Металдардың жалпы қасиеттері
Металдардың жалпы қасиеттері
Барлық металдарға металдық жылтыр тән, әдетте металдарға түсетін квант жарығы арқылы бос электрондармен әрекеттесуіне байланысты сұр түс және мөлдірсіздік береді.
Металдардың жақсы электр өткізгіштігі оларда бос электрондардың болуымен түсіндіріледі, оларға потенциалдың аз айырымы әсерінен теріс полюстен оң полюске жылжу бағытын түзуі тән. Температураның жоғарылауынан атомның (ионның) ауытқуы жоғарылап, электр өткізгіштігін қиындатады. Төмен температурада ауытқу қозғалысы, керісінше, өте төмендейді және электр өткізгіштігі күрт жоғарылайды. Абсолютті нөлге жақын металдар аса өткізгіш қасиетін көрсетеді. Онымен сілтілік және сілтілік жер металдар, көпшілік VIII топтың металдары ие болмайды. Жоғары электр өткізгіш метал - күміс және мыс, одан кейін алтын, алюминий, темір. Мыс сымдарымен қатар алюминий сымдары да дайындалады.
Вольфрам - ең қиын балқитын металл, оның балқу температурасы 3390°С. Ол элект шамдарының отқа төзімді қыл сымдарын жасауда қолданады. 1000°С жоғары температурада балқитын металдар қиын балқитын, ал одан төмен температурада балқитын металдарды оңай балқитын деп атайды.
Металдар қаттылығы бойынша ажыратылады. Ең қатты металл - хром (әйнек кеседі), ең жұмсақ - калий, рубидий және цезий. Оларды пышақпен оңай кесуге болады.
Металдарда кристалдық құрылым болады. Көпшілік металдар куб тәрізді кристалл торларын түзеді. Металдардың химиялық қасиеттері. Металдар атомы салыстырмалы валенттік электрондарын оңай береді және оң зарядталған ионға айналады. Сондықтан метал-дар тотықсыздандырғыштар болып табылады. Жалпы химиялық қасиетінің негізі осыда. Металдар тотықсыздандырғыштар әртүрлі тотықтырғыштармен (оның ішінде жай заттар,қышқылдар, тұздар және басқа заттар болуы мүмкін) реакцияға түседі. Металдардың галогендермен қосылысын галогенидтер, күкіртпен - сульфидтер, азотпен - нитридтер, фос-формен - фосфидтер, көміртекпен - карбидтер, кремниймен - силицидтер, бормен - боридтер, сутекпен - гидридтер деп атайды және т.б.
Металдардың қолданылуы. Жаңа техникада металдардың көптеген қосылыстары қолданыс тапты. Мысалы, боридтер радиоэлектроникада, сондай-ақ ядролы техникада қолданылады.
Металдар өзара химиялық қосылыс түзе алады. Оларды интерметалды қосылыстар деп атайды. Мысал ретінде кейбір металдардың сурьмамен қосылысын қарауға болады: Na2Sb,
Болат- бұл құрамында көміртек (1,7%-ға дейін) бар және металл қоспаларынан (Мn, Si, S, P) тұратын темір құймасы. Арнайы болат құрамында әртүрлі 10 элемент болады. Таза темірмен салыстырғанда қатты болып келеді.
Шойын- темірдің көміртек (2%), кремний, мар-ганец, фосфор және күкіртпен құймасы. Темірмен салыстырғанда өте қатты және морт сынғыш.
Техникада темірдің құймалары, яғни шойын, болат және темір қара металдар, қалғандары - түсті металдар деп аталады.
Қола- мыстың басқа металдармен құймасы. Құрамына байланысты: қалайылы қола (мыс және қалайыдан тұрады), алюминийлі қола (5-11% алюминий), қорғасынды (33%-ға дейін қорғасыннан), кремнийлі (4% кремнийден) деп ажыратады. Машина бөлшектерін жасауда қолданады.
Жез- мыс пен мырыштың құймасы (30 - 35% мырыш). Жоғары иілімділік қасиеті бар. Приборлар, машина бөлшектерін жасауда қолданылады.
Баббиттер - қажалуды тежейтін, қалайы мен қорғасынға сурьма, мыс және басқа металдарды қосып дайындайды. Дөңгелектерді құйюда қолданады.
Нихром - никель (67,5%), хром (15%), темір (16%) және марганец (1,5%) құймасы, электр және отқа төзімді қасиеті болғандықтан, электр приборларын жасауда қолданады.
т р е т н и к дәнекері - оңай балқитын құйма, қалайы және қорғасыннан тұрады. Құймадағы массасы бойынша қорғасынның мөлшері 13, содан третник деген атау алған.
Қалайы (50%) және индий (50%) құймасы әйнекті және металдарды дәнекерлеуде қолданылады.
Металдардың жалпы қасиеттерімен танысу.
Құрал-жабдықтар: нихром сымы, спирт шам, пробиркалары бар штатив, химиялық стакандар, пинцет, скальпель, воронка, фильтр қағазы, шпатель, тигелдер, су моншасы.
Реактивтер мен ерітінділер: тұз, күкірт, азот қышқылдарының сұйылтылған және концентрлі ерітінділері, металл натрий Na, KCl калий хлоридінің қаныққан ерітіндісі, NaCl натрий хлоридінің қаныққан ерітіндісі, 5%-ды CaCl2 кальций хлориді ерітіндісі, 5%-ды Na2CO3 натрий карбонаты ерітіндісі, металл аллюминий, 30%-ды NaOH натрий гидроксиді ерітіндісі, ұнтақ темір Fe, 10%-ды HCl тұз қышқылы ерітіндісі, 10%-ды H2SO4 күкірт қышқылы ерітіндісі, 5%-ды HNO3 азот қышқылы ерітіндісі, мыс жоңқасын, түйіршіктелген мырыш, Na2S2O3 натрий тиосульфаты ерітіндісі, хром (ІІІ) тұздарының ерітіндісі, K2CrO4 калий хроматы ерітіндісі, K2Cr2O7 калий дихроматы ерітіндісі, марганец (ІІ) тұздарының ерітіндісі, (NH4)2S аммоний сульфидінің ерітіндісі, PbO2 ұнтақ қорғасын (IV) оксиді, FeSO4 темір (ІІ) сульфаты, KNO3 кристалды калий нитраты, кобальт тұздарының кристалдары, NH4OH аммоний гидроксиді ерітіндісі, Zn(NO3)2 мырыш нитраты ерітіндісі, Co(NO3)2 кобальт нитраты ерітіндісі, K4[Fe(CN)6] калий (ІІ) гексацианоферраты ерітіндісі. ... жалғасы
Барлық металдарға металдық жылтыр тән, әдетте металдарға түсетін квант жарығы арқылы бос электрондармен әрекеттесуіне байланысты сұр түс және мөлдірсіздік береді.
Металдардың жақсы электр өткізгіштігі оларда бос электрондардың болуымен түсіндіріледі, оларға потенциалдың аз айырымы әсерінен теріс полюстен оң полюске жылжу бағытын түзуі тән. Температураның жоғарылауынан атомның (ионның) ауытқуы жоғарылап, электр өткізгіштігін қиындатады. Төмен температурада ауытқу қозғалысы, керісінше, өте төмендейді және электр өткізгіштігі күрт жоғарылайды. Абсолютті нөлге жақын металдар аса өткізгіш қасиетін көрсетеді. Онымен сілтілік және сілтілік жер металдар, көпшілік VIII топтың металдары ие болмайды. Жоғары электр өткізгіш метал - күміс және мыс, одан кейін алтын, алюминий, темір. Мыс сымдарымен қатар алюминий сымдары да дайындалады.
Вольфрам - ең қиын балқитын металл, оның балқу температурасы 3390°С. Ол элект шамдарының отқа төзімді қыл сымдарын жасауда қолданады. 1000°С жоғары температурада балқитын металдар қиын балқитын, ал одан төмен температурада балқитын металдарды оңай балқитын деп атайды.
Металдар қаттылығы бойынша ажыратылады. Ең қатты металл - хром (әйнек кеседі), ең жұмсақ - калий, рубидий және цезий. Оларды пышақпен оңай кесуге болады.
Металдарда кристалдық құрылым болады. Көпшілік металдар куб тәрізді кристалл торларын түзеді. Металдардың химиялық қасиеттері. Металдар атомы салыстырмалы валенттік электрондарын оңай береді және оң зарядталған ионға айналады. Сондықтан метал-дар тотықсыздандырғыштар болып табылады. Жалпы химиялық қасиетінің негізі осыда. Металдар тотықсыздандырғыштар әртүрлі тотықтырғыштармен (оның ішінде жай заттар,қышқылдар, тұздар және басқа заттар болуы мүмкін) реакцияға түседі. Металдардың галогендермен қосылысын галогенидтер, күкіртпен - сульфидтер, азотпен - нитридтер, фос-формен - фосфидтер, көміртекпен - карбидтер, кремниймен - силицидтер, бормен - боридтер, сутекпен - гидридтер деп атайды және т.б.
Металдардың қолданылуы. Жаңа техникада металдардың көптеген қосылыстары қолданыс тапты. Мысалы, боридтер радиоэлектроникада, сондай-ақ ядролы техникада қолданылады.
Металдар өзара химиялық қосылыс түзе алады. Оларды интерметалды қосылыстар деп атайды. Мысал ретінде кейбір металдардың сурьмамен қосылысын қарауға болады: Na2Sb,
Болат- бұл құрамында көміртек (1,7%-ға дейін) бар және металл қоспаларынан (Мn, Si, S, P) тұратын темір құймасы. Арнайы болат құрамында әртүрлі 10 элемент болады. Таза темірмен салыстырғанда қатты болып келеді.
Шойын- темірдің көміртек (2%), кремний, мар-ганец, фосфор және күкіртпен құймасы. Темірмен салыстырғанда өте қатты және морт сынғыш.
Техникада темірдің құймалары, яғни шойын, болат және темір қара металдар, қалғандары - түсті металдар деп аталады.
Қола- мыстың басқа металдармен құймасы. Құрамына байланысты: қалайылы қола (мыс және қалайыдан тұрады), алюминийлі қола (5-11% алюминий), қорғасынды (33%-ға дейін қорғасыннан), кремнийлі (4% кремнийден) деп ажыратады. Машина бөлшектерін жасауда қолданады.
Жез- мыс пен мырыштың құймасы (30 - 35% мырыш). Жоғары иілімділік қасиеті бар. Приборлар, машина бөлшектерін жасауда қолданылады.
Баббиттер - қажалуды тежейтін, қалайы мен қорғасынға сурьма, мыс және басқа металдарды қосып дайындайды. Дөңгелектерді құйюда қолданады.
Нихром - никель (67,5%), хром (15%), темір (16%) және марганец (1,5%) құймасы, электр және отқа төзімді қасиеті болғандықтан, электр приборларын жасауда қолданады.
т р е т н и к дәнекері - оңай балқитын құйма, қалайы және қорғасыннан тұрады. Құймадағы массасы бойынша қорғасынның мөлшері 13, содан третник деген атау алған.
Қалайы (50%) және индий (50%) құймасы әйнекті және металдарды дәнекерлеуде қолданылады.
Металдардың жалпы қасиеттерімен танысу.
Құрал-жабдықтар: нихром сымы, спирт шам, пробиркалары бар штатив, химиялық стакандар, пинцет, скальпель, воронка, фильтр қағазы, шпатель, тигелдер, су моншасы.
Реактивтер мен ерітінділер: тұз, күкірт, азот қышқылдарының сұйылтылған және концентрлі ерітінділері, металл натрий Na, KCl калий хлоридінің қаныққан ерітіндісі, NaCl натрий хлоридінің қаныққан ерітіндісі, 5%-ды CaCl2 кальций хлориді ерітіндісі, 5%-ды Na2CO3 натрий карбонаты ерітіндісі, металл аллюминий, 30%-ды NaOH натрий гидроксиді ерітіндісі, ұнтақ темір Fe, 10%-ды HCl тұз қышқылы ерітіндісі, 10%-ды H2SO4 күкірт қышқылы ерітіндісі, 5%-ды HNO3 азот қышқылы ерітіндісі, мыс жоңқасын, түйіршіктелген мырыш, Na2S2O3 натрий тиосульфаты ерітіндісі, хром (ІІІ) тұздарының ерітіндісі, K2CrO4 калий хроматы ерітіндісі, K2Cr2O7 калий дихроматы ерітіндісі, марганец (ІІ) тұздарының ерітіндісі, (NH4)2S аммоний сульфидінің ерітіндісі, PbO2 ұнтақ қорғасын (IV) оксиді, FeSO4 темір (ІІ) сульфаты, KNO3 кристалды калий нитраты, кобальт тұздарының кристалдары, NH4OH аммоний гидроксиді ерітіндісі, Zn(NO3)2 мырыш нитраты ерітіндісі, Co(NO3)2 кобальт нитраты ерітіндісі, K4[Fe(CN)6] калий (ІІ) гексацианоферраты ерітіндісі. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz