Дүниежүзілік сауданың құрылымы

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Дүниежүзілік сауданың құрылымы

Дүниежүзілік сауданың ең қарқынды және өскелең дамып келе жатқан
секторы өңдеуші өнеркәсіп саласының тауарлары , оның ішінде ғылыми сыйымды
тауарлар.
Өнеркәсібі дамыған елдерде ғылыми сыйымды тауарлар экспорты жылына 500
млрд. $ құрайды , ал жоғары технологиялық өнімнің үлесі 40 % - ке жақын.
Машиналар мен жабдықтар саудасының да рөлі артып келеді.
Осымен байланысты ғылыми – техникалық , өндірістік , коммерциялық ,
қаржы – несие қызметтерінің айырбасы кең қанат жаюда. Машиналар мен
жабдықтар сауданың қарқыны бірқатар жаңа қызметтер түрлерін өмірге алып
келді. Оларға , инжиниринг , лизинг , консалтинг , ақпаратты есептеу
қызметтері жатады.

Инжиниринг – клиентке көрсетілген инженерлік қызметтердің жиынтығы.
Оның түпкі мақсаты өндіріске жұмсалған күрделі қаржыны , немесе басқа
шығындарды өтеуде жоғары нәтежеге жету. Ондай нәтижеге жету үшін инжиниринг
материалдық , технологиялық , еңбек және қаржы ресурстарын тиімді
пайдаланудың әдістерін іздестіреді.

Лизинг – машиналар мен жабдықтарды белгілі бір мерзімге арендаға (
жалға ) беру туралы келісім. Лизинг халықаралық және ұлттық деңгейде
өнеркәсіп – банк монополияларының жалғасып кетуінің жаңа нысаны.

Консалтинг – жобаларды дайындау және жүзеге асыру кезіндегі кеңес беру
қызметі.

Соңғы онжылдықта ( 1985 – 1996 ж.ж ) өнеркәсібі дамыған елдердің
машиналар мен жабдықтар экспорты үш есе өсті. Әсіресе , электротехникалық
және электронды жабдықтарды экспорттау жедел қарқынмен дамып келеді ,
олардың үлесіне мпшинатехникалық өнімдері экспорттың 25 % тиеді.
Халықаралық саудада жедел дамып келе жатқан саланың бірі химиялық
өнімдер саудасы. Энергоресурстар мен шикізатқа сұранысының көбейгенімен
шикізат саудасының қарқыны дүниежүзілік едәуір төмен. Мұның себебі ,
біріншіден , шикізатты алмастыратын жасанды өнімдерді өндіруді ұлғайту;
екіншіден , шикізаттың өзін ұтымды пайдалану арқылы қалдықсыз , терең өңдеу
процестерін қолдану.
Дүниежүзілік азық – түлік саудасының оған деген сұраныстың біршама
азайғаны байқалады. Бұл белгілі дәрежеде өнеркәсібі дамыған елдерде азық –
түлікпен қамтамасыз ету деңгейінің жоғарылауымен байланысты.
Халықаралық ұйымдардың ( БҰҰ , ХВҚ ) мәліметтері бойынша соңғы
онжылдықта ( 1985 – 1996 ж.ж ) халықаралық сауда жыл сайын орта есеппен 5,2
% өскен. Бірақ мұншалықты өсу барлық уақытта бірдей емес. Мысалы , 1989
жылы халықаралық сауданың өсуі 8,2 % болса , ал 1993 жылы 4 % - ке дейін
төмендеген. Мүның басты себебі өнеркәсібі дамыған елдерде байқалған
экономикалық тоқырау. Ал,дәл осы кезеңде азиялық жаңа индустриалды елдер
сыртқы сауда қарқыны 10 % - тен асқан.
1994 жылы халықаралық сауданың көлемі 9,5 % - ке жоғарылап , осы
жылдардың басындағы төмендеу тенденциясы тоқтаған. Бұл тенденцияны
төмендегі кестенің көрсеткіштері дәлелдейді

1987-91 1992 1993 1994 1995 1996
Халықаралық сауд
көлемі,млрд. $ - 3650 3600 4050 4700 5020
Халықаралық сауд
көлем өсуі % 11 6 - 1 12 16 7
Халықаралық сауд
баға деңг. өзгеруі 5 1 - 5 2 6 0
Халықаралық сауд
көлемінің өсімі % 6 5 4,0 9,5 8 7
Өнерк. дамығанд
ел экспорты % 6 4 2 10 8 6
Мұнай экспорт ел
импортың өсімі % 5 13 2 1 0 3
Дамушы елдердегі
импорттың өсімі% 11 13 14 11 11 10

Дүниежүзілік сауданың 90 – жылдардың орта шенінде жедел өсуі АҚШ – тың ,
Италияның , Канаданың , Испанияның импортының қарқынды өсуіменбайланысты.
Сонымен қатар бұл процеске Қиыр Шығыс , Латын Америкасы елдерінің
шаруашылық конъюктурасының жақсарғаны әсер етті.
Егер сауда саласындағы кедергілер біртіндеп жойыла берсе , онда
халықаралық тауарлар рыногы жыл сайын орта есеппен 6 % - ке өсері анық.
Жекелеген елдердің дүниежүзілік саудадағы рһлін қарастырсақ , онда
дүниежүзіндегі ең ірі экспорттаушы және импорттаушы елге АҚШ жатады. 1994
жылы АҚШ – тың сыртқы сауда айналымы 1,2 трлн. $ - дан асты. Мұның өзі
дүниежүзілік сауда көлемінің 28 % - ін құрайды. Жапонияның көрсеткіштері
жоғары.
Алманияның сыртқы сауда айналымы 802 млрд. $ болып , дүниежүзілік сауда
көлемінің 18,8 % - ін құрайды. Жапонияның бұл көрсеткіштері 672 млрд. $ мен
15,2 % болды. Ең ірі сауда мемлекеттернің қатарына Франция , Ұлыбритания ,
Италия ,
Канада , Голландия , Гонконг , Белгия кіреді. Қытай , Сингшапур ,чили ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.