ЕЖЕЛГІ ГРЕК КОСТЮМІ

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ЕЖЕЛГІ ГРЕК КОСТЮМІ
Мемлекетке жалпы сипаттама
Балкан түбегінің оңтүстік бөлігінде адамзаттық өркениеттің бір тамаша
дәуірі - көне Грекия мәдениеті дүниеден өтті. Италияндықтар Ежелгі мәдениет
ретінде грек-рим мәдениетін атаған. Мұнда Антика (халқының antiguus —
ежелгі деген сөзінен шыққан) дүниесінің тарихын мынадай кезеңдерге бөлу
дәстүрге айналды:
1. Ежелгі кезең - эгейлік мәдениет: б.э.д. 3 мың жылдықтан XI ғасырға
дейін.
2. Гомерлік және архаикалық кезең: б.э.д. XI—VIII ғғ.
3. Архаикалық кезең: б.э.д. ѴІІ—ѴІ ғғ.
4. Классикалық кезең: б.э.д. V—ГѴ ғғ.
5. Элиндік кезең: б.э.д. ГѴ ғасыр 13 I ғасырға дейін.
Сол сияқты Италия тайпаларының даму кезеңі:
- Этрус мәдениеті - б.э.д. VIII-II ғғ.;
- Ежелгі Римнің патшалық дәуірі — б.э.д. VIII—VI ғ.;
- Ежелгі Римнің республикалық дәуірі - б.э.д. V-I ғ.;
- Ежелгі Римнің императорлық дәуірінің I—V ғасырлары.
Грекияның табиғаты жылы, жұмсақ климатты, егістік пен жайылымға
қолайлы, жері жазықты. Пайдалы кен қазбаларына бай ежелгі гректер мал, егін
шаруашылығымен шұғылданды. Сонымен қатар грек қол өнерінің сұлулық туралы
түсініктері басқа да ѳнерлері сияқты көп жерде әлі күнге дейін үлгі болып
отыр.
Гректер көптеген елдермен сауда-саттық жасап, ара теңіз жағалауында
үлкен колонналар салды.
Б.э.д. V ғасырда мәдениеттің гүлденген кезеңі алтын ғасыр деп
аталды, оған себеп грек-персия соғысының гректер үшін жемісті болуы. Осы
кезеңде Афинада үлкен құрылыс жұмыстары жүргізіліп, жаңа храмдар,
стадиондар, гимназиялар, булевтерилер салынды. Сонымен қатар әдебиет пен
бейнелеу ѳнері де өркеңдей түсті. Атап айтсақ, әйгілі мүсіншілер Мирон,
Поликет үлкен архитектуралық ансамбльдер құрастырса, Эсхил, Софокл Еврипид
трагедиясын жазды. Гректер күшті өрі едемі сүңғақ бойлы адамды - колос
агатос деді. Грек костюмі қарапайым пішімдегі архайка кезеңіндегі киімнен
күрделі де әсем формалы еді. Эллинизм киімдері әсерлі болды. Шаршаулар грек
костюмінің антикалық негізі болып саналды. Ол архитектурадағы антикалық
храмның колоннасы ретіңде жасалынды. Киім тігуде негізінен жұн маталарын
пайдалаңды. Мата тоқу жұмыстарымен үйдегі құлдар, сонымен катар бай әйелдер
айналысты. Гректер жүн өңдеумен қатар кенеп талшықтарынан мата тоқып
шығарды. Ал жібек және мақта маталарын Шығыс елдерінен алдырды.
Гректер мата шетіне қарапайым оюлар салды, кейде бір түсті матаға
аппликация тікті. Грек ою-өрнектерінің ішінде ең көп тараған - пальмета,
моншақ, меандр, толқын, ионик т.б. өрнек композициясы кеңінен
қолданылды. Бұл ою-өрнектер халықтың тұрмыс жағдайына, қоршаған ортаға
байланысты пайда болды. Мысалы, теңіздің толқындары ритімді қайталанып
отырған бітпес оюларға ұласып отырса, теңіздің иірілімді жағалаулары —
күрделі меандр ѳрнектері, пальма ағашының қабығына ұқсатып палмета ою-
өрнектері жасалды. Киім түсіне қарай гректер ақ түсті сән үшін пайдаланды,
ал шетіне ашық түсті ѳрнектер салынды. Сонымен қатар түсті киімдерді де
кеңінен пайдаланды. Кѳбіне матаны сары мен сарғыш реңкті түстерге, көк,
қызыл, ашық-жасыл, қызғыш күлгін түстерге бояды. Қызғыш түсті бояуды
(пурпур) теңіз молюскаларынан алды, сондықтан мұндай түсті маталар өте
қымбат болды.

Ерлер костюмі
Ерлер киімі негізінен екі бөлектен тұрды, олар - хитон, гиматия.
Хитон - іш киім, сондықтан ерлер бұл киіммен сыртқа шықпайтын.
Хитонды тұтас жүн, шүға маталарынан жасады. Матаны екіге бүктеп,
жоғарғы иық жағын қаусырма - фибуламен (сәнді түйреуішпен) біріктіріп,
киімді шаршаулап, сәндеп киді. Кейде хитонның сол матадан шығарылған жеңі
болды. Оның ұзындығы түрліше дайындалды. Мысалы, жастар мен балықшылар,
құлдар қысқа — экзомий киімін киді. Ол мықыннан сәл ғана түсіп түрды. Бұл
хитон тек сол иық түсында түйреуішпен бекітіліп тұрды, ол қолдың қимыл-
қозғалысына кедергі жасамады, сондықтан оны әскери адамдар мен түрлі кәсіп
иелері, құлдар киді. Ал жасы үлкен кісілердің хитоны ұзын болды.
Гректердің сырт киімдерінің бірі гиматий — сулыгы. Ол тік бұрышты жүн
матадан (өлшемі 1,7x4 м) өзірленіп, адам денесін түрлі шаршаулармен қымтап
орады.
Гиматияны денеге орап, екі қолды да бүркеп күрделі формаға енгізіп,
шаршауланған киім, оратор киімін тек ғалымдар мен ақыл-ой еңбегімен
шұғылданатын адамдар киді.
Бұл киімді орау үшін алғаш гиматиді денеге орап шығып, матаны сол
иықтан белге дейін түсіріп, өңір түсында дөңгелектей шаршаулап сол иықтан
жота бөлігіне қарай жіберіп иық пен сол қолды жауып тұратындай етіп жасады.
Жастар оваль, тік бұрышты силуэтті — хламис киімдерін киді. Ол бір
иықты жауып, екінші иық үстінде фибула тоғасымен бекітілді.
Аяқ киімі ретінде гректер сандал-иподомати, крепида, етік ретінде
эндромина киді. Кедей кісілер теріден тігілген жұмсақ туфли-постоланы киді.
Гректер ақ түсті қысқа шашты өте сөнді деп санады. Сән-салтанатқа
арналған шаш түрі — цикада деп аталды. Шаштарын көбіне бүйралап жүрді.
Бас киімді тек суықтарда қолданды олар — петас, кюнэ, пилей. Бұл бас
киімдерді киізден, сабаннан, матадан жасады.
Әскери адамдар қысқа хитон жѳне оның сыртынан денеге қынамалы-торакс киімін
киді.
Әйелдер киімі
Грек әйелдері ер кісілердің эстетикалық принциптеріне бағынды. Бірақ
әйелдердің киімі жабық әрі ұзын пішімде болды. Әйел киімдері пішілмеген.
Олар тұтас матаны екіге бүктеп иық түсында шаршаулау арқылы әшекейлеп киді.
Хитон ішкі киім болып саналатын. Ол жүннен тоқылған және бозден тоқылған
маталардан дайындалды. Кѳбіне, хитон сары, қызыл түсті болып бір иық
түсында фибулалармен бекітілетін. Кең хитонды дерекілік, ал тар хитонды —
кѳпшілік киімі ретіңде саналған. Әйел хитонының жоғарғы жағында қысқа кофта
ретінде жеңсіз алды ашылатын қысқа көйлек киген.
Кейбір кездерде хитонның бел жағында кеңейтілген жері — колпос болған, яғни
ұзын хитонды белінен байлап, хитонды жоғары тартып котеріп қойған. Әдетте
қыздар белбеуді белінен, ал әйелдер кокірек түсынан байлайтын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.