Мектепте шет тілін грамматикалық-аудармалық әдіс бойынша оқыту
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Курстық жұмыс
Тақырыбы:
Мектепте шет тілін грамматикалық-аудармалық әдіс бойынша оқыту
Орындаған:
Тексерген:
Орал - 2016 ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Шетел тілі пәнін оқыту әдістері
1.1 Грамматикалық аудармалық әдістің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .5
1.2Ағылшын есімшесінің аударылу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2. Ағылшын тілінде грамматикалық жаттығуларды аудару
2.1 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі сөйлем түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Сабақтас құрмалас сөйлемдердің екі тілдегі айырмашылықтары және оларды қолдану заңдылықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Кіріспе
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қоғамымыздағы мәдени-экономикалық қарым-қатынастар, әлеуметтік тапсырыс, шетел тіліне оқытудың жаңа жолдарын қарастыруды талап етеді. Шетел тіліне үйретудің басты практикалық мақсаты-коммуникативті компетенттілікті (біліктілікті) қалыптастыру, бүгінгі күні сөзсіз өзекті және маңызды. Болашақ шетел тілінің мұғалімі ретінде институт қабырғасында шетел тілін оқыту әдістемесі пәндерінен алған білімдерім мен мектептегі практика кезінде алған тәжірибемді ұштастыра отырып, зерттеу жұмысының тақырыбын жан-жақты ашуға тырыстым.
Шет тілін оқыту әдістемелері әртүрлі кезеңдерде оқыту мақсаттарының өзгеруіне байланысты жаңадан аталып отырады: мысалы, логикалық қағидалар бойынша ситетикалық әдіс, аналитикалық әдіс, дедуктивтік әдіс, т.б; тіл салалары бойынша грамматикалық әдіс, лексикалық әдіс, фонетиакалық әдіс, тілдің психологиялық қағидалары бойынша индуктивтік әдіс, тура әдіс; ойлап табушының аты - жөні бойынша Коменский әдісі, Гуэн; Пальмер, Уэст, Фриз, т.б әдістері.Біз тек ең негізгі әдістерге ғана тоқталайық:
1. Грамматикалық - аудармалық әдіс - әдістеменің ең көне әдісі.
2. Тура әдіс 1870 жылдан бастап қолданыла бастады.
3. Қазіргі әдістер.
Шет тілдерінде оқыту әдістемесінде әдіс сөзі мынадай ұғымда қолданылады: біріншіден, ол оқытудың белгілі бір мақсатына, мазмұнына және қағидаттарына (принциптеріне) негізделген тұтас бір бағыт. Мысалы: грамматикалық - аудармалық әдіс, тура әдіс, т.б Грамматикалық - аудармалық әдісінің негізіне логикалық сөйлеу мен оқушының шет тіліндегі мәтінді оқып аудара білуі мүмкіндігі жатады. Көбіне грамматикалық ережелерді оқып білуге көңіл бөлінеді. Тура әдісте алдымен сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, шет тілін түсіне және сөйлей білуге үйретеді, сондай-ақ оқу және жазу да қатар үйретіледі. Екіншіден, әдіс сөзі белгілі бір автордың ұсынған оқыту жүйесіндегі бағытын білдіреді. Мысалы: тура оқыту әдісіндегі Француа Гуэн әдісі, Г. Пальмер әдісі, Майкл Уэст әдісі т.б Үшіншіден, әдіс дегеніміз - оқушы мен оқытушының арасынадағы белгілі бір тәртіпке байланысты процесс. Бұл ретте әдіс оқытудың қа,идаттарымен айқындалатын іс - әрәкет арқылы анықталады. Егер оқытуды тұтас жүйе ретінде алып қарасақ, оның екі құрастырушысы бар: оқытушы(мұғалім) және оқушы (оқушы,студент). Оқытушы оқушының оқуға деген қызығушылығын оятып, оны басқарып, бағыттап отыруы керек. Оқу - өте белсенді процесс, онда оқушы оқыту жұмыстарының бәріне қатысуы керек. Бұл екі жақты іс-әрекет: біріншісі - оқытады, екіншісі - оқиды, мұнда екі жақтың атқаратын іс - әрекетін бөлек қарауға болады.
Зерттеу жұмысының мақсаты - шетел тілін оқытудың принциптері мен әдістерін қарастыру, шетел тілін оқыту барысында тиімді әдістер мен тәсілдерді қолдану және оқу процесін ұйымдастырудың жаңа формаларын нақты оқыту жағдайына сәйкес шығармашылықпен қолдана білу іскерлігін қалыптастыру және дамыту.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
- оқушылардың іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыруда тиімді әдістер мен тәсілдерді анықтау;
- шетел тілі сабақтарында коммуникативті компетенттілікті қалыптастыру;
- шет тілін оқытуда грамматикалық-аудармалық әдісті қолдану.
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1. Шетел тілі пәнін оқыту әдістері
1.1 Грамматикалық аудармалық әдістің ерекшеліктері
Грамматикалық аудармалық әдіс көбіне классикалық тілдерде әсіресе, латын тілін оқытуда қолданылған.Бұл әдісте тіл грамматикалық ережелерді жаттау арқылы оқытылады. Жаңа сөздер грамматикалық тақырып көлемінде алынады. Ал, аударма жаңа сөздері, сөз құрылымын, ережесін оқытқанда қолданылады.Барлық жаттығулар белгілі грамматикалық ереженің аясында құрылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арқылы орындалған.
Грамматикалық - аударма әдістің ерекшеліктері:
1. Грамматикалық талдаудың негізі;
2. Тілді оқытудағы грамматикалық сатылар;
Грамматикалық - аудармалық әдіс бойынша сөйлемді талдаудың ең жақсы әдісі - оны әуелі ана тілінде түсіндіріп, сөйлем мүшелерін, яғни бастауыш пен баяндауышты, толықтауышты анықтыу. Әрі қарай талдаудф етістіктің шағын, етісін анықтап жалғастыруға болады. Содан кейін оқушыларға осы сөйлемнің шет тіліндегі аудармасын беру оңайырақ болады.
Дыбыстар, морфемалар, сөздер әр тілдің өзіне ғана тән түрінде болады, ал синтаксистік негізгі қағидалары барлық тілдерге тән. Барлық ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдармен сәйкес келмейді.
Грамматикалық - аудармалық әдіс алғашында XVIII- XIX ғасырдың мектептерінде кеңінен қолданылды. Кейінен педагогика, психология, лингвистика ғылымдарының дамуы бұл әдіске өзгерістер енгізіп, XIX-XX ғасырдың соңында екі грамматиканың ара қатынасы ажыратылды.
Қазір де әдістемеге дәстүрлі тұрғыдан қарағанда грамматиаклық - аудармалық әдіс жиі кездеседі.
Ағылшын тілінен аударма барысында өз ана тілімізден ағылшын тіліндегі сөзге мағынасы жағынан жақын болатын сөзді тауып алуымыз керек.
Аударма теориясында мұндай сөз лексикалық немесе сөздік сәйкестік деп аталады. Лексикалық немесе сөздік сәйкестікті дұрыс қолдану үшін сөздер арасындағы мағыналық байланыстардың келесі түрлерін айыра білуіміз керек:
1. Ағылшын және орыс тілдеріндегі сөз мағынасы бір біріне толықтай сәйкес келеді. Контекстен тыс, ағылшын тіліндегі сөз мағынасы бірдей баламамен (эквивалентпен) беріледі.Ондай сөздерге жалқы есімдер, сын есімдер, жер - су аттары, күн, апта, ай атаулары, ғылыми және техникалық терминдер ижатады.
Мысалы: Canada, twelve, Tuesday, inflation, т.б.
2. Егерде ағылшын тіліндегі сөз ана тіліміздегі бірнеше сөздерге сәйкес келсеб онда біз нұсқалық (варианттық) сәйкестікпен кезігеміз. Бұл сөздер арасындағы мағыналық қатынастардың ең көп тараған түрі. Керекті нұсқаны таңдау өте қиын, сондықтан аудармашы контекст рөлін, яғни берілген сөздің қандай аймақта кездесіп тұрғанын ескеруі керек.
Ағылшын тіліндегі сөздердің көбісі көпмағыналы және де мұндай сөздерге орыс тілінде бірнеше мағыналарға сәйкес келуі мүмкін, бірақ мағыналар бір-бірінен ерекшеленеді.
Көпмағыналы сөздерді аудару үшін ең алдымен керекті мағынаны табу керек содан кейін сол мағына барысында берілген контексте сәйкес нұсқалық сәйкестікті іздеу керек.
Сөздіктерде rate сөзінің 14 мағынасы бар. Әр мағынасында бірнеше нұсқалық сәйкестіктер бар , ал олардың өздері де нақты нұсқаларға бөлінеді.
Мысалы: қойылым, тариф, баға, бағам. Арнайы мәтіндерді аудару үшін арнайы сөздіктерді қолдану керек. Кері аудармада орыс тіліндегі сөздердің ағылшын тілінде бірнеше сәйкестіктері бар. Мысалы: Open - ашу (кітапты, терезені).
Қандай тілде болмасын оқу, жазу, сөйлеу, тыңдау дағдыларын дұрыс іске асырғанда ғана мақсатқа жетуге болады емес пе? Мысалы, мәтін оқыған кезде ашық жауап, дұрыс - бұрыс жауап таңдау сұрақтары, кім? не? сұрақтары, тақырыпшаларды параграфтармен, суреттермен байланыстыру, мәтіннен қателер табу, бос жерлерді, таблицаларды толтыру, мәтіндегі сөздер мен тіркестердің мағынасына тоқталу, мазмұны туралы пікірін білдіру, байланыс тіркестерін табу сияқты тапсырмаларды орындау арқылы кез - келген дәрежедегі мәтіндерді қызығушылықпен меңгеріп, еске сақтауға жағдай жасалады. Cонда ғана оқу стратегиясы жүзеге асырылады.[13.29-33]
Оқушылардың шет тілінде дұрыс сауатты сөйлеуінде тілдік материалды меңгерудің рөлі өте зор. Сөздік жұмыс мәтінде кездесетін жаңа сөздерді іздеумен қоса түрлі тұрақты сөз тіркестерді, қосымша мағыналы сөздермен жаттығулар орындау арқылы жүзеге асады. Фонетикалық материал бір қарағанда, жоғары сыныптарға керегі жоқ сияқты болғанымен, кейбір дыбыс емлесінің ерекшеліктері, дауыс ырғағы, екпін түсіру сияқты нәрселерді сабақта еске түсірудің маңызы зор. Оның бәрі оқушының тілге деген қызығушылығын арттырып, сабақтың әсерлі өтуіне септігін тигізеді.
Еліміз жылдар бойы аңсаған тәуелсіздікке қол жеткізісімен, шет тілі де мемлекетаралық тіл мәртебесіне ие болды. Ендігі кезекте шет тілінің қолданылу аясын кеңейту кезек күттірмес мәселенің бірі болды. Осы орайда мектептерде ағылшын тілі пәніне көңіл де, ықылас та жылдан жылға артып, оны оқытудың тиімді әдіс- тәсілдері, технологиялары бойынша зерттеу жұмыстары, оларды тәжірибеге енгізу шаралары қолға алынды[21.6].
Ағылшын тілін саналы меңгерту, оны өз деңгейінде қажеттілікке айналдыру, бір жылғы мәселе емес, сондықтан ағылшын тілін оқыту ісімен шұғылданатын мамандар арасында туындайтын бір сұрақ: ағылшын тілінде өз ойын ауызша және жазбаша еркін жеткізе алуға қалай үйрету керек? Оқушыны ынталандыру үшін қандай әдіс-тәсілдерді, технологияларды қолданған жөн?
Білім беру саласында түрлі технологиялар енгізілуде, бірақ олардың ішінен қажеттісін таңдап, сабақтың әр кезеңінде тиімді қолдану басты талап. Мәселе технологияларды кеңінен пайдалану емес, мәселе - тұлғаны нәтижеге бағыттай білім беруде. [14.3-5]
Инновациялық технологиялардың көптігіне, олардың түрі мен әдістерінің сан - салалағына қарамастан, әр технологияның элементтері өзара бір - бірімен байланысып кірігеді.
Ағылшын тілі сабақтарында компьютермен жұмыс істеу де ерекше орын алады. Қазіргі таңдағы техникалық оқыту құралдары - телефон, телевизор, магнитофон, мультимедиялық кабинет арқылы оқыту тілдерді меңгерту қызметіне жаңаша қарауды, бұл бағытта қол жеткізген табыстарымызды сын көзбен қарап, саралап ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін енгізуді қажет етеді.[11.4]
1.2Ағылшын есімшесінің аударылу жолдары
Ағылшын есімшесінің қазақ немесе орыс тіліне аударылу қиындықтары:
1. Дұрыс етістіктердің Particle II формасы Past Simple формасымен сәйкестілігі. Мысалы: closed- жапты, жабық
2. Ағылшын сөйлеміндегі анықтауыш қызметін атқарып тұрған есімше анықтайтын сөзден кейін тұра алып, оны іздеп табуды қиындық тудырады.
Мысалы: The method developed made it possible to achieve good results - Зерттелген әдіс жақсы нәтижелерге жетуге септігін тигізді.
3. Егер ағылшын тіліндегі зат есім мен есімше сәйкес келмеген жағдайда оны басқа лексикалық - грамматикалық тәсілді қолдана отырып аударамыз.
Мысалы: There was only one question before him asking whether or not he accepts the terms offered - оның алдында жалғыз ғана сауал тұрғанды : Ұсынылған ашрттардың ол қабылдайма жоқ па? (Сұралған сауал - деп айту қазақ тілінің нормаларына сай емес)
4. сөйлемнің басында тұрып пысықтауыш қызметін атқарып тұрған Patriciple ІІ сабақтас құрмалас сөйлемнің құрамдас бөлігі ретінде аударылады.
Мысалы: Asked if the unification of the currencies is going to take place already this year, the Central bank governor did not give a straight - forward reply - Орталық банк басшысының тіке жауап бермеген сұрағы ақшаның косылуы осы жылы болады ма жоқпа?.
5. Қазақ тілінде сәйкес келмейтін ағылшын етістіктерінен туындаған ағылшын есімшелері аудармада қиындық тудырады.
Мысалы: The lecture followed by discussion was great success - Соңғы жағы әңгімеге ұласып кеткен дәріс өте сәтті болып өтті.
6. Сөйлемнің басында тұрған есімшелер баяндауыш бола алады.
Мысалы: Attached to the article are tables and graphs - Кестелермен тізімдер мақалаға қосылған.
7. Қосымша сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын есімшелер түрлі аударылады. Мысалы: Summing up, we must point out the following issues - Қорытындылай келе, келесі мәселелерді атап өту қажет - Егер қорытындыға келсек, келесі мәселелерді атап өту қажет - Қорытынды жасаймыз; келесі мәселелерді атап өту қажет.
Есімшелік айналымдардың аударылу жолдары. Пысықтауышы бар есімшелік айналымдардың аудармасы. Дербес есімше айналымының аудармасы.
Ағылшын тілінің пысықтауышы бар есімшелік айналымдары орыс немесе қазақ тілдерінде бірнеше тәсілдер көмегімен ауларылады: есімшелік айналым, пысықтауышы бар сабақтас құрмалас сөйлемнің қосымша бөлігі болып аударылады және тек орыс тіліне сай - при предлогы бар етістіктен туындаған зат есім болып аударылады.
Мысалы: Working on this project we found out a lot of interesting things - бұл жобамен жұмыс жасау барысында - (бұл жобамен жұмыс жасаған кезде), біз көптеген қызықты нәрселерді байқадық.
Considered in isolation the example does not seem to be that continuing - Қарастыру оқшаулы болса , бұл мысал соншалықты сендірерлік емес Егер оқшаулы түрде қарастырсақ, бұл мысал сендірерлік емес. Having completed the preparation, he took a short break - Дайындықты аяқтап, олқысқа үзіліс жариялады. Having completed the preparation, he took a short break - Қауынды салқындатқан соң, оны жеуге жағымды болды.
Өткен шақтағы Given есімшесі орыс тіліне бар болған жағдайда, егер болса деп аударылады. Мысалы: Given the inflation rate does not exceed 2% per month the GDP growth could considered realistic - Егер ақшаның айлық құлдырауы 2 көтерілмесе, ішкі сауданың дамуын шынайы депесептеуге болады.
Егер есімшенің алдында When, While, if, unless, until, once, though т.б. тұрса, бұл жағдай жоғарыда айтып кеткен аударма жолдарына айтарлықтай әсер етпейді.
Мысалы: Unless otherwise specified, the time of departure is always the same - Егер сапарға аттану уақыты айтарлықтай келісілмесе ол өзгеріссіз қала береді. Everybody is innocent until proven guilty - Біреудің кінәсі дәлелденбейінше, ол кінәсіз болып есептеледі. Дербес есімше айналымы екі элементтерден тұрады: зат есімі мен есімдік + есімше. Кейде бірінші элемент There бола алады.
Бұл айналымның дербес деп аталуыныңы себебі - егер ол болмаса сөйлем мағынасында сөздік құрамында жоғалтпай толығымен сақталады. Егер дербес есімше айналымы сөйлемнің басында келсе, одан кейін міндетті түрде үтір қойылады.
Мысалы: The room being too small, we moved into a larger one - Бұл бөлме өте кішкентай болғандықтан біз басқасына көштік.
2. Ағылшын тілінде грамматикалық жаттығуларды аудару
2.1 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі сөйлем түрлері
Cөйлем талдаудың танымал жолы сөйлем мүшелері арқылы жүзеге асады.Ал сөйлем мүшелерін зерттейтін ғылым синтаксис деп аталады. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде 5 сөйлем мүшелері бар. Оның 2-еуі тұрлаулы, 3-еуі тұрлаусыз мүшелер. Егер сөйлем тек тұрлаулы мүшелерден тұрса, ол сөйлем грамматикалық негізде құрылған деп аталады.
Тұрлаулымүшелер-Main parts
Бастауыш- кім? не?Subject- who? What? Баяндауыш-неістеді? Predicate- what to do?
Тұрлаусызмүшелер-Secondary parts
Толықтауыш-септіксұрақтары Object- what?
Анықтауыш-қандай? Attribute- what kind of?
Пысықтауыш-қалай, қайда? Adverbial modifier
Пысықтауыш-Adverbial modifier
Мекен пысықтауыш (Adverbial Modifier of Place)
Себеп пысықтауыш (AdverbialModifier of Cause)
Мақсат пысықтауыш (Adverbial Modifier of Purpose)
Мезгіл пысықтауыш (Adverbial Modifier of Time)
Амал пысықтауыш (Adverbial Modifier of Manner)
Дәреже пысықтауыш (Adverbial Modifier of Degree or Measure)
Мысалы: He bought a book- Олкітаптысатыпалды.A customer came in. We work at the bank. We handled payment instructions. They sent us some bills. Richard is junior accountant. We had to sign the contract last week.
Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылым үлкен жүйелілікті көрсетеді. Жанама толықтауыш пассивтік құрылымның сақтаушысы бола алады.
Ол септік жалғауларының жойылуының және бірнеше есімдіктер мен жалпы зат есім топтарының арасында формальді айырмашылықтың болмауының қорытындысы болып табылады.
Мысалы: Mr. Winkle stooping forward with his body half doubled up,was being assisted over the ice by Mr. Weller.
Бұл мысалда to assist баяндауышы жанама толықтауыш болып тұр.
Уинкл мырза Уиллер мырзаның көмегімен жартылай еңкейіп, мұз үстімен жүріп өтті.
Аудармада пассивтік құрылымның сақталуы үшін лексикалық трансформацияларға көз жүгірту керек:
In fact, being with here tonight was really an adventure, and somehow quite a wonderful adventure. But being an English adventure it was liable to be rained upon and at this very moment down the rain came.
Шынымен де бүгінгі кеште олармен қауышу тамаша оқиға болды. Мұның барлығы Англияда орын алған алғандықтан әдеттегідей жаңбыр болу керек еді және жаңбыр сол мезетте құйып кетті.
Бұл жағдайда пассивтік форма белсенді түрде аударылып тұр.
Кейбір ағылшын етістіктері ауыспалы немесе тура түрде қолданылады.
Мысалы, to flight етістігінің аудармасын пассивтік формада беру өте қиын. Original samples of Paris clothing have been flown to London to illustrate lectures to the fashion industry.
Ағылшын сән үлгілерінің өкілдеріне дәріс барысында көрсетілу үшін Париж әтірлерінің үлгілері Лондонға ұшақпен жеткізілді.
Бұл мысал конверсия жолымен аударылған. Сөз құрудың бұл амалының өз баламасы жоқ, сондықтан етістің нақтылығын сақтап қалу үшін қосымша сөздер қосу керек:
He was pitch forked into the post of Ministry of Health.
Оны күтпеген жерден Денсаулық сақтау министрінің орнына тағайындалды. Пассивтік форма фразеологиялық тіркестерде қолданылады.
Сөйлемдерде олардың лексикалық, грамматикалық өзгертілуі, орын басуы талап етіледі. Біз пассивтік құрылымды қазақ тілінде ырықсыз етістегі етістіктен жасалатын құрылымдар деп атаймыз.
Бұл құрылымдар ағылшын тілінде көп таралған. Ол мынаған байланысты: ағылшын тіліндегі сөйлемнің бастауышы ырықты етістегі құрылымдардың тура толықтауышы ғана емес, көмектес септігі арқылы жасалуы мүмкін.
Ырықсыз етістегі құрылымдардың тура толықтауышы пассивтік құрылымның көрінісі болады:
He was sent an invitation by the board- Оған кеңеспен шақыру жіберілді. Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылымдардың шығу тегі субъект емес, іс- әрекет объектісі белгілі болғанда ғана қолданылады.
No conclusion was arrived-Ешқандайқорытындышықпады. He is considered a good engineer-Олжақсыинженерболыпесептел еді.
Анықталған іс- әрекет кімге бағытталғаны белгілі болғанда пассивтік құрылым жүзеге асады.
Мысалы: The importance of new measure taken by the Government сөйлеміндеырықсызетістегібаяндауышт ыкөреаламыз.Көпшетүрдіңүшіншіжағынд аетістікқұрылымдарыпассивтікқұрылым дарарқылыберіледі.
Мысалы: керек, қажет т.б есімшелерімен жасалады және контекст мағынасына байланысты аударылады.
Грамматикалық қиыншылықтар ауызша аудармаға қарағанда жазбаша аудармада жиі болады. Себебі ауызекі сөйлеу стиліне қарағанда жазба мәдениеті сауаттылықты талап етеді.Сондықтан аударма деген ұғымның мағынасын ашып зерттеу жұмысына қадам бассам деймін.
Жазбаша аударма тәжірибесі пәні жазбаша аударманың технологиясын, түрлерін ерекшеліктерін зерттейді. Пәннің басқа пәндер секілді аудармашыны дайындауда маңызы орасан зор. Оның өзіндік мақсаты, міндеті, және талаптары бар.
Аударма дегеніміз - белгілі бір халықтың немесе мәтіннің түпнұсқа тілінен аударма тіліне ауысуы.
Осыанықтама бойынша дәлме-дәл аударма көбінесе мүмкін емес болады.
Өйткені, екі тіл тек өздерінің тек грамматикалық жағынан емес, сонымен қатар мәдени ерекшеліктері және сөздердің көлемі жағынан әртүрлі болып келеді. Ал осының барлығы аударма әдісіне және оның нәтижесіне әсер етеді.
Мысалы іскерлік хатты ағылшын тілінен қазақ тіліне аударғанда Dear Sir деген бастаманы Құрметті Сэр немесе Құрметті Мырза деп аудару дұрыс болмайды. Мұны біз Қадірлі директор ... жалғасы
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Курстық жұмыс
Тақырыбы:
Мектепте шет тілін грамматикалық-аудармалық әдіс бойынша оқыту
Орындаған:
Тексерген:
Орал - 2016 ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Шетел тілі пәнін оқыту әдістері
1.1 Грамматикалық аудармалық әдістің ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... .5
1.2Ағылшын есімшесінің аударылу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2. Ағылшын тілінде грамматикалық жаттығуларды аудару
2.1 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі сөйлем түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2 Сабақтас құрмалас сөйлемдердің екі тілдегі айырмашылықтары және оларды қолдану заңдылықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
Кіріспе
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қоғамымыздағы мәдени-экономикалық қарым-қатынастар, әлеуметтік тапсырыс, шетел тіліне оқытудың жаңа жолдарын қарастыруды талап етеді. Шетел тіліне үйретудің басты практикалық мақсаты-коммуникативті компетенттілікті (біліктілікті) қалыптастыру, бүгінгі күні сөзсіз өзекті және маңызды. Болашақ шетел тілінің мұғалімі ретінде институт қабырғасында шетел тілін оқыту әдістемесі пәндерінен алған білімдерім мен мектептегі практика кезінде алған тәжірибемді ұштастыра отырып, зерттеу жұмысының тақырыбын жан-жақты ашуға тырыстым.
Шет тілін оқыту әдістемелері әртүрлі кезеңдерде оқыту мақсаттарының өзгеруіне байланысты жаңадан аталып отырады: мысалы, логикалық қағидалар бойынша ситетикалық әдіс, аналитикалық әдіс, дедуктивтік әдіс, т.б; тіл салалары бойынша грамматикалық әдіс, лексикалық әдіс, фонетиакалық әдіс, тілдің психологиялық қағидалары бойынша индуктивтік әдіс, тура әдіс; ойлап табушының аты - жөні бойынша Коменский әдісі, Гуэн; Пальмер, Уэст, Фриз, т.б әдістері.Біз тек ең негізгі әдістерге ғана тоқталайық:
1. Грамматикалық - аудармалық әдіс - әдістеменің ең көне әдісі.
2. Тура әдіс 1870 жылдан бастап қолданыла бастады.
3. Қазіргі әдістер.
Шет тілдерінде оқыту әдістемесінде әдіс сөзі мынадай ұғымда қолданылады: біріншіден, ол оқытудың белгілі бір мақсатына, мазмұнына және қағидаттарына (принциптеріне) негізделген тұтас бір бағыт. Мысалы: грамматикалық - аудармалық әдіс, тура әдіс, т.б Грамматикалық - аудармалық әдісінің негізіне логикалық сөйлеу мен оқушының шет тіліндегі мәтінді оқып аудара білуі мүмкіндігі жатады. Көбіне грамматикалық ережелерді оқып білуге көңіл бөлінеді. Тура әдісте алдымен сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, шет тілін түсіне және сөйлей білуге үйретеді, сондай-ақ оқу және жазу да қатар үйретіледі. Екіншіден, әдіс сөзі белгілі бір автордың ұсынған оқыту жүйесіндегі бағытын білдіреді. Мысалы: тура оқыту әдісіндегі Француа Гуэн әдісі, Г. Пальмер әдісі, Майкл Уэст әдісі т.б Үшіншіден, әдіс дегеніміз - оқушы мен оқытушының арасынадағы белгілі бір тәртіпке байланысты процесс. Бұл ретте әдіс оқытудың қа,идаттарымен айқындалатын іс - әрәкет арқылы анықталады. Егер оқытуды тұтас жүйе ретінде алып қарасақ, оның екі құрастырушысы бар: оқытушы(мұғалім) және оқушы (оқушы,студент). Оқытушы оқушының оқуға деген қызығушылығын оятып, оны басқарып, бағыттап отыруы керек. Оқу - өте белсенді процесс, онда оқушы оқыту жұмыстарының бәріне қатысуы керек. Бұл екі жақты іс-әрекет: біріншісі - оқытады, екіншісі - оқиды, мұнда екі жақтың атқаратын іс - әрекетін бөлек қарауға болады.
Зерттеу жұмысының мақсаты - шетел тілін оқытудың принциптері мен әдістерін қарастыру, шетел тілін оқыту барысында тиімді әдістер мен тәсілдерді қолдану және оқу процесін ұйымдастырудың жаңа формаларын нақты оқыту жағдайына сәйкес шығармашылықпен қолдана білу іскерлігін қалыптастыру және дамыту.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
- оқушылардың іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыруда тиімді әдістер мен тәсілдерді анықтау;
- шетел тілі сабақтарында коммуникативті компетенттілікті қалыптастыру;
- шет тілін оқытуда грамматикалық-аудармалық әдісті қолдану.
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1. Шетел тілі пәнін оқыту әдістері
1.1 Грамматикалық аудармалық әдістің ерекшеліктері
Грамматикалық аудармалық әдіс көбіне классикалық тілдерде әсіресе, латын тілін оқытуда қолданылған.Бұл әдісте тіл грамматикалық ережелерді жаттау арқылы оқытылады. Жаңа сөздер грамматикалық тақырып көлемінде алынады. Ал, аударма жаңа сөздері, сөз құрылымын, ережесін оқытқанда қолданылады.Барлық жаттығулар белгілі грамматикалық ереженің аясында құрылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арқылы орындалған.
Грамматикалық - аударма әдістің ерекшеліктері:
1. Грамматикалық талдаудың негізі;
2. Тілді оқытудағы грамматикалық сатылар;
Грамматикалық - аудармалық әдіс бойынша сөйлемді талдаудың ең жақсы әдісі - оны әуелі ана тілінде түсіндіріп, сөйлем мүшелерін, яғни бастауыш пен баяндауышты, толықтауышты анықтыу. Әрі қарай талдаудф етістіктің шағын, етісін анықтап жалғастыруға болады. Содан кейін оқушыларға осы сөйлемнің шет тіліндегі аудармасын беру оңайырақ болады.
Дыбыстар, морфемалар, сөздер әр тілдің өзіне ғана тән түрінде болады, ал синтаксистік негізгі қағидалары барлық тілдерге тән. Барлық ағылшын тіліндегі грамматикалық құрылымдармен сәйкес келмейді.
Грамматикалық - аудармалық әдіс алғашында XVIII- XIX ғасырдың мектептерінде кеңінен қолданылды. Кейінен педагогика, психология, лингвистика ғылымдарының дамуы бұл әдіске өзгерістер енгізіп, XIX-XX ғасырдың соңында екі грамматиканың ара қатынасы ажыратылды.
Қазір де әдістемеге дәстүрлі тұрғыдан қарағанда грамматиаклық - аудармалық әдіс жиі кездеседі.
Ағылшын тілінен аударма барысында өз ана тілімізден ағылшын тіліндегі сөзге мағынасы жағынан жақын болатын сөзді тауып алуымыз керек.
Аударма теориясында мұндай сөз лексикалық немесе сөздік сәйкестік деп аталады. Лексикалық немесе сөздік сәйкестікті дұрыс қолдану үшін сөздер арасындағы мағыналық байланыстардың келесі түрлерін айыра білуіміз керек:
1. Ағылшын және орыс тілдеріндегі сөз мағынасы бір біріне толықтай сәйкес келеді. Контекстен тыс, ағылшын тіліндегі сөз мағынасы бірдей баламамен (эквивалентпен) беріледі.Ондай сөздерге жалқы есімдер, сын есімдер, жер - су аттары, күн, апта, ай атаулары, ғылыми және техникалық терминдер ижатады.
Мысалы: Canada, twelve, Tuesday, inflation, т.б.
2. Егерде ағылшын тіліндегі сөз ана тіліміздегі бірнеше сөздерге сәйкес келсеб онда біз нұсқалық (варианттық) сәйкестікпен кезігеміз. Бұл сөздер арасындағы мағыналық қатынастардың ең көп тараған түрі. Керекті нұсқаны таңдау өте қиын, сондықтан аудармашы контекст рөлін, яғни берілген сөздің қандай аймақта кездесіп тұрғанын ескеруі керек.
Ағылшын тіліндегі сөздердің көбісі көпмағыналы және де мұндай сөздерге орыс тілінде бірнеше мағыналарға сәйкес келуі мүмкін, бірақ мағыналар бір-бірінен ерекшеленеді.
Көпмағыналы сөздерді аудару үшін ең алдымен керекті мағынаны табу керек содан кейін сол мағына барысында берілген контексте сәйкес нұсқалық сәйкестікті іздеу керек.
Сөздіктерде rate сөзінің 14 мағынасы бар. Әр мағынасында бірнеше нұсқалық сәйкестіктер бар , ал олардың өздері де нақты нұсқаларға бөлінеді.
Мысалы: қойылым, тариф, баға, бағам. Арнайы мәтіндерді аудару үшін арнайы сөздіктерді қолдану керек. Кері аудармада орыс тіліндегі сөздердің ағылшын тілінде бірнеше сәйкестіктері бар. Мысалы: Open - ашу (кітапты, терезені).
Қандай тілде болмасын оқу, жазу, сөйлеу, тыңдау дағдыларын дұрыс іске асырғанда ғана мақсатқа жетуге болады емес пе? Мысалы, мәтін оқыған кезде ашық жауап, дұрыс - бұрыс жауап таңдау сұрақтары, кім? не? сұрақтары, тақырыпшаларды параграфтармен, суреттермен байланыстыру, мәтіннен қателер табу, бос жерлерді, таблицаларды толтыру, мәтіндегі сөздер мен тіркестердің мағынасына тоқталу, мазмұны туралы пікірін білдіру, байланыс тіркестерін табу сияқты тапсырмаларды орындау арқылы кез - келген дәрежедегі мәтіндерді қызығушылықпен меңгеріп, еске сақтауға жағдай жасалады. Cонда ғана оқу стратегиясы жүзеге асырылады.[13.29-33]
Оқушылардың шет тілінде дұрыс сауатты сөйлеуінде тілдік материалды меңгерудің рөлі өте зор. Сөздік жұмыс мәтінде кездесетін жаңа сөздерді іздеумен қоса түрлі тұрақты сөз тіркестерді, қосымша мағыналы сөздермен жаттығулар орындау арқылы жүзеге асады. Фонетикалық материал бір қарағанда, жоғары сыныптарға керегі жоқ сияқты болғанымен, кейбір дыбыс емлесінің ерекшеліктері, дауыс ырғағы, екпін түсіру сияқты нәрселерді сабақта еске түсірудің маңызы зор. Оның бәрі оқушының тілге деген қызығушылығын арттырып, сабақтың әсерлі өтуіне септігін тигізеді.
Еліміз жылдар бойы аңсаған тәуелсіздікке қол жеткізісімен, шет тілі де мемлекетаралық тіл мәртебесіне ие болды. Ендігі кезекте шет тілінің қолданылу аясын кеңейту кезек күттірмес мәселенің бірі болды. Осы орайда мектептерде ағылшын тілі пәніне көңіл де, ықылас та жылдан жылға артып, оны оқытудың тиімді әдіс- тәсілдері, технологиялары бойынша зерттеу жұмыстары, оларды тәжірибеге енгізу шаралары қолға алынды[21.6].
Ағылшын тілін саналы меңгерту, оны өз деңгейінде қажеттілікке айналдыру, бір жылғы мәселе емес, сондықтан ағылшын тілін оқыту ісімен шұғылданатын мамандар арасында туындайтын бір сұрақ: ағылшын тілінде өз ойын ауызша және жазбаша еркін жеткізе алуға қалай үйрету керек? Оқушыны ынталандыру үшін қандай әдіс-тәсілдерді, технологияларды қолданған жөн?
Білім беру саласында түрлі технологиялар енгізілуде, бірақ олардың ішінен қажеттісін таңдап, сабақтың әр кезеңінде тиімді қолдану басты талап. Мәселе технологияларды кеңінен пайдалану емес, мәселе - тұлғаны нәтижеге бағыттай білім беруде. [14.3-5]
Инновациялық технологиялардың көптігіне, олардың түрі мен әдістерінің сан - салалағына қарамастан, әр технологияның элементтері өзара бір - бірімен байланысып кірігеді.
Ағылшын тілі сабақтарында компьютермен жұмыс істеу де ерекше орын алады. Қазіргі таңдағы техникалық оқыту құралдары - телефон, телевизор, магнитофон, мультимедиялық кабинет арқылы оқыту тілдерді меңгерту қызметіне жаңаша қарауды, бұл бағытта қол жеткізген табыстарымызды сын көзбен қарап, саралап ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін енгізуді қажет етеді.[11.4]
1.2Ағылшын есімшесінің аударылу жолдары
Ағылшын есімшесінің қазақ немесе орыс тіліне аударылу қиындықтары:
1. Дұрыс етістіктердің Particle II формасы Past Simple формасымен сәйкестілігі. Мысалы: closed- жапты, жабық
2. Ағылшын сөйлеміндегі анықтауыш қызметін атқарып тұрған есімше анықтайтын сөзден кейін тұра алып, оны іздеп табуды қиындық тудырады.
Мысалы: The method developed made it possible to achieve good results - Зерттелген әдіс жақсы нәтижелерге жетуге септігін тигізді.
3. Егер ағылшын тіліндегі зат есім мен есімше сәйкес келмеген жағдайда оны басқа лексикалық - грамматикалық тәсілді қолдана отырып аударамыз.
Мысалы: There was only one question before him asking whether or not he accepts the terms offered - оның алдында жалғыз ғана сауал тұрғанды : Ұсынылған ашрттардың ол қабылдайма жоқ па? (Сұралған сауал - деп айту қазақ тілінің нормаларына сай емес)
4. сөйлемнің басында тұрып пысықтауыш қызметін атқарып тұрған Patriciple ІІ сабақтас құрмалас сөйлемнің құрамдас бөлігі ретінде аударылады.
Мысалы: Asked if the unification of the currencies is going to take place already this year, the Central bank governor did not give a straight - forward reply - Орталық банк басшысының тіке жауап бермеген сұрағы ақшаның косылуы осы жылы болады ма жоқпа?.
5. Қазақ тілінде сәйкес келмейтін ағылшын етістіктерінен туындаған ағылшын есімшелері аудармада қиындық тудырады.
Мысалы: The lecture followed by discussion was great success - Соңғы жағы әңгімеге ұласып кеткен дәріс өте сәтті болып өтті.
6. Сөйлемнің басында тұрған есімшелер баяндауыш бола алады.
Мысалы: Attached to the article are tables and graphs - Кестелермен тізімдер мақалаға қосылған.
7. Қосымша сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын есімшелер түрлі аударылады. Мысалы: Summing up, we must point out the following issues - Қорытындылай келе, келесі мәселелерді атап өту қажет - Егер қорытындыға келсек, келесі мәселелерді атап өту қажет - Қорытынды жасаймыз; келесі мәселелерді атап өту қажет.
Есімшелік айналымдардың аударылу жолдары. Пысықтауышы бар есімшелік айналымдардың аудармасы. Дербес есімше айналымының аудармасы.
Ағылшын тілінің пысықтауышы бар есімшелік айналымдары орыс немесе қазақ тілдерінде бірнеше тәсілдер көмегімен ауларылады: есімшелік айналым, пысықтауышы бар сабақтас құрмалас сөйлемнің қосымша бөлігі болып аударылады және тек орыс тіліне сай - при предлогы бар етістіктен туындаған зат есім болып аударылады.
Мысалы: Working on this project we found out a lot of interesting things - бұл жобамен жұмыс жасау барысында - (бұл жобамен жұмыс жасаған кезде), біз көптеген қызықты нәрселерді байқадық.
Considered in isolation the example does not seem to be that continuing - Қарастыру оқшаулы болса , бұл мысал соншалықты сендірерлік емес Егер оқшаулы түрде қарастырсақ, бұл мысал сендірерлік емес. Having completed the preparation, he took a short break - Дайындықты аяқтап, олқысқа үзіліс жариялады. Having completed the preparation, he took a short break - Қауынды салқындатқан соң, оны жеуге жағымды болды.
Өткен шақтағы Given есімшесі орыс тіліне бар болған жағдайда, егер болса деп аударылады. Мысалы: Given the inflation rate does not exceed 2% per month the GDP growth could considered realistic - Егер ақшаның айлық құлдырауы 2 көтерілмесе, ішкі сауданың дамуын шынайы депесептеуге болады.
Егер есімшенің алдында When, While, if, unless, until, once, though т.б. тұрса, бұл жағдай жоғарыда айтып кеткен аударма жолдарына айтарлықтай әсер етпейді.
Мысалы: Unless otherwise specified, the time of departure is always the same - Егер сапарға аттану уақыты айтарлықтай келісілмесе ол өзгеріссіз қала береді. Everybody is innocent until proven guilty - Біреудің кінәсі дәлелденбейінше, ол кінәсіз болып есептеледі. Дербес есімше айналымы екі элементтерден тұрады: зат есімі мен есімдік + есімше. Кейде бірінші элемент There бола алады.
Бұл айналымның дербес деп аталуыныңы себебі - егер ол болмаса сөйлем мағынасында сөздік құрамында жоғалтпай толығымен сақталады. Егер дербес есімше айналымы сөйлемнің басында келсе, одан кейін міндетті түрде үтір қойылады.
Мысалы: The room being too small, we moved into a larger one - Бұл бөлме өте кішкентай болғандықтан біз басқасына көштік.
2. Ағылшын тілінде грамматикалық жаттығуларды аудару
2.1 Ағылшын және қазақ тілдеріндегі сөйлем түрлері
Cөйлем талдаудың танымал жолы сөйлем мүшелері арқылы жүзеге асады.Ал сөйлем мүшелерін зерттейтін ғылым синтаксис деп аталады. Қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде 5 сөйлем мүшелері бар. Оның 2-еуі тұрлаулы, 3-еуі тұрлаусыз мүшелер. Егер сөйлем тек тұрлаулы мүшелерден тұрса, ол сөйлем грамматикалық негізде құрылған деп аталады.
Тұрлаулымүшелер-Main parts
Бастауыш- кім? не?Subject- who? What? Баяндауыш-неістеді? Predicate- what to do?
Тұрлаусызмүшелер-Secondary parts
Толықтауыш-септіксұрақтары Object- what?
Анықтауыш-қандай? Attribute- what kind of?
Пысықтауыш-қалай, қайда? Adverbial modifier
Пысықтауыш-Adverbial modifier
Мекен пысықтауыш (Adverbial Modifier of Place)
Себеп пысықтауыш (AdverbialModifier of Cause)
Мақсат пысықтауыш (Adverbial Modifier of Purpose)
Мезгіл пысықтауыш (Adverbial Modifier of Time)
Амал пысықтауыш (Adverbial Modifier of Manner)
Дәреже пысықтауыш (Adverbial Modifier of Degree or Measure)
Мысалы: He bought a book- Олкітаптысатыпалды.A customer came in. We work at the bank. We handled payment instructions. They sent us some bills. Richard is junior accountant. We had to sign the contract last week.
Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылым үлкен жүйелілікті көрсетеді. Жанама толықтауыш пассивтік құрылымның сақтаушысы бола алады.
Ол септік жалғауларының жойылуының және бірнеше есімдіктер мен жалпы зат есім топтарының арасында формальді айырмашылықтың болмауының қорытындысы болып табылады.
Мысалы: Mr. Winkle stooping forward with his body half doubled up,was being assisted over the ice by Mr. Weller.
Бұл мысалда to assist баяндауышы жанама толықтауыш болып тұр.
Уинкл мырза Уиллер мырзаның көмегімен жартылай еңкейіп, мұз үстімен жүріп өтті.
Аудармада пассивтік құрылымның сақталуы үшін лексикалық трансформацияларға көз жүгірту керек:
In fact, being with here tonight was really an adventure, and somehow quite a wonderful adventure. But being an English adventure it was liable to be rained upon and at this very moment down the rain came.
Шынымен де бүгінгі кеште олармен қауышу тамаша оқиға болды. Мұның барлығы Англияда орын алған алғандықтан әдеттегідей жаңбыр болу керек еді және жаңбыр сол мезетте құйып кетті.
Бұл жағдайда пассивтік форма белсенді түрде аударылып тұр.
Кейбір ағылшын етістіктері ауыспалы немесе тура түрде қолданылады.
Мысалы, to flight етістігінің аудармасын пассивтік формада беру өте қиын. Original samples of Paris clothing have been flown to London to illustrate lectures to the fashion industry.
Ағылшын сән үлгілерінің өкілдеріне дәріс барысында көрсетілу үшін Париж әтірлерінің үлгілері Лондонға ұшақпен жеткізілді.
Бұл мысал конверсия жолымен аударылған. Сөз құрудың бұл амалының өз баламасы жоқ, сондықтан етістің нақтылығын сақтап қалу үшін қосымша сөздер қосу керек:
He was pitch forked into the post of Ministry of Health.
Оны күтпеген жерден Денсаулық сақтау министрінің орнына тағайындалды. Пассивтік форма фразеологиялық тіркестерде қолданылады.
Сөйлемдерде олардың лексикалық, грамматикалық өзгертілуі, орын басуы талап етіледі. Біз пассивтік құрылымды қазақ тілінде ырықсыз етістегі етістіктен жасалатын құрылымдар деп атаймыз.
Бұл құрылымдар ағылшын тілінде көп таралған. Ол мынаған байланысты: ағылшын тіліндегі сөйлемнің бастауышы ырықты етістегі құрылымдардың тура толықтауышы ғана емес, көмектес септігі арқылы жасалуы мүмкін.
Ырықсыз етістегі құрылымдардың тура толықтауышы пассивтік құрылымның көрінісі болады:
He was sent an invitation by the board- Оған кеңеспен шақыру жіберілді. Ағылшын тіліндегі пассивтік құрылымдардың шығу тегі субъект емес, іс- әрекет объектісі белгілі болғанда ғана қолданылады.
No conclusion was arrived-Ешқандайқорытындышықпады. He is considered a good engineer-Олжақсыинженерболыпесептел еді.
Анықталған іс- әрекет кімге бағытталғаны белгілі болғанда пассивтік құрылым жүзеге асады.
Мысалы: The importance of new measure taken by the Government сөйлеміндеырықсызетістегібаяндауышт ыкөреаламыз.Көпшетүрдіңүшіншіжағынд аетістікқұрылымдарыпассивтікқұрылым дарарқылыберіледі.
Мысалы: керек, қажет т.б есімшелерімен жасалады және контекст мағынасына байланысты аударылады.
Грамматикалық қиыншылықтар ауызша аудармаға қарағанда жазбаша аудармада жиі болады. Себебі ауызекі сөйлеу стиліне қарағанда жазба мәдениеті сауаттылықты талап етеді.Сондықтан аударма деген ұғымның мағынасын ашып зерттеу жұмысына қадам бассам деймін.
Жазбаша аударма тәжірибесі пәні жазбаша аударманың технологиясын, түрлерін ерекшеліктерін зерттейді. Пәннің басқа пәндер секілді аудармашыны дайындауда маңызы орасан зор. Оның өзіндік мақсаты, міндеті, және талаптары бар.
Аударма дегеніміз - белгілі бір халықтың немесе мәтіннің түпнұсқа тілінен аударма тіліне ауысуы.
Осыанықтама бойынша дәлме-дәл аударма көбінесе мүмкін емес болады.
Өйткені, екі тіл тек өздерінің тек грамматикалық жағынан емес, сонымен қатар мәдени ерекшеліктері және сөздердің көлемі жағынан әртүрлі болып келеді. Ал осының барлығы аударма әдісіне және оның нәтижесіне әсер етеді.
Мысалы іскерлік хатты ағылшын тілінен қазақ тіліне аударғанда Dear Sir деген бастаманы Құрметті Сэр немесе Құрметті Мырза деп аудару дұрыс болмайды. Мұны біз Қадірлі директор ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz