Мадагаскар және Ұлыбритания аралдарына салыстырмалы физикалық-географиялық сипаттама

Пән: География
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

География кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы:
Мадагаскар және Ұлыбритания аралдарына салыстырмалы физикалық-географиялық сипаттама

Орындаған: Г-31 топ студенті
Ыскахова А.О.
Тексерген: Қалмат Г.С.

Орал - 2017 ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Мадагаскар аралына физикалық-географиялық сипаттама
1.1 Мадагаскар Республикасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2 Мадагаскар патшалығының құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2. Ұлыбритания аралының физикалық-географиялық сипаты
2.1 Ұлыбритания аралы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2.1 Ұлыбритания аралының табиғаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.3 Тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

Кіріспе
Африка материгінің батыс жағалауын Атлант мұхитының, ал солтүстігін Атлант мұхитына енетін Жерорта теңізінің сулары шайып жатыр. Олардың арасын ені 12км-лік Гибралтар бұғазы жалғастырып жатыр. Ал материктің шығысы мен оңтүстік-шығыс жағалауларына Қызыл теңіз бен Үнді мұхитының сулары ұласады. Африка жағалауы онша көп тілімденбеген, көбінесе таулы, тік беткейлі, ал материктік қайраң өте жіңішке болып келеді. Материк жағалауында қолайлы қойнаулар аз, ірі шығанақтары - Гвинея мен Сидра, ал шығыста ірі түбек Сомали орналасқан. Ірі аралдардың көпшілігі Үнді мұхитында орналасқан, оларға Мадагаскар, Занзибар, Сокотра аралдары мен Комор, Сейшель, Маскарен аралдарының тобы жатады. Материк жағалауында Канар, Бенгель, Сомали суық ағыстары ағады.
Аралдың ежелгі және ортағасырлық тарихы аз зерттелген. Алғашқы мемлекет құрлымдыры 14 ғ-да пайда болды. Бұл мемлекет Имерина деп аталды. 16 ғ-дан аралға еуропа отаршылар әсіресе француздар орнығуға тырысты. 19 ғ-дың басында Имерина барлық аралды біріктіріп, Мадагаскар патшалығын құрды. 19 ғ-да Мадагаскар үшін ағылшын-француз бәсекесі күшейді. 1883 жылы Мадагаскарға француз әскерлері басып кіріп, арал үкіметі Франция протекторатты - ғын мойындауға мәжбүр болды (1885). 1895 жылы Франция Мадагаскарға қайта шабуыл жасап (1896, тамыз) Имерина монархтарының бидігін жойды (1897). Франция отаршылық жылдары Мадагаскардың адам күші мен табиғи қорын аяусыз пайдаланды. 10 млн. га шұрайлы жерлер мен орман алқаптары жергілікті халықтын тартып алынды. Мадагаскар халқының ұлт-азаттық күресі 2-дүниезүжілік соғыстан кейін өрши түсті. Нәтижесінде 1958 жылы қазан айында Мадагаскарға Франция бірлістігі аумағындағы автоном. құқық еркіндігі берілді. 1960 жылы 26 маусымда Мадагаскардың тәуелсіздгі жарияланып, елдің аты байырғы халық атымен үйлестіріліп, ресми түрле Мальгаш (Малагасия) Республикасы деп аталды. 1972 ж. билік әскери-азаматтық топтардың бақылауына көшті. Олар ұсын - ған "Малагаси социалистік революциясының Хартиясы" атты құжат бойынша, Мадагаскар "Социалистік бағдарға" ауысып, кейбір өндіріс салалары мемлекеттік меншікке көшірілді. 1991 маусым айында аралда халық толқулары басталды. Оппозиция топтар жалпыхалықтық референдум бойынша 1992 жылы тамызда жаңа ұлттық конституция жариялады. Жаңа заңға сәйкес елдің аты Мадагаскас Республикасы болып өзгертілді. Халқы. Халқы 16,4 млн. (2003). Негізгі тұрғындары малага- сийліктер (98%). Ресми тілдері - малагасий және француз тілдері. Арал тұрғындарының жартысына жуығы жергілікті діни сенімдерді ұстанады (45%), қалғандары христиандар (40%) мен мұсылмандар (15%).
Ұлыбритания арал және мемлекет, Европаның кең ауқымды архипелагында -Британ аралында орналасқан. Жалпы ауданы - 244,14 мың км. Халық саны - 59,48 млн.адам.
Жұмыстың негізгі мақсаттары мен міндеттері:
oo Мадагаскар және Ұлыбритания аралдарына салыстырмалы сипаттама жасау, облыстарының физикалық қасиетін, оның табиғат ерекшеліктеріне, зоналық ерекшеліктеріне және аймақтық орографиялық қасиеттеріне толық сипаттама беру;
oo рельеф құраушы факторларды анықтап, олардың геологиялық тарихымен байланысын көрсету;
oo жұмыс арқылы экологиялық мәселелерді көрсете білу.
Жұмыстың құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1. Мадагаскар аралына физикалық-географиялық сипаттама
1.1 Мадагаскар Республикасы
Мадагаскар Республикасы - Африка жағалауындағы ірі арал, құрлықтан шығысқа қарай 400 км қашықтықта, Үнді мұхитында орналасқан. Африкадан Мозамбик бұғазымен бөлі- неді. Жер аумағы 596 км². Солтүстіктен оңтүстіктен қарай 1600 км-ге созылған, ені 600 км-ден астам. 1993 жылы қабыл- даған конституциясы бойынша елді президент басқарады. Заң шығарушы органы - екі палаталы парламент (Ұлттық жиналыс пен Сенат). Астанасы - Антананариву қ. Әкімшілік жағынан 6 провинцияға бөлінеді. Ұлттық мерекесі - 26 маусым - Тәуелсіздік күні (1960). 1960 жылдан БҰҰ-на, 1963 жылдан Африка Бірлігі Ұйымына (АБҰ) мүше. Ақша өлшемі-малагасий франкі.
Тарихы. Аралдың ежелгі және ортағасырлық тарихы аз зерттелген. Алғашқы мемлекет құрлымдыры 14 ғ-да пайда болды. Бұл мемлекет Имерина деп аталды. 16 ғ-дан аралға еуропа отаршылар әсіресе француздар орнығуға тырысты. 19 ғ-дың басында Имерина барлық аралды біріктіріп, Мадагаскар патшалығын құрды. 19 ғ-да Мадагаскар үшін ағылшын-француз бәсекесі күшейді. 1883 жылы Мадагаскарға француз әскерлері басып кіріп, арал үкіметі Франция протекторатты - ғын мойындауға мәжбүр болды (1885). 1895 жылы Франция Мадагаскарға қайта шабуыл жасап (1896, тамыз) Имерина монархтарының бидігін жойды (1897). Франция отаршылық жылдары Мадагаскардың адам күші мен табиғи қорын аяусыз пайдаланды. 10 млн. га шұрайлы жерлер мен орман алқаптары жергілікті халықтын тартып алынды. Мадагаскар халқының ұлт-азаттық күресі 2-дүниезүжілік соғыстан кейін өрши түсті. Нәтижесінде 1958 жылы қазан айында Мадагаскарға Франция бірлістігі аумағындағы автоном. құқық еркіндігі берілді. 1960 жылы 26 маусымда Мадагаскардың тәуелсіздгі жарияланып, елдің аты байырғы халық атымен үйлестіріліп, ресми түрле Мальгаш (Малагасия) Республикасы деп аталды. 1972 ж. билік әскери-азаматтық топтардың бақылауына көшті. Олар ұсын - ған "Малагаси социалистік революциясының Хартиясы" атты құжат бойынша, Мадагаскар "Социалистік бағдарға" ауысып, кейбір өндіріс салалары мемлекеттік меншікке көшірілді. 1991 маусым айында аралда халық толқулары басталды. Оппозиция топтар жалпыхалықтық референдум бойынша 1992 жылы тамызда жаңа ұлттық конституция жариялады. Жаңа заңға сәйкес елдің аты Мадагаскас Республикасы болып өзгертілді.
Халқы. Халқы 16,4 млн. (2003). Негізгі тұрғындары малага- сийліктер (98%). Ресми тілдері - малагасий және француз тілдері. Арал тұрғындарының жартысына жуығы жергілікті діни сенімдерді ұстанады (45%), қалғандары христиандар (40%) мен мұсылмандар (15%).

Табиғаты. Мадагаскар аралының шығыс және батыс жағалаулары аласа, жайпақ келеді; шығыс жағалаулары құм төбешіктер, батыс жағалауы - маржан рифтері. Солтүстік-батысы мен қиыр солтүстігіндегі жағалауы биік жартасты, қатты тілімделген. Аралдың климаты тропиктік; солтүстік-батысында - экваторлық муссон климаты; шығыс жақ теңіз жағалауындағы ойпаттар мен үстіртті климаты ыстық әрі ылғалды. Айлық орташа температура 13 - 20ºС-тан 27 - 33ºС-қа дейін, жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 1500 мм-ден асады, ал кей жерлерінде 3000 мм-ге жетеді. Елдің шығысында тропиктік мәңгі жасыл ормандар өседі. Жер қойнауында алтын, графит, уран, т.б. қымбат тастар мен минералдардың кен орындары бар. Теңіз жағалауында мангр тоғайлары басым. Оңтүстік-батыс шетін тропиктік шөлейт алып жатыр. Мадагаскар аралы Африкадан өте ертедегі замандарда оқшауланғандықтан флорасы мен фаунасында көрші құрлыққа қарағанда үлкен айырмашылық бар. Өзен торы жиі, өзендерінің суы мол.
Экономикасы. Мадагаскар - ауыл шаруашылығы дамыған ел. Күріш, картоп, жүгері, қант қамысы, темекі, т.б. өсіріледі. Балық аулау мен мал шаруашылығы да жақсы дамыған. Ауыр өнеркәсібі мешеу қалған. Өндірістік салалар ауыл шаруашы - лығын өнімдерін өңдеуге мамандаған. Сыртқы кофе, қант, балық өнімдері, түсті металдар шығарылады. Сыртан азық-түлік пен тұрмысқа қажетті бұйымдар әкелінеді. Негізгі сауда серіктестері: Франция, АҚШ, Германия, Жапония, Оңтүстік Африка Республикасы, т.б.
Мадагаскар ағысы. Үнді мұхитындағы жылы ағыс. Оңтүс - тік Пассат ағысының бір тармағы. Мадагаскар аралының шығысы және оңтүстік жағасымен өтеді. Оңтүстік және оңтүтік-батысқа қарай ағысының жылдамдығы 0,9 - 1,1 кмсағ аралығында. Су бетінің орташа температурасы 22 - 28ºС. Оңтүстік батысында Ине мүйісінің жылы ағысына ұласады..

Мадагаскар Африкадан өте алыс орналаспағандығымен, биосферасы мүлдем өзгеше. Мұндағы эндемик түрлердің көп болуынан Мадагаскарды кіші континент деп те атайды. Осы бір елде өсетін өсімдіктердің шамамен 90 пайызы басқа еш жерде кездеспейді. Мадагаскар аралының шығыс және батыс жағалаулары аласа, жайпақ келеді; шығыс жағалаулары құм төбешіктер, батыс жағалауы - маржан рифтері. Солтүстік-батысы мен қиыр солтүстігіндегі жағалауы биік жартасты, қатты тілімделген. Аралдың климаты тропиктік; солтүстік-батысында - экваторлық муссон климаты; шығыс жақ теңіз жағалауындағы ойпаттар мен үстіртті климаты ыстық әрі ылғалды. Айлық орташа температура 13 - 20ºС-тан 27 - 33ºС-қа дейін, жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 1500 мм-ден асады, ал кей жерлерінде 3000 мм-ге жетеді. Елдің шығысында тропиктік мәңгі жасыл ормандар өседі. Жер қойнауында алтын, графит, уран, т.б. қымбат тастар мен минералдардың кен орындары бар. Теңіз жағалауында мангр тоғайлары басым. Оңтүстік-батыс шетін тропиктік шөлейт алып жатыр. Мадагаскар аралы Африкадан өте ертедегі замандарда оқшауланғандықтан флорасы мен фаунасында көрші құрлыққа қарағанда үлкен айырмашылық бар. Өзен торы жиі, өзендерінің суы мол.

Аумағы 587 041 км² Ең биік нүктесі 2961 м Халкы 2008 ж 20 042 552 адам. Халық тығыздығы 34,142 адам.км²
Цинжи-де-Бемараха (анғыл. Tsingy de Bemaraha) -- Мадагаскар аралының табиғи қоры, ауданы шамамен 152 мың гектар құрайды. Бұл карст жыныстарынан қалыптасып, ерекше қатпалардан құрылған Тас Орманы деп аталатын, алқабында тіршілік жасайтын сирек жануар түрлерін қорғау мақсатында 1927 жылы ұйымдастырылған ерекше мекен орыны.
Тас орманы карст жыныстарынан қалыптасып, жер тозу салдарынан пайда болған. Су мен қышқылды жауын әсерінен бор қабаттары езіліп, 50 метрге жететін қатқан ізбес шыңдары көкке шаңғиды.
Қордың басым бөлігі ерекше көрінетін ізбес тісті қатпарларымен сипатталады. Мадагаскар тұрғындары оларды цинжи деп атап кеткен, оның мағынасы: аяқ ұшымен жылжу. Оның мағынасын көргеннен-ақ ұйғаруға болады: Цинжи де Бемараха өңірі өтуде аса мұқият талап ететін ауыр жолды тасты-соқпақ асулар мен үңгір шытырамандарынан құрылған.
Табиғат қоры кіші және үлкен цинжи делінген шартты түрде екі жаққа бөлінеді. Кіші цинжилер тура қор кірісінде орын алып, үлкендері олардан 17 шақырым қашықтықта, қордың қойынына қарай жайғаласқан.

Мадагаскардың Тас Орманы

Көз тартар көрнекі шатқал бойында Манамболо өзені ағыс алған. Цингжи-де-Бемараха қорының алқабында ерекше жануарлар мекендеген, адам аяғы баспамаған тропикалық кеңжапырақты ну-ормандар жайқалады.

1.2 Мадагаскар патшалығының құрамы
Мадагаскар патшалығының құрамына Мадагаскар аралы мен оны қоршаған кішкентай аралдар архипелагтары - Маскаренко, Сейшель, Амирант, Комор кіреді. Қазіргі геологиялық көрсеткіштерге сүйенсек, бор дәуірінің аяғына дейін Мадагаскар аралы мен Үндістан арасында құрлық жолы болған. Кейіннен Үндістан түбегінің Азияға қарай дрейфі нәтижесінде солтүстік-шығыстан қарай Сейшель аралдары жолы тізбек аралдар түрінде сақталған. Мадагаскардың Африкадан бөліну эоцен дәуірінде болды. Бұл жерде Комор аралдары сирек аралдар ретінде құрлық жолы болып Мадагаскарды Африкадан бөліп тұрды.

Мадагаскар патшалығы эндемизмнің жоғарғы деңгейі көне жағымды рефугиумды топтардың болуымен сипатталады. Мадагаскар патшалығында изомеляциялар таралуы өте ерте болды да, осы жерлерде көне неогенді және полеогенді биофлоттың көптеген компоненттері сақталған. Патшалық Сейшель, Маскаренко, Комор аралдарымен салыстырғанда Мадагаскар өзі аудан ретінде қарастырылады. Ал аталған комплексті аралдар аудан құрамына енеді. Патшалықтың флорасы мен фаунасына өте бай. Гүлді өсімдіктердің 6-дан 9-ға дейнгі эндемик тұқымдастары таралған. Түрлік деңгейде эндемизм 85%- ға жетеді. Көп тарағаны Мадагаскардың батыс және оңтүстік-батыс аридтік аймақтарында Didieraceae тұқымдасының 11 түрі өседі. Ең кең таралған тұқымдастар:орхидея, күрделі гүлділер, және сүттігендер. Мадагаскар өсімдік әлемімен Африкададан принципті түрде ерекшеленеді. Патшалық пальма тұқымдасына ерекше бай. Сейшель аралдарында биіктігі-30м, салмағы-25кг эндемикалық сейшель пальмасы өседі. Жануарлар дүниесі ірі малюскалармен, клаваторлар, африкалық ахотиндер туысына бай. Өрмекші тәрізділердің сарышаян түрі кең таралған. Тұщы су балықтарының 20 шақты шағын түрі мекендейді. Кесіртке тұқымдастарының 700-ге жуық түрі, тасбақаның эфиопиялық және неотропиктік 3 түрі кең тараған. Кесіртке тұқымдастар: ешкемер, келес, лацерттер мекендейді. Осы тұқымдастардың мүлдем жойылып кеткен түрі агамит кесірткесі. Бірақ мұнда игуаның 2 түрі Chalarodon және Hoplurus мекендейді. Пантропикалық гекканды тұқымдастар мадагаскарда эндемикалық түрде мекендейді. Олардың күндізгі геккандар жиі кездеседі. Ең үлкен эндемик хамелион ұзындығы 60 см-лік және кішкентайы 45 мм-ге жететін түрі болып табылады. Монотипті эндемиктер-ағашта өсетін айдаһар болып табылады. Сонымен қатар құстар фаунасы 6 эндемик тобымен ерекшеленеді. Тырналардың түрінен-көкқұтан, Жаңакаледондық кагу. Эндемизмнің молдығы таралған ауданына байланысты. Құстар тұқымдастарынан кездеспейтіні көкшымшық, тағанақ, сары торғай, ағыз құнақтар. Бірақ, приматтар тобы кең тараған. Бұл жердің эндемигіне-лемур мекендейді. Жыртқыштардан фаналока, фалануг және мадагаскарлық мунго мен фосса эндемикті тіршілік етеді. Кеміргіштердің тұқымдастарынан аламан бар. Бұл түрдің 10 шақтысы, құмтышқан, қосаяқтар, егеуқұйрықтар т.б түрлері көзге түседі. Тұяқтылардың бір түрі-ұзынқұлақты шошқа және ергежейлі бегемоттар мекендейді.

2. Ұлыбритания аралының физикалық-географиялық сипаты
2.1 Ұлыбритания аралы
Ұлыбритания арал және мемлекет, Европаның кең ауқымды архипелагында -Британ аралында орналасқан. Жалпы ауданы - 244,14 мың км. Халық саны - 59,48 млн.адам.Билік басында королева(король),билік- парламенттік монархия.Ұлыбритания құрамына 53мемлекет(2006ж) кіретін Достастықты басқарады.Заң шығарушы орган-екі палаталы парламент(1-общин,лорд). Ресми тілі-ағылшын,ақша бірлігі- фунт стерлинг.
Халқының орташа тығыздығы- 243,6адамкм2.Қала тұрғындары-89,4%.Халқының жас құрылымы - 15жастан кіші-19%, 15-65 жас -65,2%
65жастан улкендер-15,8%.Халқының табиғи өсімі- 1,4%.Өмір сүру ұзақтығы- ер адамдарда- 74,4жас, әйелдерде-79,7жас.
Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландия елдерінің ресми атауы Біріккен Ұлыбритания корольдігі.Төрт ірі аймақтан:Англия,Шотландия,Уэльс және Солтүстік Ирландия (Ольстер).Бұл аймақтар өз кезегінде графтықтар мен округтерге бөлінеді.Дәстүрде бұл елді Ұлыбритания немесе Англия деп атайды.ХІХ ғасырдың аяғына дейін Ұлыбритания дүниежүзілік шаруашылықта үстем болды.Мұның себебі бұл ел капитализмнің отаны,өнеркәсіп революциясы неғұрлым ерте болғандығына байланысты болды.Аз уақыт ішінде дүниежүзілік рынок пен жаңа халықаралық географиядық еңбек бөлінісі қалыптасты.Мұндағы негізгі буын Еуропа елдері болса,ондағы жетекшілік орынды Ұлыбритания мен Франция алды.Сонымен қатар олардың тілдері мен мәдениеті де басқа елдерге тез тарады.Қазіргі таңда дүние жүзінің жетпіс алты мемлекетінде ағылшын, ал қырық төрт мемлекетінде француз тілі сол елдердің ресми тілі болып табылады.Басқа елдердің бірде-бір тілі өзінің таралуы және қолданысының ауқымы жағынан бұл екі елдің мемлекеттік тілдерімен бәсекелесе алмайды. Елде халқы табиғи өсімнің төмен болуынан,басқа еуропалық елдерге қарағанда ұзақ уақыт бойы тым баяу өсті.Мұндай демографиялық жағдай олардың жас құрылымдарына да кері әсерін тигізеді.Егде жастағы адамдардың үлесінің көп болуы,ұлттарға қартаюпроцесі тән.Халықтың тұрмыс - тіршілік сапасы жоғары,осыған байланысты адамдардың өмір сүру жасының ұзақтығы жөнінен дүние жүзінде алдаыңғы орынды алып отыр.Халқының тығыздығы жағынан,әсіресе Ұлыбритания ерекше көзге түседі.Ұлыбритания халқының 910 бөлігі қалаларда тұрады.Бұл елде ірі қалалар көп,бірақ ел астаналарында халықтың санының басым болуы ,бұлардағы қала халқының орналасуының ерекше белгісі.Ұлыбританияның миллионер қалалары:Бирменгем мен Глазго.Мұнда ағылшын мегополисі орналасқан.

2.1 Ұлыбритания аралының табиғаты
Ұлыбританияны Атлант мұхитының Солтүстік және Ирланд теңіздері, Ла-Манш, Па-де-Кале, Солтүстік және Қасиетті Георг бұғаздары қоршап жатыр. Жағалаулары шығанақтармен күшті тілімделген (солт-нде фьордтар, оңт-нде эстуарийлер). Неғұрлым үлкен түбектері -- Уэльс пен Корнуолл. Жер бедері оңтүстік пен оңтүстік-шығыс бөлігінде ойпатты жазық болып, батысында Уэльс түбегіндегі Кембрий тауларына (ең биік жері -- Сноудон, 1085 м), Англияның солт-нде Пеннин (ең биік жері -- Кроссфелл, 893 м) және Камберленд (ең биік жері -- Скофелл, 978 м) тауларымен жалғасады. Елдің ең биік нүктесі -- Бен-Невис тауы (1343 м). Ұлыбританияның солтүстік бөлігіндегі таулар мен көрікті көлдер өлкесі мұздықтар әсерінен тілімделіп, әр түрлі формаларға ие болған. Геология тұрғыдан алғанда жері түгел дерлік (тек ең қиыр оңт. бөлігі герцин қатпарлығы) каледон қатпарлығы алабында жатыр. Жер қойнауында тас көмір, темір, қалайы, т.б. түсті металдар сияқты қазба байлықтары мол. Елдің шығысында, Солтүстік т-дің жағалауларынан мұнай мен газдың ірі кен орындары табылған.
Ұлыбритания климатының теңіздік сипаты жыл бойғы қалың тұмандар мен өтімді желдер болатын орнықсыз ауа райының басым болуынан байқалады. Қысы өте ылғалды және қалыптағыдан тыс жұмсақ.
Қаңтардағы орташа температура қиыр солт.-шығыстың өзінде 3,5°С-тан төмен түспесе, ал оңт.-батыста 5,5°С-қа жетеді, мұнда өсімдіктер бүкіл жыл бойы өседі. Оңт.-батыстан келетін жылы теңіз ауасы қысқы темп-раны көтергенмен күшті желдер мен штормдар болатын құбылмалы және жауын-шашынды ауа райын қалыптастырған. Шығыс пен солт.-шығыстан суық ауа жеткен кезде аязды ауа райы ұзақ мерзімге орнығады. Қыста ел аумағына қар біркелкі түспейді, қар жамылғысы шамалы уақыт қана сақталады. Англияның оңт-нде, әсіресе, оңт.-батысында қар өте сирек түседі. Шығыс аудандарындағы қыс неғұрлым суық және құрғақтау. Жазы салыстырмалы түрде салқын.
Шілдедегі орташа температура оңт.-батыста 16°С-қа, ал қиыр солт.-батыста 12°С-қа тең. Атлант мұхиты жағынан соғатын жылы әрі ылғалды ауаның әсерінен Ұ-ның батыс аудандарына жауын-шашын мол түседі. Бұл аймақта оның жылдық орташа мөлш. 2000 мм-ге жетсе, шығыс Англияда 600 мм, кей жерлерінде 500 мм шамасында ғана болады.
Ұлыбриатния су ресурстарына бай. Түсетін жауын-шашын мөлшерінің буланудан басым болуы себепті оңт.-батыстағы кейбір аудандардан басқа елдің бүкіл аумағында мол сулы өзендердің жиі тармағы қалыптасқан. Олардың ішіндегі ең ірілері -- алаптары бір-бірімен шектесетін Северн (310 км) мен Темза (334 км) өзендері. Темза өз-нің Ұ. экономикасындағы маңызы зор. Оның алабында бүкіл ел халқының 15 бөлігі тұрады. Үлкен Лондон да осында орналасқан. Өзендердің көпшілігі бір-бірімен каналдар арқылы жалғастырылған. Солт.-батыс Шотландия мен Уэльстің қысқа, бірақ мол сулы өзендері электр қуатын өндіруге пайдаланылады. Мұнда 60-тан аса СЭС салынған.
Ұлыбританияның ең ірі өзендері:
Темза
Северн
Хамбер (59 км)
Мерси (109 км)
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.