Егемен Қазақстанның саяси нақтылық ретіндегі қалыптасуы мен дамуы

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1.Егемен Қазақстанның саяси нақтылық ретіндегі қалыптасуы мен дамуы.
2.Қазақстан Республикасы - зайырлы, қүқықтық, әлеуметтік, демократиялық
мемлекет және халықаралық қатынастың субъектісі ретінде.
3.Қазақстанда егемендік пен демократияның қалыптасуы кезеңдері мен
проблемалар және қиындықтар.

1.Егемен Қазақстанның саяси нақтылық ретіндегі қалыптасуы мен дамуы.

Бұрынғы Одақ кезінде Қазақстанның Сыртқы істер министрлігі негізінен
протоколдық қызметпен шектеліп, сыртқы саясат мәселелерін ол үшін орталық
шешетін. Қазақстан Республикасы егеменді ел болып, езінің тәуелсіздігін
алғаннан кейін езінің сыртқы саясатын ұлттық-мемлекеттік мүддесіне сай
жүргізе бастады. Ол дүниежүзілік қауымдастыққа дербес субъект ретінде
белсене кірісуде. Мұның жарқын дәлелі — Қазақ-стан Республикасының Біріккен
Үлттар Үйымының толық құқылы мүшесі болуы. Еліміздің Хельсинки келісіміне
қосылуы, СШҚ-І Шартына, Лиссабон хаттамасына қол қоюы және Ядролық қаруды
таратпау туралы шартқа енуі оның халықаралық беделін ны-ғайтып,
егемендігін, қауіпсіздігін және шекарала-рының мызғымастығын баянды етті.
Бұған АҚШ-пен "Демократиялық серіктестік туралы хартияға" қол коюы, НАТО-
ның "Бейбітшілік мүддесіндегі серіктестік" бағдарламасына косы-лу, АҚШ,
Ресей, Үлыбритания, Франция және Қытай сияқты, ядролы державалардың
Қазақстанға берген қауіпсіздік кепіддіктері жәрдемдесті.
Республиканың негізгі әлемдік валюта қаржы ұйымдар-ына—Халықаралық
валюта қорына, Бүкіл дүниежүзілік банкіге, Еуропалық кайта құру және даму
банкісіне енуінің маңызы зор. Сондай-ақ Еуропалық одақпен серіктестік және
ынтымақтас-тық туралы келісімге қол қойды. Еліміз Азияның он елін
біріктіретін Экономикалық ынтымақтастықұйымында белсенді түрде жүмыс
істеуде.
Республика тиісті халықаралық институттармен, бірінші ке-зекте
ЮНЕСКО-мен қайырымдылық және мәдени салаларда тығыз байланыс жасап отыр.
Оның айғағы — ұлы Абайдың 150 жылдықмерейтойы кептеген елдерде ЮНЕСКО-ның
демеуімен аталып өтуі.

2.Қазақстан Республикасы - зайырлы, құқықтық, әлеуметтік,
демократиялық мемлекет және халықаралық қатынастың субъектісі ретінде.
Елімізді қазір дүние жүзінің 120 мемлекеті таныды, олар-дың 105-імен
дипломатиялық қатынастар орнатылды. Шетелдерде 29 елшілік ашылып, Алматыда
40 елшілік пен миссия, халықаралық және ұлттық ұйымдардын 16 өкілдігі жұмыс
істейді.
Қазақстанның сыртқы саясатының негізінде өзінің қауіпсіздігін,
егемендігі мен территориялық тұтастығын қамта-масыз ететін, мемлекетіміздің
дүниежүзілік қауымдастыққа енуіне, республика ішіндегі реформаларды жүзеге
асыруға, оның тиімді және өсіңкі экономика, тұрақты демократиялық
институттар жасауға, барлық республика халқының құқығы мен бостандықтарын
қорғауға қолайлы жағдайлар жасау мүдделері жатыр. Ол өзінің қауіпсіздігін
қамтамасыз етуде әскери құрал-дарды емес, парасатты, салмақты дипломатияға
сүйене отырып, саяси құралдарды пайдалануды мақсат етіп отыр. Ол
халықаралық байланыстарының негізінде таяу және алыс шетелдердің бәрімен
езара тиімді саяси, әлеуметтік-экономикалық, мәдени қатынастарды орнатуға
ұмтылуда.
Біздің елімізбен дәйекті байланыстарды дамытуға бірталай мемлекеттер
ықылас білдіруде. Оған себеп болатын ең алды-мен, өткен тақырыпта
айтылғандай, қыруар қазба байлықтары-мыз. Тұтас алғанда жыл сайын
Қазақстанда 1,5 млрд. тоннадан астам пайдалы қазбалар игеріледі.
Республикамыз астық енімдерімен өзін-өзі қамтамасыз етіп қана қоймай, біраз
бөлегін әлемдік нарыққа экспортқа шығаруға мүмкіншілігі бар. ТМД елдерінің
қой шаруашылығының 25%-і қазақ даласында өсіріледі. Мұның бәрі шетелдерді
қызықтырмай қоймайды. Оған қоса республикамыздың демократияландыруға,
экономиканы нарықтық жолмен реформалауға алған бағыты да себеп болуда.
Сонымен қатар бұрынғы Кеңес империясының ыдырауының нәтижесінде мүлдем жаңа
географиялық саяси жағдай пайда болды. Қазіргі Қазақстан жері Еуропаны Азия-
Тынық мұхит аймағымен байланыстыратын сыртқы саяси жән стратегиялық тиімді
кеңістікті алып жатыр. Бұл байланыстырушы буын мүмкіндігі де
Республикамызға септігін тигізуге тиіс.
Біздің географиялық жағдайымыздың тиімсіз де жері бар. Ол ашық
теңізге тікелей шығу мүмкіндігінің жоқтығы, қаты-нас жолдарынан қашықта
орналасуымыз. Мұның бәрі халық-аралық экономикалық байланыстарға
қатынасуымызды қиын-дата түседі және сыртқы саясатты құруға да әсерін
тигізуде. Сондықтан көршілес мемлекеттермен, оның ішінде ең алды-мен
Ресеймен өзара қатынастардың болуының мәні зор. Бұл ел, біріншіден,
Батыспен қатынас жолының қақпасы болып тұр. Екіншіден, республикамызда
тұратын орыстардың саны көп. Үшіншіден, Ресейде де бірталай қазақтар
тұрады. Төртіншіден, Петр Біріншіден бастап Ресей Қазақстанға Азия
елдерінің кілті мен қақпасы ретінде қараған. Екі елдің арақатынасы дұрыс
бол-са, ел де тыныш болады. Сондықтан 1992 жылғы 25 мамырда Н. Ә. Назарбаев
пен Б. Н. Ельцин Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы
Достық, ынтымақтастық және әзара көмек туралы шартқа қол қойды. Онда
мемлекеттік егемендік пен аумақтық тұтастықты өзара құрметтеу, даулы
мәселелерді бейбіт жолмен реттеу және күш қолданбау, ішкі істерге араласпау
және т.б. карастырылды. "Байқоңыр" ғарыш айлағын пайдаланудың реті туралы"
келісімге қол қойды. Ре-сей Федерациясы "Байқоңыр" кешенін пайдаланғаны
үшін Қазақстан Республикасына жылына 115 мың АҚШ доллары колемінде жалға
алу ақысын төлеп отырады. Ол 20 жылға жа-лға берілді, екі жақ өзара
келіскенде жалға алу мерзімі содан кейінгі 10 жылға ұзартылады. Екі ел
арасында әскери-саяси, мәдени-гуманитарлық салаларда шарттарға қол қойылды.
1998 жылдың 12 қазанында Ресеи Федерациясымен Қазақстан және Ресей
арасындағы шекараны делимитациялау туралы хаттамаға қол қойылды. Мұның бәрі
екі ел арасындағы қарым-қатынас-тың ербіп келе жатқанын керсетеді.
Қазакстанның Қытай Халық Республикасымен сауда-экономикалық, ғылыми-
техникалық және мәдени ынтымақтастық-та, шекара бойындағы аудандарда еркін
сауда аймақтарын ашу мәселелері жөнінде айтарлықтай жылжу бар. Қытай
Қазақстан-ға қарсы ядролық қаруды қолданбауға, күш жұмсамауға неме-се
күшпен қорқытпауға, егемендік пен аумақтық тұтастықты қүрметтеуге
міндеттенді. Өз кезегінде, Қазақстан ҚХР-дың аумақтык тұтастығына қатысты
осындай міндеттемелерді мой-нына алды. 1994 жылғы сәуір айында Алматыда
Қазақстан мен ҚХР арасындағы мемлекеттік шекараның өтуі туралы Шартқа қол
қойылды. Бұл құжаттың маңызы ете зор екендігі айтпаса да түсінікті. 1997 ж.
батыс Қазақстаннан батыс Қытайғы жөне Иранға мұнай құбырын тарту туралы
келісімге қол қойылды. 2010 ж. қарай Қытай бізден жыл сайын 200-210 млн.
тонна мұнай сатып алмақ.
Өмір бойы көршілес болып, шаруашылығымыз, мәдениетіміз тығыз
байланысып, араласқан Орта Азия елдерімен біздің ортақ мүдделеріміз көп.
Әлбетте, олармен ізгі қатынастарға ал-дыңғы қатарлы орын берілді. Тегі бір,
тарихы тамырлас, рухани бауырлас Түркиямен екі арада өзара тиімді
экономикалық ын-тымақтастықты дамытуға, мәдени байлықтармен алмасуға де-ген
екі жақты ұмтылыс бар. Сол сияқты Иран елімен де дос-тық, ынтымақтастық
қатынастар дамып, бекіп келеді. Екі ел Каспий теңізін Қазақстанды Солтүстік
Иранмен және Парсы шығанағымен байланыстыратын көлік артериясына айналдыру
туралы уағдаласты.
Біз Азия қүрлығында өмір сүріп отырмыз. Мұндағы еддердің
экономикалық қоғамдык құрылымы сан алуан. Сондықтан бұл аймақ үшін өзара
тиімді іс-қимыл және сенім мен қауіпсіздікті сақтаудың маңызы зор. Аймақ
мемлекеттерінің экономикалық, экологиялық және т.б. бірлесе отыра шешетін
ортақ мәселелері бар. Соның бәрін ескере отырып, республикамыздың Прези-
денті Н. Ә. Назарбаев Еуропадағы кауіпсіздік пен ынтымақтас-тық жөніндегі
кеңес сияқты Азия аймағында да қауіпсіздік пен ынтымақтастықтың
құрылымдарын құру идеясын Б¥Ү Ассам-блеясының 47-сессиясында, Брюссельде
НАТО елшілерімен кездесу кезінде және т.б. жоғары мәжілістерде ұсынды.
Таяу Шығыс аймағындағы негізгі мемлекеттер Египет, Си-рия, Сауд
Арабиясы, Оман және Израильмен саяси және іскер байланыстар орнатылуда.
Сондай-ақ Батыс Еуропа мен Солтүстік Американың белді, жетекші елдерімен де
жан-жақ-ты ынтымақтастықты одан әрі дамыту көзделіп отыр.
Қазіргі жағдайда қай ел болмасын нарықтық жүйенің орталығы болып
отырған, дүниежүзілік саяси істерде ролдері ора-сан зор Америка Құрама
Штаттары, Батыс Еуропа және Жапо-ниямен байланыстарды бекітіп, іс-
қимылдарды үйлестірудің орны ерекше екендігі айтпаса ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.