Киев жене Москва мемлекеттеріндегі балаларды төрбиелеу мен оқыту

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

РЕСЕЙДЕ ТӘРБИЕ, МЕКТЕП ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ОЙ-ПІКІРДІҢ ДАМУЫ

§1. Киев жене Москва мемлекеттеріндегі балаларды төрбиелеу мен оқыту.
§2. Украина мен Белоруссиядағы туысқаңцық мектептер.
§3. XVII ғасырда Ресейде ағарту ісінің дамуы.

Киев және Москва мемлекеттерінде балаларды тәрбиелеу мен оқыту

Ертедегі славяндар қауымдық құрылыс жағдайында өмір сүрген барлық
басқа халықтар сияқты қауымда балаларды өмірге даярлай отырып, өскелең
ұрпақты төрбиеледі. Оларға жер шаруашылығының, ал кейінірек қолөнер
еңбегінің дағдыларын берді.
Балалардың бойына ержүректікті, шыдамдылықты сіңіре отырып, әкелері
оларды әскери істің дағдыларына үйретті. Баланың жасы кәмелетке толғаңда
әкесінің садақ пен жебені баласына сыйлау дәстүрі кеңінен сақталды.
Отбасында жөне рулық қауымда балаларды адамгершілікке тәрбиелеумен
айналысты, оларды салт-дәстүрлерді орындауға, құдайға құлшылық етуге,
қауымның аға мүшелерін сыйлауға, бұрынғы өткендерді қастерлеуге үйретті.
Балаларды адамгершілікке тербиелеуде шығыс славяндардың, оның бай ауыз
әдебиеті ерекше рөл атқарды: ертегілер, өлендер, батырлар жырлары. Тегінде
ең берекелі, ең парасатты тәжірибе, әрине, халық түйген тұжырымдар,
ғасырлар бойы зерделік ұқыптылықпен сұрыпталған үрдістер, дамыған даналық
дәстүрлер, ұстаздық ойлар болса керек-ті. Бұл — халықтың ауыз әдебиеті,
халықтық педагогиканың үлгілері. Бұлар ғасырлар бойы қалыптасқан, ауыздан-
ауызға, ұрпақтан-ұрпаққа беріліп келе жатқан даналығы, балаларды өмірлік
құбылыстармен таныстырады, оларға отбасылық және қоғамдық қатынастар туралы
түсініктер береді.
Ертегілер, батырлар жырлары олар балаларды еңбекті сүюге, оларда
отанына деген сүшспеншілікті, адамдар мен табиғатқа деген жақсы
қатынастарды, қанаушыларға деген жеккөрушілікгі тәрбиелейді.
Орыстың ұлы классик — педагогі К.Д.Ушинский ертегілер туралы былай деп
жазды: "Ол халық ауыз әдебиеті шығармаларынан орыс халық педагогикасының
алғашқы жөне ғажап талпыныстарын көруге болады".
IX ғасырда Батыс Еуропа жерінде мықты Киев мемлекеті пайда болды,
феодалдық құрылыс қалыптасты. X ғасырдың аяғында княздердің енгізген ресми
мемлекеттік діні — христианство — осыған көмектесті.
Княздер мен шіркеу халық арасында аударма жинақтарды таратты, онда
әртүрлі діни әдебиеттерден алынған мақалалар мен педагогикалық сипаттағы
үзінділер болды. Балаларда құдайдың алдында қорқыныш сезімін тәрбиелеу,
үлкендердің, діниелерінің және бастықтардың еркіне бағыну ұсынылды.
Балалардың жас кезінен бастап, діни салттарды орындау, құдайға құлшылық
ету, ораза ұстау тәрбиенің құралдары деп есептелді.
XI ғасырда Киев мемлекетінде жасақшылардың, боярлардың, княздердің
арасынан білімді адамдарды даярлау үшін мемлекеттік мектептер ашылды.
Княздар мен шіркеу діниелерін даярлайтын мектептер ұйымдастырылды.
Орыс мемлекетінде сауаттылық жоғары бағаланды. Орыстың батырлар
жырларының барлық кейіпкерлерінде батырлар сауатты адамдар ретінде
бейнеленеді.
XII ғасырдың басындағы тамаша әдеби-педагогикалық ескерткіш болып
табылатыны "Владимир Мономахтың балаларына өсиеті". Ақылды мемлекет
қайраткері Владимир Мономах балаларының батыр, ержүрек, өз жеріне берілген
болып өсуіне қамқорлық жасады. Ол білімге және кітапқа
құрметпен қарауды балалары бойына сіңіруге ұмтылды, бес тілді меңгерген
және ол үшін шетелден құрметке ие болған өз әкесіндей болуға еліктеу қажет
екендігін айтты.
Мономах тәрбиенің негізгі мақсаты — балаларға құдайдың және
діниелерінің алдында қорқынышты сендіру, православиялык шіркеудің әдет-
ғұрыптарын қатаң орындауды үйрету. Владимир Мономах балаларына қалай өмір
сүруді үйретті. Балаларынан Отанын сүюді, Отанын жаулардан қорғауды, батыр,
ержүрек болуды талап етті. Үлкенді сыйлау, жетім-жесірлерге қамқор болуды
үйретті. Сонымен қатар "Владимир Мономахтың балаларына өсиеті" Киев
мемлекетінің өмір сүрген кезінде Ресейде мәдениет пен педагогикалық ой-
пікір дамуының жоғары деңгейде екендігін дәледейтін тамаша дерек болып
табылады.
Орыс княздіктері екі ғасырдан астам уақыт моңғол-татар басқыншыларының
қоластында болды. Басқыншылар орыс халқын қайғы-қасіретті басынан кешіруге
мәжбүр етті. Көптеген материалдық және мәдени құндылықтар жойылды.
Басқыншылар ертедегі орыс қалаларын жоқ қылып жіберді, сонымен қатар
қаншама кітапханалар, мектептер, кітаптар, ескерткіштер, көптеген мәдени
құндылықтар жойылып кетті.
Бірақ, археологиялық қазбалар көрсеткендей, тіпті осы қиын кезеңнің
өзінде орыс мәдениеті одан әрі дами түсті, жергілікті халықтардың арасында
сауаттылық жан-жақты таралды, әсіресе, солтүстік княздіктерде, мысалы:
Новгород жерінде, Тверь және Владимир княздіктерінде, жаңа күшейіп келе
жатқан Москва княздіктерінде.
Халық арасында сауаттандырумен айналысқан адамдар "сауаттылық
шеберлері" деп аталды. "Сауаттылық шеберлері" баланың әкесімен немесе
туысқандарымен келісім бойынша өз үйінде немесе оқушының отбасында
сауаттылыққа үйретті. Кей жағдайда сауаттылық шеберлерінде біруақытта
бірнеше бала оқыды, сонымен шағын мектептер ұйымдастырылды. Әліппеге, діни
оқуға үйретті, халық ауыз әдебиетінің шығармаларын пайдаланды.
Батыс Еуропа мектептерінен айырмашылығы, егер онда барлық оқыту латын
тілінде жүргізілсе, Ресейде сауаттылыққа оқыту ескі славян тілінде іске
асты, оқушылардың ауызша сөйлеу тіліне жақын болды.
Москва қаласының төңірегіне орыс княздіктерінің саяси бірігуі,
бірыңғай орталықтандырылған орыс мемлекетінің ұйымдасуы товар-ақша
қатынастарының және қалалардың өсуінің күшеюіне, Ресейде қолөнер мен
өнеркөсіптің, мәдениеттің және ағарту ісінің дамуына көмектесті.
XV-XVIғ. Москвада ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.