Ежелгі Ресей территориясында халықтар мен мемлекеттер

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Ежелгі Ресей территориясында халықтар мен мемлекеттер.

Жоспар:

1. ҮІ-ҮІІІ ғғ. Шығыс славяндардың тұрмысы, шаруашылығы,

сауданың, қолөнердің дамуы.

2. Орыс мемлекетіндегі алғашқы княздар және шіркеудің орны.

3. ІХ-ХІІ ғғ. Новгород, Киев мемлекеттерінің құрылуы.

1. ІІ-V ғасырларда орманды дала аумағының шығыс славяндар тайпаларының тек шамалы бөлігінде ғана өндіргіш күштердің сол кез үшін жоғары дамығандығы байқалады, осының өзі кейіннен заңды түрде ежелгі орыс мемлекетінің негізгі ұйытқысы болған территорияда таптардың қалыптасуы процессінің жаңадан ғана бастағаны туралы сөз қозғауға мүмкіндік береді. Анттарға белгілі болған және олар көне тіс ағашты, сондай-ақ темір түрінде қолданған жер айдау егіншілігі ІV-ІX ғ. ғ орманды аймақтың қалың ішінде солтүстікке қарай тарады. Оңүстікте де, солтүстікте де қара бидай, бидай, арпа, сұлы бұршақ, атбас бұршақ, тары өсірілді. Бақша дақылдарынан шалқан отырғызылды. Техникалық дақылдар (зығыр, сора) егілді. Орманды аудандарда бұрынғысынша егіншіліктің жерді ағаштан арылту жүйесі, яғни ормандағы ағаштарды шауып, өртеп жібергеннен кейін тұқымды бірден жерге егу қолданылып жүрді. Осының нәтижесінде алғашқы жылдары мол өнім алынып, ал жердің құнарлығы кеткен соң қараусыз қалдырылатын. үй малдарынан сиыр, жылқы, қой, шошқа, ешкі өсірілді.

Дәл сол кезеңнің аяқ шенінде жер-жердің бәрінде қолөнер дамыды. Мамандар-ұсталар, құюшылар, алтын және күміс шеберлері, сәл кейінірек қышшылар бөлініп шықты. қолөнершілер поселкелері құрылды. олөнер шеберханалары кішігірім округтың ортасы болған қалашықтарда селолық маңдарда және феодалдық қалалардың түйіні бола бастаған тайпалық қалаларда шоғырланды. Орыс жерлерінің оңтүстігі мен оңтүстігінің арасында тарихи қалыптасқан айырмашылық бірте-бірте жойыла бастады.

ІХ-ғасырда славяндар мекендеген жерлер едәуір кеңейді. Славяндар Шығыс Европадағы ежелгі территориямен бірге солтүстік-шығыс угро-фин тайпаларының жерлеріне (Ладоганың бойы жоғарғы Волга) қоныстанды және VІ-VІІІ ғасырларда топ-тобымен қара топырақты өңірді отарлады. Печенегтердің Х ғ. шапқыншылығына дейін славяндардың қолында егіншілікке өте қолайлы оңтүстегі кең аумақты жерлер болды. қолөнер мен ауыл шаруашылығы жерді жеке семьяның күшімен өндіруге мүмкіндік беретіндей дәрежеге жетті. Рулық қауым көршілес қауымға айнала бастады.

VІ-ІХ ғасырлар бойына рулық-тайпалық байланыстар интенсивті түрде ыдырай берді. Жеке семьялардың шаруашылықтық дербестігі берік топтасқан рулық коллективтердің сақталып қалуы қажеттігін керек етпеді. Жеке семьялардың күшімен жаңа жерлер жыртыла бастады. Рулық қауымнан шығып кету мүмкіндігі туды, өзін рудан қол үзіп кетушілер өлім-жітімге ұшырау қауіпінен қорықпады. қауымның рулық тұйықтығы бөтен рулардан шыққандарды қабылдаудың, жаңа жерлерді елдену процессінің және қауымдарды патриархальдық құлдармен толықтырудың нәтижесінде бұзыла берді. Сол кездегі елді мекендерде салынған үйлердің көлемі шағын болуына қарағанда славяндарда бір некелі семьялар қалыптаса бастаған. Ендігі жерде туыстық негізінде біріккен жеке семьялық селолық (көршілік) немесе территориялық қауымды құрастырды. Меншікті егістік жер учаскелерін жеке пайдаланған бұл қауым мүшелерінің сонымен бірге қауымға тиісті жерлерді (жайылымдарды, ормандарды және т. б. ) пайдалану правосы болды. Рулық қарым-қатынастар бәрінен де қалың орманды жерлерде ұзақ сақталды.

қауымның шеңберінде жеке меншік салты дамыды. Тазартылған жерге және т. б. иемдену правосы пайда болды. VІ-ғасырдан бастап қаруға, жылқыға және басқа мүлікке қойылатын меншіктің арнаулы таңбалар жүйесі жасалды.

Византияға жасалған жорықтар славяндардың алғашқы қауымдық қатынастарының ыдырауына ықпалын тигізді, өйткені бұл жорықтар кезінде оларға қатысушылардың бір сыпырасы, әсіресе тайпа шонжарлары-княздар мен боярлар болып байитын.

Византияның VІ-VІІ ғасырлардағы деректерді ІV-VІ ғасырларда славян княздарының есімдерін сақтап қалды. Кейбір жағдайларда князьдің әкесінің аты аталды, мұның өзі биліктің мұрагарлікпен берілетінін көрсетуі мүмкін. Осы деректердің өзінде славяндардың еліне айдап әкетілетін тұтқындар туралы және оларды сатып алу туралы хабарлар бар. Сәтті жорықтар княздар мен боярлардың жағдайын нығайта түсіп отырғаны даусыз. Рулық тайпаның ішінде мүліктік жіктелу арта түсті. Тайпаның тұрақты жасағы бөлектеніп отырды, оның мүшелері экономикалық және әлеуметтік жағдайы жөнінен өздерінің рулас жамағаттарынан барған сайын ерекшелене түсті.

Егшіншіліктің дамуы, қолөнердің егіншіліктен бөлініп шығуы, қауымдардың ішінде рулық байланыстардың ыдырауы, мүліктік теңсіздіктің ұлғая түсуі, жеке меншіктің дамуы тайпалық князьдықты басқару аппаратының қабаттаса түсуі, сондай-ақ боярлардың күшеюі, міне мұның бәрі өндірістің феодалдық жаңа әдісінің тууын демек, ерте феодалдық мемлекеттің қалыптасуын әзірледі.

2. Клерикалды тарихшылар христиандықты пұтқа табынушылыққа барынша қарама-қарсы қойып, «халықтар надандықта болған христиандыққа дейінгі кезеңді қара түнек ғасырлары, ал христиандық олардың өмірлерін нурландырдың деп санады.

Христиандықты пұтқа табынушылыққа қарама-қарсы қоюға болмайды, өйткені бұлардың екеуі де алғашқы тұрмыстық идеологияның екі формасы, екі түрлі сырт көрінісі ғана болып табылады.

988 жылға таман Владимирдің өзі шоқынды, өз боярларын шоқындырды және жазалаумен қорқытып, киевтіктерді және жалпы барлық орыстарды шоқынуға мәжбүр етті.

Русьте шіркеудің ұйымдасуы былай болды: оның басында Константинополь тағайындайтын немесе Киев князының өзі тағайындап, кейіннен епископтар соборы сайлайтын Киев метрополиті тұрды. Ірі қалаларда үлкен округтың - ерархияның барлық шіркеу істерін епископтар басқарды. Жеке князьдықтардың оңашалануына байланысты әрбір князь өзінің қол астында өз епископының болуын қамтамасыз етуге тырысты.

Егер шіркеуге шақыратын болса, онда “есінеп, қасынып “жаңбыр сіркіреп тұр, күн суық” деп ұйқылы-ояу жауап береміз немесе сол тәрізді басқа бірдеңе айтып, жалтарамыз”.

Шіркеу өз өнерін қалыптастыра отырып, шіркеулік емес ойын-ермекке, мүдделерге үнемі дүрсе қоя беріп отыртын: “Музыка - гуслилер, флейталар, тамбуриндер болатын кешті асыға күтушілердің . . . гуслидің, ойынның, бидің, әннің қандай зиян екенін ескертті.

Шіркеудің жоғарғы өкіметі - епископтар мен митрополит, әдеттегі поптар мен дьяктардың өзгеше қара діни адамдар деп аталатын монахтардың арасынан ғана сайланатын.

Киев-Печора сияқты (XІ ғ. ортасында құрылған) кейбір орталық монастырлар бейне бір діни академияларға айналды, бұларға мансапқа ұмтылған көрнекті шонжар балалары құлшына түсетін. Мұндай монастырлардың жақсы кітапханалары болды; мұнда жылнамалар, уағыздар жазылып шығарылды, монастырлардың ішкі оқиғалары жазылып отырды.

Орыс шіркеуі XІ-XІІІ ғғ. Русьтің тарихын-да күрделі және көп қырлы роль атқарды. Бір жағынан феодализмнің қаулап үдемелеп даму кезеңінде орыстың жас мемлекеттігін нығайтуға көмектескен ұйым ретінде шіркеудің пайда тигізгені даусыз. Орыс мәдениетін дамытудағы Византияның мәдени байлықтарына қоса ағартушылықты таратудағы және ірі әдеби де керкем туындылар жасаудағы ролі де даусыз.

3. Киев - Русь және Новгород мемлекеттерінің құрылуы.

3. ІX-X ғғ. ежелгі орыс мемлекетінің саяси құрылысын ерте феодалдық монархия ретінде сипаттауға болады. Мемлекеттің басында ұлы князь деп аталған Киев князы тұрды. Русьте уақытша билік жасаған кейбір князьдар, мысалы, Новгородтың князы Рюрик (ІX ғ. екінші жартысы) немесе Олег (ІX ғ. аяғы - X ғ. басы) орыс жерлерінде билікті басып алған, шыққан тегі варягтар болды. Русьтің атын сарматтардың Роксалан тайпасынан шығарды. Русь мемлекеті шығыс словяндар мекендеген 15 ірі аймақтан құрылды. Киевтің айналасында ертеден -ақ поляктар тұрды.

Киевтің князы өзге князьдар мен жасақшылардан құрылған кеңестің (боярлар думасы) көмегімен басқарды. Жасақ ересек (боярлар, ерлер) және кіші (кіші князьдық, бала жігіттер және балалар жасағы) болып бөлінді. Сот жүргізуді, салық және сот, баж алымын жинауды мечниктер, вирниктер, емецтер және басқаша аталатын князь жасақшылары жүзеге асырды.

Жасақшылардың көмегімен князьдар халыққа жүргізетін билігін нығайтты және ежелгі орыс мемлекетінің территориясын кеңейтті. Жасақшылар князьдардан ежелгі орыс мемлекетінің құрамындағы тұтас территориялардың халықтарынан табыс табу (салық ретінде) правосын алатын. Феодалдық қатынастардын дамуымен жасақшылардың басым бөлігі бар-ған сайын жер иелері бола бастады, олар ез иеліктерінде шаруашылықты езгіге түскен шаруалардың еңбегін қанау жолымен жүргізді.

қалаларды князьдың посадниктері басқарды, ал олардың аса ірілерін басқаратын мың басы мен жүз басы қызметтері болды, мұның өзі полктардың әскери бөлінуіне (аса ерте заманда шыққан) сай болса керек.

Киев князының қолында халыққа билік жасау жүйесін ұйымдастыру, сондай-ақ мемлекеттің шекараларын кеңейту және оны қорғау үшін қажетті елеулі әскери күш болды. Бұл әскери күш вассалды князьдар мен боярлардың әскерлерінен және әрдайым князьдың маңында болатын оның меншікті жасағы-нан тұрды. Ерекше жағдайларда анағұрлым мол халық жасағы жиналды. Мұнда алыстағы жорықтарға, сондай-ақ оңтүстіктегі көшпелілердің салт атты отрядтарымен күресуге жарамды атты әскерлердің ролі үлкен болды. Князь Святославтың Балканға жорықтары кезінде 60 мың әскер жинағаны мәлім.

Ежелгі Русьте өзендер мен қара теңізде әрекет жасаған үлкен қайықтардан құрылған елеулі флот та болды

ІХ ғасырда Ирандық географ Ибн-Хардад Бех Русьтер дегеніміз словяндардың тайпасы деп көрсетті.

Русь мемлекетінің құрылуы фоедалдық қатынастар мен феодалдық қоғамның антогонистік топтары қалыптасуының ұзақ процесінің заңды түрдегі қорытындысы болып табылады. Русьтің астанасы Киев қаласы болғаны анық.

ХІІ ғасырда анағұрлым дамыған орыс жерлерінің бірі Новгород жерінде княздық монархияларда өзгеше ерекше бір саяси құрылыс қалыптасты. Ильмен және чудь көлінің аралығында, Волхов, Ловать Великая, Молого және Мете өзендерінің бойында жатқан жерлер Новгород, Псков жерінің ежелгі кіндігі болатын. Новгород республикасы жүйесінде ерекше автономиялы жағдайы болған. Псковта қолөнер мықтап дамыды. ХІІ ғасырдың ІІ жартысында Псков іс жүзінде дербес феодалдық республика болды.

ХІ ғасырдан бастап Новгород Корелияның Подвиньеенің Прионежьені және кең байтақ солтүстік Приморьені жедел иемдене бастады. Сөйтіп бұлар Новгородтың отарларына айналды. ХІІ-ХІІІ ғасырларда мұнда Новгородтық шонжарлардың ірі вотчиналық иеліктері болды.

ХІІ ғасырда Новгород Русьтегі ең ірі және анағұрлым дамыған қалалардың бірі болды. Новгород жерінде боярлық, ал одан соң шіркеулік ірі жер иелену ерте қалыптасып, үстемдік құрды.

Новгородтың ХІІ-ХІІІ ғасырларда саяси тарихы тәуелсіздік жолындағы күрестің халық бұхарасының антифеодалдық қимылдарымен және боярлар топтарының арасындағы билік үшін күрестің шиеленіскен күрделі жағдайымен ерекшеленеді. 14-15 ғасырларда ежелгі орыс халықтары негізінен туысқан үш халық ұлы орыс халықы, Украин және Беларусь халықтары шығады. Ежелгі ұлы орыс халықтарының территориялық орталығы Владимир Суздаль және Новгород жерлері еді. Солтүстік Шығыс Русьпен Новгород-Псков жерлерінің, сондай-ақ Смоленск мен черников князьдықтары жерінің бірқатар бөлігінің Москва төңірегіне бірлесуіне байланысты ежелгі орыс тайпаларының диалектикасы негізінде орыс тілі мен мәдени ерекшеліктері пайда бола бастады.

XІІІ ғ. Ресейдің басқыншыларға қарсы күресі.

Жоспар:

1. Батый ханның Ресей жеріне шапқыншылығы.

2. Ресейдің Алтын Ордаға тәуелді болуы.

1. Шынғыс хан 1207 жылы Ертістің бассейінімен одан әрі батысқа қарай ’’Монғол атының тұяғы тиетін жерді’’ ұлыс ретінде үлкен баласы Жошыға беруімен Европаға қарай шапқыншылық жорықтарының жоспарын белгілеген еді. ХІІІ ғ. 30 жылдарына дейін қытай мен Азияда соғысқан Монғол татарлар болашақ ұрыс майданында пәрменді түрде стратегиялық барлау жүргізді. Европалық елдердің саяси жағдайы, экономикалық және әскери потенциялы жөнінде деректер жинады.

1223 ж. Жебе мен Сүбедейдің 30 мыңдық отряды Шығыс Европаға барлау жоспарына аттанып, Оңтүстіктен Закавказье арқылы қыпшақтардың даласына еніп, Волга мен Днепр арасында көшіп қонып жүрген қыпшақтар ордасының бірін күл талқан етті. Бұлардың үрейі қашып қалғандары Днепрдің арғы бетіне өтіп кетті. Днепрдің төменгі сағасының батыс жағында көшіп-қонып жүрген қыпшақ хандары орыс князьдықтарынан көмек сұрады. Олар Киевте жиналған съезінде қыпшақтарға көмек көрсетуді ұйғарды, сөйтіп олармен қосылып, монғолдарға қарсы шықты. Бұл Батудың шапқыншылығы қарсаңында орыс князьдықтарының көпшілігі қатысқан соңғы әскери қимыл еді. Бірақ феодалдық қырқыстардың салдарынан сол кездегі Русьтің ең күшті князьі Юрий Всевалодович Владимрский жорыққа қатыспады. 1223 ж. 31 майда Калка өзеніне таяу жерде біріккен орыс қыпшақ әскерлері монғол татарлардың негізгі күштерімен кездесті. Бірыңғай басшылықтың болмауы, қимылдың үйлестірілмеуі және князьдардың тіпті ұрыс үстінде қырқысуы, орыс полктары мен қыпшақтар үшін шайқастың қайғылы аяқталуының бірден бір себепшісі болды. Калканың жағасынан Руське орыс әскерлерінің 1/10 бөлігі ғана оралды. Русь бұрын соңды мұндай ауыр жеңіліске душар болған жоқ еді.

Монғолдар орыс жасақтарының қалдықтарын Днепрге дейін қуып келді, бірақ бұл шайқаста сиреп кеткен күшпен Русьтің ішіне басып кіруге олардың дәті бармады. Шыңғыс ханның негізгі күштерімен қосылу үшін шығысқа қарай шегінген Сүбедей Волга Болгариясының жеріне кіріп кетпек болды, бірақ ол сәтсіздікке ұшырады. Алайда қыпшақтар мен Русьтің күшін әскери барлау жөнінде отрядтің алдына қойылған негізгі міндеті орындалды.

20 жылдардың аяғында 30 жылдардың басында Монғолдар бір ғана Жошы ұлысының күшімен қыпшақтардың, аландардың, башқұрттардың және Волга Болгариясының жерін басып алуға әрекеттенді, бірақ ол сәтсіз болып шықты. Сондықтан 1235 жылғы қарақорымдағы құрылтайда Европа елдерін басып алу үшін Батысқа жалпы монғолдық жорық ұйымдастыру ұйғарылды. Жорықтың басына Жошының ұлы Бату хан қойылды, оның кеңесшісі Сүбедей болды. Монғолдар 1236 жылы екпінді шабуылға шығып, Еділ болғарларынын тас-талқан етті. 1237 жылы көктемі мен жазында Волга мен Дон өзенінің аралығындағы қыпшақ жерлерін бағындырды. Орта Волгада буртастар мен мардваның жерлерін жаулап алды. 1237 жылдың күзінде Батудың негізгі күштері солтүстік-шығыс Руське баса көктеп ену үшін Варонеж өзенінің жоғарғы сағасына шоғырланды. Русьте дайындалып жатқан шабуыл жөнінде білмеулері мүмкін емес еді. Бірақ өз қырқыстарымен басы қатқан князьдар ортақ жаудың алдында күш біріктіру үшін ештеңе істемеді.

2. Бату Руське 120-140 мың жауынгерлерімен аттанды (олардың 40-50 мыңы ғана монғол-татарлар еді, қалғандары бағындырып алған елдердің жауынгерлері болды) . Бытыраңқы княздіктердің Бату әскерлеріне қарсы тұруы оңай емес еді. Әскери күш жағынан монғол-татарлар артық болатын. Әсіресе монғол-татарлардың атты әскері қуатты еді. Батудың соғыс өнерінде бұрыннан пайдаланып келе жатқан қала бекіністерін бұзатын жеңіл құралдары болды.

Русь сол кездегі Европа мен Азияның басқа да бытыраңқы феодалдық мемлекеттері сияқты қатаң тәртіппен және бірыңғай команда берудің астында топтасқан монғол-татардың атты әскерлеріне төтеп беріп, қарсы тұратындай сан жағынан пара-пар келетін қарулы қол шығара алмады.

Бүкіл Русь 100 мыңнан аса жауынгерлер шығара алар еді, бірақ князьдардың араздығы мен қырқыстары жағдайында елдің бар күшін біріктіру тіпті де мүмкін болмады. Князьдардың салт атты жасақтары, қару-жарағы және жауынгерлік сапалары жағынан монғолдардың атты әскерлерінен басым болды, бірақ олардың саны аз еді. Өйткені князьдықтардың негізгі қарулы күштері қару-жарағы ірі әскери дағдылары жағынан монғолдардан кем болған қала мен село жасақтарынан құралды. Сан жағынан басым болуы, мұның өзі далалық жер жағдайында монғолдардың атты әскерлеріне көп артықшылықтар берді. Орыс князьдарын негізінен қалаларды табандылықпен қорғап жауды әлсеретуді көздеген қорғаныс тактикасын қолдануға мәжбүр етті. Бірақ орыс қалаларының азын-аулақ қорғаушылары бар ағаш қамалдары феодалдық қырқыстар негізіндегі дұшпанның онша көп емес отрядтарының қаланы қоршап алып, әбден титығына жетуді көздеген енжарлық қимылдарына қорғаныста ұзақ отырумен төтеп беруге ғана жарамды болды. Бірақ қытайлардан алғаш қорған бұзғыш күрделі техниканы пайдаланған және қамалдардың қорғаушыларын әлсіретпек үшін үздіксіз шабуыл жасау тактикасын қолданған монғол-татарлардың қалың қолына ұзақ уақыт бойы төтеп бере алмады.

Бұл құралмен орыс қалаларының ағаштан салынған бекінісін бұзу қиынға түспейтін, бұған қосымша Бату әскерлері соғыс жүргізудің неше түрлі әдістерін меңгерді. Сөйтіп жолындағының бәрін жайпаған Бату 1237 жылдың қысында қалың қолын Еділ өзенінен Рязань қаласына келіп жетті. қыста шабуыл жасауды күтпеген Рязаньдықтар айтарлықтай қарсылық көрсете алмады. Бес күн бойы монғол-татар әскерінің шабуылына тойтарыс бергенімен басқа жақтан көмек келмегендіктен Рязань қаласы жау қолына көшті. Келесі кезек орыстың ірі Владимир, Суздаль княздігіне жетті. Мәскеу қаласын алды.

1238 жылы 4 ақпанда Бату Владимир қаласын қоршайды қала халқы айтарлықтай ерлік көрсетеді. Бірақ үш күннен арыға шамасы келмеген қаланы қорғаушылар жеңіліс табады. Монңғол-татар әскері осылайша Ростов, Суздаль, Ярослав, Кострома, Углич, Тверь сияқты 14 қаланы бағындырып, Владимир княздігінен Новогородқа қарай бағыт алды. Бірақ көктемнің ерте шығуы орманды және батпақты Новгород жері алға қарай жүруге қиындық туғызады. Және монғол-татар әскерлерінің де ұзақ соғыстан қажығаны сезіледі. Сондықтан Бату әскерлері оңтүстікке қарай бұрылады.

Жолында кездескен қалалар мен ауылдарды жаулап алып, 1240 жылы Киев қаласына жетеді. Киев қаласын қорғауды Даниел мен Дмитрий княздері өз қолдарына алады. қала бекінісін бұзып кіру монғол-татар әскерлеріне оңайға түспеді. Киев қаласы сегіз күн қарсылық көрсетеді. Күштің тең болмауы княздердің дер кезінде күш біріктіре алмауы Киевтің жеңілуіне әкеліп соқтырады. Монғол-татар шапқыншылары Киев қаласын талқандап, ежелгі ескерткіштердің көбін жойып жібереді. Бірақ Бату хан князь Дмитрийдің ерлігіне риза болып өлтіртпейді. Киев қаласын алғаннан кейін Бату әскерлері Галич-Волынь княздігіне аттанады. Батый орыс жерін жаулап алғаннан кейін Польшаға, чехия мен Венгрияға баса көктеп кіреді. Алайда бірнеше жылға созылған жорықтардан әбден қажыған Бату әскерлері Европа елдеріне одан ары кіре алмайды. Бату әскерлері Еділ өзенінің төменгі сағасына оралып, осында 1243 жылы Сарай-Бату қаласын салғызады. Алтын-Орда мемлекетін құрады. 1240-1280 жылдар аралығында орыс жеріне монғол-татар үстемдігі орнайды. Бату өзіне арнап астана салдырып, сарай тұрғызғанымен уақыттың көбі ұлан байтақ қазақ сахарасындағы жайлауларда өткізеді. Алтын-Орданың астанасы алғашқы кезде Бату қаласында (қазіргі Астрахан маңында) болса кейінірек Сарай Беркеге көшіріледі.

ХІІІ-ХІҮ ғғ. Ресей.

Жоспар:

1. Москва княздігінің саясаты. Иван Калита.

2. Куликова шайқасы және ерекшелігі.

3. Тоқтамыстың Москваға жорығы.

1. Князь Иван кезінде Москва князьдығы Солтүстік-Шығыс Русьтегі ең ірі әрі күшті князьдық болды. Иван Калитаның тұсында орталықтандырылған мемлекетті құруда үлкен роль атқарған Москва ұлы князы өкіметінің шіркеумен тығыз одақтасуы қалыптасады. Калитаның одақтасы митрополит Петрдің өзінің резиденциясын Владимирден Москваға көшіруімен (1326 ж. ) соңғысы бүкіл Русьтің шіркеу орталығына айналды, сөйтіп оның өзі Москва князьдарының саяси позициясын анағұрлым нығайтты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.