Шартты экстремум
Шартты экстремум.
z=f(x;y) функциясын х және у айнымалылары теңдеуімен байланысты
болған жағдайда экстремумге зерттеу керек болсын. Яғни, z=f(x;y)
функциясынан басқа ХоУ жазықтығында α сызығы беріліп, z функциясын
экстремальдік нүктелері тек α сызығына тиісті болуы мүмкін жағдайда
экстремумге зерттеу керек. Бұл нүктелер шартты экстремум нүктелері, ал х
және у айнымалыларын байланыстыратын теңдеу – байланыс теңдеуі деп аталады.
Егер байланыс теңдеуінінен у айнымалысын х арқылы анықтап
берілген z=f(x;y) функциясына қойсақ, онда бір х айнымалысынан тұратын
функциясына келеміз. х-тің z функциясы экстремумге жететін мәндерін тауып
байланыс теңдеуіне қоямыз да, у-тің сәйкес мәндерін анықтаймыз. Нәтижесінде
шартты нүктелерін алмасақ, онда Лагранж көбейткіштері әдісін қолданамыз.
Лагранж көбейткіштері әдісі.
z=f(x;y) функциясын болғанда экстремумге зерттеу үшін:
1) Көмекші Лагранж функциясын құрастыру керек:
(1)
Мұндағы көмекші белгісіз;
2) дербес туындыларын тауып әрқайсысын нөлге теңестіріп
шыққан үш белгісі бар үш теңдеуден тұратын жүйені есептеу
керек.
Жүйенің шешуінің нәтижесінде функцияның шартты экстремумы бар болуы
мүмкін нүктелерін табамыз. Бірақ тапқан нүктелері шартты экстремум болмауы
да мүмкін, себебі, жүйе шартты экстремумның тек қажетті шартын білдіреді.
1 Мысал: функциясын, х және у айнымалылары теңдеуімен
байланысты болған жағдайда экстремумге зерттеу керек.
Δ байланыс, теңдеуді параболасы болады. Берілген z функциясында
арқылы алмастырып
немесе
функциясына келеміз.
Шыққан z(x) функциясын экстремумге зерттейміз:
функциясының стационарлы нүктесі.
Екінші туындысын табамыз:
Екінші туындысы оң болғандықтан тапқан стационарлы нүктеде z(x)
функциясының минимумы бар. мәнін байланыс теңдеуіне қоямыз:
Сонымен, шартты экстремум нүктесі. Бұл нүктеде z=f(x;y) функциясының
минимумы бар.
▲
Енді шартты экстремум нүктесін Лагранж көбейткіштері әдісін пайдаланып
табайық.
1) Көмекші Лагранж функциясын құрастырайық: Берілгені бойынша
... жалғасы
z=f(x;y) функциясын х және у айнымалылары теңдеуімен байланысты
болған жағдайда экстремумге зерттеу керек болсын. Яғни, z=f(x;y)
функциясынан басқа ХоУ жазықтығында α сызығы беріліп, z функциясын
экстремальдік нүктелері тек α сызығына тиісті болуы мүмкін жағдайда
экстремумге зерттеу керек. Бұл нүктелер шартты экстремум нүктелері, ал х
және у айнымалыларын байланыстыратын теңдеу – байланыс теңдеуі деп аталады.
Егер байланыс теңдеуінінен у айнымалысын х арқылы анықтап
берілген z=f(x;y) функциясына қойсақ, онда бір х айнымалысынан тұратын
функциясына келеміз. х-тің z функциясы экстремумге жететін мәндерін тауып
байланыс теңдеуіне қоямыз да, у-тің сәйкес мәндерін анықтаймыз. Нәтижесінде
шартты нүктелерін алмасақ, онда Лагранж көбейткіштері әдісін қолданамыз.
Лагранж көбейткіштері әдісі.
z=f(x;y) функциясын болғанда экстремумге зерттеу үшін:
1) Көмекші Лагранж функциясын құрастыру керек:
(1)
Мұндағы көмекші белгісіз;
2) дербес туындыларын тауып әрқайсысын нөлге теңестіріп
шыққан үш белгісі бар үш теңдеуден тұратын жүйені есептеу
керек.
Жүйенің шешуінің нәтижесінде функцияның шартты экстремумы бар болуы
мүмкін нүктелерін табамыз. Бірақ тапқан нүктелері шартты экстремум болмауы
да мүмкін, себебі, жүйе шартты экстремумның тек қажетті шартын білдіреді.
1 Мысал: функциясын, х және у айнымалылары теңдеуімен
байланысты болған жағдайда экстремумге зерттеу керек.
Δ байланыс, теңдеуді параболасы болады. Берілген z функциясында
арқылы алмастырып
немесе
функциясына келеміз.
Шыққан z(x) функциясын экстремумге зерттейміз:
функциясының стационарлы нүктесі.
Екінші туындысын табамыз:
Екінші туындысы оң болғандықтан тапқан стационарлы нүктеде z(x)
функциясының минимумы бар. мәнін байланыс теңдеуіне қоямыз:
Сонымен, шартты экстремум нүктесі. Бұл нүктеде z=f(x;y) функциясының
минимумы бар.
▲
Енді шартты экстремум нүктесін Лагранж көбейткіштері әдісін пайдаланып
табайық.
1) Көмекші Лагранж функциясын құрастырайық: Берілгені бойынша
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz