Психодиагностика туралы түсінік

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Педагогика және психология
кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Психодиагностика туралы түсінік

Орындаған: Ниязбекова Г.Н.
Тексерген: Талпакова С.А.

Орал, 2014ж.

Жоспары

Кіріспе

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазіргі заман психодиагностикасының тарихы ХІХ ғасырдың І-жартысынан
бастау алады. Яғни, сол кезеңнен бастап ең алдымен психология білімінің
дамуының клиникалық дамуы басталды. Бұл кезең адам туралы психологиялық
эмперикалық білім болады. Талдауда және оны қолануда шешуші рөлді
дәрігердің ойымен сипаттайды. Ал бұған дәлел мұнымен негізінен философтар
мен жазушылар шұғылданды. Дәрігерлерді емделуі қиын ауру және аурудың
неден пайда болғандығы, сондай-ақ сол жылдары әлемдік дамыған елдерінде
еңбек алған жан күйзелістерінен болатын аурулар және невроз себептері
қатты қызықтырды. Психиатр дәрігерлер Европа клиникаларында ауруларға
жүйелі түрде бақылау жүргізе бастады және өз басқару нәтижесін талдап
жазып отырды. Бұл уақытта психодиагностика әдісінің бақылау, сұрау
құжаттарды талдау сияқты әдістерді жүзеге асады. Бірақ бұл жылдары
психодиагностика тұтастай толық құрылды деп айта алмаймыз. Өйткені мұнда
тек дәрігерлерге 1 ауру түрін ғана бақылауы және бірдей әдіспен
қорытындылауы, олар зерттеу нәтижесінде дәрігерлер көзқарасы,ой қорытындысы
бойынша заң жасалды. Бұл кезеңде психодиагностика әдістемелері тек сандық
жағынан сипатталатынын көрсетеді. Психодиагностика әдістемелері сандық
көрсеткіштерін алу түрі ХІХ ғ ІІ жартысында жүзеге аса бастады. Осы жылдары
атақты неміс психологы Вундтың жетекшілігімен әлемде алғаш рет
тәжірибелік психология лабораториясы ашылды. Мұнда психодиагностикалау
мақсаттар әр түрлі құралдар мен жабдықтар қолдана бастады. Диагностика
оқыту тәжірибесіндегі білім, білік, дағды, іскерлікті тексеру ұғымын
қамтығанымен, одан мазмұны, мақсаты жағынан ауқымды. Білім, білік, дағдыны
іскерлікті тексеру тек нәтижені, фактіні ғана көрсетеді.
Ал, диагностика бақылау, тексеру, бағалау, статистикалық мәліметтерге
талдау, оның даму бағытын айқындау, дидактикалық үрдісті жобалау, яғни
педагогикалық жүйенің тұтастығын қамтамасыз ету қызметін атқарады.
Диагностика үрдісінде оқытудың нәтижесі ғана анықталып қоймай, сол
нәтижеге жетудің жолдары мен амалдары талданылады. Олай болатын болса,
білім жүйесіндегі өзгеріс, яғни 12-жылдық білім жүйесіне көшу, біздің
алдымызға келелі міндеттерді қойып, сол міндеттерді шешудің жолын
қарастыруды талап етеді. Осы қойылған міндеттерді шешу мақсатында біз,
тақырыбымызды Педагогикалық-психологиялық диагностикалау - тұлғаны
зерттеудің негізі деп алдық.
Зерттеудің мақсаты: Тұлғаны зерттеу мақсатында педагогикалық
диагностика ұғымдарын теориялық түрде негіздеу;
Зерттеу міндеттері:
- педагогикалық – психологиялық диагностиканы тоеориялық тұрғыда
негіздеу.
1 Жеке тұлғаны ғылыми тұрғыдан қарастырылуы
Қазіргі кезеңде психология ғылымында тұлғаны типтестірудің жоғарыда
аталған 3 теориясынан өзге әлеуметтік-тұлғалық типология (тұлғаның басқа
адамдармен қатынасына негізделген Юнг теориясы), психогеометриялық
типология (адамның қандай да геометриялық фигураларды қызыға таңдауына
негізделген С.Деллингер теориясы), сезімдік (сенсорлы) типология (адамның
көру, есіту, қозғалыс әрекеттеріне негізделген Э.А.Голубева және т.б.
теориясы), тұлға - өмір жолы типологиясы (тұлғаларды өзара салыстырумен
емес, ал олардың әрқайсысының өз жеке өмір жолына қатысты типтестіруге
негізделген К.А.Абдулханова – Славская теориясы) қабылданып, зерттеу
нәтижелерін беріп жатыр.
Жеке тұлға – әлеуметтік жағы, адамның бойындағы әлеуметтік сапалар;
белгілі бір әлеуметтік қоғамнын өкілі болатын, (ұлты, топ, ұжым т.б.)
белгілі бір іс-әрекет түрімен айналысатын, қоршаған ортаға деген өзінің
қатынасын мойындайтын және өзінің дара ерекшеліктері бар нақты адам. Ұлттық
психика мен жеке адамның психикасының арақатысы диалектикалық ұқсастықпен
жекеліктің айырмашылығымен сәйкес келеді. Жалпылық (ұлттық) және жекешелік
(өзіндік) жеке адамның психологиялық кейпінде бірлікте болады. Бірақ
олардың ара қатысы әр адамда әртүрлі. Жеке адамның қатынас кеңістігі
неғұрлым кең болса, өмірдің барлық жағымен оның байланысы және қарым-
қатынасы да әртүрлі болады ішкі дүниетанымы да бай және жеке адамның өз
ұлтына тән әлеуметтік сапасы да жоғары болады.
Жеке тұлға белгілі бір тәртіппен экономикалық қызметке қатысушы және
толық құқықты қызмет субъектісі ретінде әрекет етуші адам. Жеке тұлға өз
атынан әрекет етеді және ұжымдық құрылым болып табылатын заңды тұлға сияқты
фирма құруға мұқтаж емес. Сондай-ақ ол құқық қатынастарына қатысушы адамды
(азаматты) білдіретін термин ретінде де қолданылады.
2. Психодиагностика туралы жалпы түсінік
Тұлғааралық қатынаc - практик психологтың психодиагностикалық
жұмысының пәні ретінде
Практикалық психологтың тұлғааралық қатынас және қарым-қатынас
мәселесін психодиагностикалау жұмысы - кәсіби іс-әрекеттің күрделі
саласы. Біріншіден, тұлғааралық қарым-қатынас саласының өзі кең
ауқымды, яғни адамның жекеден әлеуметтікке дейінгі аспектілерін
қамтиды. Адам жалғыздықта қалғанда да өзгелерге, маңызды
бағалауларға сүйенетініне келіспеуге болмайды.
Сондықтан қазіргі психологияда тұлғааралық қатынас сипатын
бағалауға бағытталған психодиагностикалық құралдардың көптеген түрлері
бар.
Практикалық психолог тұлғааралық қатынас мәселесімен жұмыс
жасағанда түрлі негізде құрылған психодиагностикалық әдістемелер
жүйесіне бағдарланады. Ол жекеленгенде былай жіктелуі мүмкін:
а) обьект негізінде (топтар арасындағы қатынас, ішкі топтардың
процестері, диадалық қатынастардың диагностикасы);
б) зерттеу шешетін міндеттер негізінде (топтың ұйымшылдығын,
сәйкестігін және т.б. анықтау);
в) қолданылған әдістемелердің құрылымдық ерекшеліктері негізінде
(сауалнамалар, проективті әдістемелер, социометрия және т.б.);
г) тұлғааралық қатынасты диагностикалаудың бастапқы есептеуі
негізінде (субьективті қалаулар әдістемесі, қарым-қатынасқа
қатысушылардың жеке мінездемесін анықтау әдістемесі, тұлғааралық
қатынастың субьективті бейнеленуін зерттеу әдістемесі және т.б.) 1.
Ғылыми зерттеулерде ерекше бөліп қарастырылатын адамның өзге өмір
жағдайы мен өзге ортаға түсуінің салдарынан туындайтын кері құбылыстар адам
өмірінің өң бойында психологиялық көмек жүйесін құрастыру қажет екенін
көрсетеді.
Адами ресурстарды басқаруға көшу бір жағынан теориялық және қолданбалы
әлеуметтану, екінші жағынан теориялық және қолданбалы психология, сонымен
қоса әлеуметтік психология, еңбек психологиясы мен психодиагностикасы тағы
басқа өзара байланысатын адам жағдайындағы ғылымдар жүйесіне негізделетін
бөліп айтқан жөн.
Адами ресурстармен басқаруда үш негізгі аспектіге ықпал
етіледі:1)Индивидтер мен әлеуметтік топтардың өмір сүру жағдайы; 2)
Әрекеттің әр саласындағы түлға аралық қатынасы; 3) Субъекттің өзін қоғам
мүшесі, профессионал және толыққанды тұлға қалыптастырудағы даму
үдерістері. Аталмыш аспектілер алуан түрлі ортада көрініс табады - білім
алуда, еңбекте және т.б.
Қазіргі кезде жоғарыда аталған практикалық талаптардың шешуге
негізделген түрақты ғылыми базаны құру шарт. Олар өз алдына психологиялық
теорияның даму бағыттарын анықтайды, зерттеу әдістерін бағалау және т.б.
Тәжірибеде пайда болатын мәселеледі жүзеге асырудағы ғылыми базаны
құру бүрынғы классикалық қатынастармен қатар, құрылымды өзгертуді талап ете
отырып, олар төменгі әрекеттерден түрады:
1. Субъект өмір үрдісінің анализі, ол адам дамуының үрдісі,
ажеттіліктердің пайда болуы мен оларды қанағаттандыру; қарым
-қатынастарды қалыптастыру және дамыту;
2. Әлеуметтік үрдістегі және ірі топтардағы жеке субъектілердің мір
жолдарының интеграцияларын зерттеу - жеке және қоғамдық сананың
қатынасы, үйымдардағы адамдар әрекеті;
3. Сауда үрдісі деп аталатын ортадағы психологиялық жайттарды
зерттеу: жеке меншіктердің өзгеруі және үйым конверсиясы және т.б.
Мамандар жүйелеудің көрсеткіштерін психодиагностикалық міндетіне
әдістемелердің адекваттылылығын бағалайтын аспектісі ретінде
көрсетеді.
Әр психодиагностың алдында әрдайым әдістермен жұмыста таңдау
мәселесі тұрады. Бұл пәннің мәнін нақты түсінуді, зерттейтін,
психологиялық ақиқаттың механизмдеріне түсінуді талап етеді. А.А.
Бодалев және В.В. Столин әдістерді таңдауда бастапқы есептеу
нүктесін зерттеуді ұйымдастырудың негізі деп санайды, себебі
зерттейтін психологиялық деңгей жұмысын құрылымдайды (мысалы,
зерттелетін өзара әрекет - интеракция қатысушыларының жеке
мінездемелері ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.