылармен ғана сақтала алады. Әрине, мұндай жағдайларда да заттарды
сақтауға беру қажеттілігі туындайтын болады.
Яғни, сақтау бойынша міндеттеменің туындауы әртүрлі себептермен
жетеленуі мүмкін және ол тек сақтау шартына ғана байланысты туындамайды.
Алайда сақтау шарты басқа да барлық жағдайларда осындай міндеттеменің
туындауының негізі болып табылады. Сақтаушы тұлға мен заттарды сақтауға
берген тұлғаның құқықтары мен міндеттері шартқа сәйкес сақтау туралы
ерсжелермсн анықталатын болады. Қазіргі жағдайларда мүлікті сақтау бойынша
міндеттердің тұлғаға оның еркінен тыс жүктелуі, сирек кездесетін
жағдайларды қоспағанда, мүмкін емес екенін атап өткен жөн. Сондықтан біз
мұны қаласақ та, қаламасақ та сақтау шартының құрылымына жүгінуге мәжбүр
боламыз.
Сақтау қолданылатын аялар сақтаудың жекелеген түрлерін сондай-ақ,
сақтау қатынастарын реттейтін заңнама актілерін қарастыру (атап өту)
кезінде тағы бір рет сипатталатын (нақтырақ) болады
Пост кеңестікте сақтау институтының қазіргі жай күйіндегі мәселелерін
жан-жақты баяндаған аз ғана авторлардың бірі — М.И.Брагинский. Оның сақтау
қамтамасыз етілетін мүмкін болатын зандық құрылымдарды талдауы назар
аударуға тұрарлық-ай (біз осындай құрылымның негізі болып тікелей сақтау
шарты табылатындығын атап өттік).
Аталған автор сақтау бойынша қатынастардың төрт негізгі құрылымын
ажыратады. Біріншісі ретінде, біз айтқандай, шарт үлгісі аталады. Ол
бүтіндей және толығымен заңды анықтама аясына сай келеді. Бұл құрылымға
деген қажеттілік немесе мұқтаждық сақтау қызметі дербес сипатқа ие болғанда
туындайды.
Сақтау бойынша міндеттеме басқа түрдегі шарттар мазмұнына кіретін
жағдайлар туындауы мүмкін. Бұл объективті де субъективті де факторлармен
түсіндірілуі мүмкін.
Осылайша сақтау жөніндегі міндеттемелердің қалған құрылымдары, олардың
басқа шарттардың мазмұнына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.