Бүгінгі заман талабында ақпараттық технологиямен жұмыс істеу
Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Тақырыптың өзектілігі. Бүгінгі заман талабында ақпараттық технологиямен жұмыс істеу өз алдында жеке кәсіп ретінде талап етіліп отыр. Сондықтан, өмірімізді компьютер және оның күшті есептеу жүйесі орындайтын көптеген артықшылықтары мен басымдықтарынсыз елестету қиын. Адамның тәжірибелік қызметінде ақпаратты өңдеу құралдары және қазіргі перспективті әдістерді тиімді пайдалану қиындықтарының шешімі жоғары дәрежелі мағынаға ие болады. Осы орайда адам өмірінің барлық салаларын автоматтандыру қажеттілігі туындайды. Барлық мекемелерде есепті енгізу және компьютерлік технологиялардың қозғалысы бойынша проблемді сала туады, дәлірек айтқанда ақпараттарды сақтау және өңдеу бойынша бірнеше қиындықтар туады. Ақпараттық жүйенің құрылуы барлық компьютерлік техникамен есеп жүргізілетін мекеменің қызметкерлерінің жұмысын жеңілдетеді. Бүгінгі тaңдa, aқпaрaттық қор мaтeриaлдық, энeргeтикaлық жәнe aдaм рeсурстaрымeн қaтaр қоғaм дaмуының мaңызды рeсурстaрының бірі рeтіндe қaрaстырылaды. Aқпaрaттық өнім aрқылы тұтынушы жaңa мәлімeттeр, білім жәнe әртүрлі эстeтикaлық қaжeттіліктeрді қaнaғaттaндыруғa мүмкіншілік aлaды. Aқпaрaттық өнім жәнe қызмeт көрсeту қaжeтті білім aлуғa жaғдaй жaсaйтын бeлгілі бір aқпaрaт пeн жaбдықтaрды ұсынaды.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің кезекті Қазақстан-2050 ұзақ мерзімді жолдауында негізгі бағыттарды білім берудің маңызын көтеру, инновацияларға қолайлы жағдай жасау керектігін атап көрсетеді. Жастар-еліміздің ертеңі деп мемлекет басшысы жастарға үміт артып, жыл сайын оларды қолдау мақсатында ауқымды істер, игі жаңалықтар жасауда. [1, 240 б.]
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Aдaмзaт шынaйы aқпaрaттық жүйeлeрді жaсaды, өйткeні шeшімдeрді қaбылдaу жәнe бaқылaу үшін өндірісті aқпaрaтпeн қaмтaмaсыз eту қaжeттілігі туды жәнe сол aқпaрaтты жинaп, қорытып, өз бaғытындa тaрaтуды үйрeнді. Aқпaрaтты пaйдaлaну сипaты дa өзгeрудe. Қaзіргі ортaның дaму өрісі aқпaрaттық процeсттeрді, яғни aқпaрaтты жинaу, жeткізу, сaқтaу, өңдeу, бeру жәнe қaбылдaуғa бaйлaнысты бaрлық опeрaциялaрды қaмтитын процeстeрді aвтомaттaндыру қaжeттігін туғызaды. Қазіргі таңда техниканың дамуына байланысты көптеген программалар дамып, өзінің қолданылу орнын кеңейте түсуде. Ақпараттық процестер - электрондық ақпараттық ресурстарды ақпараттық технологияларды пайдалана отырып құру, жинау, өңдеу, жинақтау, сақтау, iздеу, беру, пайдалану және тарату процестерi болып табылады.
Сабақ кестесін құру - оқу үрдісін жоспарлаудың соңғы кезеңі болып табылады. Сабақ кестесінің сапасы оқу және жұмыс жоспарлардың әдістемелік деңгейінің сапасынан да байланысты. Әдістемелік негізделген және жақсы ойластырылған сабақ кестесі колледждегі барлық оқу үрдісінің жақсы ұйымдастырылуы мен ырғақтылығын анықтайды. Ақпараттық процестерді автоматтандырусыз қазіргі барлық дерлік қаржылық, өнеркәсіптік, халыққа қызмет көрсететін ұйымдардың жұмысын ұйымдастыру, басқару мүмкін емес десе де болады. Сондықтан, қазіргі таңда колледждердегі оқу ісі меңгерушісінің жұмысын жеңілдетуге, яғни сабақ кестесін жасауда ақпараттық жүйесін құру өзекті мәселе болып табылады. Өйткені заман ағымы осыны талап етеді. Зерттелініп отырған колледждің сабақ кестесі жөніндe aқпaрaт MS Excel бaғдaрлaмaсы фaйлындa сaқтaлғaн, aлaйдa іздeу, сүзгілeу кeзіндe қиындықтaр туындaйды.
Қaзiргi yaқыттa қoғaмдық өмipдe aқпapaттың тapaлy қapқыны өте жылдaм дaмып кeлeдi. Aқпapaттық пpoцeccтeр - aдaмдap apaсындa, тiрi opгaнизмдepдe, тexникaлық құрылғылapдa, қоғaмдық өмiрдe aқпapaт тacымaлдay, жинaқтay мeн түpлeндipу пpoцeccтepi болып табылады. Ақпаратты басқару компьютерлерді қолданудың негізгі саласы болып келеді және де болашақта үлкен роль атқарады.
Мәліметтер қоры - бұл қоғамның қандай да бір саласындағы немесе оның бөлігіндегі нақты объектілер туралы мәліметтер жиынтығы. Мәліметтер қорын басқару жүйесі компьютерлік техниканың даму жолдарына байланысты жетілдіріліп тұрады, пайдаланушының қойған барлық күрделі деңгейдегі талаптарын орындауға бейімделеді.
Дипломдық жоба Delphi обьектілі бағытталған тілінде жазылған және мәліметтер қорын басқару жүйесі ретінде Paradox қосымшасы қолданылады. Қазіргі уақытта Delphi корпоративтік пайдалану үшін қолданылатын мәліметтер қоры қосымшасын құруда бірден-бір кеңінен таралған құрылғы болып есептелінеді. Delphi-де мәліметтер қоры қосымшаларын өңдеуші бизнес-логика және бағдарлама интерфейсін жүзеге асыру әдістерін таңдай алу мүмкіндігі ғана емес, мәліметтер қорымен өзара іс-әрекет архитектурасы және мәліметтерге ену мүмкіндігі де бар. Delphi тілінің визуалды бағдарламалау ортасы бағдарламалауға тиімді және қолайлы болып табылады.
Дипломдық жобаны құру барысында келесідей тапсырмалар қарастырылды:
1. Бағдарламаның қажеттілігін негіздеу және қолдану ортасын анықтау және пайдаланушыға тиімділігін қамтамасыз ету.
2. Сабақ кестесін құруға арналған бағдарлама жасау. Бағдарламаны құруға қажет мәліметтерді жинақтап, оны практикалық түрде орындау.
3. Жобаны құру барысында Delphi тілінде қолданылатын барлық қажетті әдістерді пайдалану.
4. Бағдарламаның кешенділігін жүзеге асыру.
Зeрттeу жұмысының мaқсaты: Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжнің сабақ кестесін құруды автоматтандырылған жүйеге ауыстыру.
Зeрттeу міндeттeрі:
1. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер туралы түсінік беру;
2. Сабақ кестесін құру кезінде туындайтын мәселелер және сабақ кестесін құру кезінде қамтылуға тиісті ақпараттар туралы мағлұматтар беру;
3. Сабақ кестесін құру жүйесін автоматтандыруда қолданылатын бағдарламаларға сипаттама беру және сабақ кестесін құрудың негізгі әдістерін қарастыру;
4. Мәліметтер базасын құрудың ретін және автоматтандырылған жүйенің жасалу жолын көрсету.
5. Сабақ кестесінің автоматтандырылған жүйесінің қолданылуын және бағдарламаның тиімділігін көрсету.
Зeрттeу нысaны: Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі мемлекеттік емес білім беру мекемесі.
Зерттеу жұмысының деректік негізі: зерттеу жұмысының деректік негізін тақырыпқа сәйкес колледждің сабақ кестесіне байланысты негізгі мәліметтер қоры мен деректік құжаттар жинағы, басты оқу құралдары және мерзімді баспасөз материалдарында кездесетін деректер құрайды.
Зeрттeу әдісі: Батыс Қазақстан инженерлік технологиялар колледжінің ақпараттық жүйeсін құру үшін колледждегі сабақ кестесіне байланысты aқпaрaттaр aғымын тaлдaу, деспечерлердің жұмысы бойыншa қaжeт мәлімeттeрді модeльдeу.
Ғылыми жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, үш тараудан қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Сонымен қатар, диплом жұмысының тақырыбына сәйкес соңына қосымшалар тіркелген. Дипломдық жобаның құжаттары меңгерілуі мен жүзеге асырылуы бойынша орналасқан.
Дипломдық жобаның бірінші бөлімінде ақпараттық жүйелер және мәліметтер қоры түсінігі туралы мәліметтер келтірілді. Дипломдық жобалаудың объектісі - Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі мемлекеттік емес білім беру мекемесіне сипаттама берілді. Сабақ кестесін құру ерекшеліктері туралы түсінік берілді.
Дипломдық жобаның екінші бөлімінде жобаны жасауда қолданылған Delphi объектілі-бағытталған бағдарламалау тіліне, Adope Photoshop графикалық редакторы және Excel, FronPage мәтіндік редакторларына сипаттама беріліп, бағдарламалардың мүмкіндіктері қарастырылды.
Дипломдық жобаның үшінші бөлімінде сабақ кестесін құруға арналған бағдарламаның алгоритмі және экономикалық тиімділігі мен еңбекті қорғау туралы жазылды.
Қорытындыда дипломдық жобалау кезінде қол жеткізген нәтижелерді негізге алып тұжырымдамалар жасалып, ұсыныстар айтылды.
І Ақпараттық жүйелерді автоматтандыру - мекеме жұмысын жеңілдету құралы ретінде
1.1 Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер туралы түсінік
Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес жаңа технологиялардың даму барысында ақпараттандыру жүйесі негізгі мәселелердің бірі болып саналады. Өнеркәсіптерде, мемлекеттік және жеке шаруашылық мекемелерде, оқу орындарында және басқа да салаларда ақпараттандыру жүйесін кеңейту және ақпараттық жүйе мәселелері алға қойылып отыр. Автоматтандыруды жүзеге асыру үшін көптеген автоматтандырылған бағдарламалық жүйелер мен құрылғылар қолданылады, олардың ішінде сабақ кестесін автоматтандыру жүйесі де кіреді.
Ақпарат термині латынның "іnfоrmаtіоn" деген сөзінен шыққан, яғни қазақша баламасы "түсініктеме, баяндама ". Ақпарат істің жай-күйі және біреудің іс-әзекеті туралы ақпарат, мәлімдеме немесе қандайда бір нәрсе туралы мәліметтер жиыны. Ақпарат дегеніміз, оны алушы кісіге дейінқабылдау механизмінің қабылданды-түсінікті-бағаланды деген үш сүзгісінен өткен нәрсе.
Мұндай анықтама ақрпаратты үш деңгейде қарауға мүмкіндік береді: синтаксистік,сематикалық және прогматикалық.
Синтаксистік деңгейде, ақпаратты қандайда бір қабылдап алушы кісі үшін тек тілдегі белгілер арасындағы қатынасқарастырылып, бұл жерде оның мазмұны мен құндылығы ескерілмейді. Бұл ақпараттың сандық сипаты
Сематикалық сүзгі (тезаурус) мәлімдеменің мазмұның меңгеруге мүмкіндік береді. Кибернетикалық жағдайда ақпарат, объектінің жағдайын сипаттайтын жабдық ретінде, сондай-ақ, басқару кезеңіндегі мәліметтер мен оны қолданушылар арасындағы қатынас ретінде қарастырылады. Ал мәліметтерге кез келген объектінің жағдайы туралы деректер, мағұлматтар жатады.[2, 35-67 б.]
Есептеу техникасы тұрғысынан ақпарат ұғымы-оның жадында сақталып, қажеттілігіне байланысты өнделетін және сыртқы ортаға берілетін мәліметтер.
Жүйе деп - әртекті элементтер жйынының қойылған мақсаттарға жету барысында біртұтас және біріктірілген ретінде бір уақыт мезетінде қарастырыларын кез-келген объекті тусінуге болады. Жүйелер өзара құрамы бойынша да, бастапқы мақсаттары бойынша да бір-бірімен айтарлықтай ерекшеленеді. Информатикада жүйе түсінігі өте кен таралған және көптеген мағыналы мәндерге ие. Атап айтқанда ол техникалық құралдармен бағдарламалар жиынында өте кең қолданылады. Компьютердің ақпараттық бөлігі деп айтуымызға болады. Сонымен қатар нақты қолданбалы есептерді шешуде құжаттарды жүргізудің қосымша процедураларында және есептеулерді басқаруда қолданылатын көптеген бағдарламаларды есептеуге болады. Жүйе түсінігіне ақпараттық сөзін қосатын болсақ, оның құрылуымен функционалдануы, іс-қыймыл жасауы мақсаты бейнеленеді.
Ақпарат жүйесі (АЖ) дегеніміз - қандайда бір объектіні басқаруға қажетті қоғамдық қойылған мақсаттарға жету барысындағы ақпараттарды жинау, сақтау жаңарту, өңдеу, іздеу және беру үшін қолданылатын құралдар, әдістер және персоналдардың өзара байланысқан жиыны. Әрбір ақпарат жүйесі ақпараттық объектілердің бірігуін қамтитын қандайда бір ақпараттық кеңістікті бейнелейтін пәндік саланы иемденеді.
Ақпарат жүйесін жіктеуде оны келесі ішкі кластарға бөлуге болады:
- Ақпараттық - анықтамалық жүйелер;
- Ақпараттық-кеңес беретін жүйелер;
- Ақпараттық-қадағалаушы жүйелер.
Ақпараттық жүйелер ақпаратты жинап, оны адамның пайдалануы үшін дайындайды.
Ақпараттық-кеңес беретін жүйелер объектінің күйі мен жұмыс тәртібі туралы ақпаратты беріп, нақты жағдай үшін қажетті ұсыныстар мен пікірлерді ұсынады.
Ақпаратты - қадағалаушы жүйелерде мәліметте,р адамның қатысуынсыз ендіріліп, басқарылатын объектідегі үрдіс автоматты түрде реттеледі.
Ақпараттық технология деген терминді В. Тлушков енгізді. Ол оған мынандай анықтама берді: Ақпараттық технология дегеніміз -- ақпаратты өңдеумен байланысты үрдістер. Сонда оқытуда ақпараттық технологиялар үнемі қолданылған деуге болады, себебі оқыту дегеніміз -- ақпаратты оқытушыдан тәлімгерге немесе студентке жеткізу. В.Апатова, В.Глушковтың берген анықтамасын жоққа шығармай, оны нақтылай түседі: Ақпаратгық технология дегеніміз -- ақпаратты өндеу үрдісі арқылы жүзеге асатын құралдар мен әдістер жиынтығы.
Ақпараттық технологияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпаратты нақты тұтынушының ұсыныстары мен қызығуына сай ақпарат ағымын қалыптасытруға, ақпаратқа көлем және жылдамдық жағынан ақпарат көзіне, оның ішінде оқу ақпаратына назар аударуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін әлемдік ақпаратық орта жағдайында ақпаратты қоғамдық өнім ретінде белсенді пайдаланумен сипатталады. Бұл болашақ ұрпақты ақпараттық қоғаммен зиялы қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттың мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды.
Ақпараттық жүйелер термині автоматтандырылған жүйелер түсінігімен тығыз байланысты. Автоматтанған ақпараттық жүйелер ақпаратты өңдеу үрдісінде адамның да, техникалық құралдардың да қатысуын қамтамасыз етеді. Мұндағы басты рөлді компьютер алады. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер деп (ААЖ) деп- ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін қабылдау үшін арналған ақпараттардың экономика математикалық әдістерімен модельдердің техникалық, бағдарламалық, технологиялық құралдардың және мамандардың жиынтығы.
1.2 БҚИТК-нің сабақ кестесін құру кезінде қамтылуға тиісті ақпараттар мен қойылатын талаптар
Сабақ кестесі - студенттердің апта бойындағы пәндердің, дәрістерінің жоспары. Сабақ кестесінің түрлері көп болғандықтан ол келесі ақпаратты қамтуы керек: топ нөмірін, пәннің атауларын, уақытын, оқу сабағын өткізу орнын, оқытушының аты-жөнін. Сонымен қатар, колледждегі оқу режимі студенттердің функционалдық мүмкіншіліктеріне сәйкес келуі керек. Оқу процестің көлемі, мазмұны және ұйымдастырылуы демалу кезінде шаршағандық толық жойылып кететіндей қамтамасыз ету керек. Студенттің функционалдық мүмкіншілік көзқарасынан сабақтарды бағалаудың негізгі критерилері - қиындық пен шаршағандық. Шаршағандық жұмысқа қабілеттілігінің өзгеруіменен, ал пәннің қиындығы - оқу үлгерім деңгейімен сипатталады, яғни оқу материалын меңгеру дәрежесімен. Демек, сабақ кестесін құру кезінде тең дәрежеде екі факторды да есепке алу керек.
Сабақ кестесін құру кезінде студенттің физиологиялық мүмкіншіліктерінен шығатын өздік жұмыстардың шартын қамтамасыз ететін және әдістемелік, ұйымдастырушылық сипаттағы талаптары ескерілуі керек.[3]
Екі үш қиын сабақтарды қатар қоюға құрсат етілдмейді, мысалы: математика, физика, шет тілі. Бірақ бұл шартты колледж орындай алмайды, өйткені ондай сабақ кестесін қамтамасыз ететін оқытушылар саны жеткілісіз.
Жұмалық жұмыс қабілеттілік динамикасы да ескерілуі керек, мысалы:
Дүйсенбі күні демалыс күннен кейін болғандықтан, студенттердің жұмыс қабілеттілігі жоғары емес болады.
Дұрыс сабақ кестесін жасау үшін оқытушылар қандай пәндерді біріктіргенде, студенттің өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға барынша мүмкіндік беретін принципті ескеру керек.
Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжімемлекеттік емес білім беру мекемесі - АБ№0036514 06.08.2010ж. мемлекеттік лицензия негізінде техникалық, мұнай-газ, биологиялық, гуманитарлық және экономикалық мамандықтар бойынша білім беру мекемесі.
Батыс Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі 2000 жылы құрылды.
Колледждің алға қойған мақсаты - еңбек нарығы мен қоғамдық өмірдің түрлі салаларында бүгінгі күн талабына сай бәсекеге қабілетті, кәсіби білімді мамандар даярлау болып табылады. Қазіргі таңда колледжде техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономика салалары негізінде 27 мамандық бойынша мамандар даярланады. Сондай-ақ колледжде күндізгі және сырттай оқу нысаны бойынша негізгі жалпы білім және жалпы орта білім негізінде студенттер білім алуда. Сонымен қатар колледжімізде жоғары білікті, студенттерге сапалы білім беруді және олардың шығармашылық қабілетін дамытуды мақсат еткен оқытушылар қызмет атқарады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің кезекті Қазақстан-2050 ұзақ мерзімді жолдауында негізгі бағыттарды білім берудің маңызын көтеру, инновацияларға қолайлы жағдай жасау керектігін атап көрсетеді.
Жастар-еліміздің ертеңі деп мемлекет басшысы жастарға үміт артып, жыл сайын оларды қолдау мақсатында ауқымды істер, игі жаңалықтар жасауда.
Елбасымыз отандық ғылым мен білім беру жүйесінің алдында тұрған міндеттерді айқындаған Қазақстан білім қоғамы жолында атты интерактивті дәрісінде 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында, қоғамның қызу қолдауына ие болған Жалпыға ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты мақаласында айқындалған жаңа мақсат-міндеттерден туындайтын тың тапсырмалар берді.
Батыс Қазақстан инжерелік-технологиялық колледжі - білім мен кәсіби-техникалық даярлық үшін жақсы мүмкіндік беретін, тұрақты даму бағыты бар білім мекемесі.
Колледждің алға қойған мақсаты - еңбек нарығы мен қоғамдық өмірдің түрлі салаларында бүгінгі күн талабына сай бәсекеге қабілетті, кәсіби білімді мамандар даярлау болып табылады.
Қазіргі, Батыс Қазақстан инжерелік-технологиялық колледжі алғашында, Басқару және құқық иститутының Ғылыми кеңесінің 2000 жылғы 16 мамыр күнгі шешімімен (хаттама №6) Басқару және құқық институтының құрылымдық бөлімшесі ретінде құрылды.
Институттың 2000 жылғы 05 тамызындағы №34-к бұйрығымен колледждің алғашқы директоры болып, ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаты, доцент Бекбулов Нагметулла Құрманұлы тағайындалды.
Қазіргі уақытта дербес қызмет ететін Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжі Мемлекеттік емес білім беретін көпсалалы оқу орны болып табылады. Қазір оқу орнында 5 бөлім, экономикалық және әлеуметтік-құқықтық пәндер бөлімі, техникалық бөлім, экология және биотехнология бөлімі, мұнай-газ және стандарттау бөлімі, жалпы білім беру және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер бөлімдері жұмыс жасайды.
Бүгінгі күні Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжі, облысымыздағы техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономикалық мамандықтар бойынша білім беретін көпсалалы оқу орындарының бірі болып табылады.
Сондай-ақ колледж Батыс Қазақстан облысы білім басқармасының 2010 жылдың 6 тамызында №560 бұйрығымен берілген сериясы АБ №0036514 Мемлекеттік лицензия негізінде соңғы талаптарға сай мамандар даярлайды.
Қазіргі таңда колледжде техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономика салалары негізінде 27 мамандық бойынша мамандар даярланады. Колледжде білім беру күндізгі және сырттай оқу нысаны бойынша негізгі жалпы білім және жалпы орта білім негізінде жүргізіледі. Оқу үрдісі білім беру стандарттарына, типтік оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі. Оқытылатын барлық мамандық мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары мен типтік оқу бағдарламаларымен толығымен қамтамасыз етілген.
Колледж 9-11 сынып негізінде мемлекеттік тапсырыс (грант) және ақылы (келісім-шарт) негізінде мамандар даярлауды жүзеге асырады. Оқыту қазақ және орыс тілдерінде күндізгі, сырттай (оқыту мерзімі 2-3 жылға дейін) және жеделдетілген (1 жыл) оқыту түрінде жүргізіледі.
Колледжге 11 сынып негізінде келетін талапкерлерді колледж өткізген кешенді тестілеу нәтижесі немесе ҰБТ қорытындысы бойынша қабылдайды.
Екінші мамандыққа (қысқартылған оқыту түрі) түсушілер әңгімелесу негізінде қабылданады.Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде оқытылатын мамандықтар туралы 1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде
оқытылатын мамандықтар
№
Шифр
Мамандық атаулары
Біліктілігі
1
0201023
Құқықтану
Кеңесші - заңгер
2
0513053
Маркетинг (салалар бойынша)
Маркетолог
3
0515013
Менеджмент (салалар және қолдану аясы бойынша)
Менеджер
4
0516053
Қаржылар
(салалар бойынша)
Қаржылық жұмыстағы экономист
5
0518023
Есеп және аудит
(салалар бойынша)
Есепші-ревизияшы
6
0601013
Метрология, стандарттау жәнесертификаттау
(салалар бойынша)
Стандарттаутехнигі
7
0801143
Мұнай және газ шыңырауларын бұрғылау және бұрғылау жұмыстарының технологиясы (бағыты бойынша)
Техник-технолог
8
0809223
Мұнай және газ кен орындарын пайдалану (бағыты бойынша)
Техник-технолог
9
0819073
Мұнай және газды қайта өңдеу технологиясы
Техник-технолог
10
0902043
Электрмен қамтамасыздандыру (салалар бойынша)
Техник-электрик
11
1201123
Автокөлікті жөндеу, пайдалану және қызмет көрсету
Техник-механик
12
1202063
Тасымалдауды ұйымдастыру және көліктегі қозғалысты басқару(сала бойынша)
Техник
1-кесте. (жалғасы) Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде
оқытылатын мамандықтар
13
1304043
Электрондық есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру
(түрлеріне қарай)
Техник-бағдарламашы
14
1511033
Жерге орналастыру
Техник
15
1513053
Мал дәрігерлігі
Мал дәрігерлік фельдшер
16
1514093
Экология және табиғат ресурстарын тиімді пайдалану
Эколог
17
1505043
Балық шаруашылығы (түрлері бойынша)
Техник-балық өсіруші
18
1223083
Сыра, алкогольсіз және спиртті сусындар өндірісі
Техник-технолог
19
0802043
Орман шаруашылығы, бақ-саябақты және ландшафты құрылыстар (түрлеріне қарай)
Техник-технолог
20
1508063
Мұнай-газ құбырларын және мұнай-газ қоймаларын салу және пайдалану
Техник-механик
Сабақ кестесіне қойылатын негізгі талаптар
Оқу сабағы кестесі сабақ жоспарымен және бағдарламаларымен қоса колледждің оқу жұмысын реттейтін негізгі құжаты болып табылады.
Оқу сабағы кестесін оқу ісі жөніндегі колледж директорының орынбасары (факультет деканнының орынбасары) мамандықтың оқу жоспарына толық сәйкес келетін бір оқу семестріне кафедра меңгерушілерінің ұсыныстарының есебімен құрады және сабақ басталуынан 2 апта бұрын кеш емес мезгілде колледж (факультет) қабырғаларына ілінеді.
Кестені құру кезінде келесі талаптарды сақтау қажет.
1. Кестені құру жұмысы және оның оқу-әдістемелік басшылықпен келісілуі ректор бұйрығымен анықталған кезеңде жүргізіледі.
2. Студенттерге оқу сабағы күні бойы оқу үрдісінің үзілмеуін қарастыратын және апта бойы (сенбіні қосқанда) оқу жүктемесін тең орналастыратын тұрақты кесте бойынша ұйымдастырылуы керек.
3. Студенттер үшін аудиториялық сабақтың созылуы күніне 8 сағаттан аспау керек. Сонымен бірге төртінші жұп сабақ 13-50-ге дейін аяқталуы керек.
4. Апта күндері бойынша пәнді орналастыруда пәннің қиындығы мен қабылдау қиындығын ескере отырып пәнді және әр түрлі оқу жұмысының түрлерін кезектілікпен ету керек.
5. Күнделікті оқытылатын пәндердің саны 3-еуден аспауы керек.
6. Дәрістерді, ереже бойынша, кестеге оқу күнінің басында, мүмкіндігінше 3 сағаттық дәрісті алып тастау керек.
7. Шоғырландырылған (топталған) есеппен бөлек пәндер үшін жарты семестр бойынша кесте құру тек нақты қажет болған кезде (іс-сапар, оқытушының созылмалы ауруы және т.б.) ғана олардың оқылуына жол беріледі.
8. Оқу сабағы, ереже бойынша, әрбір топ үшін бірдей сағатта басталуы керек.
9. Міндетті сабақ кестесін құрған кезде бөлек күндері студенттерге жүк түспеуі керек; кестеде аудиториялық қор жетіспеген кезде болатын терезелерден (окошка) қашқан дұрыс, бірақ аптасына 1-2-еуден көп емес.
10. Практикалық (семинар) сабақ үшін кесте құру кезінде топты 30-35 адам бойынша, мамандық пәнін жүргізу үшін зертханалық жұмыс 15 адам бойынша топтастыру қажет.
11. Тілдік емес факультеттерде ағылшын тілі бойынша сабақ өткізу кезінде факультеттегі жалпы студенттер санынан 15-20 адамға топтастырылады, сабақ кестесі бір жолға қойылады. Тілдерді оқытатындарда - 12-15 адам.
12. Факультативті түрде оқылатын пәндер бойынша сабақ өткізу бөлек кесте бойынша жоспарлануы керек.
13. Оқытушылар бекітілген кестемен таныс болуы керек, қолымен және танысқан күні оқу-әдістемелік басшылықпен диспетчерлік секторға тапсырылатын кесте үлгісінің келесі бетінде расталады.
14. Бекітілген кестеге ерекше жағдайларында өзгертулер енгізуге сабақтың басталуынан 2 апта уақыт кеш емес, колледж директорының (деканат) қаулысы бойынша тек оқу-методикалық басқару басшысының келісімімен жол беріледі.
Кестенің компьютерлік нұсқасының безендірілуінде келесі ережелерді сақтау қажет:
- "Сабақ кестесі" басы сол жақ бұрышында мына жазу болады: "БЕКІТЕМІН. Оқу ісі жөніндегі проректор". Басынан соң колледж (факультет) аты, оқу жылы, семестр, ауысым (1 немесе 2) көрсетіледі.
- Кестеде мамандық, топ нөмірі, топтағы студенттер саны көрсетілуі керек.
- Кестеде оқу пәндері оқу жоспары жұмысындағыдай дәлме-дәл аталуы керек. Пән атауын қысқартуларға жол берілмейді.
- Графаға сәйкес кестеде алдымен пән атауы, төменінде оқытушының тегі мен инициалы, оң жағының төменгі бұрышында - аудитория нөмірі көрсетілуі керек. Топтық дәрістер үшін оқытушының аты-жөні, тегі, әкесінің атын, қызметін толық көрсету керек.
- Сабақ кестесіне институт директорымен (факультет деканымен) қол қойылады.
БҚИТК-дағы студенттер үшін сабақ кестесінің түрлері болып мыналар табылады:
1. Оқу сабағы кестесі
2. Аралық аттестация кестесі(емтихандық сессия)
3. ҚМА кестесі
4. Факультатив кестесі
5. Академиялық қарыз ликвидация кестесі
6. Консультация кестесі
7. Графика-кестесі
Оқу кестесінің барлық жобалары ОМБ колледжда жасалады.
Оқу кестесінің барлық түрін құрудағы ереже оқу түрінің барлық формасында (күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), сырттай) сақталуы қажет.
1. Оқу сабағы кестесі
1.1. Оқу сабағы кестесін құру жұмысы оның оқу үрдісін ұйымдастыру бойынша графикпен анықталып келісілген және бекітілген уақытта жүргізіледі.
1.2. Оқу сабағы кестесі әрбір семестрге құрылады және студенттерге, оқытушыларға да орындауға жатады.
1.3. ОМБ колледж дәстүрі, факультеттің (институттың) көп жылдық тәжірибесінде барлық формада кесте келесі ақпараттардан тұруы қажет: оқу жылы, семестр, мамандық, апта (сандықмағыналық), курс, топ нөмірі, кеңейтілген пән атауы, пән бойынша сабақ жүргізу формасы (дәріс, практикалық сабақ, зертханалық жұмыс), оқытушының А.Т.Ә, сабақтың өтетін уақыты (аудитория нөмірі, корпус).
1.4. Кесте мұқият керек, колледж директорымен қол қойылған, факультет (институт) басшысымен және оқу-әдістемелік департамент басшысымен келісілген, УдМУ оқу ісі жөніндегі проректормен бекітілген және семестр басталуына дейін 2 аптадан кеш емес уақытта бекітілген орында ілінуі керек.
Сырттай оқу бөлімі студенттерінің оқу кестесі зертханалық-емтихандық сессия басталуына дейін бір апта бұрын уақыттан кеш емес бекітілуі керек.
1.5. Оқу сабағы кестесін құру кезінде семестрде пәнді оқылуының логикалық ізін сақтау қажет, әр түрлі қабылдау қиындығына байланысты пәннің алмасуын және жұмыстың әр түрлі әдістерінің (дәріс, семинар сабағы, зертханалық жұмыс, компьютерлік сыныпта, шет тілі сыныбында, спортзалда жұмыс және т.б.) алмасуын ескеру керек. Дәрісті оқу сабағы кестесінде оқу күнінің басына қосу керек.
1.6. Оқу сабағы кестесін құруда керекті мәліметтер мыналар болып табылады:
oo әр мамандықтың оқу жұмысының жоспары (келесіде ОЖЖ);
oo оқу үрдісінің графигі;
oo аудиторлық қор туралы мәлімет;
oo оқу топтарындағы студенттер саны туралы мәліметтер;
oo оқытушылар арасында практикалық сабақ үшін топтарды орналастыру;
oo оқу сабағының түрлері (дәріс, практикалық сабақ, зертханалық жұмыс);
oo оқытушылардың ынталандырылған қалаулары.
1.7. Оқу сабағы кестесін келесі талаптардың есебімен құру қажет:
oo кесте семестр бойына құрылады және апта бойына жүктелуі бойынша тең және күні бойы үзіліссіз болуы керек;
oo оқу сабағы бекітілген қоңырау кестесімен сәйкес өткізілуі керек, бірінші ауысым сабағының басталуы - 8.20 сағат, екінші - 15.00;
oo күндізгі оқу бөлімінің студенттерінің міндетті оқу сабағының апта жүктемесі 36 академиялық сағаттан (факультативтерді қоспағанда) аспауы керек.
oo кестеде оқу пәндерінің атауы тиісті көрсетілген пәндердің атауымен сәйкес келуі керек.
oo дәрісті, ереже бойынша, кестеге оқу күнінің басына қосу керек, мүмкіндігінше дәріс сабақтарын 6 академиялық сағат бойы қатарынан қоюды алып тастау. Зертханада, әсіресе маманданған зертханада сабақ теориялық сабақтан соң жүргізіледі.
oo күніне 2-еуден көп емес семинар (практика) сабағын өткізу ұсынылмайды;
oo студенттердің бір корпустан келесісіне ауысуы 40-минуттық үзіліске жоспарлау ұсынылады;
oo іс-сапарға шыққан оқытушылардың сабақтары үшін ауыстырулардан құтылу үшін сандықмағыналық кесте жүйесін қолдану ұсынылады;
oo сырттай бөлім студенттеріне кестені құру барысында зертханалық-емтихандық студенттердің демалыс күндері және емтихан тапсыру күндері қосылған зертханалық-емтихандық сессияның жалпы созылуын ескеру қажет, сонымен қатар жылына 160 сағаттан кем емес уақыт алынатын міндетті оқу сабағы үшін созылуы күніне 8 сағаттан көп емес уақытты құрайды;
oo барлық оқу формасындағы студенттер үшін бір күнге 4 жұп сабақтан артық жоспарланбауы керек, әрбір жұп академиялық сағаттан кейінгі үзіліс - 10 минут, 4 сағат үзіліссіз сабақтан кейін - 40 минут.
1.8.Кестені құру кезінде көбісі адамның физиологиялық мүмкіндіктерінен тұратын методикалық және ұйымдастырылу сипаттары талаптары ескерілуі керек. Семестр соңынада дәрістерді аз және практикалық сабақ түрлерін көп жоспарланады, тыңдаушылардың оқытушылармен байланысы тығыз және белгілі бір шарада студенттердің белсенділігі төмендейді. Студенттердің аптадағы белсенділігі - сенбі, белсенділігі төмен кез - дүйсенбі және жұма (сенбі) күндері екенін ескерген жөн.
1.9. Оқытушылар бекітілген кестемен таныс болуы керек, қолымен және танысқан күні ОМБ колледжде сақталатын кесте үлгісінің келесі бетінде расталады.
1.10. Бөлек пәндер үшін семестр бөлігіне кестені өзгертуге созылмалы ауру, іс-сапар, оқытушының белгіленбеген демалысы кезінде факультет (институт) басшысының келісімімен ОМБ колледж директорының шешімімен жол беріледі.
1.11. Кесте өзгерісі ОМБ колледж методистімен (құжат жүргізуші) қаралады және бір жыл бойы сақталады.
1.12. Кестенің орындалуына жауапкершілік ОМБ колледжінің директорына жүктеледі.
2. Аралық аттестация кестесі (емтихандық сессия)
2.1. Аралық аттестация (емтихандық сессия)семестрде оқу үрдісін аяқтауда маңызды кезең болып табылады және ереже бойынша, семестр соңында бекітілген кесте бойынша мамандықтың оқу үрдісі графигіне сәйкес өткізіледі.
2.3. Аралық аттестацияны (сессия) өткізу кестесі факультет (институт) басшысының және УМД басшысының келісімімен ОМБ колледж директорымен қол қойылады, оқу ісі жөніндегі проректормен бекітіледі және оның басталуына дейін 2 апта кеш емес уақытта оқытушылардың және студенттердің куәлігіне жеткізіледі.
2.4.Аралық аттестация кестесінде емтихан тапсыру, билет, курстық жұмыс қорғау, консультация уақыты, пәннің толық атауы, оқытушының тегі мен инициалы, аудитория нөмірі және қорытынды бақылау формасының басталу уақыты көрсетіледі.
2.5. Кестені құру кезінде бір топ (топша) үшін бір күнге 6 сағаттан көпке созылмайтын тек бір емтихан жосарлауды ескерген жөн.
2.6. Емтихандар арасындағы интервал екі күнтізбелік күннен аз болмауы керек.
2.7. Бірінші емтихан емтихан сессиясының бірінші күні өткізілуі мүмкін.
2.8. Сессияға шығарылатын емтихандардың саны 5-тен аспауы керек, дене шынықтырудан емтиханды есептемегенде оқу жылында - 8.
2.9. Емтихан кестесінде әрбір пән бойынша топқа 2 академиялық сағаттан кем емес консультациялар енгізіледі. Консультация емтихан алдында консультацияға алынған жалпы уақыт бюджеті есебінен жүргізіледі.
2.10. Бір ауызша емтихан тапсыру үшін әрбір студенткеүштен бір академиялық сағаттан көп емес уақыт қарастырылған, екі не бірнеше пәннен ауызша емтихан үшін бір студентке жарты академиялық сағаттан көп емес уақыт қарастырылған, жазбаша емтианға - топқа үш сағаттан көп емес.
2.11. Билет бойынша тапсырманы орындауға студентке бір академиялық сағаттан көп емес уақыт беріледі.
2.12. Егер комплекстік емтихан екі не бірнеше пәннен болса емтихан теоретикалық сұаққа жауап және практикалық сипаттағы тапсырманы орындау екі бөлімнен тұрады, олардың созылу нормативтерін сақтай отырып екі күнде өткізу ұсынылады.
2.13. Комплексті емтихан алдында консультация өткізу консультацияға алынған жалпы бюджет уақыты пәнге 2 академиялық сағаттан кем емес уақыт есебінен жоспарланады.
2.14. Кестені құру кезінде пәннің еңбек сыйымдылығын ескеріп құру қажет. Ең алдымен көлемі бойынша үлкендерін және меңгерілуі қиын пәнді қою керек, олардың дайындығына көп күн белгілеу керек.
2.15. Емтиханды жексенбі күніне және мереке күндері бекіту ұсынылмайды.
2.16. Емтихан кестесін құру кезінде кестені құру талаптарын бұзбай студенттердің қалауын ескеру ұсынылады.
2.17. Емтихан кестесін өзгертуге факультет (институт) басшысының келісімімен колледж директорының құқығы бар. Кестедегі өзгертулер белгіленген нормативтерді және емтиханды өткізу талаптарын бұзбау керек.
3. Мемлекеттік емтихан кестесі және қорытынды квалификациялық жұмысты қорғау.
3.1. Қорытынды мемлекеттік аттестация (ҚМА) мемлекеттік білім стандартымен нақты мамандық бойынша орнатылған бір немесе бірнеше аттестациялық сынақтардың келесі түрлерінен тұрады:
- бөлек пән бойынша қорытынды емтихан;
- мамандық бойынша пәнаралық қорытынды емтихан;
- қорытынды квалификациялық жұмысты (ҚКЖ) қорғау.
3.2. Мемлекеттік емтихан кестесі және ҚКЖ қорғау кесесі келесілерді құрайды:
- оқу үрдісінің графигімен;
- бітірушілердің контингентімен,
Ал сонымен бірге мыналардың есебімен
oo билет бойынша тапсырманы орындауға студентке бір академиялық сағаттан көп емес, жауап беруге - 30 минуттан көп емес;
oo ҚКЖ қорғауға бір студентке 45 минут уақытқа дейін беріледі;
oo мемлекеттік аттестациялық комиссия (МАК) күніне 6 сағаттан көп емес жұмыс істей алады.
3.3. Қорытынды емтихандар үшін пәндер саны қорытынды мемлекеттік аттестацияға мемлекеттік талаптарда көрсетілген уақыт көлеміне байланысты. Бір пән бойынша етиханға 1 апта оқу уақыты алынады.
3.5. ҚМА (МАК жұмысы) өткізу кестесі факультет басшысымен қол қойылады және оқу ісі жөніндегі проректормен бекітіледі, МАК жұмысыбасталуынан 2 апта бұрын студенттердің куәлігіне жеткізіледі.
3.5. Кестеде мемлекеттік емтихан атауы, оларды өткізу және қорғау күні, аудитория нөмірі МАК жұмысының басталу уақыты көрсетіледі.
4. Факультативтік сабақ кестесі
4.1. Факультативтік пәндер бойынша оқу.
4.2. Факультатив кестесі колледж директорымен қол қойылады және факультет (институт) басшысымен бекітіледі және оқу сабағы кестесінің жанына ілінеді.
4.3. Факультативті түрде оқытылатын пән бойынша сабақ жүргізу әр түрлі курс және мамандық студенттеріне факультативке баруға мүмкіндік беретінауысым уақытына немесе барлық курс студенттері басқа сабақтарынан бос кезде бірінші немесе соңғы сабаққа жоспарлануы керек.
4.4. Факультативтік сабақ кестесі.
5. Академиялық берешек ликвидация кестесі
5.1. берешек академиялық ликвидация кестесі пән атауы, дәл уақыты, билетті және емтиханды қайта өткізу орыны (аудитория), оқытушының АТӘ нұсқауларымен құрылады, ОМБ колледж директорымен қол қойылады және факультет (институт) басшысымен бекітіледі.
5.2. берешек академиялық ликвидация кестесі ОМБ колледж ақпараттық қабырғаларында олар басталмастан 1 апта бұрын кешіктірмей ілінеді.
5.3. Академиялық берешек ликвидациясын жүргізуге жол берілмейді:
oo демалыс кезінде;
oo күніне 2 және одан көп пән бойынша;
oo бекітілген кестеден тыс.
5.4. академиялық ликвидация
6. Консультация кестесі
6.1. Пән бойынша консультация кестесі семестр бойы оқытушылардың ұсыныстарымен жоспарланады, колледж директорымен қол қойылған және факультет (институт) басшысымен бекітілген бөлек кестеде бекітіледі.
6.2.Күндізгі оқу бөлімі студенттері үшін консультация 100 академиялық сағат көлемінде оқу топтарына әрбір оқу жылына (Консультацияға мемлекеттік талаптарына қарастырылған жалпы бюджет уақыты) қарастырылған.
6.3. Пән бойынша консультацияға берілген уақыт жоспары семестр бойы әрбір топқа дәріс сағатының санына байланысты және консультацияға алынған жалпы бюджет уақытымен келесідей нұсқада есептеледі:
- оқудың күндізгі бөлімі бойынша - 5%;
- оқудың сырттай бөлімі бойынша - 15%.
6.4. Емтихан алдындағы консультацияны өткізуге жоспарланған уақыт консультацияға алынған жалпы бюджет уақытынан келесідей көлемде есептеледі:
oo аралық аттестация уақыты емтиханы - топқа жылына 16 академиялық сағаттан артық емес (пән бойынша 2 сағат есебінен);
oo ҚМА-ға дайындық кезінде (бөлек пән бойынша қорытынды емтихан) - топқа 20 академиялық сағатқа дейін;
oo ҚМА-ға дайындық кезінде (мамандық бойынша қорытынды пәнаралық емтихан) - топқа 40 академиялық сағатқа дейін;
oo әрбір студентке қорытынды квалификациялық жұмысты қорғау алдында - аптасына 2 академиялық сағаттан көп емес;
6.5.Аралық аттестация уақытында өткізілетін консультацияны өткізу уақыты мамандық бойынша аралық аттестация кестесіне енгізіледі.
6.6.ҚМА-ға дайындалу кезіндегі консультация кестесі МАК жұмысы кестесінен бөлек рәсімделеді.
6.7. Жүргізілген консультация есебін ОМБ колледж методисті (құжатжүргізуші) қамтамасыз етеді.
6.8. Жүргізілген консультацияға төлем үшін құжаттарды рәсімдеуді ОМБ колледж директоры ұйымдастырады.
7. Графика-кестесі
1. Оқу-әдістемелік басқарма колледж және оқу-әдістемелік департамент өзара қатынасын нақты жоспарлау үшін ұйымның қызметін бақылау мақсатында ОМБ колледждерінде жасалған келесі график түрлері енгізілген:
- оқу жылының соңында жасалған оқу жоспары жұмысының бөлек бөлімі түріндегі мамандықтың оқу үрдісіндегі графигі
- бекітілген табыстау күніне дейін бір ай оқу-әдістемелік басқармада көрсетілген ОӘБ түлектеріне дипломдарды табыстау графигі.
ЕСКЕРТПЕ: Оқу сабағы, емтихан сессиясы, мемлекеттік емтихан және қорытынды квалификациялық қорғау (дипломдық) жұмысының кестесін құру ережесі барлық оқу формасында (күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), сырттай) және оқу кезеңінде (нормативті, қысқартылған) сақталуы керек.
1.3 Сабақ кестесіне байланысты деректер базасын құру
Қызметтің кез келген саласында жиі деректердің үлкен көлемдерімен жұмыс жасау қажет. Бұл кездегі негізгі операциялар - бұл ақпаратты жинау, оны өңдеу (қажет деректерді іздеу, сұрыптау және т.б.), деректерді қарап шығуға және баспаға шығаруға арналған формаларды құрастыру болып табылады.
Деректер базасы - бұл ақпарат, яғни деректер арнайы форматта сақталынатын файл (құжат). Деректер базасын басқару жүйесі - бұл программа. Ол арқылы ақпарат деректер базасына енгізілінеді, сұрыпталынады, сүзбеу жүргізілінеді, қажет ақпарат ізделінеді, қажет ақпарат басқа программаларға көшірілінеді. Деректер базасындағы бағандар өрістер деп аталады, ал жолдар - жазулар. Жазулар саны қатты дисктің сыйымдылығымен шектеледі. Өрістердің максималды саны - 255. Өрістер мен олардың қасиеттерінің жиынтығы деректер базаның құрылымын анықтайды. Жазуы жоқ деректер базасы да деректер базасы болып табылады, өйткені оның құрылымы бар. [4, 384 б.]
Деректер базасын құрастыру:
1. Оның құрылымын құрастыру.
2. Құрылымды ақпаратпен толтыру.
Деректер базасы деректерді пайдаланушының көзқарасы тұрғысынан қарастырғанда деректер базасын былайша түсіндіруге болады:
1. нақты атауы бар біртекті өнімдердің жиымы. Бұл жиымның ішкі құрылымына тәуелсіз іздестіру жұмыстарын жүргізуге рұқсат етілген. Жиымда магниттік таспаға немесе дискетке жазылған ауыл шаруашылығының барлық салалары мен ғылым саласы бойынша баспада жарияланған және жарияланбаған құжаттардың библиографиялық немесе фактографиялық алғашқы және соңғы сипаттамалары тұрады;
2. жүйелі түрде ұйымдастырылған және пайдалануға ұсынылған деректер жиынтығының объективтік формасы. Бүл деректер компьютер көмегімен оңай табылады және өңделеді;
3. деректердің реттелген жиынтығы;
4. деректердің өзара байланысты жиынтығы. Оны ұйымдастырудың ережесі деректерді сипаттаудың, сақтаудың және амалды әрекет жасаудың жалпы принципіне негізделген.Деректер базасынан библиографиялық және библиографиялық емес деп бөлу қабылданған. Библиографиялық Деректер базасында құжаттар жайында екінші ретті ақпарат берілген. Мұнда рефераттар мен аннотациялар да қамтылған. Библиографиялық емес деректер базасының көптеген түрлері бар: алуан түрлі объектілер мен құбылыстар жайындағы анықтамалық деректер базасы алғашқы ақпараты бар деректер базасының толық мәтіні, объектілер мен құбылыстардың сандық сипаттамалары мен параметрлері бар сандық деректер базасы объектлердің бейнеленуі мен сипаттамалары бар мәтіндік-сандық деректер базасы банктер, биржалар, фирмалар және т.б. берген қаржылық ақпараты бар қаржылық деректер базасы салалар, аймақтар, елдер бойынша құқықтық құжаттары бар заңды деректер базасы. Деректерді өңдеу технологиясы бойынша деректер базасы -- орталықтандырылған деректер базасы және үлестірілген деректер базасы болып екіге бөлінеді. Орталықтандырылған деректер базасы есептеуіш жүйенің жадында сақталады. Егер бұл есептеуіш жүйе компьютер желісінің құраушысы болса, онда мұндай базаға үлестірілген қатынас құруға мүмкіндік болады. Деректер базасынан пайдаланудың мұндай тәсілі дербес компьютердің жергілікті желілерінде жиі пайдаланылады. Үлестірілген деректер базасы есептеу желісінің алуан түрлі компьютерлерінде сақталатын бірнеше бөліктерден, тіпті бірін-бірі қайталайтын бөліктерден тұрады. Мұндай базамен жұмыс істеу үлестірілген деректер базасынан басқару жүйесінің көмегімен орындалады. Деректерге қатынас құру тәсілі бойынша деректер базасы жергілікті қатынас құру деректер базасы және қашықтан (желілік) қатынас құру деректер базасы болып екіге бөлінеді. Деректер базасынан пайдаланушыларға алуан түрлі қолданбалы программалар, программалық кешендер, сондай-ақ, тұтынушы рөліндегі пән салаларының немесе деректер көзінің мамандары жатады. Деректер базасының қазіргі замангы технологиясында деректер базасынан жасау, оны толықтыру және деректерді пайдаланушылардың оған қатынас құруын жасақтау арнайы программалық аспаптар арқылы, яғни деректер базасынан басқару жүйесі арқылы орталықтандырылған түрде жүзеге асырылады.
Қандай да өнідіріс орнының немесе ұжымның тиімді жұмыс істеу шартынын бірі - басқару жүйесінде қолданылатын ақпаратпен қажетті деңгейде камтамасыз ету болып табылады. Қазіргі кезде басқару жүйелерін сенімді және толық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ақпараттық жүйелер қолданылады. Акпараттық жүйелерді қолдану салалары алуан түрлі, олар - өндіріс, оқу-ағарту ісі, денсаулыкты сақтау, ғылыми-зерттеу, қорғаныс, әлеуметтік және тағыда басқа салалар, Мақсаттық функцияларына байланысты ақпараттык жүйелерді мынадай негізгі категорияларга бөледі: баскарушы, ақпараттық-анықтама және шешім қабылдауға көмекші (жәрдемші) жүйелер. Ақпараттык жүйелерді құрудын өзіне тән тәртібі мен жолдары бар. Осы тәртіптің мазмұны мен ақпараттар жнынын құру кезінде қолданылатын негізгі түсініктерді қысқаша шолып өтейік.
Жалпы жагдайда, егер әр түрлі оқиғалар, мәндер, үрдістер туралы деректер қабылдау, жіберу, өзгерту, сақтау және қолдану операцияларының объектісі болып табылса, мұндай деректер ақпарат ретінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Тақырыптың өзектілігі. Бүгінгі заман талабында ақпараттық технологиямен жұмыс істеу өз алдында жеке кәсіп ретінде талап етіліп отыр. Сондықтан, өмірімізді компьютер және оның күшті есептеу жүйесі орындайтын көптеген артықшылықтары мен басымдықтарынсыз елестету қиын. Адамның тәжірибелік қызметінде ақпаратты өңдеу құралдары және қазіргі перспективті әдістерді тиімді пайдалану қиындықтарының шешімі жоғары дәрежелі мағынаға ие болады. Осы орайда адам өмірінің барлық салаларын автоматтандыру қажеттілігі туындайды. Барлық мекемелерде есепті енгізу және компьютерлік технологиялардың қозғалысы бойынша проблемді сала туады, дәлірек айтқанда ақпараттарды сақтау және өңдеу бойынша бірнеше қиындықтар туады. Ақпараттық жүйенің құрылуы барлық компьютерлік техникамен есеп жүргізілетін мекеменің қызметкерлерінің жұмысын жеңілдетеді. Бүгінгі тaңдa, aқпaрaттық қор мaтeриaлдық, энeргeтикaлық жәнe aдaм рeсурстaрымeн қaтaр қоғaм дaмуының мaңызды рeсурстaрының бірі рeтіндe қaрaстырылaды. Aқпaрaттық өнім aрқылы тұтынушы жaңa мәлімeттeр, білім жәнe әртүрлі эстeтикaлық қaжeттіліктeрді қaнaғaттaндыруғa мүмкіншілік aлaды. Aқпaрaттық өнім жәнe қызмeт көрсeту қaжeтті білім aлуғa жaғдaй жaсaйтын бeлгілі бір aқпaрaт пeн жaбдықтaрды ұсынaды.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің кезекті Қазақстан-2050 ұзақ мерзімді жолдауында негізгі бағыттарды білім берудің маңызын көтеру, инновацияларға қолайлы жағдай жасау керектігін атап көрсетеді. Жастар-еліміздің ертеңі деп мемлекет басшысы жастарға үміт артып, жыл сайын оларды қолдау мақсатында ауқымды істер, игі жаңалықтар жасауда. [1, 240 б.]
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Aдaмзaт шынaйы aқпaрaттық жүйeлeрді жaсaды, өйткeні шeшімдeрді қaбылдaу жәнe бaқылaу үшін өндірісті aқпaрaтпeн қaмтaмaсыз eту қaжeттілігі туды жәнe сол aқпaрaтты жинaп, қорытып, өз бaғытындa тaрaтуды үйрeнді. Aқпaрaтты пaйдaлaну сипaты дa өзгeрудe. Қaзіргі ортaның дaму өрісі aқпaрaттық процeсттeрді, яғни aқпaрaтты жинaу, жeткізу, сaқтaу, өңдeу, бeру жәнe қaбылдaуғa бaйлaнысты бaрлық опeрaциялaрды қaмтитын процeстeрді aвтомaттaндыру қaжeттігін туғызaды. Қазіргі таңда техниканың дамуына байланысты көптеген программалар дамып, өзінің қолданылу орнын кеңейте түсуде. Ақпараттық процестер - электрондық ақпараттық ресурстарды ақпараттық технологияларды пайдалана отырып құру, жинау, өңдеу, жинақтау, сақтау, iздеу, беру, пайдалану және тарату процестерi болып табылады.
Сабақ кестесін құру - оқу үрдісін жоспарлаудың соңғы кезеңі болып табылады. Сабақ кестесінің сапасы оқу және жұмыс жоспарлардың әдістемелік деңгейінің сапасынан да байланысты. Әдістемелік негізделген және жақсы ойластырылған сабақ кестесі колледждегі барлық оқу үрдісінің жақсы ұйымдастырылуы мен ырғақтылығын анықтайды. Ақпараттық процестерді автоматтандырусыз қазіргі барлық дерлік қаржылық, өнеркәсіптік, халыққа қызмет көрсететін ұйымдардың жұмысын ұйымдастыру, басқару мүмкін емес десе де болады. Сондықтан, қазіргі таңда колледждердегі оқу ісі меңгерушісінің жұмысын жеңілдетуге, яғни сабақ кестесін жасауда ақпараттық жүйесін құру өзекті мәселе болып табылады. Өйткені заман ағымы осыны талап етеді. Зерттелініп отырған колледждің сабақ кестесі жөніндe aқпaрaт MS Excel бaғдaрлaмaсы фaйлындa сaқтaлғaн, aлaйдa іздeу, сүзгілeу кeзіндe қиындықтaр туындaйды.
Қaзiргi yaқыттa қoғaмдық өмipдe aқпapaттың тapaлy қapқыны өте жылдaм дaмып кeлeдi. Aқпapaттық пpoцeccтeр - aдaмдap apaсындa, тiрi opгaнизмдepдe, тexникaлық құрылғылapдa, қоғaмдық өмiрдe aқпapaт тacымaлдay, жинaқтay мeн түpлeндipу пpoцeccтepi болып табылады. Ақпаратты басқару компьютерлерді қолданудың негізгі саласы болып келеді және де болашақта үлкен роль атқарады.
Мәліметтер қоры - бұл қоғамның қандай да бір саласындағы немесе оның бөлігіндегі нақты объектілер туралы мәліметтер жиынтығы. Мәліметтер қорын басқару жүйесі компьютерлік техниканың даму жолдарына байланысты жетілдіріліп тұрады, пайдаланушының қойған барлық күрделі деңгейдегі талаптарын орындауға бейімделеді.
Дипломдық жоба Delphi обьектілі бағытталған тілінде жазылған және мәліметтер қорын басқару жүйесі ретінде Paradox қосымшасы қолданылады. Қазіргі уақытта Delphi корпоративтік пайдалану үшін қолданылатын мәліметтер қоры қосымшасын құруда бірден-бір кеңінен таралған құрылғы болып есептелінеді. Delphi-де мәліметтер қоры қосымшаларын өңдеуші бизнес-логика және бағдарлама интерфейсін жүзеге асыру әдістерін таңдай алу мүмкіндігі ғана емес, мәліметтер қорымен өзара іс-әрекет архитектурасы және мәліметтерге ену мүмкіндігі де бар. Delphi тілінің визуалды бағдарламалау ортасы бағдарламалауға тиімді және қолайлы болып табылады.
Дипломдық жобаны құру барысында келесідей тапсырмалар қарастырылды:
1. Бағдарламаның қажеттілігін негіздеу және қолдану ортасын анықтау және пайдаланушыға тиімділігін қамтамасыз ету.
2. Сабақ кестесін құруға арналған бағдарлама жасау. Бағдарламаны құруға қажет мәліметтерді жинақтап, оны практикалық түрде орындау.
3. Жобаны құру барысында Delphi тілінде қолданылатын барлық қажетті әдістерді пайдалану.
4. Бағдарламаның кешенділігін жүзеге асыру.
Зeрттeу жұмысының мaқсaты: Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжнің сабақ кестесін құруды автоматтандырылған жүйеге ауыстыру.
Зeрттeу міндeттeрі:
1. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер туралы түсінік беру;
2. Сабақ кестесін құру кезінде туындайтын мәселелер және сабақ кестесін құру кезінде қамтылуға тиісті ақпараттар туралы мағлұматтар беру;
3. Сабақ кестесін құру жүйесін автоматтандыруда қолданылатын бағдарламаларға сипаттама беру және сабақ кестесін құрудың негізгі әдістерін қарастыру;
4. Мәліметтер базасын құрудың ретін және автоматтандырылған жүйенің жасалу жолын көрсету.
5. Сабақ кестесінің автоматтандырылған жүйесінің қолданылуын және бағдарламаның тиімділігін көрсету.
Зeрттeу нысaны: Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі мемлекеттік емес білім беру мекемесі.
Зерттеу жұмысының деректік негізі: зерттеу жұмысының деректік негізін тақырыпқа сәйкес колледждің сабақ кестесіне байланысты негізгі мәліметтер қоры мен деректік құжаттар жинағы, басты оқу құралдары және мерзімді баспасөз материалдарында кездесетін деректер құрайды.
Зeрттeу әдісі: Батыс Қазақстан инженерлік технологиялар колледжінің ақпараттық жүйeсін құру үшін колледждегі сабақ кестесіне байланысты aқпaрaттaр aғымын тaлдaу, деспечерлердің жұмысы бойыншa қaжeт мәлімeттeрді модeльдeу.
Ғылыми жұмыстың құрылымы: жұмыс кіріспеден, үш тараудан қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Сонымен қатар, диплом жұмысының тақырыбына сәйкес соңына қосымшалар тіркелген. Дипломдық жобаның құжаттары меңгерілуі мен жүзеге асырылуы бойынша орналасқан.
Дипломдық жобаның бірінші бөлімінде ақпараттық жүйелер және мәліметтер қоры түсінігі туралы мәліметтер келтірілді. Дипломдық жобалаудың объектісі - Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі мемлекеттік емес білім беру мекемесіне сипаттама берілді. Сабақ кестесін құру ерекшеліктері туралы түсінік берілді.
Дипломдық жобаның екінші бөлімінде жобаны жасауда қолданылған Delphi объектілі-бағытталған бағдарламалау тіліне, Adope Photoshop графикалық редакторы және Excel, FronPage мәтіндік редакторларына сипаттама беріліп, бағдарламалардың мүмкіндіктері қарастырылды.
Дипломдық жобаның үшінші бөлімінде сабақ кестесін құруға арналған бағдарламаның алгоритмі және экономикалық тиімділігі мен еңбекті қорғау туралы жазылды.
Қорытындыда дипломдық жобалау кезінде қол жеткізген нәтижелерді негізге алып тұжырымдамалар жасалып, ұсыныстар айтылды.
І Ақпараттық жүйелерді автоматтандыру - мекеме жұмысын жеңілдету құралы ретінде
1.1 Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер туралы түсінік
Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес жаңа технологиялардың даму барысында ақпараттандыру жүйесі негізгі мәселелердің бірі болып саналады. Өнеркәсіптерде, мемлекеттік және жеке шаруашылық мекемелерде, оқу орындарында және басқа да салаларда ақпараттандыру жүйесін кеңейту және ақпараттық жүйе мәселелері алға қойылып отыр. Автоматтандыруды жүзеге асыру үшін көптеген автоматтандырылған бағдарламалық жүйелер мен құрылғылар қолданылады, олардың ішінде сабақ кестесін автоматтандыру жүйесі де кіреді.
Ақпарат термині латынның "іnfоrmаtіоn" деген сөзінен шыққан, яғни қазақша баламасы "түсініктеме, баяндама ". Ақпарат істің жай-күйі және біреудің іс-әзекеті туралы ақпарат, мәлімдеме немесе қандайда бір нәрсе туралы мәліметтер жиыны. Ақпарат дегеніміз, оны алушы кісіге дейінқабылдау механизмінің қабылданды-түсінікті-бағаланды деген үш сүзгісінен өткен нәрсе.
Мұндай анықтама ақрпаратты үш деңгейде қарауға мүмкіндік береді: синтаксистік,сематикалық және прогматикалық.
Синтаксистік деңгейде, ақпаратты қандайда бір қабылдап алушы кісі үшін тек тілдегі белгілер арасындағы қатынасқарастырылып, бұл жерде оның мазмұны мен құндылығы ескерілмейді. Бұл ақпараттың сандық сипаты
Сематикалық сүзгі (тезаурус) мәлімдеменің мазмұның меңгеруге мүмкіндік береді. Кибернетикалық жағдайда ақпарат, объектінің жағдайын сипаттайтын жабдық ретінде, сондай-ақ, басқару кезеңіндегі мәліметтер мен оны қолданушылар арасындағы қатынас ретінде қарастырылады. Ал мәліметтерге кез келген объектінің жағдайы туралы деректер, мағұлматтар жатады.[2, 35-67 б.]
Есептеу техникасы тұрғысынан ақпарат ұғымы-оның жадында сақталып, қажеттілігіне байланысты өнделетін және сыртқы ортаға берілетін мәліметтер.
Жүйе деп - әртекті элементтер жйынының қойылған мақсаттарға жету барысында біртұтас және біріктірілген ретінде бір уақыт мезетінде қарастырыларын кез-келген объекті тусінуге болады. Жүйелер өзара құрамы бойынша да, бастапқы мақсаттары бойынша да бір-бірімен айтарлықтай ерекшеленеді. Информатикада жүйе түсінігі өте кен таралған және көптеген мағыналы мәндерге ие. Атап айтқанда ол техникалық құралдармен бағдарламалар жиынында өте кең қолданылады. Компьютердің ақпараттық бөлігі деп айтуымызға болады. Сонымен қатар нақты қолданбалы есептерді шешуде құжаттарды жүргізудің қосымша процедураларында және есептеулерді басқаруда қолданылатын көптеген бағдарламаларды есептеуге болады. Жүйе түсінігіне ақпараттық сөзін қосатын болсақ, оның құрылуымен функционалдануы, іс-қыймыл жасауы мақсаты бейнеленеді.
Ақпарат жүйесі (АЖ) дегеніміз - қандайда бір объектіні басқаруға қажетті қоғамдық қойылған мақсаттарға жету барысындағы ақпараттарды жинау, сақтау жаңарту, өңдеу, іздеу және беру үшін қолданылатын құралдар, әдістер және персоналдардың өзара байланысқан жиыны. Әрбір ақпарат жүйесі ақпараттық объектілердің бірігуін қамтитын қандайда бір ақпараттық кеңістікті бейнелейтін пәндік саланы иемденеді.
Ақпарат жүйесін жіктеуде оны келесі ішкі кластарға бөлуге болады:
- Ақпараттық - анықтамалық жүйелер;
- Ақпараттық-кеңес беретін жүйелер;
- Ақпараттық-қадағалаушы жүйелер.
Ақпараттық жүйелер ақпаратты жинап, оны адамның пайдалануы үшін дайындайды.
Ақпараттық-кеңес беретін жүйелер объектінің күйі мен жұмыс тәртібі туралы ақпаратты беріп, нақты жағдай үшін қажетті ұсыныстар мен пікірлерді ұсынады.
Ақпаратты - қадағалаушы жүйелерде мәліметте,р адамның қатысуынсыз ендіріліп, басқарылатын объектідегі үрдіс автоматты түрде реттеледі.
Ақпараттық технология деген терминді В. Тлушков енгізді. Ол оған мынандай анықтама берді: Ақпараттық технология дегеніміз -- ақпаратты өңдеумен байланысты үрдістер. Сонда оқытуда ақпараттық технологиялар үнемі қолданылған деуге болады, себебі оқыту дегеніміз -- ақпаратты оқытушыдан тәлімгерге немесе студентке жеткізу. В.Апатова, В.Глушковтың берген анықтамасын жоққа шығармай, оны нақтылай түседі: Ақпаратгық технология дегеніміз -- ақпаратты өндеу үрдісі арқылы жүзеге асатын құралдар мен әдістер жиынтығы.
Ақпараттық технологияларды ғаламдастыру кезеңінде қазіргі қоғам ақпаратты нақты тұтынушының ұсыныстары мен қызығуына сай ақпарат ағымын қалыптасытруға, ақпаратқа көлем және жылдамдық жағынан ақпарат көзіне, оның ішінде оқу ақпаратына назар аударуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін әлемдік ақпаратық орта жағдайында ақпаратты қоғамдық өнім ретінде белсенді пайдаланумен сипатталады. Бұл болашақ ұрпақты ақпараттық қоғаммен зиялы қатынасқа оқытып, тәрбиелеуге және ақпараттың мәдениетін қалыптастыруға жағдай жасайды.
Ақпараттық жүйелер термині автоматтандырылған жүйелер түсінігімен тығыз байланысты. Автоматтанған ақпараттық жүйелер ақпаратты өңдеу үрдісінде адамның да, техникалық құралдардың да қатысуын қамтамасыз етеді. Мұндағы басты рөлді компьютер алады. Автоматтандырылған ақпараттық жүйелер деп (ААЖ) деп- ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін қабылдау үшін арналған ақпараттардың экономика математикалық әдістерімен модельдердің техникалық, бағдарламалық, технологиялық құралдардың және мамандардың жиынтығы.
1.2 БҚИТК-нің сабақ кестесін құру кезінде қамтылуға тиісті ақпараттар мен қойылатын талаптар
Сабақ кестесі - студенттердің апта бойындағы пәндердің, дәрістерінің жоспары. Сабақ кестесінің түрлері көп болғандықтан ол келесі ақпаратты қамтуы керек: топ нөмірін, пәннің атауларын, уақытын, оқу сабағын өткізу орнын, оқытушының аты-жөнін. Сонымен қатар, колледждегі оқу режимі студенттердің функционалдық мүмкіншіліктеріне сәйкес келуі керек. Оқу процестің көлемі, мазмұны және ұйымдастырылуы демалу кезінде шаршағандық толық жойылып кететіндей қамтамасыз ету керек. Студенттің функционалдық мүмкіншілік көзқарасынан сабақтарды бағалаудың негізгі критерилері - қиындық пен шаршағандық. Шаршағандық жұмысқа қабілеттілігінің өзгеруіменен, ал пәннің қиындығы - оқу үлгерім деңгейімен сипатталады, яғни оқу материалын меңгеру дәрежесімен. Демек, сабақ кестесін құру кезінде тең дәрежеде екі факторды да есепке алу керек.
Сабақ кестесін құру кезінде студенттің физиологиялық мүмкіншіліктерінен шығатын өздік жұмыстардың шартын қамтамасыз ететін және әдістемелік, ұйымдастырушылық сипаттағы талаптары ескерілуі керек.[3]
Екі үш қиын сабақтарды қатар қоюға құрсат етілдмейді, мысалы: математика, физика, шет тілі. Бірақ бұл шартты колледж орындай алмайды, өйткені ондай сабақ кестесін қамтамасыз ететін оқытушылар саны жеткілісіз.
Жұмалық жұмыс қабілеттілік динамикасы да ескерілуі керек, мысалы:
Дүйсенбі күні демалыс күннен кейін болғандықтан, студенттердің жұмыс қабілеттілігі жоғары емес болады.
Дұрыс сабақ кестесін жасау үшін оқытушылар қандай пәндерді біріктіргенде, студенттің өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға барынша мүмкіндік беретін принципті ескеру керек.
Батыс-Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжімемлекеттік емес білім беру мекемесі - АБ№0036514 06.08.2010ж. мемлекеттік лицензия негізінде техникалық, мұнай-газ, биологиялық, гуманитарлық және экономикалық мамандықтар бойынша білім беру мекемесі.
Батыс Қазақстан инженерлік - технологиялық колледжі 2000 жылы құрылды.
Колледждің алға қойған мақсаты - еңбек нарығы мен қоғамдық өмірдің түрлі салаларында бүгінгі күн талабына сай бәсекеге қабілетті, кәсіби білімді мамандар даярлау болып табылады. Қазіргі таңда колледжде техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономика салалары негізінде 27 мамандық бойынша мамандар даярланады. Сондай-ақ колледжде күндізгі және сырттай оқу нысаны бойынша негізгі жалпы білім және жалпы орта білім негізінде студенттер білім алуда. Сонымен қатар колледжімізде жоғары білікті, студенттерге сапалы білім беруді және олардың шығармашылық қабілетін дамытуды мақсат еткен оқытушылар қызмет атқарады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаев өзінің кезекті Қазақстан-2050 ұзақ мерзімді жолдауында негізгі бағыттарды білім берудің маңызын көтеру, инновацияларға қолайлы жағдай жасау керектігін атап көрсетеді.
Жастар-еліміздің ертеңі деп мемлекет басшысы жастарға үміт артып, жыл сайын оларды қолдау мақсатында ауқымды істер, игі жаңалықтар жасауда.
Елбасымыз отандық ғылым мен білім беру жүйесінің алдында тұрған міндеттерді айқындаған Қазақстан білім қоғамы жолында атты интерактивті дәрісінде 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында, қоғамның қызу қолдауына ие болған Жалпыға ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты мақаласында айқындалған жаңа мақсат-міндеттерден туындайтын тың тапсырмалар берді.
Батыс Қазақстан инжерелік-технологиялық колледжі - білім мен кәсіби-техникалық даярлық үшін жақсы мүмкіндік беретін, тұрақты даму бағыты бар білім мекемесі.
Колледждің алға қойған мақсаты - еңбек нарығы мен қоғамдық өмірдің түрлі салаларында бүгінгі күн талабына сай бәсекеге қабілетті, кәсіби білімді мамандар даярлау болып табылады.
Қазіргі, Батыс Қазақстан инжерелік-технологиялық колледжі алғашында, Басқару және құқық иститутының Ғылыми кеңесінің 2000 жылғы 16 мамыр күнгі шешімімен (хаттама №6) Басқару және құқық институтының құрылымдық бөлімшесі ретінде құрылды.
Институттың 2000 жылғы 05 тамызындағы №34-к бұйрығымен колледждің алғашқы директоры болып, ауыл шаруашылық ғылымдарының кандидаты, доцент Бекбулов Нагметулла Құрманұлы тағайындалды.
Қазіргі уақытта дербес қызмет ететін Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжі Мемлекеттік емес білім беретін көпсалалы оқу орны болып табылады. Қазір оқу орнында 5 бөлім, экономикалық және әлеуметтік-құқықтық пәндер бөлімі, техникалық бөлім, экология және биотехнология бөлімі, мұнай-газ және стандарттау бөлімі, жалпы білім беру және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер бөлімдері жұмыс жасайды.
Бүгінгі күні Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялық колледжі, облысымыздағы техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономикалық мамандықтар бойынша білім беретін көпсалалы оқу орындарының бірі болып табылады.
Сондай-ақ колледж Батыс Қазақстан облысы білім басқармасының 2010 жылдың 6 тамызында №560 бұйрығымен берілген сериясы АБ №0036514 Мемлекеттік лицензия негізінде соңғы талаптарға сай мамандар даярлайды.
Қазіргі таңда колледжде техникалық, мұнай-газ ісі, экология, ауыл шаруашылығы және экономика салалары негізінде 27 мамандық бойынша мамандар даярланады. Колледжде білім беру күндізгі және сырттай оқу нысаны бойынша негізгі жалпы білім және жалпы орта білім негізінде жүргізіледі. Оқу үрдісі білім беру стандарттарына, типтік оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес жүргізіледі. Оқытылатын барлық мамандық мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары мен типтік оқу бағдарламаларымен толығымен қамтамасыз етілген.
Колледж 9-11 сынып негізінде мемлекеттік тапсырыс (грант) және ақылы (келісім-шарт) негізінде мамандар даярлауды жүзеге асырады. Оқыту қазақ және орыс тілдерінде күндізгі, сырттай (оқыту мерзімі 2-3 жылға дейін) және жеделдетілген (1 жыл) оқыту түрінде жүргізіледі.
Колледжге 11 сынып негізінде келетін талапкерлерді колледж өткізген кешенді тестілеу нәтижесі немесе ҰБТ қорытындысы бойынша қабылдайды.
Екінші мамандыққа (қысқартылған оқыту түрі) түсушілер әңгімелесу негізінде қабылданады.Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде оқытылатын мамандықтар туралы 1-кестеде көрсетілген.
1-кесте. Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде
оқытылатын мамандықтар
№
Шифр
Мамандық атаулары
Біліктілігі
1
0201023
Құқықтану
Кеңесші - заңгер
2
0513053
Маркетинг (салалар бойынша)
Маркетолог
3
0515013
Менеджмент (салалар және қолдану аясы бойынша)
Менеджер
4
0516053
Қаржылар
(салалар бойынша)
Қаржылық жұмыстағы экономист
5
0518023
Есеп және аудит
(салалар бойынша)
Есепші-ревизияшы
6
0601013
Метрология, стандарттау жәнесертификаттау
(салалар бойынша)
Стандарттаутехнигі
7
0801143
Мұнай және газ шыңырауларын бұрғылау және бұрғылау жұмыстарының технологиясы (бағыты бойынша)
Техник-технолог
8
0809223
Мұнай және газ кен орындарын пайдалану (бағыты бойынша)
Техник-технолог
9
0819073
Мұнай және газды қайта өңдеу технологиясы
Техник-технолог
10
0902043
Электрмен қамтамасыздандыру (салалар бойынша)
Техник-электрик
11
1201123
Автокөлікті жөндеу, пайдалану және қызмет көрсету
Техник-механик
12
1202063
Тасымалдауды ұйымдастыру және көліктегі қозғалысты басқару(сала бойынша)
Техник
1-кесте. (жалғасы) Батыс Қазақстан инженерлік-технологиялар колледжінде
оқытылатын мамандықтар
13
1304043
Электрондық есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыздандыру
(түрлеріне қарай)
Техник-бағдарламашы
14
1511033
Жерге орналастыру
Техник
15
1513053
Мал дәрігерлігі
Мал дәрігерлік фельдшер
16
1514093
Экология және табиғат ресурстарын тиімді пайдалану
Эколог
17
1505043
Балық шаруашылығы (түрлері бойынша)
Техник-балық өсіруші
18
1223083
Сыра, алкогольсіз және спиртті сусындар өндірісі
Техник-технолог
19
0802043
Орман шаруашылығы, бақ-саябақты және ландшафты құрылыстар (түрлеріне қарай)
Техник-технолог
20
1508063
Мұнай-газ құбырларын және мұнай-газ қоймаларын салу және пайдалану
Техник-механик
Сабақ кестесіне қойылатын негізгі талаптар
Оқу сабағы кестесі сабақ жоспарымен және бағдарламаларымен қоса колледждің оқу жұмысын реттейтін негізгі құжаты болып табылады.
Оқу сабағы кестесін оқу ісі жөніндегі колледж директорының орынбасары (факультет деканнының орынбасары) мамандықтың оқу жоспарына толық сәйкес келетін бір оқу семестріне кафедра меңгерушілерінің ұсыныстарының есебімен құрады және сабақ басталуынан 2 апта бұрын кеш емес мезгілде колледж (факультет) қабырғаларына ілінеді.
Кестені құру кезінде келесі талаптарды сақтау қажет.
1. Кестені құру жұмысы және оның оқу-әдістемелік басшылықпен келісілуі ректор бұйрығымен анықталған кезеңде жүргізіледі.
2. Студенттерге оқу сабағы күні бойы оқу үрдісінің үзілмеуін қарастыратын және апта бойы (сенбіні қосқанда) оқу жүктемесін тең орналастыратын тұрақты кесте бойынша ұйымдастырылуы керек.
3. Студенттер үшін аудиториялық сабақтың созылуы күніне 8 сағаттан аспау керек. Сонымен бірге төртінші жұп сабақ 13-50-ге дейін аяқталуы керек.
4. Апта күндері бойынша пәнді орналастыруда пәннің қиындығы мен қабылдау қиындығын ескере отырып пәнді және әр түрлі оқу жұмысының түрлерін кезектілікпен ету керек.
5. Күнделікті оқытылатын пәндердің саны 3-еуден аспауы керек.
6. Дәрістерді, ереже бойынша, кестеге оқу күнінің басында, мүмкіндігінше 3 сағаттық дәрісті алып тастау керек.
7. Шоғырландырылған (топталған) есеппен бөлек пәндер үшін жарты семестр бойынша кесте құру тек нақты қажет болған кезде (іс-сапар, оқытушының созылмалы ауруы және т.б.) ғана олардың оқылуына жол беріледі.
8. Оқу сабағы, ереже бойынша, әрбір топ үшін бірдей сағатта басталуы керек.
9. Міндетті сабақ кестесін құрған кезде бөлек күндері студенттерге жүк түспеуі керек; кестеде аудиториялық қор жетіспеген кезде болатын терезелерден (окошка) қашқан дұрыс, бірақ аптасына 1-2-еуден көп емес.
10. Практикалық (семинар) сабақ үшін кесте құру кезінде топты 30-35 адам бойынша, мамандық пәнін жүргізу үшін зертханалық жұмыс 15 адам бойынша топтастыру қажет.
11. Тілдік емес факультеттерде ағылшын тілі бойынша сабақ өткізу кезінде факультеттегі жалпы студенттер санынан 15-20 адамға топтастырылады, сабақ кестесі бір жолға қойылады. Тілдерді оқытатындарда - 12-15 адам.
12. Факультативті түрде оқылатын пәндер бойынша сабақ өткізу бөлек кесте бойынша жоспарлануы керек.
13. Оқытушылар бекітілген кестемен таныс болуы керек, қолымен және танысқан күні оқу-әдістемелік басшылықпен диспетчерлік секторға тапсырылатын кесте үлгісінің келесі бетінде расталады.
14. Бекітілген кестеге ерекше жағдайларында өзгертулер енгізуге сабақтың басталуынан 2 апта уақыт кеш емес, колледж директорының (деканат) қаулысы бойынша тек оқу-методикалық басқару басшысының келісімімен жол беріледі.
Кестенің компьютерлік нұсқасының безендірілуінде келесі ережелерді сақтау қажет:
- "Сабақ кестесі" басы сол жақ бұрышында мына жазу болады: "БЕКІТЕМІН. Оқу ісі жөніндегі проректор". Басынан соң колледж (факультет) аты, оқу жылы, семестр, ауысым (1 немесе 2) көрсетіледі.
- Кестеде мамандық, топ нөмірі, топтағы студенттер саны көрсетілуі керек.
- Кестеде оқу пәндері оқу жоспары жұмысындағыдай дәлме-дәл аталуы керек. Пән атауын қысқартуларға жол берілмейді.
- Графаға сәйкес кестеде алдымен пән атауы, төменінде оқытушының тегі мен инициалы, оң жағының төменгі бұрышында - аудитория нөмірі көрсетілуі керек. Топтық дәрістер үшін оқытушының аты-жөні, тегі, әкесінің атын, қызметін толық көрсету керек.
- Сабақ кестесіне институт директорымен (факультет деканымен) қол қойылады.
БҚИТК-дағы студенттер үшін сабақ кестесінің түрлері болып мыналар табылады:
1. Оқу сабағы кестесі
2. Аралық аттестация кестесі(емтихандық сессия)
3. ҚМА кестесі
4. Факультатив кестесі
5. Академиялық қарыз ликвидация кестесі
6. Консультация кестесі
7. Графика-кестесі
Оқу кестесінің барлық жобалары ОМБ колледжда жасалады.
Оқу кестесінің барлық түрін құрудағы ереже оқу түрінің барлық формасында (күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), сырттай) сақталуы қажет.
1. Оқу сабағы кестесі
1.1. Оқу сабағы кестесін құру жұмысы оның оқу үрдісін ұйымдастыру бойынша графикпен анықталып келісілген және бекітілген уақытта жүргізіледі.
1.2. Оқу сабағы кестесі әрбір семестрге құрылады және студенттерге, оқытушыларға да орындауға жатады.
1.3. ОМБ колледж дәстүрі, факультеттің (институттың) көп жылдық тәжірибесінде барлық формада кесте келесі ақпараттардан тұруы қажет: оқу жылы, семестр, мамандық, апта (сандықмағыналық), курс, топ нөмірі, кеңейтілген пән атауы, пән бойынша сабақ жүргізу формасы (дәріс, практикалық сабақ, зертханалық жұмыс), оқытушының А.Т.Ә, сабақтың өтетін уақыты (аудитория нөмірі, корпус).
1.4. Кесте мұқият керек, колледж директорымен қол қойылған, факультет (институт) басшысымен және оқу-әдістемелік департамент басшысымен келісілген, УдМУ оқу ісі жөніндегі проректормен бекітілген және семестр басталуына дейін 2 аптадан кеш емес уақытта бекітілген орында ілінуі керек.
Сырттай оқу бөлімі студенттерінің оқу кестесі зертханалық-емтихандық сессия басталуына дейін бір апта бұрын уақыттан кеш емес бекітілуі керек.
1.5. Оқу сабағы кестесін құру кезінде семестрде пәнді оқылуының логикалық ізін сақтау қажет, әр түрлі қабылдау қиындығына байланысты пәннің алмасуын және жұмыстың әр түрлі әдістерінің (дәріс, семинар сабағы, зертханалық жұмыс, компьютерлік сыныпта, шет тілі сыныбында, спортзалда жұмыс және т.б.) алмасуын ескеру керек. Дәрісті оқу сабағы кестесінде оқу күнінің басына қосу керек.
1.6. Оқу сабағы кестесін құруда керекті мәліметтер мыналар болып табылады:
oo әр мамандықтың оқу жұмысының жоспары (келесіде ОЖЖ);
oo оқу үрдісінің графигі;
oo аудиторлық қор туралы мәлімет;
oo оқу топтарындағы студенттер саны туралы мәліметтер;
oo оқытушылар арасында практикалық сабақ үшін топтарды орналастыру;
oo оқу сабағының түрлері (дәріс, практикалық сабақ, зертханалық жұмыс);
oo оқытушылардың ынталандырылған қалаулары.
1.7. Оқу сабағы кестесін келесі талаптардың есебімен құру қажет:
oo кесте семестр бойына құрылады және апта бойына жүктелуі бойынша тең және күні бойы үзіліссіз болуы керек;
oo оқу сабағы бекітілген қоңырау кестесімен сәйкес өткізілуі керек, бірінші ауысым сабағының басталуы - 8.20 сағат, екінші - 15.00;
oo күндізгі оқу бөлімінің студенттерінің міндетті оқу сабағының апта жүктемесі 36 академиялық сағаттан (факультативтерді қоспағанда) аспауы керек.
oo кестеде оқу пәндерінің атауы тиісті көрсетілген пәндердің атауымен сәйкес келуі керек.
oo дәрісті, ереже бойынша, кестеге оқу күнінің басына қосу керек, мүмкіндігінше дәріс сабақтарын 6 академиялық сағат бойы қатарынан қоюды алып тастау. Зертханада, әсіресе маманданған зертханада сабақ теориялық сабақтан соң жүргізіледі.
oo күніне 2-еуден көп емес семинар (практика) сабағын өткізу ұсынылмайды;
oo студенттердің бір корпустан келесісіне ауысуы 40-минуттық үзіліске жоспарлау ұсынылады;
oo іс-сапарға шыққан оқытушылардың сабақтары үшін ауыстырулардан құтылу үшін сандықмағыналық кесте жүйесін қолдану ұсынылады;
oo сырттай бөлім студенттеріне кестені құру барысында зертханалық-емтихандық студенттердің демалыс күндері және емтихан тапсыру күндері қосылған зертханалық-емтихандық сессияның жалпы созылуын ескеру қажет, сонымен қатар жылына 160 сағаттан кем емес уақыт алынатын міндетті оқу сабағы үшін созылуы күніне 8 сағаттан көп емес уақытты құрайды;
oo барлық оқу формасындағы студенттер үшін бір күнге 4 жұп сабақтан артық жоспарланбауы керек, әрбір жұп академиялық сағаттан кейінгі үзіліс - 10 минут, 4 сағат үзіліссіз сабақтан кейін - 40 минут.
1.8.Кестені құру кезінде көбісі адамның физиологиялық мүмкіндіктерінен тұратын методикалық және ұйымдастырылу сипаттары талаптары ескерілуі керек. Семестр соңынада дәрістерді аз және практикалық сабақ түрлерін көп жоспарланады, тыңдаушылардың оқытушылармен байланысы тығыз және белгілі бір шарада студенттердің белсенділігі төмендейді. Студенттердің аптадағы белсенділігі - сенбі, белсенділігі төмен кез - дүйсенбі және жұма (сенбі) күндері екенін ескерген жөн.
1.9. Оқытушылар бекітілген кестемен таныс болуы керек, қолымен және танысқан күні ОМБ колледжде сақталатын кесте үлгісінің келесі бетінде расталады.
1.10. Бөлек пәндер үшін семестр бөлігіне кестені өзгертуге созылмалы ауру, іс-сапар, оқытушының белгіленбеген демалысы кезінде факультет (институт) басшысының келісімімен ОМБ колледж директорының шешімімен жол беріледі.
1.11. Кесте өзгерісі ОМБ колледж методистімен (құжат жүргізуші) қаралады және бір жыл бойы сақталады.
1.12. Кестенің орындалуына жауапкершілік ОМБ колледжінің директорына жүктеледі.
2. Аралық аттестация кестесі (емтихандық сессия)
2.1. Аралық аттестация (емтихандық сессия)семестрде оқу үрдісін аяқтауда маңызды кезең болып табылады және ереже бойынша, семестр соңында бекітілген кесте бойынша мамандықтың оқу үрдісі графигіне сәйкес өткізіледі.
2.3. Аралық аттестацияны (сессия) өткізу кестесі факультет (институт) басшысының және УМД басшысының келісімімен ОМБ колледж директорымен қол қойылады, оқу ісі жөніндегі проректормен бекітіледі және оның басталуына дейін 2 апта кеш емес уақытта оқытушылардың және студенттердің куәлігіне жеткізіледі.
2.4.Аралық аттестация кестесінде емтихан тапсыру, билет, курстық жұмыс қорғау, консультация уақыты, пәннің толық атауы, оқытушының тегі мен инициалы, аудитория нөмірі және қорытынды бақылау формасының басталу уақыты көрсетіледі.
2.5. Кестені құру кезінде бір топ (топша) үшін бір күнге 6 сағаттан көпке созылмайтын тек бір емтихан жосарлауды ескерген жөн.
2.6. Емтихандар арасындағы интервал екі күнтізбелік күннен аз болмауы керек.
2.7. Бірінші емтихан емтихан сессиясының бірінші күні өткізілуі мүмкін.
2.8. Сессияға шығарылатын емтихандардың саны 5-тен аспауы керек, дене шынықтырудан емтиханды есептемегенде оқу жылында - 8.
2.9. Емтихан кестесінде әрбір пән бойынша топқа 2 академиялық сағаттан кем емес консультациялар енгізіледі. Консультация емтихан алдында консультацияға алынған жалпы уақыт бюджеті есебінен жүргізіледі.
2.10. Бір ауызша емтихан тапсыру үшін әрбір студенткеүштен бір академиялық сағаттан көп емес уақыт қарастырылған, екі не бірнеше пәннен ауызша емтихан үшін бір студентке жарты академиялық сағаттан көп емес уақыт қарастырылған, жазбаша емтианға - топқа үш сағаттан көп емес.
2.11. Билет бойынша тапсырманы орындауға студентке бір академиялық сағаттан көп емес уақыт беріледі.
2.12. Егер комплекстік емтихан екі не бірнеше пәннен болса емтихан теоретикалық сұаққа жауап және практикалық сипаттағы тапсырманы орындау екі бөлімнен тұрады, олардың созылу нормативтерін сақтай отырып екі күнде өткізу ұсынылады.
2.13. Комплексті емтихан алдында консультация өткізу консультацияға алынған жалпы бюджет уақыты пәнге 2 академиялық сағаттан кем емес уақыт есебінен жоспарланады.
2.14. Кестені құру кезінде пәннің еңбек сыйымдылығын ескеріп құру қажет. Ең алдымен көлемі бойынша үлкендерін және меңгерілуі қиын пәнді қою керек, олардың дайындығына көп күн белгілеу керек.
2.15. Емтиханды жексенбі күніне және мереке күндері бекіту ұсынылмайды.
2.16. Емтихан кестесін құру кезінде кестені құру талаптарын бұзбай студенттердің қалауын ескеру ұсынылады.
2.17. Емтихан кестесін өзгертуге факультет (институт) басшысының келісімімен колледж директорының құқығы бар. Кестедегі өзгертулер белгіленген нормативтерді және емтиханды өткізу талаптарын бұзбау керек.
3. Мемлекеттік емтихан кестесі және қорытынды квалификациялық жұмысты қорғау.
3.1. Қорытынды мемлекеттік аттестация (ҚМА) мемлекеттік білім стандартымен нақты мамандық бойынша орнатылған бір немесе бірнеше аттестациялық сынақтардың келесі түрлерінен тұрады:
- бөлек пән бойынша қорытынды емтихан;
- мамандық бойынша пәнаралық қорытынды емтихан;
- қорытынды квалификациялық жұмысты (ҚКЖ) қорғау.
3.2. Мемлекеттік емтихан кестесі және ҚКЖ қорғау кесесі келесілерді құрайды:
- оқу үрдісінің графигімен;
- бітірушілердің контингентімен,
Ал сонымен бірге мыналардың есебімен
oo билет бойынша тапсырманы орындауға студентке бір академиялық сағаттан көп емес, жауап беруге - 30 минуттан көп емес;
oo ҚКЖ қорғауға бір студентке 45 минут уақытқа дейін беріледі;
oo мемлекеттік аттестациялық комиссия (МАК) күніне 6 сағаттан көп емес жұмыс істей алады.
3.3. Қорытынды емтихандар үшін пәндер саны қорытынды мемлекеттік аттестацияға мемлекеттік талаптарда көрсетілген уақыт көлеміне байланысты. Бір пән бойынша етиханға 1 апта оқу уақыты алынады.
3.5. ҚМА (МАК жұмысы) өткізу кестесі факультет басшысымен қол қойылады және оқу ісі жөніндегі проректормен бекітіледі, МАК жұмысыбасталуынан 2 апта бұрын студенттердің куәлігіне жеткізіледі.
3.5. Кестеде мемлекеттік емтихан атауы, оларды өткізу және қорғау күні, аудитория нөмірі МАК жұмысының басталу уақыты көрсетіледі.
4. Факультативтік сабақ кестесі
4.1. Факультативтік пәндер бойынша оқу.
4.2. Факультатив кестесі колледж директорымен қол қойылады және факультет (институт) басшысымен бекітіледі және оқу сабағы кестесінің жанына ілінеді.
4.3. Факультативті түрде оқытылатын пән бойынша сабақ жүргізу әр түрлі курс және мамандық студенттеріне факультативке баруға мүмкіндік беретінауысым уақытына немесе барлық курс студенттері басқа сабақтарынан бос кезде бірінші немесе соңғы сабаққа жоспарлануы керек.
4.4. Факультативтік сабақ кестесі.
5. Академиялық берешек ликвидация кестесі
5.1. берешек академиялық ликвидация кестесі пән атауы, дәл уақыты, билетті және емтиханды қайта өткізу орыны (аудитория), оқытушының АТӘ нұсқауларымен құрылады, ОМБ колледж директорымен қол қойылады және факультет (институт) басшысымен бекітіледі.
5.2. берешек академиялық ликвидация кестесі ОМБ колледж ақпараттық қабырғаларында олар басталмастан 1 апта бұрын кешіктірмей ілінеді.
5.3. Академиялық берешек ликвидациясын жүргізуге жол берілмейді:
oo демалыс кезінде;
oo күніне 2 және одан көп пән бойынша;
oo бекітілген кестеден тыс.
5.4. академиялық ликвидация
6. Консультация кестесі
6.1. Пән бойынша консультация кестесі семестр бойы оқытушылардың ұсыныстарымен жоспарланады, колледж директорымен қол қойылған және факультет (институт) басшысымен бекітілген бөлек кестеде бекітіледі.
6.2.Күндізгі оқу бөлімі студенттері үшін консультация 100 академиялық сағат көлемінде оқу топтарына әрбір оқу жылына (Консультацияға мемлекеттік талаптарына қарастырылған жалпы бюджет уақыты) қарастырылған.
6.3. Пән бойынша консультацияға берілген уақыт жоспары семестр бойы әрбір топқа дәріс сағатының санына байланысты және консультацияға алынған жалпы бюджет уақытымен келесідей нұсқада есептеледі:
- оқудың күндізгі бөлімі бойынша - 5%;
- оқудың сырттай бөлімі бойынша - 15%.
6.4. Емтихан алдындағы консультацияны өткізуге жоспарланған уақыт консультацияға алынған жалпы бюджет уақытынан келесідей көлемде есептеледі:
oo аралық аттестация уақыты емтиханы - топқа жылына 16 академиялық сағаттан артық емес (пән бойынша 2 сағат есебінен);
oo ҚМА-ға дайындық кезінде (бөлек пән бойынша қорытынды емтихан) - топқа 20 академиялық сағатқа дейін;
oo ҚМА-ға дайындық кезінде (мамандық бойынша қорытынды пәнаралық емтихан) - топқа 40 академиялық сағатқа дейін;
oo әрбір студентке қорытынды квалификациялық жұмысты қорғау алдында - аптасына 2 академиялық сағаттан көп емес;
6.5.Аралық аттестация уақытында өткізілетін консультацияны өткізу уақыты мамандық бойынша аралық аттестация кестесіне енгізіледі.
6.6.ҚМА-ға дайындалу кезіндегі консультация кестесі МАК жұмысы кестесінен бөлек рәсімделеді.
6.7. Жүргізілген консультация есебін ОМБ колледж методисті (құжатжүргізуші) қамтамасыз етеді.
6.8. Жүргізілген консультацияға төлем үшін құжаттарды рәсімдеуді ОМБ колледж директоры ұйымдастырады.
7. Графика-кестесі
1. Оқу-әдістемелік басқарма колледж және оқу-әдістемелік департамент өзара қатынасын нақты жоспарлау үшін ұйымның қызметін бақылау мақсатында ОМБ колледждерінде жасалған келесі график түрлері енгізілген:
- оқу жылының соңында жасалған оқу жоспары жұмысының бөлек бөлімі түріндегі мамандықтың оқу үрдісіндегі графигі
- бекітілген табыстау күніне дейін бір ай оқу-әдістемелік басқармада көрсетілген ОӘБ түлектеріне дипломдарды табыстау графигі.
ЕСКЕРТПЕ: Оқу сабағы, емтихан сессиясы, мемлекеттік емтихан және қорытынды квалификациялық қорғау (дипломдық) жұмысының кестесін құру ережесі барлық оқу формасында (күндізгі, күндізгі-сырттай (кешкі), сырттай) және оқу кезеңінде (нормативті, қысқартылған) сақталуы керек.
1.3 Сабақ кестесіне байланысты деректер базасын құру
Қызметтің кез келген саласында жиі деректердің үлкен көлемдерімен жұмыс жасау қажет. Бұл кездегі негізгі операциялар - бұл ақпаратты жинау, оны өңдеу (қажет деректерді іздеу, сұрыптау және т.б.), деректерді қарап шығуға және баспаға шығаруға арналған формаларды құрастыру болып табылады.
Деректер базасы - бұл ақпарат, яғни деректер арнайы форматта сақталынатын файл (құжат). Деректер базасын басқару жүйесі - бұл программа. Ол арқылы ақпарат деректер базасына енгізілінеді, сұрыпталынады, сүзбеу жүргізілінеді, қажет ақпарат ізделінеді, қажет ақпарат басқа программаларға көшірілінеді. Деректер базасындағы бағандар өрістер деп аталады, ал жолдар - жазулар. Жазулар саны қатты дисктің сыйымдылығымен шектеледі. Өрістердің максималды саны - 255. Өрістер мен олардың қасиеттерінің жиынтығы деректер базаның құрылымын анықтайды. Жазуы жоқ деректер базасы да деректер базасы болып табылады, өйткені оның құрылымы бар. [4, 384 б.]
Деректер базасын құрастыру:
1. Оның құрылымын құрастыру.
2. Құрылымды ақпаратпен толтыру.
Деректер базасы деректерді пайдаланушының көзқарасы тұрғысынан қарастырғанда деректер базасын былайша түсіндіруге болады:
1. нақты атауы бар біртекті өнімдердің жиымы. Бұл жиымның ішкі құрылымына тәуелсіз іздестіру жұмыстарын жүргізуге рұқсат етілген. Жиымда магниттік таспаға немесе дискетке жазылған ауыл шаруашылығының барлық салалары мен ғылым саласы бойынша баспада жарияланған және жарияланбаған құжаттардың библиографиялық немесе фактографиялық алғашқы және соңғы сипаттамалары тұрады;
2. жүйелі түрде ұйымдастырылған және пайдалануға ұсынылған деректер жиынтығының объективтік формасы. Бүл деректер компьютер көмегімен оңай табылады және өңделеді;
3. деректердің реттелген жиынтығы;
4. деректердің өзара байланысты жиынтығы. Оны ұйымдастырудың ережесі деректерді сипаттаудың, сақтаудың және амалды әрекет жасаудың жалпы принципіне негізделген.Деректер базасынан библиографиялық және библиографиялық емес деп бөлу қабылданған. Библиографиялық Деректер базасында құжаттар жайында екінші ретті ақпарат берілген. Мұнда рефераттар мен аннотациялар да қамтылған. Библиографиялық емес деректер базасының көптеген түрлері бар: алуан түрлі объектілер мен құбылыстар жайындағы анықтамалық деректер базасы алғашқы ақпараты бар деректер базасының толық мәтіні, объектілер мен құбылыстардың сандық сипаттамалары мен параметрлері бар сандық деректер базасы объектлердің бейнеленуі мен сипаттамалары бар мәтіндік-сандық деректер базасы банктер, биржалар, фирмалар және т.б. берген қаржылық ақпараты бар қаржылық деректер базасы салалар, аймақтар, елдер бойынша құқықтық құжаттары бар заңды деректер базасы. Деректерді өңдеу технологиясы бойынша деректер базасы -- орталықтандырылған деректер базасы және үлестірілген деректер базасы болып екіге бөлінеді. Орталықтандырылған деректер базасы есептеуіш жүйенің жадында сақталады. Егер бұл есептеуіш жүйе компьютер желісінің құраушысы болса, онда мұндай базаға үлестірілген қатынас құруға мүмкіндік болады. Деректер базасынан пайдаланудың мұндай тәсілі дербес компьютердің жергілікті желілерінде жиі пайдаланылады. Үлестірілген деректер базасы есептеу желісінің алуан түрлі компьютерлерінде сақталатын бірнеше бөліктерден, тіпті бірін-бірі қайталайтын бөліктерден тұрады. Мұндай базамен жұмыс істеу үлестірілген деректер базасынан басқару жүйесінің көмегімен орындалады. Деректерге қатынас құру тәсілі бойынша деректер базасы жергілікті қатынас құру деректер базасы және қашықтан (желілік) қатынас құру деректер базасы болып екіге бөлінеді. Деректер базасынан пайдаланушыларға алуан түрлі қолданбалы программалар, программалық кешендер, сондай-ақ, тұтынушы рөліндегі пән салаларының немесе деректер көзінің мамандары жатады. Деректер базасының қазіргі замангы технологиясында деректер базасынан жасау, оны толықтыру және деректерді пайдаланушылардың оған қатынас құруын жасақтау арнайы программалық аспаптар арқылы, яғни деректер базасынан басқару жүйесі арқылы орталықтандырылған түрде жүзеге асырылады.
Қандай да өнідіріс орнының немесе ұжымның тиімді жұмыс істеу шартынын бірі - басқару жүйесінде қолданылатын ақпаратпен қажетті деңгейде камтамасыз ету болып табылады. Қазіргі кезде басқару жүйелерін сенімді және толық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ақпараттық жүйелер қолданылады. Акпараттық жүйелерді қолдану салалары алуан түрлі, олар - өндіріс, оқу-ағарту ісі, денсаулыкты сақтау, ғылыми-зерттеу, қорғаныс, әлеуметтік және тағыда басқа салалар, Мақсаттық функцияларына байланысты ақпараттык жүйелерді мынадай негізгі категорияларга бөледі: баскарушы, ақпараттық-анықтама және шешім қабылдауға көмекші (жәрдемші) жүйелер. Ақпараттык жүйелерді құрудын өзіне тән тәртібі мен жолдары бар. Осы тәртіптің мазмұны мен ақпараттар жнынын құру кезінде қолданылатын негізгі түсініктерді қысқаша шолып өтейік.
Жалпы жагдайда, егер әр түрлі оқиғалар, мәндер, үрдістер туралы деректер қабылдау, жіберу, өзгерту, сақтау және қолдану операцияларының объектісі болып табылса, мұндай деректер ақпарат ретінде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz