Қазақстан Республикасының химиялық өндірістері

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:

Қазақстан Республикасының химиялық өндірістері

Орындаған:

Тексерген: аға оқытушы

Орал, 2017ж.

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Қазақстан Республикасының химиялық өндірістері
1.1 Химия өндірісінің аймақтық маңыздылығы және даму факторлары ... ... ...5
1.2 Қазақстанның химиялық өндірістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2.Қазақстандағы химия өнеркәсібі
2.1 Химиялық өндірістің шикі заты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...17
2.2 Химиялық өндірісте қолданатын энергия түрлері және көздер ... ... ... ... .20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

Кіріспе
Зерттеу өзектілігі. Химиялық өнеркәсіп өнеркәсіптің басқа салаларының арасында ең маңызды орындардың біріне ие. Химиялық өнеркәсіптің маңыздылығы ол қазіргі заманда қоғамның өміріне өте қажетті көптеген өнімдерді дайындайды.
Қазіргі заманғы химиялық өндіріс, негізі химиялық технология болатын, көптоннажды мамандандырылған өндіріс болып табылады.
Химиялық технология табиғи материалдардың өндіріс құралдарына (өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында қолданылатын өнімдер, жартылай өнімдер) және тұтыну құралдарына дейін өңделу процестерін қарастырады.
Химиялық технологияда өңделетін заттардың химиялық құрамының өзгеруімен байланысқан процестер қарастырылады. Химиялық технологияның процестерінің мысалдары: синтетикалық аммиакты азот пен сутектен алу, кальцийленген соданы ас тұзы мен әк тастан алу және т.б.
Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясында минералды материалдарды өңдеу процестері қарастырылады: күкірт қышқылын колчеданнан, күкірттен, күкіртқұрамды газдардан өндіру; аммиакты ауа азотынан және, суды электролиздеу нәтижесінде алынатын, сутектен өндіру.
Органикалық заттардың химиялық технологиясы көміртекқұрамды заттарды көмір, мұнай және табиғи газдардан синтездеу процестері, сонымен қатар өсімдік және жануар текті материалдарды (қант, қағаз өндіру, теріні илеу) өңдеу процестері қарастырылады.
Химиялық технология объектілермен және процестермен байланысқан болғандықтан жаратылыс ғылымдарға жатады. Химиялық технологияның объектісі - химиялық өндіріске қатынасатын заттар. Процестер дегеніміз бір заттарды екіншілеріне айналдыруға қажетті әртүрлі операциялар жиынтығы.
Нақты химиялық өндіріс дегеніміз, шикізатты дайын өнімге дейін өңдеуге қажетті, бір-бірмен байланысқан технологиялық процестер мен аппараттардың көптеген сандарының қосындысы болып табылады.
Химиялық салалардың дамуының қазіргі заманғы тенденцияларына, бар өндірістердің интенсификациялануына және модернизациялануына, өндірістердің көлемдерінің өсуіне байланысты инженерлік кадрларды дайындаудың ролі артуда. Химиялық өнеркәсіптің кәсіпорындарына арналған химик-технологтардың дайындықтарының сапасы оқу пәндерінің инженер-химиялық циклы бойынша мамандарды фундаменталды дайындауымен анықталады.
Зерттеу мақсаты: ҚР-ның химиялық өндірістеріне сипаттама беру.
Зерттеу міндеттері:
- ҚР-ның химиялық өндірістеріне сипаттама;
- ҚР-ның химия өнеркәсібіне сипаттама беру;
- Химиялық өндірістің шикі затын анықтау.
Зерттеу құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Қазақстан Республикасының химиялық өндірістері
1.1 Химия өндірісінің аймақтық маңыздылығы және даму факторлары
Қазақстанда фосфорит және баритовая руда, ас тұзының айтарлықтай босалқы қоры бар. Облыстық химия өндіріс саласыны жергілікті табиғи деректеме шикізатыны қолдана отырып дамыту мүмкіншілігі бар. Өндіріліп жатқан заттардың өзгешелігімен және бірігейлігмен өнімнің бәсекеге қабілеттілік деңгейін көтеруге болады.
Сонымен қатар химия өндірісінің маңызды өнімдері импортталады, ол аймақта өндіріс өніміне сұраныстың өсүі тұралы дерек береді. Химия өндірісі өнімінің импорты 2015 жылы 204,1 млн.АҚШ долларыны құрады. 2013-2015 жылдар импорт өсімі 32% құрады. Импорттың жалпы көлемін химиялық және минералдық тыңайтқыштар құрайды. Бүкіл импорттың саладағы 13 % құрайды. АӨК айрықша өсу қалпы химия өндіріс өнімдерінің тұрайқты өсіміне ықпал тигізеді.
Аймақта химиялық өндіріс саласының жоғары даму деңгейі бар. 2015 жылы химиялық өндіріс кәсіпорындары арқылы 2,9 млрд.тенге өндірілген. Соңғы 5 жылда өндіріс көлемінің өсу деңгейі екі есеге өскен.
2012-2014 жылдары облыста (ЖШСSwedkaz), Сұйық айна өндірісі зауыты(ЖШС Ferrum-Vtor) сияқты ірі химиялық өндірісі кәсіпорындары жұмысқа түсті, Ушбас және Герес кеніш базасында Моноаммоний және диаммонийфосфот өндірісі (ЖШСГК Қазақстан минералдық ресурстар-АҚУшГер) жобасы кезеңдеп мақсатқа жеткізілуде.
Облысты ірі кәсіпорындар АҚРФС-сары фосфор өндірісі, ортофосфор термикалық кислотасы, ЖШС Қайнар минералдық тыңайтқыштар өндірісі жұмыс істейді.
Сала кәсіпорындары арқылы 2015 жылы 522,9 млн.тенге тартылған, 2014 жылға қарағанда 5,4 есе көп (2014ж - 96,6 млн.тенге).
Аймақтың химия өндірісі саласына маңызда қолдау бағыттары.
Химия өндірісі саласында инвестициялық жобаларды мақсатқа асыру үшін аймақ тарапынан жер телімдері бөлінуде, ЖШС Кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталығы рұқсат құжаттарын алуда өз ықпалын тигізеді, сонымен қатар сала жобаларын аймақтық индустриализация картасына еңгізу жұмыстары жұріп жатыр.
Химия өндірісі саласындағы жобаларды мақсатқа асыру үшін инвесторларға қызмет көрсету орталығы арқылы әлеуетті шетелдік және жергілікті инвесторлар іздеу жұмыстары жұріп жатыр.
Жабдық, шетелдік және отандық технологиялар іздеу бойынша ЖШС Шымкент Инновация эксперттері арқылы технологиялық көмек көрсетіледі.
Аймақтың химиялық өндірісті дамыту бойынша маңызды іс шаралар.
Созақ ауданындағы минералдық тұздардың (54,5 млн.тонна) босалқы қорын ескере отырып, циркуляциялық технология бойынша 150 мың тонналық қуатты кальцинирталған сода өндірісін ұйымдастыру қажет.
Өндірістің табысы бір тоннасына 16,0 мың тенге. 120 қосымша жұмыс орны пайда болады. Өзін өтеу мерзімі 3 жыл. Өнім тұтынушылары болып Қазақстан, Қырғыз республикасы, Тәжікістан, Түркменистан, Қытай, Үндістан, Пәкістан, Ресей елдерінің химиялық, айна, тамақ, мателларугия және басқа кәсіпорындар болып табылады.
Уран және қалдықтардан сирек элементтер шаймалау технологиясын еңгізу жоспарлануда. Созақ ауданында уран өндірісі дамып келеді. Уран өндіру технологиясы қазыргі кезде 70-75% шығару күшіне іе, ал сол заттың 25-30% жер астына СПВ ерітіндісімен қайта жіберіліп жатыр.
Үлес салмағының энергетикалық шығыны 2 есе азайып жатыр, ал алынып жатқан өнімнің алдын ала қабылданған мөлшері 37 066 тенгетн құрайды. Бұл 50 000 тоннаға дейін өндірілген колем жағдайда 70-100 жұмыс орны пайда болады. Өндіріс ұйымдастыру үшін қаржыландыру көлемі 500 млн тенгені құрайды.
Шығарылып жатқан өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың өндірістік күшіні өңдеу және қолдану мақсатында қосымша колдау көрсету керек.
Химиялық өнімдердің ассортиментін кеңейтіру мақсатында ұсынылып жатқан жобалар: коллоидтыққ күкірт, мұнай химиялық өндірістің қалдықтарынан күкірттік кислота, құрамында табиғи натрий бар тұздардан кальцийланған сода өндірісін ұйымдастыру.
2017-2020 жылдарға арналған аймақтық химиялық өндірісті дамыту бойынша маңызды іс шаралар.

№
Жоба аты ынталандырушы
Жоба құны,млн. тенге
Жұмыс орны саны
Шығарылатын өнімқызмет тұрлері
Жобалық қуаты

Заттай тұлғаланған жылына
Ақшадай тұлғада, млн. тенге жылына
1
ЖШС "South Chemical Industry" "Минералдық тыңайтқыштар өндірісі"
100,0
40
Минералдық тыңайтқыштар
3000 тонна жылына
100
2
"Умит СД" "Активтелген минералдық ұнтақтың өндірісі"
120,0
34
Минералдық ұнтақ
50 мың. Тонна
-
3
Моноаммоний және диаммонийфосфат өндірісі ЖШС "ГК "Қазақстан минералдық ресурстар"
157000,0

2240

Моноаммоний және диаммонийфосфат өндірісі
-
-

1.2 Қазақстанның химиялық өндірістері
Күкiрт қышқылы. Әлемдiк күкiрт өнеркәсiбi әлi күнге дейiн екi сектордан тұрады: дискрециялық (табиғи күкiрт пен кольчедандарды өндiру) және дискрециялық емес (күкiрттi қалпына келтiру және қосалқы күкiрт қышқылын алу). Күкiрттiң жалпы өнiдiрiсiнiң көлемiндегi дискрециялық бөлiктiң үлесi кемiнде 10% құрайды. Оттектi ортада әдетте күйдiрiлiп босатылатын күкiрттен металдарды алу кезiнде күкiрт диоксидi құралады. Сульфидтi кендерден басқа сульфат түрiнде де көптеген күкiрт кездеседi, мысалы, кальций сульфаты (гипс), барий сульфаты) (барит). Қазақстанда күкiрт қышқылын өндiру үшiн шикiзат Жезқазған және Балқаш мыс балқыту зауыттарының (Қазақмыс АҚ), Өскемен және Шымкент қорғасын-мырыш комбинаттарының (Қазмырыш АҚ) қалдық газдары болып табылады. Күкiрт қышқылын бағасына оның тұтынушыға дейiн жеткiзетiн тасымал шығындары барынша әсер етедi.
Қазiргi кезде Қазақстандағы күкiрт қышқылының өндiрiсi жылына шамамен 1 млн. тоннаны құрайды және уран кендерiн жерасты сiлтiлеу үшiн тыңайтқыштар мен басқа да өнiмдердi өндiру үшiн жылына 1 млн. тоннадан астам тұтынылады.
Қазiргi таңда, мұнайды өңдеу және алу кезiнде өндiрiс қалдығы болып пайда болатын күкiрттi, өндiрiс технологиясында пайдалану арқылы күкiрт қышқылын өндiрудiң бiрқатар жобалары талқылануда.
Мемлекеттiк теңгерiмi тарапынан Батыс Қазақстанда орналасқан Батыс Қазақстан облысы, Ақтөбе, Атырау және Маңғыстау облыстарынның аумағындағы 28 мұнай-газ-конденсатты, газ конденсатты және газ-мұнай кен орындары күкiрт қоры есепке алынған.
Қазатомөнеркәсiп ұлттық компаниясы АҚ (бұдан әрi - Қазатөменөркәсiп АҚ) Қазақстан Республикасында күкiрт қышқылының бiрден-бiр негiзгi тұтынушысы болып табылады, себебi олар қазiргi кезде уран көндерiнде жерасты сiлтiлеу әдiсiн қолданады.
Қазатөменөркәсiп АҚ уран алуды көбейту бағдарламасы бойынша, 2017 жылы 2008 жылмен салыстырғанда компания кәсiпорындарында күкiрт қышқылын тұтыну 4 есеге дейiн артады деп жоспарланады.
Сондықтан, Қазатөменөркәсiп АҚ өзiнiң артып келе жатқан сұранысын қанағаттандыру үшiн Қызылорда облысы, Жаңақорған ауданында қуаттылығы жылына 500 мың тонна күкiрт қышқылын шығаратын зауыт салуды жоспарлауда.
Сондай-ақ, Қазатомөнеркәсiп АҚ Бiрiккен химиялық компания ЖШС-мен бiрлесiп Өндiрiстiк қуаттылығы жылына 180 мың тонна күкiрт қышқылы зауытын жандандыру бағдарламасын пысықтауда (Қазатөмөнөркәсiп күкiрт қышқылы зауыты бiрiккен кәсiпорны). Күкiрт қышқылын өндiретiн жаңа қондырғыны жұмыс iстеп тұрған күкiрт қышқылын өндiретiн алаңда орналастыру болжанады. Степногорск тау-химиялық кешенi ЖШС-iнде жобаны iске асыруға қажеттi инфрақұрылымдар бар.
Елiмiзде күкiрт қышқылын тұтынудың жалпы көлемiнiң 14 бөлiгi фосфорлы тыңайтқыштар өндiрiсiне келедi. Болашақта Жамбыл, Ақтөбе, Оңтүстiк Қазақстан облыстарындағы фосфорлы, азот-фосфорлы және кешендi тыңайтқыштар өндiру жобаларына кеннiң қышқылға 1:3 қатынасында күкiрт қышқылы қажет.
Фосфорлы концентрат алу көлемi ұлғаюына байланысты Қазфосфат ЖШС қуаттылығы 650-мың тонна күкiрт қышқылы цехын салу жоспарлауда.
Ақтөбе облысында Қуаттылығы 880 мың тонна МАФДАФ шығаратын зауыт салу жобасы бойынша қуаттылығы 1 млн. тонна цех салу жоспарлануда.
Еврохим МХК ААҚ жобасы бойынша Жамбыл облысында аммофос жяне кешендi минералды тыңайтқыштар шығару үшiн 500 мың тонна күкiрт қышқылы қажет.
Хлор - сiлтiлi өнiмдер: каустикалық сода, хлор, тұз қышқылы, натрий гипохлоритi.
Қазiргi таңда Қазақстан Республикасында хлор-сiлтiлi өнiмдерiнiң өндiрiсi жоқ.
Қазақстан Республикасы 2011 жылы 94,6 мың тонна көлемiнде каустикалық сода, 12,4 мың тонна көлемiнде хлор, 29 мың тонна көлемiнде тұз қышқылын және 1,3 мың тонна көлемiнде натрий гипохлоритiн импорттады. Каустикалық сода жәфлот-реагент ретiнде металлургия кешенiнде қолданылады, хлор негiзiнен тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығында суды тазарту үшiн пайдаланылады. Натрий гипохлоритi жалпы жеңiл өнеркәсiбiнде өңделген терiнi тазарту үшiн қолданылады.

Хлор - сiлтiлi өнiмдерi импорты мен өндiрiсi болжамы, мың тонна

Өнiм атауы
Импорт
Өндiрiс

2010 ж.
2011 ж.
2004-2011 жж.
2017 ж.
Каустикалық сода
100,2
94,6
-
30
Сұйық хлор
15,6
12,4
-
9,9
Тұз қышқылы
26,5
29,0
-
45
Натрий гипохлоридi
0
1,3
-
6,6

Қазiргi таңда Павлодар қаласында Каустик АҚ зауытының негiзiнде жаңа қондырғы құрылысы аяқталуда, ол тек хлорды ғана құюмен айналысады. Жаңа зауыттың өнiмдiлiгi - жылына 30 мың тонна каустикалық сода, 9,6 мың тонна хлор газын және 45 мың тонна көлемiнде хлор бөлшектерiнiң тұз қышқылына ауыстырылуы құрайды.
Каустикалық соданы және сұйық хлорды ион алмастырғыш мембраналыры бар электролизерлерде сынапсыз технологиямен ас тұзын электролиздеу тәсiлi арқылы өндiру жоспарланып отыр.
Павлодар қаласындағы Каустик АҚ жобасының iске асырылуына мынадай факторлар ықпалдасады: бастапқы шикiзатқа қолжетiмдiлiк; электр энергиясына қолжетiмдiлiк және оның құнының қабылданғаны; дамыған инфрақұрылымның болуы.
Жоба бойынша хлор-сiлтiлi өндiрiсте Қалқаман кен орнының ас тұзы пайдаланылады, оның қоры 7 млн. тоннаны құрайды, сонымен қатар басқа кен орындары пайдаланылады.
Павлодар облысының тұзды көлдерiндегi бекiтiлген тұз көлемi 50 млн. тоннаны құрайды және тұз уақыт өте келе бастапқы қалпына келе бередi. Ал Каустик АҚ жылдық ас түзына қажеттiлiгi бар болғаны жылына 50 мың тоннаны құрайды.
Хром қосындылары.
Натрий бихроматы, хром қышқылы, хром тотығы және хром сульфаты - хромдық қосындылардың негiзгi қолдану саласы - өңделетiн терiнi қатайтуға, электролитикалық қаптамаларға, бояғыштар өндiрiсiне және ағашқа арналған консервантқа жатады.
Қазақстандағы хром қосындыларын жалғыз өндiрушi Ақтөбе хром қосындылары зауыты АҚ (әрi қарай - АХҚЗ) болып табылады.
Кәсiпорында өндiрiлетiн химиялық өнiмдердiң негiзгi түрлерi мыналар болып табылады: натрий бихроматы, хром тотығы, хром ангидридi, хром сульфаты (хромдық малма). Хром кенiн өндiретiн орынға жақындығы бәсекелестердiң алдындағы негiзгi басымдылығы болып табылады.
2012 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша Қазақстандағы хром тұздарын өндiретiн жоғары қуаттар 103,27 мың тоннаны құрайды. Жабдықтардың техникалық жағдайы қанағаттандырарлық. Өндiрiстiк қуаттарды қолдану коэффициентi - 88,5 %.

Хром қосындыларының экпорты, импорты және өндiрiсi, мың тонна

Атауы
Экспорт
Импорт
Өндiрiс

2010 ж.
2011 ж.
2010 ж.
2011 ж.
2010 ж.
2011 ж.
Хром триоксидi (хром ангидридi)
15,5
16,1
0,05
-
19,7
18,4
Хром тотығы
20,7
14,6
0,1
-
20,8
14,3

АХҚЗ өндiрген хром тұздарының 90% астамы Ресей, Украина, Беларусь, Өзбекiстан, АҚШ, Жапония, Италия, Жаңа Зеландия, Қытай және басқа да алысты-жақынды шетелдерге экспортталады. Iшкi нарықта өнiмдердi Қазмырыш ЖШС, Шымкент терi өңдеу - аяқ киiм комбинаты ЖШС, Семей терi өңдеу комбинаты ЖШС секiлдi кәсiпорындарға жеткiзiледi.
Кальциленген сода
Натрий карбонатын әйнек өндiрiсiнде (51% қолданым), флоореагент ретiнде, сабын қайнату мен синтетикалық жуу құралдар өндiрiсiнде, эмаль, цеолит және ультрамарин алу үшiн қолданады.
Қазiргi таңда Қазақстан Республикасы жылына шамамен 300 мың тонна кальциленген сода импорттайды, оның 50 пайызы Павлодар қаласындағы алюминий өндiрiсi үшiн және Ақтөбе қаласындағы хром қоспалары өндiрiсiне келедi.
Аталған өнiмнiң өндiрiсi Қазақстан Республикасында жоқ. Кальциленген соданы өндiруге қажеттi шикiзат болып табылатын натрий сульфатының кен орындары Қызылорда, Жамбыл, Павлодар және Алматы облыстарында бар.
Қазақстандағы жылына 400 мың тонна қуаты бар зауыт ағымдағы қажеттiлiкердi толық қамтамасыз етiп, экспортқа азырақ артықшылық жасауы мүмкiн.
2) Органикалық химия өнiмдерiнiң өндiрiсiн дамыту (мұнай -- химия) Мұнай-химияның даму бағыты Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2012 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасын үдемелi индустриялық-инновациялық дамыту жөнiндегi 2012-2016 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламаның шеңберiнде әзiрленген Қазақстан Республикасының мұнай-газ саласын дамытудың 2012-2016 жылдарға арналған бағдарламасымен көзделген.
3) Арнайы химикаттар мен тұрмыстың химия өнiмдерiн өндiрудi дамыту
Агрохимикаттар
Жарылғыш заттар
Тұрмыстық химия өнiмдерi. Арнайы химикаттар өндiрiсi салыстырмалы түрде алғанда азырақ көлемдермен ерекшеленедi, сондықтан да олар аз тоннажды химияға жатқызылады. Аталған өндiрiс жоғары технологиялық деңгеймен сипатталады, сондықтан ол ғылыми-техникалық әзiрлеемелерге ауқымды шығындардың қажеттiлiгiн туындатады, өндiрушiлер арасындағы жоғары бәсекеге және өндiрсi технологияларының қолжетiмдiлiгiн шектеуге алып келедi.
Агрохимикаттар
Қазақстан Республикасында сұранысқа ие агрохимикатарға пестицидтер мен өсiмдiктер өсуiн ынталандырғышы жатады.
Пестицидтер негiзiнен ауыл шаруашылығында қолданады, дегенмен оларды азық-түлiк қорларын қорғау үшiн, сүрек және басқа да табиғи өнiмдердi қорғауда пайдаланады.
Пестицидтердiң тапшылығы импорттың есебiнен толықтырылады. Осылайша шамамен 3,5 мың тонна өндiредi, шамамен 17,5 мың тонна пестицид импортталады, iшкi нарықтың көлемi шамамен жыл сайын 21 мың тоннаны құрайды және жылына 10-12% өсу үрдiсiне ие.
Саланың, жоғары бәсекеге қабiлеттiгiмен, қатысушылардың жоғары деңгейдегi ғылыми-техникалық әлеуетiмен ерекшеленетiн жалпы, сондай-ақ тар iшкi нарықтың құрылыммына қарай қазақстандық өндiрушiлер белсендi ингредиенттердiң шектеулi топтарын өндiре алады және импортты өнiмдердi араластыру, орау, соңғы тұтынушыларға бөлу арқылы Қазақстанның табиғи климаттық жағдайларына қарай орнықтыруды жүзеге асыра алады.
Пестицидтер жергiлiктi өндiрушiлер - Гербицидтер ААҚ (Ақмола облысы, Степногорск қ.), Агрохимия ЖШС, Агроглобал ЖШС, Қазтрастт ЖШС, АПК Сұңқар ЖШС негiзiнен сатып алынған белсендi ингредиенттердi өлшеп ораумен айналысады.
Павлодарда бұрынғы химиялық қару жасау зауытының негiзiнде пестицидтердi өндiру мүмкiндiгi бар.
Қазiргi кезде биохимия бағыты жоғарғы қарқынмен даму үстiнде. Ана Жер ЖШС 2017 жылға қарай биогумат өндiрiсiн жылына 600 тоннаға дейiн жеткiзудi жоспарлап отыр.
Жарылғыш заттар
Нитрохим қару-жарақтарды кешендi залалсыздандыру бойынша Қазақстандық орталық ЖШС 1997 жылы Ақтөбе облысындағы Алға қаласына қала салу химкомбинаты негiзiнде құрылған болатын. Ол Қазақстан Республикасындағы тау-кен өнеркәсiбiнде, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.