Өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру
Жоспар
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
ІІ. Өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру
2.1 Өндіріс түрі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2 Өндірісті ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.3 Өндірісті ұйымдастырудың жалпы түрлері. Өндіріс және нарық ... ... ... ... ... .5
2.4Өндірістің әртүрлі түрлерінің ұйымдастырушылық және техникалық экономикалық ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.5 Өндірістің түріне байланысты жұмыс орындарын мамандандыру ... ... ... 12
2.6 Ағынды емес өндірісті ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.7 Ағынды өндірістің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Кірспе
Өндiрiстi ұйымдастыру, оны белгiлi бiр әдiстермен, нысандар арқылы жүргiзудi сипаттайды.
Өндiрiстi ұйымдастыруының негiзгi әдiстерiне:
:: көпшiлiк потокты;
:: сериялық группалық;
:: жеке дара жүргiзу әдiстерi жатады.
Өндiрiстi ұйымдастырудың потокты әдiсі бiрыңғай, бiркелкi өнiмдi көп көлемде үздiксiз шығарумен мiнезделедi.
Өндiрiстi ұйымдастырудың группалық әдiсi өндiрiстiң өнiмнiң бiр түрiнен екiншi түрiне жеңiл ауысуын қамтамасыз ететiн өнiмдi сериялармен кiшкене-кiшкене бөлiктермен шығарумен мiнезделедi. Потокты әдiспен ұйымдастырылған кәсiпорындардың жеке учаскiлерiнде қолдануға болады.
Өндiрiстi ұйымдастырудың жеке дара әдiсi өнiмнiң майда сериялармен және бөлек бiрлiктермен жеке дара жоба бойынша шығарылуын мiнездейдi. Жеке дара өндiрiс жаңа, неғұрлым жетiлген өнiмдi шығаратын, тәжiрибелi өндiрiспен байланысты.
Өндiрiстi ұйымдастыру әдiстерiмен қатар оның нысандары да болады. Бұл:
:: мамандандыру специализация;
:: бiрлестiру кооперация;
:: қиыстырукомбинирлеу;
:: шоғырландыру концентрация.
ІІ. Өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру
2.1 Өндіріс түрі туралы түсінік
Өндіріс түрі бұл атаулар тізімнің енділігі, ұдайлығы, тұрақтылығы және өнім шығару көлемі көлемі белгілері бойынша ерекшеленетін өндірістің жіктелу категориясы.
Басқаша анықтама: өндірістің түрі машина жасау өндірісінің, мамандандырылуымен, бұйымдарадың атаулар тізімінің тұрақтылығымен және көлемімен, сондай-ақ бұйымның жұмыс орындары бойынша қозғалыс нысанымен қамтылған техникалық, ұйымдық және экономикалық ерекшеліктерінің кешенді сипаттамасы.
Өндірістің үш негізгі түрі сипатталады: жеке, сериялық және жалпы.
Өндірістің жеке түрі бұйымның кең атаулар тізімінің анықталмаған уақыт аралығында қайталанатын немесе тіпті қайталанбайтын және сандарды жасаумен сипатталады.
Өндірістің сериялық түрі бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады. Бұйымдар сериясы конструкторлық (немесе технологиялық) құжаттар бойынша, бұл құжатқа өзгерістер еңгізбей жасалынған бұйымдар.
Өндірістің сериялық түрі ірі сериялыққа, орта сериялыққа және ұсақ сериялыққа бөлінеді. Өндірістің ірі сериялық түрі өзінің сипаттамасы бойынша жалпыға жақындайды, ұсақ сериялық жекеге.
Дербес түрге тәжірибе жасау өндірісі жатады. Оның мақсаты бұйым партиясының немесе серияның үлгілерін өндіру, яғни олардың өнеркәсіптік өндірісін игеру алдында зерттеу жұмыстарын келтіру, жетілдіру, бұйымның конструкциясын сынау үшін жасалынады.
2.2 Өндірісті ұйымдастыру
Өндірісті ұйымдастыру, Өнеркәсіп өндірісін ұйымдастыру - өндірістің үйлесімді дамуын, жаңа өнімнің тез енгізіліп, игерілуін, еңбек ресурстары мен материалдық ресурстардың, қолданыстағы техниканың неғұрлым толық пайдаланылуын және осы негізде өндіріс нышандарын оңтайлы ұштастыру, өнімнің кеңістік пен уақыт ішінде барлық дайындалу сатыларын келісіп алу жолымен өндірістің тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін шаралар жүйесі. Өндірісті ұйымдастыру үйлесімділік, ырғақтылық және өндірістің үздіксіздігі қағидаттарына негізделеді. Ол түрлі әдістермен жүзеге асырылады, олардың ең бастылары: тасқынды, топтамалық және жеке-дара әдістер. Өндірісті ұйымдастыру элементтік (атқарымдық), кеңістіктік, уақыттық бөліктерге ажыратылады. Ол өнеркәсіп өндірісінің барлық буындарын - салалық және ішкі салалық экономикадан бастап жұмыс орнына дейін қамтиды.
Өндірісті ұйымдастыру қоғамдық және жекеше нысандарға бөлінеді. Қоғамдық нысан қоғамдық еңбек бөлінісінен туындайды және өндірістің мамандануы мен кәсіпорындардың мамандануын, кәсіпорынның ұтымды мөлшерін таңдауды және негіздеуді, өндірістің құрамдастырылуын, кәсіпорындардың кооперациялануын қамтиды. Өндірісті жекеше ұйымдастыру бірыңғай еңбек бөлінісінен туындайды, ол еңбектің кәсіпорын ішіндегі бөлінісі мен ұштастырылуын қамтиды. Өнеркәсіп өндірісін кеңістікте ұйымдастыру өнімді дайындау үдерісінің жеке үдерістерге бөлшектелуінен және кәсіпорынның жекелеген өндірістік буынынан тұрады. Осы деңгейде өндірісті ұйымдастырудың үш түрін бөліп алуға болады, олар: үдерісті жұмыс орнында, цех ішінде және цехтардың арасында ұйымдастыру. Негізгі өндірісті ұйымдастырумен қатар көмекші және қызмет көрсетуші үдерістерді ұйымдастырудың да зор маңызы бар. Олардың атқарымдық міндеті - машиналар мен жабдықтардың қалыпты жұмыс жағдайында болуын қолдау, энергиямен, еңбек заттарымен, құрал-саймандармен, аспаптармен, бейімдемелермен қамтамасыз ету. Көмекші және қызмет көрсетуші үдерістерді ұйымдастыруда кәсіпорын мен басқа да бөлімшелердің аспаптық және жөндеу өндірісінің, көлік және энергетикалық шаруашылықтарының жұмысын ұйымдастыру қамтылады. Өндірістің оңтайлы ұйымдастырылуы тиісті сапада өнім өндіру көлемінің ұлғайтылуын, бұйымдардың жетілдірілуін, еңбек өнімділігінің арттырылуын, өндіріс шығынының азайтылуын, еңбек жағдайының жақсартылуын, кадрлардың мәдени-техникалдық деңгейінің көтерілуін қамтамасыз етеді.
2.3 Өндірісті ұйымдастырудың жалпы түрлері. Өндіріс және нарық.
Қоғамдық шаруашылықтың нысаны.
Тауар өндірудің ерекшеліктері мен пайда болуының жағдайлары.
Ақша - тауар өндірісінің категориясы: пайда болуы және мәні.
І. Қазіргі заманғы экономикалық теория өндірісті ұйымдастыруды үш негізгі нысанға бөледі:
Табиғи өндіріс;
Тауарлық өндіріс;
Жоспарлық өндіріс;
Оның ішінде табиғи өндіріс тарихи жағынан бірінші болып табылады.
Табиғи - деп адамдардың өнімді айырбасқа, нарыққа жеткізуге ұмтылмастан, тек өздерінің жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндіретін шаруашылықты айтамыз. Натуралды шаруашылықтың материалдық негізі әлсіз, қоғамдық еңбекті бөлуінің дамуы төмен болады.
Тауарлық өндіріс - бұл рынокта сату- сатып алу әр түрлі қоғамдық тұтынушылықты қанағаттандыруға мүмкіндік бергендегі, белгілі бір өнім түріне лайықтанған арнайы ерекшелінген жеке өндірушімен өндірілетін өнім өндіретін шаруашылық жүйесі.
Жоспарлық өндіріс - үшін сол сияқты тауарлық-ақшалық қатынастарға тән.
ІІ.Тауарлық қатынастардың пайда болуындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлар:
Еңбекті қоғамдық бөлу мен тауар өндірушілердің мамандануы.
Бір-бірінен экономикалық ерекшелінуі.
Өнімді өндірушілер мен тұтынудышардың рынок арқылы байланысы.
Тауарлық сату және сатып алу.
Тауарлық өндіріс алғашқы қауымдық құрылыстың құлауы жағдайында пайда болды. Өндіріс құралдарын жетілдіру жекеменшіктің пайда болуына әкеліп, жеке шаруашылыққа көшуге мүмкіндік берді.
Тауарлы өндірістің даму сипаты айырбас пен нарықтың дамуына байланысты.
Нарықтың мынадай үлгілері белгілі: дамымаған, еркін, реттелетін, деформацияланған. Әр нарық үлгісіне тауарлы өндірістің ерекше моделі сәйкес келеді:
Дамымаған нарықтың тауарлы өндірісі - қоғамдық еңбек бөлінісіне, өндіріс құралдарына жекеменшік болуына,, тауар өндірушілердің өз еңбектеріне негізделген. Жай тауарлы өндіріс кезінде шығарылған өнімнің тек белгілі бір бөлігі ғана нарыққа шығарылады.
Еркін нарықтың тауарлы өндірісі. Түбегейлі жаңа белгіге ие болады, келесі құбылыстарды білдіреді:
Адамның жұмыс күші тауарға айналады және өндірушінің өз еңбегінің орнына жалдамалы еңбек келеді;
Қоғамдық өнімнің басым бөлігі тек жеке тұтыну үшін емес, нарық арқылы сатуға арналады.
Бұл кезеңде тауарлы өндірісте еркін бәсекенің болуымен сипатталады.
Реттелетін нарықтың тауарлы өндірісі - экономикада мемлекеттік және жеке сектордың болуымен сипатталады.
Деформацияланған нарықтың тауарлы өндірісі - әміршіл экономикаға тән және дамыған қоғамдық еңбек бөлінісінен дамыған машиналы өндірісті, ұлттық экономиканы ұдайы реттеуді, еркін нарықтың қатынастарды басып тастауды білдіреді.
Тауар өндірісін жай және капиталистік деп бөлі қалыптасқан. Олардың ұқсастығы мен айырмашылығы бар:
Ұқсастығы:
Еңбекті қоғамдық бөлу;
Өндіріс құралдарына жеке меншік;
Рынокта өткізу үшін арнаулы өнім жасау.
Айырмашылықтары:
Жай тауар өндірісі тауар өндірушінің жеке еңбегіне негізделеді;
Жай тауар өндірісінде еңбек өнімі шығару кезеңінен бастап, рынокта өткізілуге дейін тауар өндірушіге тиісті.
ІІІ. Ақша ежелгі заманда пайда болды. Тауар өндірісі мен айырбасының ұзақ уақыт нәтижесінде ақша пайда болды. Ақшаның айырмашылығы - ол ерекше тауар. Себебі:
Ол барлық тауарға айырбасталады;
Барлық қажетті өтеу құралы қызметін атқарады;
Жалпыға бірдей тұтыну құнына ие болады.
Тауар құны сияқты ақша өндіріс пен айырбас процесіне адамдар арасындағы қоғамдық қатынастарды бейнелейді.
Ақшаның алғашқы рөлін 2 металл атқарды: алтын мен күміс. Бұл биметаллизм дәуірі. Монометализм кезінде ақша ретінде тек алтын пайдаланылды. Ақшанын атқаратын қызметі: (1-кесте)
Құн өлшеуші, мұнда бұл жалпы эквивалент рөлін атқарады. Барлық тауардың құны ақша арқылы анықталады.
Айырбас құралы - ақшаның пайда болуына байланысты бір тауарды екінші бір тауарға тікелей айырбастауы.
Экономикалық қатынас шеңберінің ұлғаюына байланысты ақша төлемқұралы ретінде маңызды рөл атқарады.
Қазына жинау тауар өндірісінің объективті қажеттілігінен туындайды.
Тауар - ақша қатынасының ұлттық шеңберден шығып, дүниежүзілік қызметін көрсетеді.
Дүниежүзілік айналыста төлем ретінде мынадай қызметтерді атқарады:
Халықаралық төлем құралы.
Халықаралық сатып алу, сату құралы.
Қоғамның байлығын сипаттаушы құрал.
Ақшаның негізгі нысаны тиындар, қағаз ақшалар, кредиттік ақшалар болып табылады.
ХХ ғасырдың екінші жартысынан бастап, төлемдік есеп беру және кредиттік тетіктерді біріктіретін, кредит карточкасын пайдалану тарады. Ал қазіргі уақытта электрондық ақша кеңінен қолданылады.
2.4 Өндірістің әртүрлі түрлерінің ұйымдастырушылық және техникалық экономикалық ерекшеліктері
Жеке немесе ұсақ сериялық өндіріс түрінде бірліктермен немесе ұсақ партиялармен жасалынатын өнімдердің көптеген әртүрлілері өндіріледі.
Мұндағы жабдық пен аспаптық жабдықтау әмбебап. Өндірістің автоматтандырылу деңгейі салыстырмалы түрде жоғары емес. Автоматтандырылған жабдық ұзақ күйге келтіруді талап етеді. Оны бөлшекке қайта күйге келтіру әр кез ұзақ үзілістермен байланысты. Сондықтан автоматтандырылған жабдықты өндірістің осындай түрлерінде қолдану тиімсіз.
Арнайы жабдықтың жоқтығы кейбір бөлшектердің жоғарғы жоғарғы дәлдігін қамтамассыз етуге мүмкіндік бермейді, нәтижесінде құрастырылғанда жетілдіру жұмыстарының көлемі көбейеді.
Әмбебап жабдықты кең пайдалану және арнайы станоктарды сирек қолдану жеке өндірісте жоғары маманды жұмысшылардың еңбегін пайдалануды талап етеді.
Жұмыс орындарына көлік мұнда шақыру бойынша беріледі, берілген сәтте жұмысшы әмбебап, оған қандай аспап қажеттігін өзі таңдайды.
Технологиялық үрдістер тікелей цехтарда бөлшектелетіндіктен және анықталатындықтан, ал үлкен атаулы тізімінің орталықтанған жоспарлауы қиындайды, онда зауыт басқармасы аттарынан технологиялық және жоспарлауды басқарудың басым бөлігі жасаушы-цехтарда ауыстырылады.
Үлкен шектермен байланысты өнімнің жоғары еңбек сиымдылығы, жұмысшының жоғарғы мамандығы, материалдардың жоғары шығысы жеке өндірісте өнімнің жоғарғы өзіндік құнын белгілейді.
Жалпы және ірі сериялы өндіріс қатаң шектелген азғантай атаулар тізімінен тар мамандандырылған жұмыс орындарында ұзақ уақыт мерзімінде үздіксіз жасалынатын өнімді көп көлеммен шығарумен сипатталады.
Осындай жағдайлар жоғары деңгейде автоматтаңдырылған арнайы жабдықты кең қолдануды қамтамассыз етеді.
Жалпы өндірістің өлшемі болып, технологиялық үрдістің бағыты бойынша орналасқан, қатаң анықталған, соларға бекітілген операцияларды орындау үшін белгіленген жүмыс орындарының жиынтығы "тасқынды желі" болып саналады.Тасқынды желелердің көптеген әр түрлілері бар. Тасқын операцияларды орындау дағдыларының жылдам қорлануына, өте жоғары еңбек өнімділігіне, кей жағдайларда оның физикалық жеңілденуіне әкеп соғады. Дегенмен ол жұмысшыға қолайсыз әсер етеді, өйткені конвейердің жанындағы жұмыс бір сарынды және бір қалыпты. Толқында тағы басқа кемшіліктер бар.
Жалпы өндірісте аспап тасқынды желілерге топтама, сағат кестесі бойынша беріледі. Үздіксіз көлік басымдырақ.
Өндірістің осындай түрінде зауыт немесе цех өнімнің бір-екі атауын шығарады. Бұл конструкцияларда үйлестірілген және өзара алмасатын өлшемдердің кең қолдануына экономикалық мақсаттылық жасалады. Бұйым ауысымы жаппай өндірісте сирек жүргізіледі және тәртіп бойынша кәсіпорынның немесе цехтың қайта құрылуымен бірге жүреді. Шығару көлемінің көптігі мен конструкциясының жоғарғы түрақтылығы технологиялық үрдістердің жеке жасалуы экономикалық пайда береді. Технологиялық үрдістердің операциялары жеке ауысымдарға дейін сараланады және арнайы жабдықтың көлеміменорындалады.
Технологиялық үрдістердің мұқият жасалуы, арнайы жабдықпен жабдықталу ұзақ дайындауды талап етпейтін тармамандандырылған жұмысшы операторлардың еңбегін пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен бірге жоғары мамандандырылған жұмысшы реттеушілердің еңбегі кең пайдаланылады. Қол жұмыстарының көлемі кенет кемиді, жетілдіру мен қиюластыру жұыстары шығып қалады. Жалпы өндірістегі технологиялық үрдістер бас технологтың бөлімімен жасалынады.
Өндірістің сериялы түрі көбірек таралғаны. Бұйымдар атаулары тізімі мұнда жетерліктей көп болады бұйымдардың бөлігі конструкциялық - технологиялық белгілері бойынша тектес болып саналады. Сериялық өндірістің белгісі бұйымдардың шығарылуының қайталануы. Бұл бұйым шығаруды көбірек немесе азырақ ырғақты ұйымдастыруды мүмкіндіндіреді. Бірдей бұйымдарды салыстырмалы көп санмен шығару бұймдар мен технологиялық үрдістерді маңызды үйлестірумен жүргізу, бұйымдардың партияларымен шығаруды қамтамассыз етеді, олардың өзіндік күні төмендейді.
Мұнда әмбебаппен қатар арнайы жабдықпен жабдықтау да қолданылады. Орта сериялы өндіріс үшін мақсатты түрде технологиялық үрдістерді толық жасау, операцияны ауысымдар түрінде көрсетумен аяқталады.
Сериялық өндірісте әрбір жұмыс жұмысшы мен жабдықтың уақытының тең бөлігін ғана қамтиды. Оның аяқаталғанынан соң ол басқа операцияны орындайды және соған сәйкес жабдықтары қайта жөндейді. Қайта жөндеу үшін үзілістердің шарасыздығы жұмыс орындарын жүктеуді төмендетеді.
Өндіріс түрі түсінігі жұмыс орнына, бөлімге, цехқа, жалпы кәсіпорынға қатысты. Бір кәсіпорында бір мезгілде бірнеше өндіріс түрлері болуы мүмкін.
Сериялықтан жекеге, сонан соң өндірістің жаппай түрін ауысқанда байқалатыны: а) жоғарғы өнімді үрдістердің қолданылу аумағының үздіксіз кеңеюі, операцияларды орындаудың автоматтандырылуының жоғарылауы;
б) технологиялық жабдық пен арнайы жабдықтың үлесі артуы;
в) өндірістің тиімділігі мен еңбек өнімділігі жоғарылауы, өндірістік қорлардың (материялдың және еңбектің) пайдалануының жақсаруы;
г) өндірстік циклдің тиімділігі мен еңбектің ұзақтығы қысқарды.
2.5 Өндірістің түріне байланысты жұмыс орындарын мамандандыру
Жұмыс орындарын мамандандыру деңгейі өндіріс пен өнмнің конструкторлық-технологиялық және ұйымдық жоспарлау ерекшеліктерінің сипаттарының бірнеше көрсеткіштерімен анықталады. Бұлар: бөлімшелердегі мамандандырылған жұмыс орындарының өзіндік үлесі, оларға бекітілген бөлшектік операциялардың саны, белгілі бір уақыт арлығында бір жұмыс орнында орындалатын операциялардың орташа саны. Ақыры көрсеткіш өндіріс түрінің экономикалық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін көтермей толық сипаттайды. Ол операцияны бекіту коэффициенті деп аталады және мына байлансыпен өрнектеледі:
мұндағы, О - ай бойы орындалуға тиісті немесе орындалатын әртүрлі технологиялық операциялар саны;
S - бөлімшедегі жұмыс орындарының саны (S біртұтас жұмыс тәртібі бойынша есептелінеді)
Операцияның бекіту коэффициенті сырттай айқындалмғандықтан өзінде жұмыс орындарындағы өндірістік жағдайлардың тұрақтылық дәрежесін анықтайтын көтеген факторларды біріктіреді. Барлық тұрақтылығына әсер ететін өлшемдерді, шартты түрде үш топқа біріктіруге болады:
1. Өндірістік үрдісті анықтауға (дайындық-қорытынды уақыт коэффициенттері, операциялар саны, бұйымдар атауларының саны, операция уақытының нормасы) конструктивтік-технологиялық арттыру өлшемдері;
2. Өндірістік үрдістің "статикасын" (негізгі жұмысшылрдың шыққан санын, жұмыс уақытының қоры, бұйымды шығару бағдарламасы, уақыт нормасын орындау коэффициенттері, жұмыс орындарының саны) сипаттаушы көлемдік өлшемдері;
3. Өндірістік үрдістің "динамикасын" (партияның өлшемі мен ырғағы операция аралық көэффициентінің, партияның өндірістік циклінің ұзақтығы) анықтаушы күнтізбелік өлшемдері.
Бұл өлшемдерді ауыстыру, алмастыру және түрлендіру серияларымен операцияны бекіту коэффициентіне (Kо.б.) байланысуы мүмкін.
Сонымен, жасалынатын бұйымдардың мамандындырылу дәрежесі шамасына және тізімнің тұрақтылғы бойынша жұмысшы орындары мынадай топтарға бөлінеді:
- үздіксіз қайталынатын бір операцияны орындауға жаппай өндірістің мамандандырылған жұмыс орындары;
- уақыттың белгіленген аралығында қайталанатын бірнеше әртүрлі операциялар орындалатын сериялық өндірістің жұмысшы орындары;
- жеке өндірістің жұмыс орындары операциялары орындалатын.
2.6 Ағынды емес өндірісті ұйымдастыру
Өндірісті ұйымдастыру теориясының маңызды түсінігі, өндірістік үрдістің жасалуының тәсілі оны іске асырудың құралдары мен тәсілдерінің жиынтығы - өндірісті ұйымдастыру әдісі болып саналады. Әдіс бірнеше бөлімімен сипатталанады, олардың бастыларына өндірістік үрдістің Толассыздық дәрежесі мен технологиялық үрдістік жабдығын орналастыру ретімен операциялардың орындауының дәйектілігінің өзара байланысы жатады. Өндірістік үрдістердің ерекшеліктеріне және өндірістік үлесіне байланысты жұмыс орындарында, бөлімшелерде, цехтарда өндірісті ұйымдастырудың белгілі әдістері қолданылады. Өндірісті ұйымдастырудың екі әдісі бар - Толассыз (тасқынды) және Толассыз емес.
Өндірісті ұйымдастырудың Толассыз емес әдісі келесі белгілермен сипатталады:
1. Жұмыс орындарында конструкция мен жасаудың технологиясы әртүрлі еңбек заттары өнделеді, сондықтан олардың шығарылуы азғантай;
2. Жұмыс орындары бірүлгілі топтар бойынша операциялардын орындалуының дәйектілігімен белгілі байланыссыз орналастырылады, мысалы токарлық, фрезерлік, бұрмалау станоктарының ж.б топтары;
3. Жасалу үрдісінде бөлшектер күрделі бағдарлармен (жылжиды), осыған байланысты өндегенде үлкен үзілістер орын алады. Бөлшек әрбір операциядан кейін, әдетте, цехаралық қоймаларға түседі және келесі операцияны орындау үшін орын блсағанша сонда жатып қалады.
Толассыз емес әдіс көбінесе жеке және сериялық өндірісте қолданылады. Кейде Толассыз еместің аумағында өндірістік үрдісті ұйымдастырудың жекеленген және партиялық технологиялық үрдістерді даярлау дербес орындалады. Құралдар, жабдық әдетте қымбат тұрады, ал бұйымды өндірістен алғанда олардың физикалық тозуына дейін шығынға жазады. Осының барлығы өнімнің өзіндік құнын қымбаттатады және өндірістің тиімділігін төмендетеді.
Толассыз емес өндіріс ұйымдастырылу жағынан алғанда едәуір күрделі саналады және өндірістік үрідісті тиімді ұйымдастыру қағидаланырна толық түрде сәйкес ... жалғасы
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
ІІ. Өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру
2.1 Өндіріс түрі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2 Өндірісті ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.3 Өндірісті ұйымдастырудың жалпы түрлері. Өндіріс және нарық ... ... ... ... ... .5
2.4Өндірістің әртүрлі түрлерінің ұйымдастырушылық және техникалық экономикалық ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.5 Өндірістің түріне байланысты жұмыс орындарын мамандандыру ... ... ... 12
2.6 Ағынды емес өндірісті ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.7 Ағынды өндірістің жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
Кірспе
Өндiрiстi ұйымдастыру, оны белгiлi бiр әдiстермен, нысандар арқылы жүргiзудi сипаттайды.
Өндiрiстi ұйымдастыруының негiзгi әдiстерiне:
:: көпшiлiк потокты;
:: сериялық группалық;
:: жеке дара жүргiзу әдiстерi жатады.
Өндiрiстi ұйымдастырудың потокты әдiсі бiрыңғай, бiркелкi өнiмдi көп көлемде үздiксiз шығарумен мiнезделедi.
Өндiрiстi ұйымдастырудың группалық әдiсi өндiрiстiң өнiмнiң бiр түрiнен екiншi түрiне жеңiл ауысуын қамтамасыз ететiн өнiмдi сериялармен кiшкене-кiшкене бөлiктермен шығарумен мiнезделедi. Потокты әдiспен ұйымдастырылған кәсiпорындардың жеке учаскiлерiнде қолдануға болады.
Өндiрiстi ұйымдастырудың жеке дара әдiсi өнiмнiң майда сериялармен және бөлек бiрлiктермен жеке дара жоба бойынша шығарылуын мiнездейдi. Жеке дара өндiрiс жаңа, неғұрлым жетiлген өнiмдi шығаратын, тәжiрибелi өндiрiспен байланысты.
Өндiрiстi ұйымдастыру әдiстерiмен қатар оның нысандары да болады. Бұл:
:: мамандандыру специализация;
:: бiрлестiру кооперация;
:: қиыстырукомбинирлеу;
:: шоғырландыру концентрация.
ІІ. Өндірісті жоспарлау және ұйымдастыру
2.1 Өндіріс түрі туралы түсінік
Өндіріс түрі бұл атаулар тізімнің енділігі, ұдайлығы, тұрақтылығы және өнім шығару көлемі көлемі белгілері бойынша ерекшеленетін өндірістің жіктелу категориясы.
Басқаша анықтама: өндірістің түрі машина жасау өндірісінің, мамандандырылуымен, бұйымдарадың атаулар тізімінің тұрақтылығымен және көлемімен, сондай-ақ бұйымның жұмыс орындары бойынша қозғалыс нысанымен қамтылған техникалық, ұйымдық және экономикалық ерекшеліктерінің кешенді сипаттамасы.
Өндірістің үш негізгі түрі сипатталады: жеке, сериялық және жалпы.
Өндірістің жеке түрі бұйымның кең атаулар тізімінің анықталмаған уақыт аралығында қайталанатын немесе тіпті қайталанбайтын және сандарды жасаумен сипатталады.
Өндірістің сериялық түрі бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады. Бұйымдар сериясы конструкторлық (немесе технологиялық) құжаттар бойынша, бұл құжатқа өзгерістер еңгізбей жасалынған бұйымдар.
Өндірістің сериялық түрі ірі сериялыққа, орта сериялыққа және ұсақ сериялыққа бөлінеді. Өндірістің ірі сериялық түрі өзінің сипаттамасы бойынша жалпыға жақындайды, ұсақ сериялық жекеге.
Дербес түрге тәжірибе жасау өндірісі жатады. Оның мақсаты бұйым партиясының немесе серияның үлгілерін өндіру, яғни олардың өнеркәсіптік өндірісін игеру алдында зерттеу жұмыстарын келтіру, жетілдіру, бұйымның конструкциясын сынау үшін жасалынады.
2.2 Өндірісті ұйымдастыру
Өндірісті ұйымдастыру, Өнеркәсіп өндірісін ұйымдастыру - өндірістің үйлесімді дамуын, жаңа өнімнің тез енгізіліп, игерілуін, еңбек ресурстары мен материалдық ресурстардың, қолданыстағы техниканың неғұрлым толық пайдаланылуын және осы негізде өндіріс нышандарын оңтайлы ұштастыру, өнімнің кеңістік пен уақыт ішінде барлық дайындалу сатыларын келісіп алу жолымен өндірістің тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін шаралар жүйесі. Өндірісті ұйымдастыру үйлесімділік, ырғақтылық және өндірістің үздіксіздігі қағидаттарына негізделеді. Ол түрлі әдістермен жүзеге асырылады, олардың ең бастылары: тасқынды, топтамалық және жеке-дара әдістер. Өндірісті ұйымдастыру элементтік (атқарымдық), кеңістіктік, уақыттық бөліктерге ажыратылады. Ол өнеркәсіп өндірісінің барлық буындарын - салалық және ішкі салалық экономикадан бастап жұмыс орнына дейін қамтиды.
Өндірісті ұйымдастыру қоғамдық және жекеше нысандарға бөлінеді. Қоғамдық нысан қоғамдық еңбек бөлінісінен туындайды және өндірістің мамандануы мен кәсіпорындардың мамандануын, кәсіпорынның ұтымды мөлшерін таңдауды және негіздеуді, өндірістің құрамдастырылуын, кәсіпорындардың кооперациялануын қамтиды. Өндірісті жекеше ұйымдастыру бірыңғай еңбек бөлінісінен туындайды, ол еңбектің кәсіпорын ішіндегі бөлінісі мен ұштастырылуын қамтиды. Өнеркәсіп өндірісін кеңістікте ұйымдастыру өнімді дайындау үдерісінің жеке үдерістерге бөлшектелуінен және кәсіпорынның жекелеген өндірістік буынынан тұрады. Осы деңгейде өндірісті ұйымдастырудың үш түрін бөліп алуға болады, олар: үдерісті жұмыс орнында, цех ішінде және цехтардың арасында ұйымдастыру. Негізгі өндірісті ұйымдастырумен қатар көмекші және қызмет көрсетуші үдерістерді ұйымдастырудың да зор маңызы бар. Олардың атқарымдық міндеті - машиналар мен жабдықтардың қалыпты жұмыс жағдайында болуын қолдау, энергиямен, еңбек заттарымен, құрал-саймандармен, аспаптармен, бейімдемелермен қамтамасыз ету. Көмекші және қызмет көрсетуші үдерістерді ұйымдастыруда кәсіпорын мен басқа да бөлімшелердің аспаптық және жөндеу өндірісінің, көлік және энергетикалық шаруашылықтарының жұмысын ұйымдастыру қамтылады. Өндірістің оңтайлы ұйымдастырылуы тиісті сапада өнім өндіру көлемінің ұлғайтылуын, бұйымдардың жетілдірілуін, еңбек өнімділігінің арттырылуын, өндіріс шығынының азайтылуын, еңбек жағдайының жақсартылуын, кадрлардың мәдени-техникалдық деңгейінің көтерілуін қамтамасыз етеді.
2.3 Өндірісті ұйымдастырудың жалпы түрлері. Өндіріс және нарық.
Қоғамдық шаруашылықтың нысаны.
Тауар өндірудің ерекшеліктері мен пайда болуының жағдайлары.
Ақша - тауар өндірісінің категориясы: пайда болуы және мәні.
І. Қазіргі заманғы экономикалық теория өндірісті ұйымдастыруды үш негізгі нысанға бөледі:
Табиғи өндіріс;
Тауарлық өндіріс;
Жоспарлық өндіріс;
Оның ішінде табиғи өндіріс тарихи жағынан бірінші болып табылады.
Табиғи - деп адамдардың өнімді айырбасқа, нарыққа жеткізуге ұмтылмастан, тек өздерінің жеке бас қажеттіліктерін өтеу үшін өндіретін шаруашылықты айтамыз. Натуралды шаруашылықтың материалдық негізі әлсіз, қоғамдық еңбекті бөлуінің дамуы төмен болады.
Тауарлық өндіріс - бұл рынокта сату- сатып алу әр түрлі қоғамдық тұтынушылықты қанағаттандыруға мүмкіндік бергендегі, белгілі бір өнім түріне лайықтанған арнайы ерекшелінген жеке өндірушімен өндірілетін өнім өндіретін шаруашылық жүйесі.
Жоспарлық өндіріс - үшін сол сияқты тауарлық-ақшалық қатынастарға тән.
ІІ.Тауарлық қатынастардың пайда болуындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлар:
Еңбекті қоғамдық бөлу мен тауар өндірушілердің мамандануы.
Бір-бірінен экономикалық ерекшелінуі.
Өнімді өндірушілер мен тұтынудышардың рынок арқылы байланысы.
Тауарлық сату және сатып алу.
Тауарлық өндіріс алғашқы қауымдық құрылыстың құлауы жағдайында пайда болды. Өндіріс құралдарын жетілдіру жекеменшіктің пайда болуына әкеліп, жеке шаруашылыққа көшуге мүмкіндік берді.
Тауарлы өндірістің даму сипаты айырбас пен нарықтың дамуына байланысты.
Нарықтың мынадай үлгілері белгілі: дамымаған, еркін, реттелетін, деформацияланған. Әр нарық үлгісіне тауарлы өндірістің ерекше моделі сәйкес келеді:
Дамымаған нарықтың тауарлы өндірісі - қоғамдық еңбек бөлінісіне, өндіріс құралдарына жекеменшік болуына,, тауар өндірушілердің өз еңбектеріне негізделген. Жай тауарлы өндіріс кезінде шығарылған өнімнің тек белгілі бір бөлігі ғана нарыққа шығарылады.
Еркін нарықтың тауарлы өндірісі. Түбегейлі жаңа белгіге ие болады, келесі құбылыстарды білдіреді:
Адамның жұмыс күші тауарға айналады және өндірушінің өз еңбегінің орнына жалдамалы еңбек келеді;
Қоғамдық өнімнің басым бөлігі тек жеке тұтыну үшін емес, нарық арқылы сатуға арналады.
Бұл кезеңде тауарлы өндірісте еркін бәсекенің болуымен сипатталады.
Реттелетін нарықтың тауарлы өндірісі - экономикада мемлекеттік және жеке сектордың болуымен сипатталады.
Деформацияланған нарықтың тауарлы өндірісі - әміршіл экономикаға тән және дамыған қоғамдық еңбек бөлінісінен дамыған машиналы өндірісті, ұлттық экономиканы ұдайы реттеуді, еркін нарықтың қатынастарды басып тастауды білдіреді.
Тауар өндірісін жай және капиталистік деп бөлі қалыптасқан. Олардың ұқсастығы мен айырмашылығы бар:
Ұқсастығы:
Еңбекті қоғамдық бөлу;
Өндіріс құралдарына жеке меншік;
Рынокта өткізу үшін арнаулы өнім жасау.
Айырмашылықтары:
Жай тауар өндірісі тауар өндірушінің жеке еңбегіне негізделеді;
Жай тауар өндірісінде еңбек өнімі шығару кезеңінен бастап, рынокта өткізілуге дейін тауар өндірушіге тиісті.
ІІІ. Ақша ежелгі заманда пайда болды. Тауар өндірісі мен айырбасының ұзақ уақыт нәтижесінде ақша пайда болды. Ақшаның айырмашылығы - ол ерекше тауар. Себебі:
Ол барлық тауарға айырбасталады;
Барлық қажетті өтеу құралы қызметін атқарады;
Жалпыға бірдей тұтыну құнына ие болады.
Тауар құны сияқты ақша өндіріс пен айырбас процесіне адамдар арасындағы қоғамдық қатынастарды бейнелейді.
Ақшаның алғашқы рөлін 2 металл атқарды: алтын мен күміс. Бұл биметаллизм дәуірі. Монометализм кезінде ақша ретінде тек алтын пайдаланылды. Ақшанын атқаратын қызметі: (1-кесте)
Құн өлшеуші, мұнда бұл жалпы эквивалент рөлін атқарады. Барлық тауардың құны ақша арқылы анықталады.
Айырбас құралы - ақшаның пайда болуына байланысты бір тауарды екінші бір тауарға тікелей айырбастауы.
Экономикалық қатынас шеңберінің ұлғаюына байланысты ақша төлемқұралы ретінде маңызды рөл атқарады.
Қазына жинау тауар өндірісінің объективті қажеттілігінен туындайды.
Тауар - ақша қатынасының ұлттық шеңберден шығып, дүниежүзілік қызметін көрсетеді.
Дүниежүзілік айналыста төлем ретінде мынадай қызметтерді атқарады:
Халықаралық төлем құралы.
Халықаралық сатып алу, сату құралы.
Қоғамның байлығын сипаттаушы құрал.
Ақшаның негізгі нысаны тиындар, қағаз ақшалар, кредиттік ақшалар болып табылады.
ХХ ғасырдың екінші жартысынан бастап, төлемдік есеп беру және кредиттік тетіктерді біріктіретін, кредит карточкасын пайдалану тарады. Ал қазіргі уақытта электрондық ақша кеңінен қолданылады.
2.4 Өндірістің әртүрлі түрлерінің ұйымдастырушылық және техникалық экономикалық ерекшеліктері
Жеке немесе ұсақ сериялық өндіріс түрінде бірліктермен немесе ұсақ партиялармен жасалынатын өнімдердің көптеген әртүрлілері өндіріледі.
Мұндағы жабдық пен аспаптық жабдықтау әмбебап. Өндірістің автоматтандырылу деңгейі салыстырмалы түрде жоғары емес. Автоматтандырылған жабдық ұзақ күйге келтіруді талап етеді. Оны бөлшекке қайта күйге келтіру әр кез ұзақ үзілістермен байланысты. Сондықтан автоматтандырылған жабдықты өндірістің осындай түрлерінде қолдану тиімсіз.
Арнайы жабдықтың жоқтығы кейбір бөлшектердің жоғарғы жоғарғы дәлдігін қамтамассыз етуге мүмкіндік бермейді, нәтижесінде құрастырылғанда жетілдіру жұмыстарының көлемі көбейеді.
Әмбебап жабдықты кең пайдалану және арнайы станоктарды сирек қолдану жеке өндірісте жоғары маманды жұмысшылардың еңбегін пайдалануды талап етеді.
Жұмыс орындарына көлік мұнда шақыру бойынша беріледі, берілген сәтте жұмысшы әмбебап, оған қандай аспап қажеттігін өзі таңдайды.
Технологиялық үрдістер тікелей цехтарда бөлшектелетіндіктен және анықталатындықтан, ал үлкен атаулы тізімінің орталықтанған жоспарлауы қиындайды, онда зауыт басқармасы аттарынан технологиялық және жоспарлауды басқарудың басым бөлігі жасаушы-цехтарда ауыстырылады.
Үлкен шектермен байланысты өнімнің жоғары еңбек сиымдылығы, жұмысшының жоғарғы мамандығы, материалдардың жоғары шығысы жеке өндірісте өнімнің жоғарғы өзіндік құнын белгілейді.
Жалпы және ірі сериялы өндіріс қатаң шектелген азғантай атаулар тізімінен тар мамандандырылған жұмыс орындарында ұзақ уақыт мерзімінде үздіксіз жасалынатын өнімді көп көлеммен шығарумен сипатталады.
Осындай жағдайлар жоғары деңгейде автоматтаңдырылған арнайы жабдықты кең қолдануды қамтамассыз етеді.
Жалпы өндірістің өлшемі болып, технологиялық үрдістің бағыты бойынша орналасқан, қатаң анықталған, соларға бекітілген операцияларды орындау үшін белгіленген жүмыс орындарының жиынтығы "тасқынды желі" болып саналады.Тасқынды желелердің көптеген әр түрлілері бар. Тасқын операцияларды орындау дағдыларының жылдам қорлануына, өте жоғары еңбек өнімділігіне, кей жағдайларда оның физикалық жеңілденуіне әкеп соғады. Дегенмен ол жұмысшыға қолайсыз әсер етеді, өйткені конвейердің жанындағы жұмыс бір сарынды және бір қалыпты. Толқында тағы басқа кемшіліктер бар.
Жалпы өндірісте аспап тасқынды желілерге топтама, сағат кестесі бойынша беріледі. Үздіксіз көлік басымдырақ.
Өндірістің осындай түрінде зауыт немесе цех өнімнің бір-екі атауын шығарады. Бұл конструкцияларда үйлестірілген және өзара алмасатын өлшемдердің кең қолдануына экономикалық мақсаттылық жасалады. Бұйым ауысымы жаппай өндірісте сирек жүргізіледі және тәртіп бойынша кәсіпорынның немесе цехтың қайта құрылуымен бірге жүреді. Шығару көлемінің көптігі мен конструкциясының жоғарғы түрақтылығы технологиялық үрдістердің жеке жасалуы экономикалық пайда береді. Технологиялық үрдістердің операциялары жеке ауысымдарға дейін сараланады және арнайы жабдықтың көлеміменорындалады.
Технологиялық үрдістердің мұқият жасалуы, арнайы жабдықпен жабдықталу ұзақ дайындауды талап етпейтін тармамандандырылған жұмысшы операторлардың еңбегін пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен бірге жоғары мамандандырылған жұмысшы реттеушілердің еңбегі кең пайдаланылады. Қол жұмыстарының көлемі кенет кемиді, жетілдіру мен қиюластыру жұыстары шығып қалады. Жалпы өндірістегі технологиялық үрдістер бас технологтың бөлімімен жасалынады.
Өндірістің сериялы түрі көбірек таралғаны. Бұйымдар атаулары тізімі мұнда жетерліктей көп болады бұйымдардың бөлігі конструкциялық - технологиялық белгілері бойынша тектес болып саналады. Сериялық өндірістің белгісі бұйымдардың шығарылуының қайталануы. Бұл бұйым шығаруды көбірек немесе азырақ ырғақты ұйымдастыруды мүмкіндіндіреді. Бірдей бұйымдарды салыстырмалы көп санмен шығару бұймдар мен технологиялық үрдістерді маңызды үйлестірумен жүргізу, бұйымдардың партияларымен шығаруды қамтамассыз етеді, олардың өзіндік күні төмендейді.
Мұнда әмбебаппен қатар арнайы жабдықпен жабдықтау да қолданылады. Орта сериялы өндіріс үшін мақсатты түрде технологиялық үрдістерді толық жасау, операцияны ауысымдар түрінде көрсетумен аяқталады.
Сериялық өндірісте әрбір жұмыс жұмысшы мен жабдықтың уақытының тең бөлігін ғана қамтиды. Оның аяқаталғанынан соң ол басқа операцияны орындайды және соған сәйкес жабдықтары қайта жөндейді. Қайта жөндеу үшін үзілістердің шарасыздығы жұмыс орындарын жүктеуді төмендетеді.
Өндіріс түрі түсінігі жұмыс орнына, бөлімге, цехқа, жалпы кәсіпорынға қатысты. Бір кәсіпорында бір мезгілде бірнеше өндіріс түрлері болуы мүмкін.
Сериялықтан жекеге, сонан соң өндірістің жаппай түрін ауысқанда байқалатыны: а) жоғарғы өнімді үрдістердің қолданылу аумағының үздіксіз кеңеюі, операцияларды орындаудың автоматтандырылуының жоғарылауы;
б) технологиялық жабдық пен арнайы жабдықтың үлесі артуы;
в) өндірістің тиімділігі мен еңбек өнімділігі жоғарылауы, өндірістік қорлардың (материялдың және еңбектің) пайдалануының жақсаруы;
г) өндірстік циклдің тиімділігі мен еңбектің ұзақтығы қысқарды.
2.5 Өндірістің түріне байланысты жұмыс орындарын мамандандыру
Жұмыс орындарын мамандандыру деңгейі өндіріс пен өнмнің конструкторлық-технологиялық және ұйымдық жоспарлау ерекшеліктерінің сипаттарының бірнеше көрсеткіштерімен анықталады. Бұлар: бөлімшелердегі мамандандырылған жұмыс орындарының өзіндік үлесі, оларға бекітілген бөлшектік операциялардың саны, белгілі бір уақыт арлығында бір жұмыс орнында орындалатын операциялардың орташа саны. Ақыры көрсеткіш өндіріс түрінің экономикалық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін көтермей толық сипаттайды. Ол операцияны бекіту коэффициенті деп аталады және мына байлансыпен өрнектеледі:
мұндағы, О - ай бойы орындалуға тиісті немесе орындалатын әртүрлі технологиялық операциялар саны;
S - бөлімшедегі жұмыс орындарының саны (S біртұтас жұмыс тәртібі бойынша есептелінеді)
Операцияның бекіту коэффициенті сырттай айқындалмғандықтан өзінде жұмыс орындарындағы өндірістік жағдайлардың тұрақтылық дәрежесін анықтайтын көтеген факторларды біріктіреді. Барлық тұрақтылығына әсер ететін өлшемдерді, шартты түрде үш топқа біріктіруге болады:
1. Өндірістік үрдісті анықтауға (дайындық-қорытынды уақыт коэффициенттері, операциялар саны, бұйымдар атауларының саны, операция уақытының нормасы) конструктивтік-технологиялық арттыру өлшемдері;
2. Өндірістік үрдістің "статикасын" (негізгі жұмысшылрдың шыққан санын, жұмыс уақытының қоры, бұйымды шығару бағдарламасы, уақыт нормасын орындау коэффициенттері, жұмыс орындарының саны) сипаттаушы көлемдік өлшемдері;
3. Өндірістік үрдістің "динамикасын" (партияның өлшемі мен ырғағы операция аралық көэффициентінің, партияның өндірістік циклінің ұзақтығы) анықтаушы күнтізбелік өлшемдері.
Бұл өлшемдерді ауыстыру, алмастыру және түрлендіру серияларымен операцияны бекіту коэффициентіне (Kо.б.) байланысуы мүмкін.
Сонымен, жасалынатын бұйымдардың мамандындырылу дәрежесі шамасына және тізімнің тұрақтылғы бойынша жұмысшы орындары мынадай топтарға бөлінеді:
- үздіксіз қайталынатын бір операцияны орындауға жаппай өндірістің мамандандырылған жұмыс орындары;
- уақыттың белгіленген аралығында қайталанатын бірнеше әртүрлі операциялар орындалатын сериялық өндірістің жұмысшы орындары;
- жеке өндірістің жұмыс орындары операциялары орындалатын.
2.6 Ағынды емес өндірісті ұйымдастыру
Өндірісті ұйымдастыру теориясының маңызды түсінігі, өндірістік үрдістің жасалуының тәсілі оны іске асырудың құралдары мен тәсілдерінің жиынтығы - өндірісті ұйымдастыру әдісі болып саналады. Әдіс бірнеше бөлімімен сипатталанады, олардың бастыларына өндірістік үрдістің Толассыздық дәрежесі мен технологиялық үрдістік жабдығын орналастыру ретімен операциялардың орындауының дәйектілігінің өзара байланысы жатады. Өндірістік үрдістердің ерекшеліктеріне және өндірістік үлесіне байланысты жұмыс орындарында, бөлімшелерде, цехтарда өндірісті ұйымдастырудың белгілі әдістері қолданылады. Өндірісті ұйымдастырудың екі әдісі бар - Толассыз (тасқынды) және Толассыз емес.
Өндірісті ұйымдастырудың Толассыз емес әдісі келесі белгілермен сипатталады:
1. Жұмыс орындарында конструкция мен жасаудың технологиясы әртүрлі еңбек заттары өнделеді, сондықтан олардың шығарылуы азғантай;
2. Жұмыс орындары бірүлгілі топтар бойынша операциялардын орындалуының дәйектілігімен белгілі байланыссыз орналастырылады, мысалы токарлық, фрезерлік, бұрмалау станоктарының ж.б топтары;
3. Жасалу үрдісінде бөлшектер күрделі бағдарлармен (жылжиды), осыған байланысты өндегенде үлкен үзілістер орын алады. Бөлшек әрбір операциядан кейін, әдетте, цехаралық қоймаларға түседі және келесі операцияны орындау үшін орын блсағанша сонда жатып қалады.
Толассыз емес әдіс көбінесе жеке және сериялық өндірісте қолданылады. Кейде Толассыз еместің аумағында өндірістік үрдісті ұйымдастырудың жекеленген және партиялық технологиялық үрдістерді даярлау дербес орындалады. Құралдар, жабдық әдетте қымбат тұрады, ал бұйымды өндірістен алғанда олардың физикалық тозуына дейін шығынға жазады. Осының барлығы өнімнің өзіндік құнын қымбаттатады және өндірістің тиімділігін төмендетеді.
Толассыз емес өндіріс ұйымдастырылу жағынан алғанда едәуір күрделі саналады және өндірістік үрідісті тиімді ұйымдастыру қағидаланырна толық түрде сәйкес ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz