Мектепке дейінгі мекемедегі отбасымен бірлескен жұмыстар
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлыұ университеті
Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы
Педагогика және психология
кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Мектепке дейінгі ұйымдағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
Орындаған: Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту мамандығының 2 курс студенті Мажитова С.А.
Тексерген: п.ғ.к., доцент Джунисова Г.Қ.
Орал, 2014ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты
ұйымдастыру ерекшеліктері
1.1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету және педагогтарды отбасымен жүргізу шеберлігіне дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2 Мектепке дейінгі ұйымдағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру әдістемесі
2.1 Мектепке дейінгі мекемедегі отбасымен бірлескен жұмыстар ... ... ... ... ..19
2.2 Зерттеу жұмыстарының қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
Кіріспе
Зерттеу өзектілігі. Отбасы адамзат бесігін тербеткен ұя болса, баланың бас ұстазы- ата-ана. Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі деген ата-бабаларымыздан қалған асыл сөздің сырына үңілер болсақ, бала әкеден ақыл, анадан мейірім алады. Ата-анаға баладан жақсы ешкім жоқ. Ал бар тәрбиеміздің көзі - ата-бабаларымыздан қалған асыл сөздер, яғни небір кереметтің барлығы осы айтылған нақыл сөздер мен мақал-мәтелдер екені сөзсіз.
Қазіргі заман талабына сай, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен ұлттық психология қалыптасқан, имандылық әдебі, парасаты бар ұрпақ тәрбиелеу, өсіру, білім беру бүгінгі отбасының, балабақшаның, барша елдің,халықтың міндеті, дейді Н.Ә. Назарбаев.
В.А. Сухомлинский балалардың ата - аналарымен жұмыс істеудің мазмұнына ерекше назар аударып: Тек ата - аналармен бірге жалпы күш жігерді біріктіру арқасында тәрбиешілер балаларға үлкен адамдық бақытты беруі мүмкін, - дейді. Олай болса, отбасы балабақшамен бірге тәрбиелік ортаның тұтастай негізгі ықпал ету факторларын жасайды. Сондықтанда педагогикалық әрекетте балабақшаның жалпы міндеттерінің көлемінің кеңдігіне қарамастан ата - аналармен жұмыстың маңызы ерекше.
Бала балабақшадағы білім беру салалары бойынша жасалған ұйымдастыру іс - әрекетіндегі жасаған жұмыстарын жеке де көрген, білгендерін, үйренгендерін ата - аналарына көрсетуге, айтуға, жеткізуге асығады. Тәрбиеші балаға көптеген қызықты заттар мен істерді таныстырады. Олар балаға әр түрлі ағаштардың жапырақтарын кептіруді, гүл өсіруді, табиғи материалдарды жинауды да көптеген нәрселерді үйретеді.
Бала ертегіден еліктіретін шындық болмыстың бейнесін табады. Баламен табиғатқа серуен жасап, қыдыру олардың алдынан неше түрлі бояулар мен сыңсыған үндердің, дала, орман, тоғай, бақ, өзендерді мекендеушілердің тынымсыз қозғалысы әлемін ашады.
Бала көбінесе ертегілерге қызығады, ертегідегі кейіпкерлермен танысып, олардың дауысын, қимыл - қозғалысын келтіру арқылы рольдерге бөлініп, кейіпкерлер образына кіріп, ертегіні сахналауды үйренеді. Осы арқылы баланың ой - өрісі дамып, тіл байлығы кеңейіп, ертегіге деген қызығушылығы арта түседі.
Әр түрлі мәліметтер, дағдылар мен іскерліктердің көзі - балалардың ойыны.
Ойын - өмірдегі көптеген құбылыстармен таныстырады.Түрлі ойын баланың және дене күші жағынан: назары, есі, қиялы, ой - өрісі сонымен қатар эстетикалық жағынан жетілдіреді, тәртіптілікке үйретіп, жолдастық, достық, сезімін тәрбиелейді, айналасындағы өмірді тануға көмектеседі. Бала ойындада күштілік, шапшаңдық, төзімділік, ептілік сияқты дене қасиеттеріне дағдыланады, денсаулығы нығаяды.Ата - ана баланы өзін қоршаған барлық дүние мен өмірінің ең алғаш күнінен бастап таныстырудың қажеттілігін жақсы түсінеді. Демек, кез келген ата - ана өзінің баласымен көбірек қатынас жасап, үнемі сөйлесіп отыратын болса, баланың тіл байлығы, ой - өрісі соғұрлым тез дамиды.
Ғылымда сүйетін, білімді, асыл жүректі жан-жақты дамыған бала тәрбиелеу Қазақстан Республикасының ханымы С.Назарбаева дайындаған. 2010-2011 оқу жылында білім кеңістігіне енген Өзін - өз тану бағдарламасының түпкі мақсаты, жетермәресі. Өзін-өзі тану бағдарламасы бүлдіршіндерді ізгілікке үйретіп, тәрбиелеудің тиімді жолдарының бірі болып отыр. Онда баланы үлкенді сыйлауға, кішіге ізет көрсетуге, иманды болуға, адами қасиеттерді бойына сіңіру міндеттері қойылған. Адамгершілік - адамның рухани арқауы. Өйткені адам баласы қоғамда өзінің жақсы адамгершілік қасиетімен, адамдығымен, қайырымдылығымен ардақталады.
Жас жеткіншектерді тәрбиелеу жұмысының негізі ең алдымен отбасында қаланып, сонан соң балабақшада жалғасатыны белгілі. Бүгінгі жас ұрпақ болашағының ірге тасының берік қалануы үшін, балабақшада берілетін білім мен тәрбиені дұрысм қалыптастыру өз қолымызда. Біздің басты мақсатымыз: Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі білім беру стандартының негізгі ережелері мен талаптарын басшылыққа ала отырып, білім салаларында білім алу құзіреттіліктерін қалыптастыру.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты негізінде мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы топтарда жүзеге асырылуда. Бес білім беру саласымен жұмыс жасау елеулі нәтижелер берді. Балабақшада оқу-тәрбие жұмысын жақсартуда педагогикалық кеңестер, тәрбиешілерге және жас мамандарға арналған кеңестер жүргізіледі. Олар өз іс-тәжірибесінде халық педагогикасымен қатар, психологиялық жаттығулар, тренингтер, әр алуан ойын тәсілдерін пайдаланады. Әрбір топтағы тәрбие, білім беру-өнегелі әдептерге үйретуде қолданылатын жаңа әдіс-тәсілдер мен ойын түрлері арқылы жүргізілетін тәрбие жұмыстары нәтижесін беруде.Балабақшада кең тараған ата-аналармен жұмыстың бірі-Ашық есік күні. Ата-аналармен топтарға саяхат жасау, балабақша жұмысынан үзінді көрсету немесе дебаттар, әңгімелесу сәттерінде алған әсерлерін бөліседі., туындаған сұрақтарға жауап алады. Тұлғаның қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасындағы өнегеге байланысты десек, әр топтағы белсенді ата-аналармен өткізілген Тәрбиедегі әкенің ролі, Менің сүйікті әкем, Бала тәрбиесі- баршаға ортақ, Сіз қандай ата-анасыз? т.б. ертеңгілік, дебаттар,кездесулер осының айғағы.
Зерттеудің мақсаты: мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктерімен таныстыру, жұмыс түрлерін көрсету.
Зерттеудің нысаны: мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыс.
Зерттеу пәні: мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері.
Зерттеу болжамы: егер мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстың түрлері ұйымдастырылып тұрса, білім сапасы артып, отбасы мен балабақша ынтымақтастығы нығая түседі деген болжам бар.
Зерттеу міндеттері:
- мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмытың түрлерін көрсету;
- мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстарға сипаттама беру;
-мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстардың ерекшеліктерімен танысу;
- мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналармен жұмыстар ұйымдастырып, өткізу және оның нәтижесін талдау арқылы көрсету.
Зерттеу көздері: психологтар, педагогтардың зерттеу тақырыбы бойынша еңбектері; Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңы, Қазақстан Республикасының Қазақстан - 2030 стратегиясы, Қазақстан Республикасының білім берудің мемлекеттік стандарты; оқу-әдістемелік құралдар, ғылыми-педагогикалық мерзімді басылымдар.
Зерттеу әдістері: педагогикалық, психологиялық, әдістемелік әдебиеттерді оқу, талдау, жинақтау, қорыту, зерттеуді өткізу барысында сауалнамалар алу, бақылау жүргізу, балалар еңбегінің нәтижелерін салыстыру, тәжірибелік-педагогикалық жұмыстың қорытынды нәтижесін шығару.
Зерттеу базасы: Орал қаласы, Айгөлек балабақшасы
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
1.1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
Қай елде, қай кезде болмасын, бала тәрбиесіне ерекше дамытушыда, ілгері апарушыда-балалар, яғни бүгінгі ұрпақ-ертеңгі елдің болашағы.
Шығыс ғұламасы Әл-Фарабидің сөзінен бастағым келеді: Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-адамзаттың хас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі делінген.
Осыған байланысты мектепке дейінгі ұйымдарда баланы өмірге бейімдеу демектеп, тәрбиеші және ата-ананың орны бөлек.
Тәрбиешінің міндеті:
а) Ата-аналармен тығыз байланыста болу;
ә) жиналысын өткізу;
Ата-ананың міндеті:
а) Баланың тәрбиешісімен тығыз байланыста болуы;
ә) Ата-аналар жиналысына қатысу;
б) Топтың ата-аналар комитетінің төрайымы мен байланыста болу;
в) Балаңыздың балабақшадағы жағдайын жасау барысында өз еркіңізбең оқу-тәрбиесі -шараларына қаржылық көмек көрсету.
Ата-аналармен жүргізілетін жұмыс неғұрлым тиімді болуы үшін олармен байланыстың әрқилы түрлерін қолдану қажет. Кейбір тәрбиешілер үлгерім қорытындылары туралы ата-аналар жиналыстарын өткізуімен және оқуға үлгермеу үшін емес тәртіпсіз балалардың ата-аналарын барлық уақытта бірдей келісіп әрекет жасамауы мүмкін. Бұдан басқа топта, балабақшада болатын кез-келген жұмыстарға балабақшадағы іс-шараларға, топ жетекшілерінің ең бірінші қолдап, демеу көрсететін- балалардың ата-аналары. Осыған байланысты тәрбиеші ең бірінші сынып ата-аналар төрайымымен және сынып ата-аналарымен тығыз байланыста болуы керек. Кез келген мәселенің жауабы ата-аналар мен шешімін табуға тиісті. Осы жоспарды барлық тәрбиеші бұл мәселені бірлесіп дұрыс жолға қоя білсе, көптеген жұмыстарымыздан жеңілдіктер байқалар еді. Осыған байланыстык өптеген ата-аналар тәрбиешінің ай сайын өткізетін ата-аналар жиналысына келмей де жатады, балаңыздың ата-анасымен қалай байланыс жасау керектігі жайлы шешілетін көптеген жолдары бар.
І. Баланың жанұясына барып тұру.
Бұл-ата-аналармен жеке жұмыс істеудің неғұрлым кең тараған және тиімді түрі. Жанұяға барғанда тәрбиеші өз баласының үйдегі өмірімен, тұрмыс жағдайымен танысады. Ата-аналарымен және жанұяның басқа мүшелерімен әңгімелескенде, тәрбиеші баланың мінезі, қызығуы мен икемділігі туралы ата-аналарына, үлкендер мен кішілерге қарым-қатынасы туралы мағлұматтар алады.
Ата-аналарын балабақшаға тек баласы тәртіп бұзғанда немесе жаман оқи бастағанда ғана шақырмау керек. Кейде бала өзін жаман ұстамайды, жақсы оқиды, бірақ тәрбиеші оның сыныптан тыс оқуын ұйымдастыру, оны қандай да бір қоғамдық пайдалы жұмысқа қатыстыру, оның белгілі бір саладағы дарынын дамытуға қажетті жағдайлар жасау туралы да ата-аналармен келісіп алуы керек. Ата-аналар тәрбиешілермен кездесіп отыру пайдалы ғана емес, қажет те. Ол кездесулер балабақша мен жанұя арасында тығыз байланыс орнатуға, балалардың оқуы мен тәртібінде кемшіліктерді болдырмауы үшін дер кезінде шара қолдануға мүмкіндік береді.
II. Ата-аналармен хат алмасу.
Кейбір тәрбиеші жанұямен байланыста ата-аналармен хат жазысып тұру түрін қолданады. Хат арқылы баласының үлгерімі мен тәртібі туралы хабарлап тұрады. Кейде хат жазғанда ата-аналардан жанұя тәрбиесіндегі қиындықтар туралы сұрауға, бала тәрбиесі жөнінде олар қандай әдебиеттер оқитынын біліп, ол жөнінде тиісті жаңа кітаптар ұсынуға болады. Ата-аналармен хат жазысуға баланың күнделік дәптері пайдаланылады. Тәрбиеші онда баласының оқуға, қоғамдық жұмысқа қатысты тәртібі туралы қысқаша жазып отыру керек.
ІІІ. Ата-аналар жиналысы.
Бұл - тәрбиешінің жанұямен байланысының аса-маңызды бір түрі. Балабақшадағы оқу-тәрбие жұмысының жайымен және міндеттерімен ата-аналарды таныстырып отыру үшін мұндай оқу жылының басында және әрбір тоқсанның аяғында өткізіледі. Олардың мақсаты ата-аналарды нақтылы педагогикалық біліммен қаруландырып, жанұяда бала тәрбиелеудің алдыңғы қатарлы тәжірибесімен таныстырып отыру болып табылады. Тәрбиешінің ең бірінші өздерініің жетекшілік етіп отырған сыныбында ата-аналарына арналған педагогикалық білімдерді насихаттау үшін әңгімелер мен лекциялар өткізуіміз керек. Олардың мазмұны ата-аналардың талаптарына, оқу-тәрбие жұмыстарының нақтылы міндеттеріне байланысты болады.
Әңгімелер мен лекциялар жүйелі түрде белгілі бағдарлама бойынша өткізіліп отырса ғана көздеген мақсатына жете алады. Мысалы: Ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі туралы, Балаларды ұқыптылыққа үйрету, Үлкендерді сыйлауға үйрету, Баланың мінез-құлығын тәрбиелеу туралы, т.б. Бала өнегелі болса, сөз жоқ, ол көрікті болады.
Адамзаттың өміріндегі ең қымбаттысы, көз қуанышы -- бала. Бала -- дербес тұлға. Оның бойындағы табиғи қасиеттер, адамгершілік құндылықтары отбасында, балабақшада, әлеуметтік ортада нәрленеді, толысып, әрленеді. Бала нені білсе жастан, ұядан -- өле-өлгенше соны таныр қиядан деген нақылдың астарында қаншама мән-мағына жатыр. Бала істеген жауыздықтың жазасын тәрбиешісі көрсін деген Иран мәтелі де соны меңзейді. Бұл орайда балабақшаның да атқаратын рөлі зор. Өйткені, отбасы тәрбиесі мен балабақшадағы тәрбие бір-бірімен тығыз байланысты. Баланың басты ұстазы - ата-анасы. Бала ата-анасын, ата-ана баласын танымайынша, іс алға баспайды. Ата-ана тәрбиешіге көмекші. Сенімді тірек болса, тәрбиешіде сондай болуы керек. Екі жақты байланыс нығайғанда ғана барлық күрделі мәселелердің түйіні шешіледі.
Тәрбие тәсілдері әрбір жастың жеке адам ретінде ерекшелігін ескеруге оның шексіз мүмкіндігін пайдалануға бағытталуы тиіс. Қазіргі таңда балабақшада тәрбиешілерді мазалайтын басты мәселе қиын балалар. Олар - ұйым тарапынан ерекше, қосымша бақылауды талап ететін, тәрбиелеуге қарсылық білдіретін балалар. Сонымен қоса, білім деңгейі төмен, тәртібі нашар, тәрбиешілердің талабын орындамайтын, адамгершілік деңгейі төмен, тотптағы балалармен үнемі тіл табыса алмайтын, ұжым мәселелері қызықтырмайтын балалар, ойлау қабілеті кейін қалған, ашуланшақ балаларды қиын балалар қатарына жатқызып жүрміз. Баланың қиын мінез - құлқының себебін іздесек, көбіне баланың өз отбасындағы ата-анамен қарым - қатысына байланысты екені анықталды. Кей балалар ата - ана тарапынан ешқашан жүрек жылуын көрмей өсіп, осыған мектепке дейінгі ұйымдардағы өз тобындағы балалардың, тәрбиешілердің кері көзқарасы қосылып, ұзаққа созылған қайғыру, ренжу жүйке ауруларына шалдықтырып, бала ашуланшақ, өмірге ызалы, тұйық қалыпқа түседі. Ата - ана тарапынан, балабақша қабырғасынан жылылық сезінбеген бала өмірде өзін ешкімге қажетсіз деп есептеп, уайымға шалдығады, ұйқысы бұзылып, түнде қорқынышты түстер көріп, иммунитеті төмендейді. Әдетте, ата - аналардың бала тәрбиесінен әр түрлі себептерге сай аулақатануы да теріс әсер етеді (ата -аналардың жұмыс басты болуы немесе жеке басының қамымен жүруі , балаларына теріс үлгі көрсетіп , келеңсіз өмір сүретін, ұзақ іс сапарда болатын ата-аналар). Жеке тұлғаны қалыптастырудағы тағы да бір қолайсыз жағдай бала тәрбиесіне ата - аналардың әртүрлі көзқарасы немесе біреуінің бала тәрбиесінен шет қалуы , яғни, баланың толық емес отбасында тәрбиеленуі салдарынан болады. Отбасындағы орта қандай болса, бала сондай болып өседі. Отбасындағы жайсыз ахуал қандай болсын балаға ауыр әсер етеді. Әсердің күші мен тереңдігі балалардың жасында, осы кезге дейінгі тәжірибесіне, мінезіне, тәрбиесіне, тәрбиелілігіне, сезімталдығына тәуелді.
Қоғам үшін әр кезеңде, әр отбасында өсіп келе жатқан өрімдей ұл - қыздардың дені сау, рухани бай, еңбекке, білімге құштар болып өсуі - ең жоғарғы тілек, ең биік мақсат. Оның қуат алатын қайнар бастауы отбасы. Отбасының аса құнды ықпалы мен әсерін өмірдегі ешнәрсенің күшімен салыстыруға болмайды. Балаға ата - ана тәрбиесінің орнын ешнәрсе алмастыра алмайды. . отбасы - өмірге сәби әкеліп, оны тәрбиелеп, қалыптастыруда және ұрпақ жалғастыруда теңдесі жоқ орын.
Отбасының балаға тәрбие берушілік қызметтінің мақсаты - балаланың жасын, жеке ерекшелігін, психологиялық процестерін ескере отырып, жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу. Көздеген мақсатқа жету үшін отбасындағы тәрбие төмендегі міндеттерді шешеді.
- Отбасында баланың өсуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, тазалықты қалыптастыру.
- еңбексүйгіштікке баулу, тұрмыстағы, үй шаруасындағы еңбекке құлшынысын арттыру, өзіне - өзі қызмет етуге үйрету.
- Отбасы мүшелерімен тіл табысып, дұрыс қарым - қатынас жасауға, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсетуге үйрету .
- Әдебиетке, мәдениетке, өнерге тәрбиелеу. Бұл міндеттер жүзеге асу үшін бала дүниеге келген күннен бастап отбасында, қоғамдық орындарда, мектепке дейінгі тәлім - тәрбие беріледі.
Баланы жастан, Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің деген даналық сөздердің мағынасы өте терең. Себебі, есейіп кеткен соң баланың теріс мінезін, қалыптасқан қате көзқарасын өзгерту өте қиын. Осы кезде Балаңыздың тәрбиесін бастамас бұрын, өзіңіздің мінез - құлқыңызды, өмірге көзқарасыңызды ой елегінен өткізіп, бақыладыңыз ба? деген сауал туады.
Ұлы педагог А. С. Макаренко : Балалардың алдында беделді болуды қаламайтын ата - ана жоқ. Бірақ қалай, қай бағытта өнеге беріп, өсіріп келе жатқанын ойламастан, бала санасын рухани өктемдік жасап тәрбиелейтін ата - ана баршылық. Бұл беделді болудың қандай жолы? Мұндай жолмен келген адал баланың санасы жетілгенде өздігінен жойылады деген.
Отбасы - барлығының басы, жан - жақты даумуының негізі болатын тәрбие институты. Отбасындағы ата - ана мен баланың қарым - қатынас нәтижесінде, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесінің алғашқы үлгілері қалыптасады. Ал әке мен шеше - баланың алғашқы тәрбиешілері.
Ата - аналар бала бақытының шынайы бағбаны болуы тиіс .
Бала бақыты - білімде. Білім бір құрал. Білімі көп адам құралы сай ұста сықылды, не жасаса да келістіріп жасайды , - дейді А. Байтұрсынов.
Бүгінгі таңда болып жатқан өміріміздегі өзгерістерге байланысты ұстаздар мен ата - аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі арта түсуде. Балаларды оқыту мен тәрбиелеуде отбасының басым ролін мойындай отырып бірлесе жұмыс жасау керек. Әрбір ұстаз ата - аналармен қарым - қатынас жасауда түрлі тәсілдерді, қазіргі жаңа технологияларды пайдалана отырып, ата - ананың қызығушылығын арттыру мақсатында жұмыс жасаса, ата - ананың балабақшаға, тәрбиешіге деген көзқарасы өзгерер еді.
Ата - аналармен жұмысты ұйымдастырудың негізгі мақсаты:
* Ата - ананың өмірге деген көзқарасын өзгерту;
* Баланың бүгінгі жасаған қадамы ертеңгі тұлға қалыптасуына үлкен әсер ететінін атап өту;
* Ата -- аналармен жұмыс жасаған кезде бірізділік қағидасын басшылыққа алу;
Ал міндеттері:
* Бала өміріне қолдау жасау, келешекте өз жемісін береді.
* Қоғам тарапынан көрсетілген қолдау, ата - ананың өміріндегі тұрақтылық пен болашаққа деген сенімін нығайтады.
Қазіргі уақытта жұртшылықтың балаларды тәрбиелеуге қатысы кеңейе түсіп, тәрбие жұмысы еңбек ұжымының күнделікті ісіне айналуда тәрбиешілердің практикасында ата - аналармен және көпшілікпен бірігіп жұмыс істеудің әр түрлі формалары қалыптасып, жемісті түрде қолданылуда. Олар ата - аналармен жекелеп және ұжымдық жұмыстар жүргізді.
Отбасы тәрбиесіндегі кездесетін сәтсіздіктер ата - аналардың пеадгогикалық сауатсыздығынан және оларда тәрбие жұмысын жүргізуге қажетті тәржірибенің жоқтығынан болады. Балаларды тәрбиелеудің дұрыс жолын табу үшін ата - аналарға көмектесу тәрбиешілердің міндеті .
Ата - аналармен жүргізілетін жұмыс түрлерін қалай ұйымдастыруға болады?
Ол үшін біз ата - аналармен жақынырақ танысып, отбасының әлеуметтік жағдайын, отбасы мүшелерінің бала тәрбиелеудегі ролін анықтау үшін, ата - аналардың ұсыныс - пікірлерін, ойын бөлісу мақсатында сауалнамалар, анкеталық сұрақтар алуымызға болады. Сонымен бірге жыл бойғы жүргізілетін жұмыс түрлерін ата - аналармен бірлесе отырып жасаған тиімді. Себебі, ата - аналар заман талабына сай өзекті мәселелерді, отбасы тәрбиесіне байланысты тақырыптарды өздері ұсына алады. Сонымен қатар ата - аналардың ұсыныс - пікірлермен санаса отырып ата - аналарға арналған әңгімелер мен лекциялар, консультациялар, сұрақ - жауап кештері, тәрбие жұмысын алмасу жөніндегі конференциялар, ата - аналарды педагогикалық әдебиеттермен таныстыру әдіс - тәсілдері қарастырылады. М. Әуезов Қай істің болсын өнуіне үш түрлі шарт бар. Ең алдымен әуелі ниет керек, одан соң күш керек, одан соң тәртіп керек , өмірлік тәжірибе ұлы жазушымыздың сөзінің құдіреттілігін байқатады.
Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты күшейтіп, бағытты жұмыс жүргізу, ұйымдастырылатын мерекелік іс - шараларға, ата - аналар және топ жиналыстарына ата - аналарды тартудың қажеттілігі:
* Балаларда іс - әрекетті таңдаудың үлкен мүмкіндігі болады;
* Балалар маңызды жетістіктерге жете алады;
* Ұнайды;
* Балалар еліктеудің жаңа үлгісін алады;
* Ересектер тәрбиеші жұмысымен жақын танысып, оны бағалай біледі;
* Ата - аналар және басқа да ересектер мектепке дейінгі оқыту философиясымен және оқу жоспарларымен танысады;
* Ата - аналар және отбасы мүшелері өздерінің бала тәрбиелеуге, оқытуға қатысы бар екендігін сезінеді,
Тәрбиешілер ата - аналарға ақыл - кеңес беріп, ұсынылатын тыңдау барысында төмендегідей қарым - қатынас ережелерін есте сақтауы керек;
:: Бір - біріне көңіл бөлу
:: Тыңдау
:: Сыйлау
:: Көзбе - көз қарау
:: Тиімді орынды таңдау
:: әзілді сезіну
:: ұрыс - керістен сақтану сияқты
Сонымен қатар ата - аналарға тәрбиеші сөзі әсерлі, отбасы қажеттіліктеріне байланысты екендігін түсіндіріп толық тыңдату үшін;
:: Сиқырлы сөздер айту;
:: Баласының жетістігін айту
:: Сенімді болу
:: Көңіл - күйіне қарау
:: Намысына тимеу
:: Материал арқылы сөйлесу ( анкета, тест, т.б)
:: Қарапайымдылық
:: Пікірін сыйлау
Ата - аналармен жұмыс жүргізудің негізгі алғы шарттары
* Әрбір отбасының мықты жақтары болады, әр адам жақсы ата - ана болғысы келеді;
* Барлық отбасы көмекті қажет етеді, көмек түрі отбасының нақты қажеттіліктеріне байланысты болады;
* Ата - анамен жұмысты ұйымдастыру барысында ата - ананы, яғни отбасын тәуелді ету емес, оның қиыншылықтарды жеңу мүмкіндігін нығайтуды көздеу;
* Баланың дамуы туралы ақпарат ата - аналарға бала тәрбиелеуде өз ролін жүзеге асыруға ықпал етеді;
* Әрбір отбасы көрсетілген көмектің тиімділігіне көзі жеткенде ғана, қоғамдық жұмыстарға белсене араласады;
* Тәрбиеші мен баланың оқуға деген қызығушылығын арттыру жолдарын түсіндіреді;
* Ата - анамен баланың ортақ қарым - қатынастары жөнінде кеңес беру.
1.2 Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету және педагогтарды отбасымен жүргізу шеберлігіне дайындау
Ата-ананың білімдері, мінездері, өмірге деген көзқарастары да әр түрлі. Бірақ барлықтарын біріктірген, жинаған бала тәрбиесі болып саналады. Ата-ана болу - үлкен бақыт. Ал отбасы - адамның дүниеге келетін рухани бесігі. Өзінің махаббатын балаға жеткізу білу де өнер болып табылады. Сондықтан, ата-ана ретінде балаларға үлгі бола алуы керек.
Ата-аналардың жоғары педагогикалық мәдениеті деңгейі келесідей сипатталады:
1) Ата-аналар тәрбиесінің басты мақсаты- дамыған, әлеуметті белсенді тұлғаны қалыптастыру қажеттілігін түсінеді. Ата- аналар бағыттарды таңдайды және баланың жас ерекшеліктеріне сәйкес отбасыдағы тәрбие жұмысының мазмұнын құрайды. Баланың жеке дамуы кезіңде қалыптасатын негізгі қасиеттер туралы нақты біледі.
2) Ата- аналар балармен өзара әрекеттесе отыра әр түрлі әдістемелерді пайдаланады және оның жағымды қасиеттеріне сүйенеді, оған өз бетінше әрекет ету мен жеке ойын білдіруге қамқорлық танытады, оның өз әрекетін сараптауға, өзін тәрбиелеуге талпындырады. Ата- аналар ынталандыру мен жазалау әдістерін теңгерімді түрде пайдалана біледі, олардың балаға қойылатын талаптары кесілген болады, отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік ықпал етулері бір- біріне қарама- қайшы келмейді. Баламен қарым- қатынас стилі демократиялық сипатта болады: оның пікірі тыңдаулы болады және назарға алынады. Бала сыйлы, отбасының тең мүшесі болып саналады.
3) Ата- аналар педагогикалық өз білімін көтерумен белсенді айналысады, балаларды тәрбиелеу мен дамыту бойынша ғылыми- педагогикалық әдебиетті оқиды және пайдаланады, қиындық туған кездері білікті мамандарға- тәрбиешілермен, психологтардан және әлеуметтік ұстаздардан көмек сұрайды. Ата- аналар өз баласының қоғамдық өмірін сұрастырады және өздері белсене қатысады.
Ата-аналардың педагогикалық мәдениетінің орта деңгейі келесідей сипатталады:
1) Ата- аналар тәрбие жұмысының бағыттары туралы үстіртін түсінікте болады және оларды тәрбиенің басты бағыттарымен байланыстыра алмайды. Олар бала бойында тұлғаның қандай қасиеттерін сіңіру қажет екендігін түсінеді, бірақ баланың жас ерекшелігі мен жеке дамуының кезеңін үнемі дәл анықтай алмайды. Баланың бойында дамып келе жатқан қасиеттер қоғамның сұранысына үнемі сәйкес келе бермейді.
2) Отбасында баламен өзара әрекеттесудің әртүрлі әдістемелері пайдаланылады, бірақ олардың саналы түрде сәйкестікте болмауы мүмкін - қарым- қатынас тұтас ата- ананың көңіл- күйі мен тілектеріне тәуелді болып келеді. Немесе ата- аналар өзара әрекеттесудің тек бір ғана әдістемесіне тәуелді болады (ғылыми, ғылыми іспеттес) және баланың жеке басының ерекшеліктеріне қарамастан, сол әдістемесіне бар ыңтасымен беріледі. Ата- аналар баланың жағымды қасиеттеріне сүйенеді, бірақ оған еркіндік беруге, өзінің жеке шешім қабылдауы мен әрекетіне қамқорлықты аз танытады. Балаға отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік ықпал етуінің келісімді болмауы да байқалады.
3) Ата-аналар өзінің білімін көтерумен жүйелі түрде айналыспайды, баланың қоғамдық өмірі туралы бір жағдайдан екінші жағдайға ауысқан кезде ғана біліп сұрастырады, балабақшадағы іс- шараларға көмек көрсетуі өз тілегі бойынша емес, педагогтардың сұранысы брйынша ғана жүзеге асырылады ереже бойынша, ата- аналар тәрбиелеу бойынша кеңестерді сұрамайды, бірақ оларды жақсы тыңдайды.
Ата-аналардың педагогикалық мәденитінің төменгі деңгейі мынадай белгілермен көрсетіледі:
1) Баланы тәрбиелеу ата- аналар үшін өмірлік маңызы бар міндет болып табылмайды, олар отбасыдағы баланы оқыту мен тірбиелеудің мақсаттары мен міндеттері туралы түсініктері болмайды. Ата- аналар жеке тұлғаның кейбір қасиеттерін анықтай алады, бірақ нақты тәрбиелік міндеттер мен мақсаттарды қойып, оларды шеше алмайды.
2) Балман өзара әрекеттесу әдістемесі отбасында болмайды. Өзаоа әрекеттесудің басқыншылық әдістеріне жүгінеді ( бұйрық, жарлық, талап ету, жазалау). Ата- аналар баланың өздігінен және еркімен әрекет етуін басып тастайды, немесе, керісінше, бақылаусыз әрекеттер жасауға жол береді. Ата- аналар баланы өз әрекеттеріне талдауды жасауға шақырмайды, отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік талаптары мен әрекеттері балаға қатысты сәйкессіздікте болады және көбінесе қарама- қайшы болып келеді (мысалы, әкенің тыйым салған әрекеттерін шешесі ынталандырады).
3) Ата-аналар педагогикалық өз білімін көтерумен айналыспайды, мамандардың кеңестері мен ұсыныстарына құлақ аспайды және баланың қоғамдық өміріне қызықпайды.
Ата- аналардың педагогикалық мәденит деңгейі олардың тырысуымен және сол сияқты отбасы ішіндегі қарым- қатынастың өзгеруімен, әлеуметтік мәртебедегі өзгерістер, сонымен қатар балабақшаның ата- аналарды тәрбиелеу бойынша іс- шараларында ата- аналарды ынталандырудың сауатты әрекеттері нәтижесінде өзгеріп отырады.
Ата-аналарға арналған консультациялық пунктті ұйымдастырудың формалары: жеке, топаралық , топтық.
Ұйымдастырушылық. АКП-ға тілек білдірген ата-аналарды қамтиды.
Үйретушілік. Ата-анамен жүйелі жұмыс жасау.
Қорытындылаушы. Баламен психологиялық-педагогикалық жұмыс қорытындысын шығару.
1. Сауалнама жүргізу - бала мен отбасы туралы төмендегі бөлімдер бойынша деректер алуды қарастырады, бала туралы жалпы мәлімет, анамнестикалық деректер, отбасының баланың дамуына әсері, отбасының мамандармен ынтымақтастыққа дайындығы сипаттамасы.
2. Лекциялық-ағартушылық жұмыс мынадан тұрады:
- тәрбиенің нақты жағдайларында баламен әрекеттестіктің әртүрлі формаларын қолдану бойынша ұсыныстар;
- отбасы жағдайында психологиялыцқ-педагогикалық жәрдем беру.
3. Көрнекілік-ақпараттық жұмыс-тақырыптық кітаптар көрмесі, ақпараттық стенділер, ата-аналармен жиналыс өткізу.
Үйретушілік кезең отбасыны психологиялық-педагогикалық қызметке рет-ретімен тартуды қарастырады.
Міндеттері-мектепке дейінгі балалар дамуының психикалық , дене және сөйлеу дамуы проблемалары туралы жалпы білімін кеңейту, отбасында баламен жұмыс істеудің кейбір педагогикалық тәсілдеріне үйрету , мектепке даярлық біліктері мен дағдыларын қалыптстыру және баланың отбасылық тәрбиесі барысында тіл дамытуға баулу.
Бұл кезеңдегі педагогтер қызметінінің нәтижесінде - балалардың жан-жақты дене жағынан, жеке басының және зияткерлік дамуындағы бірлескен жұмыстағы ата-аналардың өз рөлін дұрыс түсінуі, балаларда мектепке даярлығының қалыптасуы, сондай-ақ оларды мектепке дейінгі балалар дамуының бастапқы білімдерінің болуы қарастырылады.
АКП кеңес беру-ұсыныс жасау қызметі мамандарының басты қызметі - тақырыптық кеңес беру, отбасы сағаты, жеке және топтық сұхбатар, кеңестер берулер, ата-аналарды түрлі мамандар сабақтарына қатысуға шақыру.
Көрнекілік-ақпараттық формасы- мектепке даярлық бұрышын, жылжымалы папкаларды безендіру.
Үйретуші кезеңідегі АКП мамандары қызметінің нәтижесі- ата-ананың отбасында баламен қарым-қатынас жасау негіздерін меңгеруі, бала мінез-құлқындағы жеке бастық өзгерістерін саналы түрде бағалауға байланысты біліктерінің қалыптасқандығы.
Қорытынды кезең төмендегі міндеттерін шешеді:
- баланың отбасымен жұмыстың тиімді тәсілдерін аңықтау;
- ата-аналардың үйрету барысында алған білімдерін балаларын дамыта оқыту;
- оларды мектептік маңызды дағдыларды қалыптастыруда пайдалануға дағдыларды;
- ата-аналардың мамандар ұсынған тапсырмаларды үй жағдайында орындауына бақылау жасауда әртүрлі формаларды қолдану.
Балабақшаларда АКП-ны ұйымдастыру мектепке дейінгі барлық балалардың дамуы үшін қолайлы жағдай жасауға, отбасылық тәрбиеде қателіктердің орын алуына жол бермейді және ата-аналардың педагогикалық мәдениетін көтеруге жәрдемдеседі.
АКП шараларына қатыса отырып, ата-аналар өздерінің бала тәбиесі тақырыбында білімдерін көтереді, өз баласымен қарым-қатынас жасауды үйренеді, оның жеке басын, мүдделері мен талаптарын сыйлауды, отбасылық қарым-қатынас қиыншылықтарын жеңе білуді, өзінің педагогикалық сауаттылығын арттырады. АКП 3 жылдық жұмысын сараптай келе жетістіктеріміз:
1. Балабақша, ата-ана, педагогтар арасында тығыз қарым-қатынастың орнауы.
2. Педагогтар білімінің көтерілуі.
3. Тәжірибе алмасу.
4. Балалардың балабақшаға келгенде ортаға тез бейімделуі.
5. Балалардың өз құрбы құрдастарымен қарым-қатынас жасауы және мектепке психологиялық дайындығы.
Балалар - ел болашағы келешектің иесі. Жаста берген тәрбие жас шыбықты игендей,- дейді халқымыз. Бүгінгі қоғам мүдесіне лайықты, жан-жақты жетілген бойына ұлттық сана мен психология қалыптасқан парасатты азамат тәрбиелеп өсіру баршанының міндеті. 12 жылдық білім беру табалдырығын аттағалы тұрған сәтте ұрпақ болашағына жауапкершілікпен барынша көңіл бөліп, қолдағы бар мүмкіндікті жасау ата-ана мен педагогтардың басты міндеті.
АКП (арнайы консультациялық пункт) жұмысы арқылы баланың қанағаттану деңгейі мен тәрбиешінің жұмысының сапасын арттырады, ол төменгі жағдайларға негізделеді: өзара сапалы қарым-қатынас, өзара сыйластық, әлемге деген түсіністік көзқарас және оның тиімділік ықпалын ұзақ уақыт бойы сезіну, бір-біріне серіктестік барлық қатысушыларға жағымды әсер ететіндей болуы тиіс, сонда ғана тәрбие мен білім беру нәтижесіне жетеді.
Психологиялық - педагогикалық зерттеулерде бала мінез - құлығының ауытқу мәселесі түбегейлі зерттелініп сипат алғанымен, қалыпты дамыған бала мінез - құлқының жағымсыз түрлерінің туындау себептері ғылымда өз денгейінде зерттелуде. Мұндай балалардың мінез-құлқына мыналар тән: өкпелегіштік, бұзықтық, бірбеткейлік, дөрекілік. Олар басқа балалармен үнемі ұрсысып, керісіп, ескертулерге тез ренжіп қалады. Автор мұндай мінез-құлық оның ұжымындағы дұрыс құрылмаған өзара қарым-қатынастардың салдарынан және отбасындағы жағдайға байланысты пайда болады деген қорытындыға келеді.
А.Д.Савченко өзінің бала қылығы және олардың себептері туралы деген мақаласында жағымсыз іс-қылықтар өзінен-өзі туындамайды, олар арам ниеттің нәтижесі, ал оның тамыры дұрыс құрылмаған тәрбиеде, себептері үлкендердің жаман өнегесінен, дұрыс үлгі бола алмауында деп атап өтеді.
Жағымсыз реакциялар, соған сәйкес мінез-құлықтың еркелік, қыңырлық, қиқарлық, эмоционалды тұрақсыздық түріндегі қылықтары басым балаларды түбегейлі оқып-тануға Е.Д.Белова да бар жігерін салды. Ол бара-бар емес аффекте көрінетін бала мінез-құлқы үшін оларға қасарушылық, тұйық мінезділік тән деп көрсетеді. Бұл балалар басқалармен дау-жанжалға жиі түседі, үлкендердің ескертпе-түзетулеріне қарсы шығады. Оның зерттеу жұмысының мақсаты балалардың аффектілі мінез-құлқына толыққанды талдау жасай отырып жағымсыз мінез-құлықтарды жою жолдарын көрсету болды. Мұндай қателіктерге мыналарды жатқызады:
-талап қоюдың жүйелігі мен дәйектілігінің қалыс қалуы;
-шамадан тыс еркелету;
-ата-ана тарапынан бақылаудың болмауы;
Л.Ф.Островская өз зерттеулерінде еркелікке бейім балалардың жас ерекшелік және психофизикалық ерекшеліктеріне, оларды дұрыс тәрбиелеуге қатысты туындайды деп тұжырымдайды. А.П.Лариннің пікірінше қасарушылық кейде тәрбиенің жағымсыз жағдайларына байланысты ерте туындайды.
В.Д.Шадриков негативті мінез-құлық ерекшеліктері дұрыс құрылмаған тәрбиенің нәтижелі болуы мүмкін дейді. Автордың пікірінше бала бетінен қақпайтын ортада өссе, өз дегенін істесе, әрекеттері мен талап-тілектеріне шек келтірмесе, онда оларда өз мінез- құлықтарын еркінше басқару және ережелер мен мөлшерлерге бағыну қабілеттіліктері қалыптаспайтын болады.
Олай болса эмоционалды қызбалық және ұшқалақтық немесе баладағы танымдық және қозғалыс іс-әрекетінің кідірісі, оның темпераменті мен жеке ерекшеліктерінің көрінуімен байланысты болуы мүмкін. Асықпаушылық пен баяу қозғалу флегматиктерге тән болса, артық қозғалу ментұрақсыздық-сангвиниктер мен меланхоликтердің айрықша белгісі. А.А.Рояк балалардың қарым-қатынасқа түсулерінің қиындықтарын барлай отырып, олардың мінез-құлқындағы мынадай бітістерді, яғни, өрескелдігі, сенбеушілігі, агрессивтілігі болатындығын анықтады. А.И.Захаров тәрбиедегі ауытқушылық отбасында көрініс береді және оның себептері отбасы құрылымында болады, сондай-ақ ата-ананың балаға қарым-қатынасынан туындайтынын айта келіп осы бағыттағы тәрбиенің мынадай негізгі параметрін бөліп көрсетеді.
-түсінбеушілік;
-қабыл алмау;
-тоталитарлық сәйкессіздігі;
-балалармен қарым-қатынасындағы икемсіздігі;
-балаға қараудағы бір қалыпсыздығы;
-ата-аналардың өзара қатынасындағы келіспеушіліктері;
Отбасы жағдайындағы осындай мәселелерді ескерген автор бала мінез-құлқының бұзылуына, олардың тууына себепші болатындығын көрсетіп, егер ата-аналар өздерінің жеке проблемаларын дер кезінде шешіп отырса , бала психологиясының бұзылуына жол бермейтінін баса айтады.
Сонымен Р.В.Овчарова және басқа да ғалымдардың зерттеулерімен келісе отырып, бала мінез-құлқы қиындығының себептерін жалпы мынадай топтарға жатқызуға болады.
1. Әлеуметтік-педагогикалық қараусыз қалу, бұл арада бала өзінің тәрбиесіздігінің нәтижесінде өзін дұрыс көрсете алмайды, онда қажетті білім, іскерлік, дағды және жағымсыз мінез-құлық стереотипі қалыс қалады.
2. Терең психикалық дискомфорт бұл отбасы өзара қатынасының сәтсіздігінен, яғни отбасындағы психологиялық жағдайдың терістігі, топтағы құрбы-құрдастарымен өзара қатынасының жараспауы, балаға ата-ана, тәрбиеші, оқытушы тарапынан әділетсіз қатынас жасалуы салдарынан көрінеді.
3. Жас дағдарысы, мінез акцентуациясы және басқа да себептерге байланысты психикалық және дене күшінің саулығы мен дамуының ауытқу күйі.
4. Өз ойын білдіруде парасатты белсенділік танытудан, пайдалы әрекет түрімен шұғылданудан қалыс қалу.
5. Қараусыздық, қоршаған ортаның теріс ықпалын және оның негізінде әлеуметтік-психологиялық дезадаптацияның дамуы.
Қиын оқушылардың өскен ортасын яғни отбасының жай-күйін талдағанда, кейде отбасының өзі бала тәрбиесіне кері әсер беретіні анықталып отыр. Тағы да бір қолайсыз жағдай бала тәрбиесіне ата-аналардың әртүрлі көзқарасы немесе біреуінің бала тәрбиесінен шет қалуы, яғни, баланың толық емес отбасында тәрбиеленуі салдарынан да болады.
Ата-анасының мейірімін көрмеген бала көбінесе мейірімсіз, ызалы, құрбыларымен дұрыс қарым-қатынас жасай алмайды, кейде тұйық, шектен тыс ұялшақ болады. Ата-анасының шектен тыс мейірімінде өскен бала өзімшіл, нәзік, тым төзімсіз, екі жүзді болуы мүмкін. Яғни, отбасы тәрбиесі адам өмірінде өте маңызды роль атқарады.
Оқушылардың мінез-құлқындағы қиындықтардың пайда болу себептерін көптеген психологтар өз зерттеулері бойынша отбасында дұрыс тәрбие бермеудің салдарынан болатындығын анықтап, оларды бірнеше түрге бөліп қарастырады:
-Отбасының әлеуметтік, экономикалық жағдайы;
-Баланың рухани дамуына ата-ананың немқұрайлы қарауы;
- Қараусыз бала, қамқорлықтың жеткіліксіздігі ана баланың тек қана материалдық жағдайын қамтамасыз етеді. Бала өзінің үлкендерге керексіз екенін сезінеді.
- Шектен тыс қамқорлық бақылау есінде бала өз бетінше жұмыс істеуін, жауапкершілігін сезінеді.
Бала тәрбиесіне ерекше мән бере отырып, ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығына айқын мән беру керек. Қазіргі таңда білім беру саласында мектеп пен отбасының тәрбиесіне ерекше мән берген. Отбасы бала тәрбиесіндегі негізгі құрал екнін тани отырып, қазіргі отбасы мүшелерін педагогикалық және психологиялық тұрғыда сауаттандыру болып отыр. Сондықтан да баланың қалыпты өсіп-жетілуі үшін отбасы тәрбиесінің де үлкен орны бар. Мәселен бала мектептен келісімен тамақтанып, одан соң 5-10 минут тынығып, үй шаруасына көмек жасаса, кейін белгілі бір уақыт қана ойнап, сабағына әзірленгенін ата-ана қадағалап отырса қандай орынды болмақ. Бұл жерде ата-ананың рөлі үлкен. Ата-ана баласын өмірге құштар еткісі келсе, оның неге икемі бар, соған мән беріп тәрбие бергені жөн. Егер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлыұ университеті
Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы
Педагогика және психология
кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Мектепке дейінгі ұйымдағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
Орындаған: Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту мамандығының 2 курс студенті Мажитова С.А.
Тексерген: п.ғ.к., доцент Джунисова Г.Қ.
Орал, 2014ж.
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты
ұйымдастыру ерекшеліктері
1.1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2 Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету және педагогтарды отбасымен жүргізу шеберлігіне дайындау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2 Мектепке дейінгі ұйымдағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру әдістемесі
2.1 Мектепке дейінгі мекемедегі отбасымен бірлескен жұмыстар ... ... ... ... ..19
2.2 Зерттеу жұмыстарының қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 34
Кіріспе
Зерттеу өзектілігі. Отбасы адамзат бесігін тербеткен ұя болса, баланың бас ұстазы- ата-ана. Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі деген ата-бабаларымыздан қалған асыл сөздің сырына үңілер болсақ, бала әкеден ақыл, анадан мейірім алады. Ата-анаға баладан жақсы ешкім жоқ. Ал бар тәрбиеміздің көзі - ата-бабаларымыздан қалған асыл сөздер, яғни небір кереметтің барлығы осы айтылған нақыл сөздер мен мақал-мәтелдер екені сөзсіз.
Қазіргі заман талабына сай, жан-жақты жетілген, бойында ұлттық сана мен ұлттық психология қалыптасқан, имандылық әдебі, парасаты бар ұрпақ тәрбиелеу, өсіру, білім беру бүгінгі отбасының, балабақшаның, барша елдің,халықтың міндеті, дейді Н.Ә. Назарбаев.
В.А. Сухомлинский балалардың ата - аналарымен жұмыс істеудің мазмұнына ерекше назар аударып: Тек ата - аналармен бірге жалпы күш жігерді біріктіру арқасында тәрбиешілер балаларға үлкен адамдық бақытты беруі мүмкін, - дейді. Олай болса, отбасы балабақшамен бірге тәрбиелік ортаның тұтастай негізгі ықпал ету факторларын жасайды. Сондықтанда педагогикалық әрекетте балабақшаның жалпы міндеттерінің көлемінің кеңдігіне қарамастан ата - аналармен жұмыстың маңызы ерекше.
Бала балабақшадағы білім беру салалары бойынша жасалған ұйымдастыру іс - әрекетіндегі жасаған жұмыстарын жеке де көрген, білгендерін, үйренгендерін ата - аналарына көрсетуге, айтуға, жеткізуге асығады. Тәрбиеші балаға көптеген қызықты заттар мен істерді таныстырады. Олар балаға әр түрлі ағаштардың жапырақтарын кептіруді, гүл өсіруді, табиғи материалдарды жинауды да көптеген нәрселерді үйретеді.
Бала ертегіден еліктіретін шындық болмыстың бейнесін табады. Баламен табиғатқа серуен жасап, қыдыру олардың алдынан неше түрлі бояулар мен сыңсыған үндердің, дала, орман, тоғай, бақ, өзендерді мекендеушілердің тынымсыз қозғалысы әлемін ашады.
Бала көбінесе ертегілерге қызығады, ертегідегі кейіпкерлермен танысып, олардың дауысын, қимыл - қозғалысын келтіру арқылы рольдерге бөлініп, кейіпкерлер образына кіріп, ертегіні сахналауды үйренеді. Осы арқылы баланың ой - өрісі дамып, тіл байлығы кеңейіп, ертегіге деген қызығушылығы арта түседі.
Әр түрлі мәліметтер, дағдылар мен іскерліктердің көзі - балалардың ойыны.
Ойын - өмірдегі көптеген құбылыстармен таныстырады.Түрлі ойын баланың және дене күші жағынан: назары, есі, қиялы, ой - өрісі сонымен қатар эстетикалық жағынан жетілдіреді, тәртіптілікке үйретіп, жолдастық, достық, сезімін тәрбиелейді, айналасындағы өмірді тануға көмектеседі. Бала ойындада күштілік, шапшаңдық, төзімділік, ептілік сияқты дене қасиеттеріне дағдыланады, денсаулығы нығаяды.Ата - ана баланы өзін қоршаған барлық дүние мен өмірінің ең алғаш күнінен бастап таныстырудың қажеттілігін жақсы түсінеді. Демек, кез келген ата - ана өзінің баласымен көбірек қатынас жасап, үнемі сөйлесіп отыратын болса, баланың тіл байлығы, ой - өрісі соғұрлым тез дамиды.
Ғылымда сүйетін, білімді, асыл жүректі жан-жақты дамыған бала тәрбиелеу Қазақстан Республикасының ханымы С.Назарбаева дайындаған. 2010-2011 оқу жылында білім кеңістігіне енген Өзін - өз тану бағдарламасының түпкі мақсаты, жетермәресі. Өзін-өзі тану бағдарламасы бүлдіршіндерді ізгілікке үйретіп, тәрбиелеудің тиімді жолдарының бірі болып отыр. Онда баланы үлкенді сыйлауға, кішіге ізет көрсетуге, иманды болуға, адами қасиеттерді бойына сіңіру міндеттері қойылған. Адамгершілік - адамның рухани арқауы. Өйткені адам баласы қоғамда өзінің жақсы адамгершілік қасиетімен, адамдығымен, қайырымдылығымен ардақталады.
Жас жеткіншектерді тәрбиелеу жұмысының негізі ең алдымен отбасында қаланып, сонан соң балабақшада жалғасатыны белгілі. Бүгінгі жас ұрпақ болашағының ірге тасының берік қалануы үшін, балабақшада берілетін білім мен тәрбиені дұрысм қалыптастыру өз қолымызда. Біздің басты мақсатымыз: Қазақстан Республикасының мектепке дейінгі білім беру стандартының негізгі ережелері мен талаптарын басшылыққа ала отырып, білім салаларында білім алу құзіреттіліктерін қалыптастыру.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты негізінде мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы топтарда жүзеге асырылуда. Бес білім беру саласымен жұмыс жасау елеулі нәтижелер берді. Балабақшада оқу-тәрбие жұмысын жақсартуда педагогикалық кеңестер, тәрбиешілерге және жас мамандарға арналған кеңестер жүргізіледі. Олар өз іс-тәжірибесінде халық педагогикасымен қатар, психологиялық жаттығулар, тренингтер, әр алуан ойын тәсілдерін пайдаланады. Әрбір топтағы тәрбие, білім беру-өнегелі әдептерге үйретуде қолданылатын жаңа әдіс-тәсілдер мен ойын түрлері арқылы жүргізілетін тәрбие жұмыстары нәтижесін беруде.Балабақшада кең тараған ата-аналармен жұмыстың бірі-Ашық есік күні. Ата-аналармен топтарға саяхат жасау, балабақша жұмысынан үзінді көрсету немесе дебаттар, әңгімелесу сәттерінде алған әсерлерін бөліседі., туындаған сұрақтарға жауап алады. Тұлғаның қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасындағы өнегеге байланысты десек, әр топтағы белсенді ата-аналармен өткізілген Тәрбиедегі әкенің ролі, Менің сүйікті әкем, Бала тәрбиесі- баршаға ортақ, Сіз қандай ата-анасыз? т.б. ертеңгілік, дебаттар,кездесулер осының айғағы.
Зерттеудің мақсаты: мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктерімен таныстыру, жұмыс түрлерін көрсету.
Зерттеудің нысаны: мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыс.
Зерттеу пәні: мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері.
Зерттеу болжамы: егер мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстың түрлері ұйымдастырылып тұрса, білім сапасы артып, отбасы мен балабақша ынтымақтастығы нығая түседі деген болжам бар.
Зерттеу міндеттері:
- мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмытың түрлерін көрсету;
- мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстарға сипаттама беру;
-мектепке дейінгі ұйымдардағы ата-аналармен жұмыстардың ерекшеліктерімен танысу;
- мектепке дейінгі ұйымдарда ата-аналармен жұмыстар ұйымдастырып, өткізу және оның нәтижесін талдау арқылы көрсету.
Зерттеу көздері: психологтар, педагогтардың зерттеу тақырыбы бойынша еңбектері; Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңы, Қазақстан Республикасының Қазақстан - 2030 стратегиясы, Қазақстан Республикасының білім берудің мемлекеттік стандарты; оқу-әдістемелік құралдар, ғылыми-педагогикалық мерзімді басылымдар.
Зерттеу әдістері: педагогикалық, психологиялық, әдістемелік әдебиеттерді оқу, талдау, жинақтау, қорыту, зерттеуді өткізу барысында сауалнамалар алу, бақылау жүргізу, балалар еңбегінің нәтижелерін салыстыру, тәжірибелік-педагогикалық жұмыстың қорытынды нәтижесін шығару.
Зерттеу базасы: Орал қаласы, Айгөлек балабақшасы
Зерттеу жұмысының құрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
1.1 Мектепке дейінгі мекемеде отбасымен жүргізілетін жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері
Қай елде, қай кезде болмасын, бала тәрбиесіне ерекше дамытушыда, ілгері апарушыда-балалар, яғни бүгінгі ұрпақ-ертеңгі елдің болашағы.
Шығыс ғұламасы Әл-Фарабидің сөзінен бастағым келеді: Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім-адамзаттың хас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі делінген.
Осыған байланысты мектепке дейінгі ұйымдарда баланы өмірге бейімдеу демектеп, тәрбиеші және ата-ананың орны бөлек.
Тәрбиешінің міндеті:
а) Ата-аналармен тығыз байланыста болу;
ә) жиналысын өткізу;
Ата-ананың міндеті:
а) Баланың тәрбиешісімен тығыз байланыста болуы;
ә) Ата-аналар жиналысына қатысу;
б) Топтың ата-аналар комитетінің төрайымы мен байланыста болу;
в) Балаңыздың балабақшадағы жағдайын жасау барысында өз еркіңізбең оқу-тәрбиесі -шараларына қаржылық көмек көрсету.
Ата-аналармен жүргізілетін жұмыс неғұрлым тиімді болуы үшін олармен байланыстың әрқилы түрлерін қолдану қажет. Кейбір тәрбиешілер үлгерім қорытындылары туралы ата-аналар жиналыстарын өткізуімен және оқуға үлгермеу үшін емес тәртіпсіз балалардың ата-аналарын барлық уақытта бірдей келісіп әрекет жасамауы мүмкін. Бұдан басқа топта, балабақшада болатын кез-келген жұмыстарға балабақшадағы іс-шараларға, топ жетекшілерінің ең бірінші қолдап, демеу көрсететін- балалардың ата-аналары. Осыған байланысты тәрбиеші ең бірінші сынып ата-аналар төрайымымен және сынып ата-аналарымен тығыз байланыста болуы керек. Кез келген мәселенің жауабы ата-аналар мен шешімін табуға тиісті. Осы жоспарды барлық тәрбиеші бұл мәселені бірлесіп дұрыс жолға қоя білсе, көптеген жұмыстарымыздан жеңілдіктер байқалар еді. Осыған байланыстык өптеген ата-аналар тәрбиешінің ай сайын өткізетін ата-аналар жиналысына келмей де жатады, балаңыздың ата-анасымен қалай байланыс жасау керектігі жайлы шешілетін көптеген жолдары бар.
І. Баланың жанұясына барып тұру.
Бұл-ата-аналармен жеке жұмыс істеудің неғұрлым кең тараған және тиімді түрі. Жанұяға барғанда тәрбиеші өз баласының үйдегі өмірімен, тұрмыс жағдайымен танысады. Ата-аналарымен және жанұяның басқа мүшелерімен әңгімелескенде, тәрбиеші баланың мінезі, қызығуы мен икемділігі туралы ата-аналарына, үлкендер мен кішілерге қарым-қатынасы туралы мағлұматтар алады.
Ата-аналарын балабақшаға тек баласы тәртіп бұзғанда немесе жаман оқи бастағанда ғана шақырмау керек. Кейде бала өзін жаман ұстамайды, жақсы оқиды, бірақ тәрбиеші оның сыныптан тыс оқуын ұйымдастыру, оны қандай да бір қоғамдық пайдалы жұмысқа қатыстыру, оның белгілі бір саладағы дарынын дамытуға қажетті жағдайлар жасау туралы да ата-аналармен келісіп алуы керек. Ата-аналар тәрбиешілермен кездесіп отыру пайдалы ғана емес, қажет те. Ол кездесулер балабақша мен жанұя арасында тығыз байланыс орнатуға, балалардың оқуы мен тәртібінде кемшіліктерді болдырмауы үшін дер кезінде шара қолдануға мүмкіндік береді.
II. Ата-аналармен хат алмасу.
Кейбір тәрбиеші жанұямен байланыста ата-аналармен хат жазысып тұру түрін қолданады. Хат арқылы баласының үлгерімі мен тәртібі туралы хабарлап тұрады. Кейде хат жазғанда ата-аналардан жанұя тәрбиесіндегі қиындықтар туралы сұрауға, бала тәрбиесі жөнінде олар қандай әдебиеттер оқитынын біліп, ол жөнінде тиісті жаңа кітаптар ұсынуға болады. Ата-аналармен хат жазысуға баланың күнделік дәптері пайдаланылады. Тәрбиеші онда баласының оқуға, қоғамдық жұмысқа қатысты тәртібі туралы қысқаша жазып отыру керек.
ІІІ. Ата-аналар жиналысы.
Бұл - тәрбиешінің жанұямен байланысының аса-маңызды бір түрі. Балабақшадағы оқу-тәрбие жұмысының жайымен және міндеттерімен ата-аналарды таныстырып отыру үшін мұндай оқу жылының басында және әрбір тоқсанның аяғында өткізіледі. Олардың мақсаты ата-аналарды нақтылы педагогикалық біліммен қаруландырып, жанұяда бала тәрбиелеудің алдыңғы қатарлы тәжірибесімен таныстырып отыру болып табылады. Тәрбиешінің ең бірінші өздерініің жетекшілік етіп отырған сыныбында ата-аналарына арналған педагогикалық білімдерді насихаттау үшін әңгімелер мен лекциялар өткізуіміз керек. Олардың мазмұны ата-аналардың талаптарына, оқу-тәрбие жұмыстарының нақтылы міндеттеріне байланысты болады.
Әңгімелер мен лекциялар жүйелі түрде белгілі бағдарлама бойынша өткізіліп отырса ғана көздеген мақсатына жете алады. Мысалы: Ата-аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі туралы, Балаларды ұқыптылыққа үйрету, Үлкендерді сыйлауға үйрету, Баланың мінез-құлығын тәрбиелеу туралы, т.б. Бала өнегелі болса, сөз жоқ, ол көрікті болады.
Адамзаттың өміріндегі ең қымбаттысы, көз қуанышы -- бала. Бала -- дербес тұлға. Оның бойындағы табиғи қасиеттер, адамгершілік құндылықтары отбасында, балабақшада, әлеуметтік ортада нәрленеді, толысып, әрленеді. Бала нені білсе жастан, ұядан -- өле-өлгенше соны таныр қиядан деген нақылдың астарында қаншама мән-мағына жатыр. Бала істеген жауыздықтың жазасын тәрбиешісі көрсін деген Иран мәтелі де соны меңзейді. Бұл орайда балабақшаның да атқаратын рөлі зор. Өйткені, отбасы тәрбиесі мен балабақшадағы тәрбие бір-бірімен тығыз байланысты. Баланың басты ұстазы - ата-анасы. Бала ата-анасын, ата-ана баласын танымайынша, іс алға баспайды. Ата-ана тәрбиешіге көмекші. Сенімді тірек болса, тәрбиешіде сондай болуы керек. Екі жақты байланыс нығайғанда ғана барлық күрделі мәселелердің түйіні шешіледі.
Тәрбие тәсілдері әрбір жастың жеке адам ретінде ерекшелігін ескеруге оның шексіз мүмкіндігін пайдалануға бағытталуы тиіс. Қазіргі таңда балабақшада тәрбиешілерді мазалайтын басты мәселе қиын балалар. Олар - ұйым тарапынан ерекше, қосымша бақылауды талап ететін, тәрбиелеуге қарсылық білдіретін балалар. Сонымен қоса, білім деңгейі төмен, тәртібі нашар, тәрбиешілердің талабын орындамайтын, адамгершілік деңгейі төмен, тотптағы балалармен үнемі тіл табыса алмайтын, ұжым мәселелері қызықтырмайтын балалар, ойлау қабілеті кейін қалған, ашуланшақ балаларды қиын балалар қатарына жатқызып жүрміз. Баланың қиын мінез - құлқының себебін іздесек, көбіне баланың өз отбасындағы ата-анамен қарым - қатысына байланысты екені анықталды. Кей балалар ата - ана тарапынан ешқашан жүрек жылуын көрмей өсіп, осыған мектепке дейінгі ұйымдардағы өз тобындағы балалардың, тәрбиешілердің кері көзқарасы қосылып, ұзаққа созылған қайғыру, ренжу жүйке ауруларына шалдықтырып, бала ашуланшақ, өмірге ызалы, тұйық қалыпқа түседі. Ата - ана тарапынан, балабақша қабырғасынан жылылық сезінбеген бала өмірде өзін ешкімге қажетсіз деп есептеп, уайымға шалдығады, ұйқысы бұзылып, түнде қорқынышты түстер көріп, иммунитеті төмендейді. Әдетте, ата - аналардың бала тәрбиесінен әр түрлі себептерге сай аулақатануы да теріс әсер етеді (ата -аналардың жұмыс басты болуы немесе жеке басының қамымен жүруі , балаларына теріс үлгі көрсетіп , келеңсіз өмір сүретін, ұзақ іс сапарда болатын ата-аналар). Жеке тұлғаны қалыптастырудағы тағы да бір қолайсыз жағдай бала тәрбиесіне ата - аналардың әртүрлі көзқарасы немесе біреуінің бала тәрбиесінен шет қалуы , яғни, баланың толық емес отбасында тәрбиеленуі салдарынан болады. Отбасындағы орта қандай болса, бала сондай болып өседі. Отбасындағы жайсыз ахуал қандай болсын балаға ауыр әсер етеді. Әсердің күші мен тереңдігі балалардың жасында, осы кезге дейінгі тәжірибесіне, мінезіне, тәрбиесіне, тәрбиелілігіне, сезімталдығына тәуелді.
Қоғам үшін әр кезеңде, әр отбасында өсіп келе жатқан өрімдей ұл - қыздардың дені сау, рухани бай, еңбекке, білімге құштар болып өсуі - ең жоғарғы тілек, ең биік мақсат. Оның қуат алатын қайнар бастауы отбасы. Отбасының аса құнды ықпалы мен әсерін өмірдегі ешнәрсенің күшімен салыстыруға болмайды. Балаға ата - ана тәрбиесінің орнын ешнәрсе алмастыра алмайды. . отбасы - өмірге сәби әкеліп, оны тәрбиелеп, қалыптастыруда және ұрпақ жалғастыруда теңдесі жоқ орын.
Отбасының балаға тәрбие берушілік қызметтінің мақсаты - балаланың жасын, жеке ерекшелігін, психологиялық процестерін ескере отырып, жарасымды жетілген ұрпақты тәрбиелеу. Көздеген мақсатқа жету үшін отбасындағы тәрбие төмендегі міндеттерді шешеді.
- Отбасында баланың өсуіне, денсаулығына қамқорлық жасау, тазалықты қалыптастыру.
- еңбексүйгіштікке баулу, тұрмыстағы, үй шаруасындағы еңбекке құлшынысын арттыру, өзіне - өзі қызмет етуге үйрету.
- Отбасы мүшелерімен тіл табысып, дұрыс қарым - қатынас жасауға, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсетуге үйрету .
- Әдебиетке, мәдениетке, өнерге тәрбиелеу. Бұл міндеттер жүзеге асу үшін бала дүниеге келген күннен бастап отбасында, қоғамдық орындарда, мектепке дейінгі тәлім - тәрбие беріледі.
Баланы жастан, Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің деген даналық сөздердің мағынасы өте терең. Себебі, есейіп кеткен соң баланың теріс мінезін, қалыптасқан қате көзқарасын өзгерту өте қиын. Осы кезде Балаңыздың тәрбиесін бастамас бұрын, өзіңіздің мінез - құлқыңызды, өмірге көзқарасыңызды ой елегінен өткізіп, бақыладыңыз ба? деген сауал туады.
Ұлы педагог А. С. Макаренко : Балалардың алдында беделді болуды қаламайтын ата - ана жоқ. Бірақ қалай, қай бағытта өнеге беріп, өсіріп келе жатқанын ойламастан, бала санасын рухани өктемдік жасап тәрбиелейтін ата - ана баршылық. Бұл беделді болудың қандай жолы? Мұндай жолмен келген адал баланың санасы жетілгенде өздігінен жойылады деген.
Отбасы - барлығының басы, жан - жақты даумуының негізі болатын тәрбие институты. Отбасындағы ата - ана мен баланың қарым - қатынас нәтижесінде, адамгершілік, эстетикалық, дене тәрбиесінің алғашқы үлгілері қалыптасады. Ал әке мен шеше - баланың алғашқы тәрбиешілері.
Ата - аналар бала бақытының шынайы бағбаны болуы тиіс .
Бала бақыты - білімде. Білім бір құрал. Білімі көп адам құралы сай ұста сықылды, не жасаса да келістіріп жасайды , - дейді А. Байтұрсынов.
Бүгінгі таңда болып жатқан өміріміздегі өзгерістерге байланысты ұстаздар мен ата - аналардың бала тәрбиелеудегі жауапкершілігі арта түсуде. Балаларды оқыту мен тәрбиелеуде отбасының басым ролін мойындай отырып бірлесе жұмыс жасау керек. Әрбір ұстаз ата - аналармен қарым - қатынас жасауда түрлі тәсілдерді, қазіргі жаңа технологияларды пайдалана отырып, ата - ананың қызығушылығын арттыру мақсатында жұмыс жасаса, ата - ананың балабақшаға, тәрбиешіге деген көзқарасы өзгерер еді.
Ата - аналармен жұмысты ұйымдастырудың негізгі мақсаты:
* Ата - ананың өмірге деген көзқарасын өзгерту;
* Баланың бүгінгі жасаған қадамы ертеңгі тұлға қалыптасуына үлкен әсер ететінін атап өту;
* Ата -- аналармен жұмыс жасаған кезде бірізділік қағидасын басшылыққа алу;
Ал міндеттері:
* Бала өміріне қолдау жасау, келешекте өз жемісін береді.
* Қоғам тарапынан көрсетілген қолдау, ата - ананың өміріндегі тұрақтылық пен болашаққа деген сенімін нығайтады.
Қазіргі уақытта жұртшылықтың балаларды тәрбиелеуге қатысы кеңейе түсіп, тәрбие жұмысы еңбек ұжымының күнделікті ісіне айналуда тәрбиешілердің практикасында ата - аналармен және көпшілікпен бірігіп жұмыс істеудің әр түрлі формалары қалыптасып, жемісті түрде қолданылуда. Олар ата - аналармен жекелеп және ұжымдық жұмыстар жүргізді.
Отбасы тәрбиесіндегі кездесетін сәтсіздіктер ата - аналардың пеадгогикалық сауатсыздығынан және оларда тәрбие жұмысын жүргізуге қажетті тәржірибенің жоқтығынан болады. Балаларды тәрбиелеудің дұрыс жолын табу үшін ата - аналарға көмектесу тәрбиешілердің міндеті .
Ата - аналармен жүргізілетін жұмыс түрлерін қалай ұйымдастыруға болады?
Ол үшін біз ата - аналармен жақынырақ танысып, отбасының әлеуметтік жағдайын, отбасы мүшелерінің бала тәрбиелеудегі ролін анықтау үшін, ата - аналардың ұсыныс - пікірлерін, ойын бөлісу мақсатында сауалнамалар, анкеталық сұрақтар алуымызға болады. Сонымен бірге жыл бойғы жүргізілетін жұмыс түрлерін ата - аналармен бірлесе отырып жасаған тиімді. Себебі, ата - аналар заман талабына сай өзекті мәселелерді, отбасы тәрбиесіне байланысты тақырыптарды өздері ұсына алады. Сонымен қатар ата - аналардың ұсыныс - пікірлермен санаса отырып ата - аналарға арналған әңгімелер мен лекциялар, консультациялар, сұрақ - жауап кештері, тәрбие жұмысын алмасу жөніндегі конференциялар, ата - аналарды педагогикалық әдебиеттермен таныстыру әдіс - тәсілдері қарастырылады. М. Әуезов Қай істің болсын өнуіне үш түрлі шарт бар. Ең алдымен әуелі ниет керек, одан соң күш керек, одан соң тәртіп керек , өмірлік тәжірибе ұлы жазушымыздың сөзінің құдіреттілігін байқатады.
Отбасы мен балабақша арасындағы байланысты күшейтіп, бағытты жұмыс жүргізу, ұйымдастырылатын мерекелік іс - шараларға, ата - аналар және топ жиналыстарына ата - аналарды тартудың қажеттілігі:
* Балаларда іс - әрекетті таңдаудың үлкен мүмкіндігі болады;
* Балалар маңызды жетістіктерге жете алады;
* Ұнайды;
* Балалар еліктеудің жаңа үлгісін алады;
* Ересектер тәрбиеші жұмысымен жақын танысып, оны бағалай біледі;
* Ата - аналар және басқа да ересектер мектепке дейінгі оқыту философиясымен және оқу жоспарларымен танысады;
* Ата - аналар және отбасы мүшелері өздерінің бала тәрбиелеуге, оқытуға қатысы бар екендігін сезінеді,
Тәрбиешілер ата - аналарға ақыл - кеңес беріп, ұсынылатын тыңдау барысында төмендегідей қарым - қатынас ережелерін есте сақтауы керек;
:: Бір - біріне көңіл бөлу
:: Тыңдау
:: Сыйлау
:: Көзбе - көз қарау
:: Тиімді орынды таңдау
:: әзілді сезіну
:: ұрыс - керістен сақтану сияқты
Сонымен қатар ата - аналарға тәрбиеші сөзі әсерлі, отбасы қажеттіліктеріне байланысты екендігін түсіндіріп толық тыңдату үшін;
:: Сиқырлы сөздер айту;
:: Баласының жетістігін айту
:: Сенімді болу
:: Көңіл - күйіне қарау
:: Намысына тимеу
:: Материал арқылы сөйлесу ( анкета, тест, т.б)
:: Қарапайымдылық
:: Пікірін сыйлау
Ата - аналармен жұмыс жүргізудің негізгі алғы шарттары
* Әрбір отбасының мықты жақтары болады, әр адам жақсы ата - ана болғысы келеді;
* Барлық отбасы көмекті қажет етеді, көмек түрі отбасының нақты қажеттіліктеріне байланысты болады;
* Ата - анамен жұмысты ұйымдастыру барысында ата - ананы, яғни отбасын тәуелді ету емес, оның қиыншылықтарды жеңу мүмкіндігін нығайтуды көздеу;
* Баланың дамуы туралы ақпарат ата - аналарға бала тәрбиелеуде өз ролін жүзеге асыруға ықпал етеді;
* Әрбір отбасы көрсетілген көмектің тиімділігіне көзі жеткенде ғана, қоғамдық жұмыстарға белсене араласады;
* Тәрбиеші мен баланың оқуға деген қызығушылығын арттыру жолдарын түсіндіреді;
* Ата - анамен баланың ортақ қарым - қатынастары жөнінде кеңес беру.
1.2 Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету және педагогтарды отбасымен жүргізу шеберлігіне дайындау
Ата-ананың білімдері, мінездері, өмірге деген көзқарастары да әр түрлі. Бірақ барлықтарын біріктірген, жинаған бала тәрбиесі болып саналады. Ата-ана болу - үлкен бақыт. Ал отбасы - адамның дүниеге келетін рухани бесігі. Өзінің махаббатын балаға жеткізу білу де өнер болып табылады. Сондықтан, ата-ана ретінде балаларға үлгі бола алуы керек.
Ата-аналардың жоғары педагогикалық мәдениеті деңгейі келесідей сипатталады:
1) Ата-аналар тәрбиесінің басты мақсаты- дамыған, әлеуметті белсенді тұлғаны қалыптастыру қажеттілігін түсінеді. Ата- аналар бағыттарды таңдайды және баланың жас ерекшеліктеріне сәйкес отбасыдағы тәрбие жұмысының мазмұнын құрайды. Баланың жеке дамуы кезіңде қалыптасатын негізгі қасиеттер туралы нақты біледі.
2) Ата- аналар балармен өзара әрекеттесе отыра әр түрлі әдістемелерді пайдаланады және оның жағымды қасиеттеріне сүйенеді, оған өз бетінше әрекет ету мен жеке ойын білдіруге қамқорлық танытады, оның өз әрекетін сараптауға, өзін тәрбиелеуге талпындырады. Ата- аналар ынталандыру мен жазалау әдістерін теңгерімді түрде пайдалана біледі, олардың балаға қойылатын талаптары кесілген болады, отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік ықпал етулері бір- біріне қарама- қайшы келмейді. Баламен қарым- қатынас стилі демократиялық сипатта болады: оның пікірі тыңдаулы болады және назарға алынады. Бала сыйлы, отбасының тең мүшесі болып саналады.
3) Ата- аналар педагогикалық өз білімін көтерумен белсенді айналысады, балаларды тәрбиелеу мен дамыту бойынша ғылыми- педагогикалық әдебиетті оқиды және пайдаланады, қиындық туған кездері білікті мамандарға- тәрбиешілермен, психологтардан және әлеуметтік ұстаздардан көмек сұрайды. Ата- аналар өз баласының қоғамдық өмірін сұрастырады және өздері белсене қатысады.
Ата-аналардың педагогикалық мәдениетінің орта деңгейі келесідей сипатталады:
1) Ата- аналар тәрбие жұмысының бағыттары туралы үстіртін түсінікте болады және оларды тәрбиенің басты бағыттарымен байланыстыра алмайды. Олар бала бойында тұлғаның қандай қасиеттерін сіңіру қажет екендігін түсінеді, бірақ баланың жас ерекшелігі мен жеке дамуының кезеңін үнемі дәл анықтай алмайды. Баланың бойында дамып келе жатқан қасиеттер қоғамның сұранысына үнемі сәйкес келе бермейді.
2) Отбасында баламен өзара әрекеттесудің әртүрлі әдістемелері пайдаланылады, бірақ олардың саналы түрде сәйкестікте болмауы мүмкін - қарым- қатынас тұтас ата- ананың көңіл- күйі мен тілектеріне тәуелді болып келеді. Немесе ата- аналар өзара әрекеттесудің тек бір ғана әдістемесіне тәуелді болады (ғылыми, ғылыми іспеттес) және баланың жеке басының ерекшеліктеріне қарамастан, сол әдістемесіне бар ыңтасымен беріледі. Ата- аналар баланың жағымды қасиеттеріне сүйенеді, бірақ оған еркіндік беруге, өзінің жеке шешім қабылдауы мен әрекетіне қамқорлықты аз танытады. Балаға отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік ықпал етуінің келісімді болмауы да байқалады.
3) Ата-аналар өзінің білімін көтерумен жүйелі түрде айналыспайды, баланың қоғамдық өмірі туралы бір жағдайдан екінші жағдайға ауысқан кезде ғана біліп сұрастырады, балабақшадағы іс- шараларға көмек көрсетуі өз тілегі бойынша емес, педагогтардың сұранысы брйынша ғана жүзеге асырылады ереже бойынша, ата- аналар тәрбиелеу бойынша кеңестерді сұрамайды, бірақ оларды жақсы тыңдайды.
Ата-аналардың педагогикалық мәденитінің төменгі деңгейі мынадай белгілермен көрсетіледі:
1) Баланы тәрбиелеу ата- аналар үшін өмірлік маңызы бар міндет болып табылмайды, олар отбасыдағы баланы оқыту мен тірбиелеудің мақсаттары мен міндеттері туралы түсініктері болмайды. Ата- аналар жеке тұлғаның кейбір қасиеттерін анықтай алады, бірақ нақты тәрбиелік міндеттер мен мақсаттарды қойып, оларды шеше алмайды.
2) Балман өзара әрекеттесу әдістемесі отбасында болмайды. Өзаоа әрекеттесудің басқыншылық әдістеріне жүгінеді ( бұйрық, жарлық, талап ету, жазалау). Ата- аналар баланың өздігінен және еркімен әрекет етуін басып тастайды, немесе, керісінше, бақылаусыз әрекеттер жасауға жол береді. Ата- аналар баланы өз әрекеттеріне талдауды жасауға шақырмайды, отбасының әр түрлі мүшелерінің тәрбиелік талаптары мен әрекеттері балаға қатысты сәйкессіздікте болады және көбінесе қарама- қайшы болып келеді (мысалы, әкенің тыйым салған әрекеттерін шешесі ынталандырады).
3) Ата-аналар педагогикалық өз білімін көтерумен айналыспайды, мамандардың кеңестері мен ұсыныстарына құлақ аспайды және баланың қоғамдық өміріне қызықпайды.
Ата- аналардың педагогикалық мәденит деңгейі олардың тырысуымен және сол сияқты отбасы ішіндегі қарым- қатынастың өзгеруімен, әлеуметтік мәртебедегі өзгерістер, сонымен қатар балабақшаның ата- аналарды тәрбиелеу бойынша іс- шараларында ата- аналарды ынталандырудың сауатты әрекеттері нәтижесінде өзгеріп отырады.
Ата-аналарға арналған консультациялық пунктті ұйымдастырудың формалары: жеке, топаралық , топтық.
Ұйымдастырушылық. АКП-ға тілек білдірген ата-аналарды қамтиды.
Үйретушілік. Ата-анамен жүйелі жұмыс жасау.
Қорытындылаушы. Баламен психологиялық-педагогикалық жұмыс қорытындысын шығару.
1. Сауалнама жүргізу - бала мен отбасы туралы төмендегі бөлімдер бойынша деректер алуды қарастырады, бала туралы жалпы мәлімет, анамнестикалық деректер, отбасының баланың дамуына әсері, отбасының мамандармен ынтымақтастыққа дайындығы сипаттамасы.
2. Лекциялық-ағартушылық жұмыс мынадан тұрады:
- тәрбиенің нақты жағдайларында баламен әрекеттестіктің әртүрлі формаларын қолдану бойынша ұсыныстар;
- отбасы жағдайында психологиялыцқ-педагогикалық жәрдем беру.
3. Көрнекілік-ақпараттық жұмыс-тақырыптық кітаптар көрмесі, ақпараттық стенділер, ата-аналармен жиналыс өткізу.
Үйретушілік кезең отбасыны психологиялық-педагогикалық қызметке рет-ретімен тартуды қарастырады.
Міндеттері-мектепке дейінгі балалар дамуының психикалық , дене және сөйлеу дамуы проблемалары туралы жалпы білімін кеңейту, отбасында баламен жұмыс істеудің кейбір педагогикалық тәсілдеріне үйрету , мектепке даярлық біліктері мен дағдыларын қалыптстыру және баланың отбасылық тәрбиесі барысында тіл дамытуға баулу.
Бұл кезеңдегі педагогтер қызметінінің нәтижесінде - балалардың жан-жақты дене жағынан, жеке басының және зияткерлік дамуындағы бірлескен жұмыстағы ата-аналардың өз рөлін дұрыс түсінуі, балаларда мектепке даярлығының қалыптасуы, сондай-ақ оларды мектепке дейінгі балалар дамуының бастапқы білімдерінің болуы қарастырылады.
АКП кеңес беру-ұсыныс жасау қызметі мамандарының басты қызметі - тақырыптық кеңес беру, отбасы сағаты, жеке және топтық сұхбатар, кеңестер берулер, ата-аналарды түрлі мамандар сабақтарына қатысуға шақыру.
Көрнекілік-ақпараттық формасы- мектепке даярлық бұрышын, жылжымалы папкаларды безендіру.
Үйретуші кезеңідегі АКП мамандары қызметінің нәтижесі- ата-ананың отбасында баламен қарым-қатынас жасау негіздерін меңгеруі, бала мінез-құлқындағы жеке бастық өзгерістерін саналы түрде бағалауға байланысты біліктерінің қалыптасқандығы.
Қорытынды кезең төмендегі міндеттерін шешеді:
- баланың отбасымен жұмыстың тиімді тәсілдерін аңықтау;
- ата-аналардың үйрету барысында алған білімдерін балаларын дамыта оқыту;
- оларды мектептік маңызды дағдыларды қалыптастыруда пайдалануға дағдыларды;
- ата-аналардың мамандар ұсынған тапсырмаларды үй жағдайында орындауына бақылау жасауда әртүрлі формаларды қолдану.
Балабақшаларда АКП-ны ұйымдастыру мектепке дейінгі барлық балалардың дамуы үшін қолайлы жағдай жасауға, отбасылық тәрбиеде қателіктердің орын алуына жол бермейді және ата-аналардың педагогикалық мәдениетін көтеруге жәрдемдеседі.
АКП шараларына қатыса отырып, ата-аналар өздерінің бала тәбиесі тақырыбында білімдерін көтереді, өз баласымен қарым-қатынас жасауды үйренеді, оның жеке басын, мүдделері мен талаптарын сыйлауды, отбасылық қарым-қатынас қиыншылықтарын жеңе білуді, өзінің педагогикалық сауаттылығын арттырады. АКП 3 жылдық жұмысын сараптай келе жетістіктеріміз:
1. Балабақша, ата-ана, педагогтар арасында тығыз қарым-қатынастың орнауы.
2. Педагогтар білімінің көтерілуі.
3. Тәжірибе алмасу.
4. Балалардың балабақшаға келгенде ортаға тез бейімделуі.
5. Балалардың өз құрбы құрдастарымен қарым-қатынас жасауы және мектепке психологиялық дайындығы.
Балалар - ел болашағы келешектің иесі. Жаста берген тәрбие жас шыбықты игендей,- дейді халқымыз. Бүгінгі қоғам мүдесіне лайықты, жан-жақты жетілген бойына ұлттық сана мен психология қалыптасқан парасатты азамат тәрбиелеп өсіру баршанының міндеті. 12 жылдық білім беру табалдырығын аттағалы тұрған сәтте ұрпақ болашағына жауапкершілікпен барынша көңіл бөліп, қолдағы бар мүмкіндікті жасау ата-ана мен педагогтардың басты міндеті.
АКП (арнайы консультациялық пункт) жұмысы арқылы баланың қанағаттану деңгейі мен тәрбиешінің жұмысының сапасын арттырады, ол төменгі жағдайларға негізделеді: өзара сапалы қарым-қатынас, өзара сыйластық, әлемге деген түсіністік көзқарас және оның тиімділік ықпалын ұзақ уақыт бойы сезіну, бір-біріне серіктестік барлық қатысушыларға жағымды әсер ететіндей болуы тиіс, сонда ғана тәрбие мен білім беру нәтижесіне жетеді.
Психологиялық - педагогикалық зерттеулерде бала мінез - құлығының ауытқу мәселесі түбегейлі зерттелініп сипат алғанымен, қалыпты дамыған бала мінез - құлқының жағымсыз түрлерінің туындау себептері ғылымда өз денгейінде зерттелуде. Мұндай балалардың мінез-құлқына мыналар тән: өкпелегіштік, бұзықтық, бірбеткейлік, дөрекілік. Олар басқа балалармен үнемі ұрсысып, керісіп, ескертулерге тез ренжіп қалады. Автор мұндай мінез-құлық оның ұжымындағы дұрыс құрылмаған өзара қарым-қатынастардың салдарынан және отбасындағы жағдайға байланысты пайда болады деген қорытындыға келеді.
А.Д.Савченко өзінің бала қылығы және олардың себептері туралы деген мақаласында жағымсыз іс-қылықтар өзінен-өзі туындамайды, олар арам ниеттің нәтижесі, ал оның тамыры дұрыс құрылмаған тәрбиеде, себептері үлкендердің жаман өнегесінен, дұрыс үлгі бола алмауында деп атап өтеді.
Жағымсыз реакциялар, соған сәйкес мінез-құлықтың еркелік, қыңырлық, қиқарлық, эмоционалды тұрақсыздық түріндегі қылықтары басым балаларды түбегейлі оқып-тануға Е.Д.Белова да бар жігерін салды. Ол бара-бар емес аффекте көрінетін бала мінез-құлқы үшін оларға қасарушылық, тұйық мінезділік тән деп көрсетеді. Бұл балалар басқалармен дау-жанжалға жиі түседі, үлкендердің ескертпе-түзетулеріне қарсы шығады. Оның зерттеу жұмысының мақсаты балалардың аффектілі мінез-құлқына толыққанды талдау жасай отырып жағымсыз мінез-құлықтарды жою жолдарын көрсету болды. Мұндай қателіктерге мыналарды жатқызады:
-талап қоюдың жүйелігі мен дәйектілігінің қалыс қалуы;
-шамадан тыс еркелету;
-ата-ана тарапынан бақылаудың болмауы;
Л.Ф.Островская өз зерттеулерінде еркелікке бейім балалардың жас ерекшелік және психофизикалық ерекшеліктеріне, оларды дұрыс тәрбиелеуге қатысты туындайды деп тұжырымдайды. А.П.Лариннің пікірінше қасарушылық кейде тәрбиенің жағымсыз жағдайларына байланысты ерте туындайды.
В.Д.Шадриков негативті мінез-құлық ерекшеліктері дұрыс құрылмаған тәрбиенің нәтижелі болуы мүмкін дейді. Автордың пікірінше бала бетінен қақпайтын ортада өссе, өз дегенін істесе, әрекеттері мен талап-тілектеріне шек келтірмесе, онда оларда өз мінез- құлықтарын еркінше басқару және ережелер мен мөлшерлерге бағыну қабілеттіліктері қалыптаспайтын болады.
Олай болса эмоционалды қызбалық және ұшқалақтық немесе баладағы танымдық және қозғалыс іс-әрекетінің кідірісі, оның темпераменті мен жеке ерекшеліктерінің көрінуімен байланысты болуы мүмкін. Асықпаушылық пен баяу қозғалу флегматиктерге тән болса, артық қозғалу ментұрақсыздық-сангвиниктер мен меланхоликтердің айрықша белгісі. А.А.Рояк балалардың қарым-қатынасқа түсулерінің қиындықтарын барлай отырып, олардың мінез-құлқындағы мынадай бітістерді, яғни, өрескелдігі, сенбеушілігі, агрессивтілігі болатындығын анықтады. А.И.Захаров тәрбиедегі ауытқушылық отбасында көрініс береді және оның себептері отбасы құрылымында болады, сондай-ақ ата-ананың балаға қарым-қатынасынан туындайтынын айта келіп осы бағыттағы тәрбиенің мынадай негізгі параметрін бөліп көрсетеді.
-түсінбеушілік;
-қабыл алмау;
-тоталитарлық сәйкессіздігі;
-балалармен қарым-қатынасындағы икемсіздігі;
-балаға қараудағы бір қалыпсыздығы;
-ата-аналардың өзара қатынасындағы келіспеушіліктері;
Отбасы жағдайындағы осындай мәселелерді ескерген автор бала мінез-құлқының бұзылуына, олардың тууына себепші болатындығын көрсетіп, егер ата-аналар өздерінің жеке проблемаларын дер кезінде шешіп отырса , бала психологиясының бұзылуына жол бермейтінін баса айтады.
Сонымен Р.В.Овчарова және басқа да ғалымдардың зерттеулерімен келісе отырып, бала мінез-құлқы қиындығының себептерін жалпы мынадай топтарға жатқызуға болады.
1. Әлеуметтік-педагогикалық қараусыз қалу, бұл арада бала өзінің тәрбиесіздігінің нәтижесінде өзін дұрыс көрсете алмайды, онда қажетті білім, іскерлік, дағды және жағымсыз мінез-құлық стереотипі қалыс қалады.
2. Терең психикалық дискомфорт бұл отбасы өзара қатынасының сәтсіздігінен, яғни отбасындағы психологиялық жағдайдың терістігі, топтағы құрбы-құрдастарымен өзара қатынасының жараспауы, балаға ата-ана, тәрбиеші, оқытушы тарапынан әділетсіз қатынас жасалуы салдарынан көрінеді.
3. Жас дағдарысы, мінез акцентуациясы және басқа да себептерге байланысты психикалық және дене күшінің саулығы мен дамуының ауытқу күйі.
4. Өз ойын білдіруде парасатты белсенділік танытудан, пайдалы әрекет түрімен шұғылданудан қалыс қалу.
5. Қараусыздық, қоршаған ортаның теріс ықпалын және оның негізінде әлеуметтік-психологиялық дезадаптацияның дамуы.
Қиын оқушылардың өскен ортасын яғни отбасының жай-күйін талдағанда, кейде отбасының өзі бала тәрбиесіне кері әсер беретіні анықталып отыр. Тағы да бір қолайсыз жағдай бала тәрбиесіне ата-аналардың әртүрлі көзқарасы немесе біреуінің бала тәрбиесінен шет қалуы, яғни, баланың толық емес отбасында тәрбиеленуі салдарынан да болады.
Ата-анасының мейірімін көрмеген бала көбінесе мейірімсіз, ызалы, құрбыларымен дұрыс қарым-қатынас жасай алмайды, кейде тұйық, шектен тыс ұялшақ болады. Ата-анасының шектен тыс мейірімінде өскен бала өзімшіл, нәзік, тым төзімсіз, екі жүзді болуы мүмкін. Яғни, отбасы тәрбиесі адам өмірінде өте маңызды роль атқарады.
Оқушылардың мінез-құлқындағы қиындықтардың пайда болу себептерін көптеген психологтар өз зерттеулері бойынша отбасында дұрыс тәрбие бермеудің салдарынан болатындығын анықтап, оларды бірнеше түрге бөліп қарастырады:
-Отбасының әлеуметтік, экономикалық жағдайы;
-Баланың рухани дамуына ата-ананың немқұрайлы қарауы;
- Қараусыз бала, қамқорлықтың жеткіліксіздігі ана баланың тек қана материалдық жағдайын қамтамасыз етеді. Бала өзінің үлкендерге керексіз екенін сезінеді.
- Шектен тыс қамқорлық бақылау есінде бала өз бетінше жұмыс істеуін, жауапкершілігін сезінеді.
Бала тәрбиесіне ерекше мән бере отырып, ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығына айқын мән беру керек. Қазіргі таңда білім беру саласында мектеп пен отбасының тәрбиесіне ерекше мән берген. Отбасы бала тәрбиесіндегі негізгі құрал екнін тани отырып, қазіргі отбасы мүшелерін педагогикалық және психологиялық тұрғыда сауаттандыру болып отыр. Сондықтан да баланың қалыпты өсіп-жетілуі үшін отбасы тәрбиесінің де үлкен орны бар. Мәселен бала мектептен келісімен тамақтанып, одан соң 5-10 минут тынығып, үй шаруасына көмек жасаса, кейін белгілі бір уақыт қана ойнап, сабағына әзірленгенін ата-ана қадағалап отырса қандай орынды болмақ. Бұл жерде ата-ананың рөлі үлкен. Ата-ана баласын өмірге құштар еткісі келсе, оның неге икемі бар, соған мән беріп тәрбие бергені жөн. Егер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz