Бастауыш сыныпта еңбекке баулу сабағында қолданылатын әдіс тәсілдер.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗІРГІ ЗАМАН ГУМАНИТАРЛЫ-ТЕХНИКАЛЫҚ ИНСТИТУТЫ

Р Е Ф Е Р А Т

Тақырыбы: Бастауыш сыныпта еңбекке баулу сабағында қолданылатын әдіс тәсілдер.

Қабылдаған: Жуманбаева К. Р.

Орындаған: Джолдинова А. К.

Қарағанды қ.

2011ж.

Мазмұны

1 . Бастауыш сыныптардағы еңбекке баулуды оқыту әдістері.

2. Ауызша әдіс

3. Көрнекілік әдіс.

4. Практикалық әдіс

5. Репродуктивтік ( қайталау) әдіс

6. Проблемалық әдіс

7. Ішінара ізденіс немесе эвристикалық әдіс

8. Зерттеу әдісі

9. Бастауыш сыныптардағы еңбекке баулудың міндеттері

Еңбекке баулуды оқыту әдістері.

Педагогикалық энциклопедияда « оқыту әдістері - мұғалім мен оқушылар жұмысының тәсілдері, солардың көмегімен білімді, іскерлікті және дағдыны игереді, оқушылардың дүниетанымы қалыптасады, қабілеттері дамиды», - деп жазған Олай болса, еңбек сабағында қолданылатын әдіс дегеніміз - тиімді тәсілдермен сабақты ұйымдастырып, оны сапалы жүргізу.

Яғни, оқыту әдістері мұғалім мен оқушылардың арасындағы оқу тәрбие жұмыстарын нәтижелі етіп орналастыру іс әрекетінің тәсілдері. Дәлірек айтқанда, әдіс - белгілі бір мақсатқа жету іс әрекетін нақты жүйеге келтіретін тәсілдердің жиынтығы. Ол оқу - тәрбие жұмысындағы әдістерді педагогикалық дидактика негіздерін бетке ұстай отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерінің дамуына мүмкіндік тигізуі тиіс, яғни оқушылардың ойын, қиялын дамытуға өз бетімен ізденіп, жаңа білімді меңгеруге ықпал жасауы тиіс.

Оқыту әдісі белгілі бір мақсатқа жетудің сапалы түрде қолданылатын тәсілдері, ал мақсатқа жету мұғалімнің сол тәсілдерді тиімді таңдап алып, шебер пайдалана отырып оқыту процесін ұйымдастыруына, оқушылардың қабылдауға даярлық дәрежесіне мұғалім мен оқушылардың белсенді педагогикалық ынтымақтастығына байланысты.

Жалпы әдіс пен тәсілді ажыратып, жіктеп көрсету пікірталас туғызады, Өйткені оқыту үрдісінде екеуі бір бірімен ауыспалы болып кеделі.

Мысалы:

мұғалім сабақты ауызша баяндау барысында сәндік -қолданбалы өнерге байланысты шығармашылық жұмыстарды көрнекі түрде көрсетсе, онда көрнекі әдіс әдістемелік тәсілге айналады.
Оқушылар белгілі бір шығармашылық жұмыстарды зерттеп, талдап нақты білім алса, онда осы сабақта қолданған жіктеме ауызша баяндау тәсілге айналады да, көрнекі көрсету әдісі болып саналады.

Сонымен, мектептегі еңбекке баулу пәнін оқыту және тәрбиелеу мақсат міндеттерін орындауға пайдаланылатын бірнеше педагогикалық әдіс тәсілдер бар. Мұғалім осы әдіс тәсілдерді таңдап пайдалануда оқылатын жаңа сабақтың мазмұнын, мақсат міндеттерін оқушылардың танымдық деңгейін ескеруі қажет. Бір сабақ барысында бірнеше әдіс тәсілдер пайдаланылуы мүмкін.

Еңбек сабағын оқытуда пайдаланылатын негізгі мынадай әдіс тәсілдерге тоқталып көрейік.

Ауызша әдіс

Ауызша әдіс - сабақтың қандай кезеңінде болса да сұрақ жауап, әңгімелесу, пікірлесу, нұсқау беру тәсілдерін құрайды. Бұл әдіс көбінесе сабақтың жаңа сабақ кезеңінде басым орын алады.

Мұғалім ауызша баяндайтын материалын алдын ала дидактикалық талаптарға сай дайындайды, ол мәтіннің оқушыларға түсінікті болуы тиіс, егер де мәтінде оқушыларға жаңа терминдік сөздер ұсынылса, онда оның мән мағынасы ашылып, түсіндірілуі мүмкін. Оқушылар тақтаға жазылып көрсетілген жаңа терминдік сөзді жұмыс дәптерлеріне түсіріп алғаны жөн. Мұғалімнің әңгімесіндегі мәліметтер белгілі фактілермен, ғылыми дәлелдермен бекітілуі керек.

Сабақтың ауызша әдәсәне бөлінетін уақыт сабақтың тақырыбына, атқаратын іс-шара мазмұнына немесе сабақтың еңбңкке баулудың түрі бойынша қаралуына байланысты.

Мысалы, 1-2 сыныптардағы еңбек сабақтарында жаңа сабақты баяндауға 8-10 минут уақыт бөлінсе, ал 2-3 сыныптарда 10-13 минут уақыт бөлінуі мүмкін.

Ауызша әдісте сұрақ - жауап, пікірлесу, әңгімелесу сабақты қызықты ете түседі, оқушылар тек тыңдаушы ғана болып қоймай, өзін сол мәселеге қатысушы, араласушы ретінде сезінеді. Оларды басты және өте маңызды мәселелердің мазмұнын, өзара байланысын анықтауға талпындырады. Оқушыларды шығармашылық жұмысқа шабыттандырып өздеріне сенімін молайтады, мәселе туралы жеке пікірлерін құрау дағдыларын қалыптастырады. Ауызша әдісте оқушылардың болашақ машықтық жұмысына шығармашылық көз қарасын, қиялын, шабытын ояту үшін тақырып мазмұнына байланысты қысқаша талдату үлкен нәтиже береді.

Түсіндіру - жаңа білімді, ереже заңдылықтарын, еңбек құралдарын, материалдар мен жұмыс істеу ережелерін ауызша айтып көрсету немесе еңбек пініне байланысты жаңа бейтаныс сөздердің мағынасын ашып айту.

Түсіндіру, әсіресе жаңа сабақ мазмұнын ауызша әңгімелеу жүйесін бұзбай, кезеңімен қолданылғаны жөн. Сонымен қатар, түсіндіру сабақтың машықтық кезеңінде де орын алады.

Түсіндіру мынадай талаптарға сай болуы керек:

жүйелі түсіндірілу
дәлелдер келтіру
өлшемдік, түстік салыстыру, мысалдар келтіру
сұрақтарды нақты тұжырымдау.

Түсінікті жеңіл меңгеру үшін көрнекіліктер, сөздік талдаулар, сұрақ жауаптар қолданылады.

Әңгімелесу - ол оқытудың диалогтік әдісі, мұғалім тақырыпқа байланысты әңгіме туындататтын сұрақтарды мұқият ойластырып дайындайды. Әңгімелесу жаңа білімді іс әрекет ережелерін жеңіл меңгеруге жол ашады. Проблеманы түсінуде, шешуде мұғалім мен оқушының іс әрекетін ынтымақтастыққа ұйымдастыруға мүмкіндік туады.

Әңгімелесу барысында мұғалім оқушылардың білімдік қорын тексеріп байқауына болады.

Әңгімелесу арқылы оқушылардың ой -өрісі, өз бетімен пікір құрастырып, оны жариялау, коммуникативтік қабілеттері дамиды, яғни сөйлесу, пікірлесу мәдениеті қалыптасады.

Әңгімелесу нәтижесі көбінесе қойылатын сұрақтардың мазмұнына байланысты. Мұғалім оқушылардың әңгімелесу барысында жауаптары толық, аяқталған болуын қадағалауы керек.

Әңгімелесу еңбек пәнінің затқа қарап бұйымның көлемін, құрылысын, түстік ерекшелігін жекеленген композициялық, мазмұндық құрылымына талдау жасауда, оқушылардың аяқталған машықтық жұмыстарын талдауда кеңінен өткізіледі.

Оқу тәрбие процесінде дидактикалық талаптарға сай жоспарланған әңгімелесудің мынадай мүмкіндіктері бар:

ой -өрісті, тілді дамыту;
оқушылардың білімін тексеру;
оқуға ынтасын арттыру;
сөйлеу, сөйлесу мәдениетін дамыту;
тәрбие беру;
оқытуды ізгілендіру.

Көрнекілік әдіс.

Көрнекілік әдісін, әсіресе бастауыш сыныптардың алғашқы сатысында кеңінен қолдану өте маңызды. Ол оқушылардың құбылысты, оқиғаны, мәселені, оны шешу жолдарын көріп, сезініп қабылдауына, түсінуіне, есіне сақтауына, заттардың құрылысын, қасиеттерін өз беттерімен немесе оқытушының көмегімен зерттеп тануына мүмкіндік жасайды. Көрнекілік әдісі, сонымен қатар оқушының байқампаздық, есте сақтау, салыстыру арқылы талдау қасиеттерін дамытады.

Еңбек сабағындағы көрнекілік әдісі

демонстрациялау,
иллюстрациялау,
экрандық бейнелеу,
дыбыстық тәсілдер арқылы жүзеге асырылады.

Демонстрациялау ол заттың сыртқы пішінін, ішкі құрылысын көрсету, қатар табиғи түрін анықтауғамүмкіндік береді. Демонстрациялау кезіндегі бақылау, талдау, зерттеуді жүйелі жүргізу керек.

Оқушылардың демонстрацияланған көріністер немесе заттар туралы өздері әңгімелеуі өте маңызды. Ол оқушылардың қоршаған орта туралы өз пікірлерін, көзқарастарын қалыптастырады, коммуникативтік қабілеттерін арттырады. Демонстрациялау кезінде мұғалім әңгімесі басты рөл атқармай, жетекші рөл атқаруы керек.

Иллюстрациялау - ол нәрсенің, құбылыстың, көріністің техникалық суреті, яғни орындау ережелері, шеберлердің, зергерлердің шығармаларының репродукциялары, фотосуреттер, техногиялық карталарды көрсету және сабақ барысындағы мұғалімнің тақтаға орындаған түсіндірме эскиздері, сызбалары болып табылады. Бұл тәсіл еңбек сабақтарының барлығында дерлік қолданылады. Иллюстрациялау тәсілі мен демонстарциялау тәсілдері бір бірімен тығыз байланысты болып келеді. Иллюстрациялау тәсілінің нәтижелі болуы ол мұғалімнің көрсету әдістемелік шеберлігіне байланысты. Ол үшін мұғалім көрсетілген көрнекіліктің сабақ процесіндегі дидактикалық маңызын, танымдық ролін анықтап білуі қадет. Тәжірибеден белгілі болғандай, сабақ үдерісінде шамадан тыс көрнекіліктер оқушылардың көңілін негізгі мәселеден ауытқытуы мүмкін. Сондықтан да мұғалім алдын ала дайындаған көрнекіліктерді әңгіме болатын мәселе негізінде ғана бастап көрсеткені дұрыс.

Экранды бейнелі тәсілі дегеніміз - мәселені, көріністерді, т. б. мәліметтерді эпиодоскоп, киноаппараттар, бейнетаспа, теледидар, компьютер арқылы көрсету болып табылады. Бұл тәсіл оқушылардың сабаққа ерекше қызығушылығын арттырады, танымдық деңгейін көтереді, мәлімет алудағы техникалық құралдарды, оларға салынатын мәліметтерді мұғалім алдын ала әзірлеп, диафильм, кинофильмдегі жетекші мәтіндер мазмұнымен танысады. Бұл тәсіл көбінесе еңбек өнерінің түрлерімен танысу сабақтарында кеңінен қолданылады. Экранды бейнелі тәсіл тек жаңа мәлімет беру ғана емес, тексеру, бекіту, қорытындылау, яғни дидактикалық іс-әрекеттердің барлығында қолданылады.

Бұл тәсілдің тағы бір ерекшелігі қоршаған ортадағы немесе жұмыс барысындағы ұзақ мерзімді үрдісті тездетіп көруге болады.

Мысалы, оқушылардың машықтық жұмысы барысындағы көріністерін оларды жұмысты орындау тәсілдерін көрсетуге болады.

Дыбыстық тәсілдерде сабақ процесінде оқушылардың жаңа материалды меңгеруіне, қиялдауына, шығармашылық жұмысты елестетуіне мүмкіндік жасайды. Бұл тәсіл магниттік таспалар, әр түрлі музыка аспаптары арқылы жүзеге асырылады. Мысалы « ертегілер кейіпкерлерін мүсіндеу» тақырыбындағы сабақта белгілі бір ертегіні толық немесе үзіндісін грампластинка, магниттік таспа арқылы тындатып, оқиға желісін, мазмұнын оқушыларға талдатуға болады. «Табиғи материалдармен жұмыс» деген тақырыпта өткізілген сабақта өзен-көлдердегі құстардың, терек жапырақтарының шуылын немесе музыкалық шығармаларды пайдаланып, оқушылардың қиялына, елестетуіне көмектесуге болады.

Сонымен, көрнекілік әдіс тәсілдер педагогикалық процестің барлық кезеңінде қолданылады. Олар жан - жақты образдық қабылдауға және ойлануға негізгі тірек болады.

Практикалық әдіс

Практикалық әдіс теориялық білімді белгілі бір іс-әрекетте жүзеге асыру, меңгеру үшін қолданылады. Ол жаттығулар, эскиздер және сабақ тақырыбы бойынша орындау, көркемжобалау (дизайн) жұмыстары болып табылады.

Еңбек пәнінде машықтық әдіс басты әдістердің бірі болып саналады, өйткені онда көру, сезініп қабылдаудан басқа, барлық дерлік сабақта машықтық іс әрекет арқылы икемділік, іскерлік дағдыларын қалыптастыру мақсатында жүргізіледі.

Ал машықтық жұмыс барысында сабақтың көптеген уақыты ( 30-35 минут) машықтық жұмысқа беріледі. Бұл сабақтарда машықтық жұмыстан басқа әдіс -тәсілдер пайдаланылмайды деген сөз емес, практикалық әдіс көбінесе көрнекілік әдіспен жетеленіп отырады.

Машықтық әдіс барысында мұғалім оқушылардың жаңа материалды қалай қабылдағанын және оған байланысты іскерлік дағдыларды қалай меңгергендігін бақылап байқауына болады.

Машықтық әдісті сабақ процесіне екі түрлі негізде жүргізуге болады, ол бойынша жаңа материалы, жұмыс ережелері түсіндіріліп болған соң оқушылар толық өз бетімен жұмыс істейді. Мұғалім бақылаушы, қажет болған жағдайда еңбек іс әрекеттің әрбір кезеңдерін жеке -жеке түсіндіріп, орындатып, оқушыларды машықтық іс әрекеттерді жоспарлы, жүйелі, саналы жүргізуге дағдыландыруы керек. Ол оқушыларды кез келген жұмыс процесін жүйелі, ұқыпты ұйымдастыруына тәрбиелейді.

Репродуктивтік ( қайталау) әдіс

Репродуктивтік әдіс - ол белгілі бір берілген білімді немесе мұғалімнің тапсырмасы бойынша іс -әрекеттің тәсілін қайталау, еске түсіру болып табылады. Мұғалім еңбекке баулу сабақтарында оқушылардың алдында ұсынылған жаңа білім, жаңа іс -әрекеттерді өткен сабақтардағы білім мен іс -әрекеттерді бірнеше рет еске түсіру арқылы оқытуды ұйымдастырады.

Репродуктивтік әдіс өткен білімді, іс-әрекетті үнемі қайталап еске түсіре отырып, жаңа білімді, іс әрекетті жүйелі бірізділікпен қабылдауды көздейді.

Мысалы, 1 сыныпта « Ұлттық бұйымдарды әшекейлейік» тақырыбы бойынша өткен сабақтарда танысқан ою өрнек түрлерін және жолақ ішін безендендіру әдісін қайталап, осы сабақтағы безендендіру жұмысына тірек етіп алуға болатындығын айтуға болады.

Репродуктивтік әдісі арқылы мұғалім оқушылардың білімдік қорының деңгейін тексеріп, бақылап қол жеткізеді және оқушылардың өздері меңгерген іс әрекеттер мен білімдердің өзара тығыз байланысты екендігін тануға мүмкіндік жасайды.

Бұл әдісті әр оқу тоқсанының аяғында немесе оқу жылы аяғындағы сабақтарда кеңінен қолдану нәтижелі болады.

Проблемалық әдіс

Проблемалық әдіс - оқу тәрбие прцесінде оқушыларға алдыңғы тақырыпқа байланысты дүниетанымдық, іс -әрекеттік, проблемалық сұрақтарды, тапсырмаларды ғылыми, шығармашылық тұрғыдан ізденістер жасап, зерттеп, салыстырып, ойланып шешуге талаптанады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.