Ең төмен күнкөрiс деңгейi

Пән: Статистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Ең төмен күнкөріс деңгейі туралы Қазақстан Республикасының
1999 жылғы 16 қарашадағы N 474-I Заңы
Осы Заң Қазақстан Республикасындағы ең төмен күнкөрiс деңгейiн
анықтау және пайдалану үшiн құқықтық негiз белгiлейдi.
1-бап. Ең төмен күнкөрiс деңгейi
1. Ең төмен күнкөрiс деңгейi - мөлшерi бойынша ең төмен тұтыну
себетiнiң құнына тең, бiр адамға қажеттi ең төмен ақшалай кiрiс.
2. Ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң мөлшерiн статистика жөнiндегi
уәкiлеттi орган мен еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау жөнiндегi
уәкiлеттi орган ең қажеттi азық-түлiк емес тауарлар мен көрсетiлетiн
қызметтерге жұмсалатын шығындардың белгiленген үлесi қосылған ең
төмен азық-түлiк себетiнiң құнын негiзге ала отырып есептеп шығарады.
3. Ең төмен күнкөрiс деңгейi республика бойынша және аймақ
бойынша орта есеппен:
1) жан басына;
2) халықтың жыныстық-жас топтары бойынша тоқсан сайын есептеп
шығарылады.

2-бап. Ең төмен тұтыну себетi
1. Ең төмен тұтыну себетi тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтердiң
заттай және құн түрiндегi ең төмен жиынтығы болып табылады.
2. Ең төмен тұтыну себетi:
1) азық-түлiк себетiнен;
2) азық-түлiк емес тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтерге жұмсалатын
шығындардан тұрады.
3. Азық-түлiк себетiн статистика жөнiндегi уәкiлеттi орган денсаулық
сақтау жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлейтiн тамақ өнiмдерiн тұтынудың
ғылыми негiзделген физиологиялық нормалары бойынша есептеп шығарады.
4. Азық-түлiк емес тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтерге жұмсалатын
шығындардың белгiленген үлесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi ең
төмен азық-түлiк себетiнiң құнына арақатынасы арқылы белгiлеп отырады.

3-бап. Ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң белгiленуi
Ең төмен күнкөрiс деңгейi жыл сайын:
1) тұрмыс деңгейiн бағалау мен кедейлiк шегiн анықтауға;
2) әлеуметтiк саясаттың бағыттарын анықтау мен халықты әлеуметтiк
қолдау жөнiндегi шараларды жүзеге асыруға;
3) жалақының, зейнетақының, жәрдемақылардың және өзге де әлеуметтiк
төлемдердiң белгiленетiн ең төмен мөлшерiн негiздеуге арналады.

4-бап. Кедейлiк шегi
1. Кедейлiк шегi - республикада экономикалық мүмкiндiктерге қарай
белгiленетiн, адамның ең төмен қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн
қажеттi кiрiс шегi.
2. Кедейлiк шегi республика бойынша, сондай-ақ аймақтар деңгейiнде
Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен тоқсан сайын
анықталып отырады.
3. Кедейлiк шегi табысы аз азаматтарға әлеуметтік көмек көрсету үшiн
өлшем болып табылады.

5-бап. Айлық жалақы мен зейнетақының ең төмен мөлшерiн
белгiлеген кезде ең төмен күнкөрiс деңгейiн қолдану
Айлық жалақы мен зейнетақының ең төмен мөлшерi оларды ең төмен
күнкөрiс деңгейiнiң көлеміне дейiн кезең-кезеңмен көтеру принципiне
сүйене отырып, ең төмен күнкөрiс деңгейi негiзiнде жыл сайын заң
актiсiмен бекiтiлiп отырады.

6-бап. Ең төмен күнкөріс деңгейі мен кедейлік шегі туралы
мәліметтерді жариялау
Тұтастай алғанда Қазақстан Республикасы бойынша орта есеппен халықтың
жан басына шаққандағы және халықтың негізгі жыныстық-жас топтары, кедейлік
шегі және халықтың осы шектен төмен тұратын жігі жөніндегі күнкөріс
деңгейі туралы мәліметтерді бұқаралық ақпарат құралдарында еңбек және
халықты әлеуметтік қорғау жөніндегі уәкілетті орган ресми жариялап отыруға
тиіс.

7-бап. Осы Заңның қолданысқа енгізілуі
Осы Заң 2000 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

Табыстарды бөлудің әркелкілігі

Жыл ішінде кедейлік үй шаруашылығының әртүрлі сандарында тұрады, ол үй
шаруашылығына түскен табыстардың әркелкілігі мен оларды пайдаланудың
әртүрлі қарқындылығына байланысты. Кедейліктің деңгейі қыс-көктемде жоғары,
ал жаз-күзде төмен болады, қашан қосалқы шаруашылықтан түсетін материалдық
қолдау елеулі болса, онда тамақ өнімдерінің бағасы, әсіресе, өсімдік
шаруашылығында төмендейді. Біз пайдаланатын халықтың табыстарын анықтайтын
әдістеме үй шаруашылығы шығыстарының есебін және өзі өндірген өнімдерді
тұтынудағы халықтың табыстарын, әртүрлі мезгілде алынатын және
пайдаланылатын табыстарды есептеуге арналған. Бұл жыл ішіндегі әл-әуқат
деңгейінің өзгеруіне маусымдық ықпал ету мен үй шаруашылығымен алынатын
табыстардың көлемін респонденттердің едәуір төмендетуіне байланысты өте
қажет. Табыстардың елеулі өсуі 2002 жылдың ІV тоқсанында, ІІІ тоқсанмен
салыстырғанда, 20,5%-ға дейін күнкөрістің ең төменгі шамасынан аз табысы
бар (тұтынуға пайдаланған) халықтың үлесін 8,5%-ға төмендетті. Бұл 2001-
2002 жылдардағы табысы төмен халықтың барлық тоқсандағы бағасының үлесінен
едәуір төмен.
Дегенмен, тұтынуға пайдаланатын осы табыстардың өсуі жалақының өсуімен
ғана анықталмайды. Басқа да табыс көздері, ал ерекше әлеуметтік төлемдер
оларды біршама түзетеді. Сонымен, 2002 жылдың І тоқсанымен салыстырғанда
2002 жылдың ІV тоқсанындағы орташа жалақы 18%-ға өсті, тұтынуға
пайдаланылған, осы кезеңдегі табыстардың өсуі – 10,7%-ға азайды, себебі
әлеуметтік төлемдердің өсуі тіптен мардымсыз болды, ал табыс көзі ретінде
олардың мәні үй шаруашылығы мүшелерінің 13% үшін өте жоғары. Бұған
жалақының өсуінен табыстардың өсуінің артта қалуы айтарлықтай маңызды
себеп. Соған қарамастан, үй шаруашылығының материалдық жағдайын жақсарту
көбінесе жалақының өсуімен қамтамасыз етіледі.
2002 жылдың ІV тоқсанында, күнкөрістің ең төменгі деңгейінен төмен
табысы бар халықтың үлесінің едеуір төмендеуіне байланысты, кедейліктің
асқынуы мен шиеленісуінің көрсеткіштері төмендеді. Кедейліктің асқынуы 5,2%-
ға төмендеді, онда күнкөрістің ең төменгі деңгейіндегі кедейлік табыстың
орташа ауытқуының төмендегені жайында айтылған. 1,9%-ға дейінгі
кедейлердің арасындағы теңсіздік дәрежесін көрсететін, кедейлік
шиеленісуінің төмендеуі, өз кезегінде кедейлердің арасындағы әртүрлі
дәрежедегі кедейліктің азайғанын айғақтайды. 2002 жылдың ІV тоқсанында
қамтамасыз етілген үй шаруашылығы мүшелерінің 10% азырақ немесе 10% көбірек
табыстары барлардың айырмашылықтары 9,1 есені құрады.

Қазақстан Республикасында табыстарды бөлудің әркелкілігі*)

(пайызбен)
Күнкөріс деңгейі Кедей-Кедей-Халықтың 10% ең көп
төмен халықтың үлесі ліктіңліктің20% тобы және ең аз
асқы-ншиеленбойынша қамта-масыз
уы ісуі Джини етілген
коэффициехалықтың
нті ақшалай
табыстарының
ара салмағы
КүнкөрістіАзық-түлік
ң ең қоржыны-ны
төменгі ң құны
деңгейінің
шамасы
1996 жыл 1) 34,6 ... 11,4 5,2 0,319 ...
1997 жыл 38,32) 12,7 12,1 3,1 0,338 10,2
1998 жыл 39,02) 16,2 12,8 3,8 0,347 11,3
1999 жыл 34,5 14,5 13,7 5,5 0,340 11,0
2000 жыл 31,8 11,7 10,3 4,0 0,343 11,9
2001 жыл 28,4 11,3 7,7 3,0 0,348 11,3
2001 жыл 27,1 11,9 7,9 3,4 0,340 10,5
IV тоқсан
2002 жыл 29,6 13,7 9,0 3,9 0.337 10,3
І тоқсан
2002 жыл 27,7 11,9 7,8 3,1 0,334 9,8
II тоқсан 3)
2002 жыл 23,7 8,7 6,1 2,3 0,335 9,5
III тоқсан
2002 жыл 20,5 6,8 5,2 1,9 0,326 9,1
IV тоқсан

*) Бағаланған тоқсандық деректер.
1) Өмір деңгейін арнайы зерттеу материалдары бойынша.
2) 1999 жылы енгізілген тұтыну нормативі бойынша қайта саналған.
3) Нақтыланған деректер.

Қазақстан облыстарындағы аумақтың кеңдігі мен өмірдің әркелкі
жағдайына байланысты кедейліктің таралуы тұрған жері қала немесе ауыл
екендігіне қарамастан, өңіраралық айырмашылықтарымен ерекшеленеді.
Республика облыстарында халықтың табыстарындағы сияқты, күнкөріс деңгейінің
шамасында да айырмашылық өте жоғары. Сол бұрынғыдай ауыл халқының табысы
қалаға қарағанда екі есе дерлік төмен, ал кедейлік барлық өңірлерде ауылдық
жерлерде кең көлемде етек алған.
2002 жылдың ІV тоқсанында күнкөріс деңгейінен төменгі табыстары бар
халықтың ең үлкен үлесі Атырау және Маңғыстау облыстарында тиісінше – 39,1%
және 38,7% тіркелген. Бұрынғысынша табысы төмен халықтың көбі Маңғыстау
облысының ауылдық жерлерінде тұрады.

2002 жылғы Қазақстан Республикасының өңірлері бойынша күнкөрістің ең
төменгі деңгейінің шамасынан төмен табысы бар халықтың үлесі (I - IV
тоқсандар)

(пайызбен)
I тоқсан II тоқсан III тоқсан IV тоқсан
күнкөрісоның күнкөрісоның күнкөрісоның күнкөрісоның
с-тің ішінде: с-тің ішінде: с-тің ішінде: с-тің ішінде:
ең ең ең ең
төменгі төменгі төменгі төменгі
деңгейі деңгейі деңгейі деңгейі
-нің -нің -нің -нің
шамасын шамасын шамасын шамасын
ан ан ан ан
төмен төмен төмен төмен
табысы табысы табысы табысы
бар бар бар бар
(тұтыну (тұтыну (тұтыну (тұтыну
ға ға ға ға
пайдала пайдала пайдала пайдала
нылған) нылған) нылған) нылған)
халықты халықты халықты халықты
ң үлесі ң үлесі ң үлесі ң үлесі

1 адамнан2 адамнан3 адамнан4 адамнан 5 және
одан көп
адамнан
Жалпы сандағы 3,7 5,0 5,8 10,8 36,6
күнкөрістің ең
төменгі деңгейінен
төмен табысы бар
халықтың үлесі
Жалпы сандағы 0,9 1,0 2,1 2,8 12,8
азық-түлік қоржынының
құнынан төмен табысы
бар халықтың үлесі

Экономически активное население
тысяч человек

тысяч человек

тысяч человек

С
а
м
о
с
т
о
я
т
е
л
ь
н
о
з
а
н
я
т
ы
е
р
а
б
о
т
н
и
к
и
тысяч человек

в процентах

в процентах




2008 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
1 кв 2 кв 3 кв 4 кв год Экономически активное население 7479,1
7399,7 7657,3 7840,6 7901,7 8028,9 8228,3 8336,8 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.