ЕМДІК-САУЫҚТЫРУ ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе……… . . . . . . . . .

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 1 ЕМДІК-САУЫҚТЫРУ ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 1. 1 Емдік-сауықтыру туризм ұғымы, жіктемесі және зерттелуі . . .

5: 8

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 1. 2 Емдік-сауықтыру туризмі қоғамдық денсаулықты қалыптастыру факторы ретінде . . . . . .

5: 18

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 1. 3 Емдік-сауықтыру туризмінің қалыптасуының шетелдік тәжірибесі

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 2 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК-САУЫҚТЫРУ ТУРИЗМІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ЖЕТІЛДІРУЫН САРАЛАУ

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 2. 1 Қазақстан территориясында емдік-сауықтыру туризмінің жетілдіру тенденциялары . . . . . …… . . . . . … . . .

5: 35

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 2. 2 Меркі емдеу орталығының сауықтыру туризміндегі көрсеткішін саралау . . .

5: 41

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 2. 3 Қазақстан Республикасының емдік-сауықтыру туризмінің жетілдіруы мәселелері . . .

5: 51

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЕМДІК-САУЫҚТЫРУ ТУРИЗМІН ДАМЫТУ МЕН ЖЕТІЛДІРУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 3. 1 Оңтүстік Қазақстан аймағы бойынша емдік-сауықтыру орталығы қызметін жетілдіру жолдары . . .

5: 66

Кіріспе……… . . . . . . . . .: 3. 2 Меркі шипажайының емдік туризмдегі қызметін жетілдіру жолдар . . .

5: 74

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

5: 81

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

5: 85

Кіріспе……… . . . . . . . . .:

Кіріспе……… . . . . . . . . .: ҚОСЫМШАЛАР . . .

5: 88

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан Республикасының Оңтүстік аймағының емдік туризмді дамытудағы мүмкіншілігін зерттеу. Санаторлы - курорттық ем алу табиғиғаттың емдік ресурстарын және физиологиялық терапиялық - медикоментоздық жолдарын қолдану арқылы жүзеге асырылады бірақ, емдік ресурстардың орналасуы негізгі ролді атқарады. Табиғи емдік ресурстардың құрамына кіретіндер: ландшафттар биоклиматтар гидроминералды сулар олардың ішінде минералды сулар және емдік батпақтар жатады .

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев еліміздің ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылып, ел жетілдіруының жаңа бағыттарын жаһандық дағдарыс жағдайында жүзеге асырудың басты бағыттарын айқындап берген жолдауын халыққа жолдады[1] .

Елбасының «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда: өсу, реформалар, жетілдіру» атты Жолдауы - еліміздің ары қарайғы жетілдіруының алғышарттарын көрсететін және қазақстандықтарды жаңа белестерді бағындыруға жетелейтін, ортақ мүддеқа топтастыратын тарихи құжатында Қазақстан халқының денсаулығы негізгі басымдылық болып қарастырылған.

Арнайы емдік орналастыру орындары - табиғи жолдармен емдеу факторларының шипасын қолдануды басты мүдде ететін, халықтың денсаулығын қайта қалпына келтіруді және профилактиканы қамтамасыз ететін емдеу- сауықтыру стационарлық орталықтары. Ондай орталықтарға санаторлы-курорттық мекемелі және демалыс ұйымдары кіреді.

Емдік орталықтардың барлық мамандандырылған сондай-ақ бір немесе бірнеше профильді, әдеттегі курорттар мен емдеу сауықтыру орындары аумағында орын алады. Зертеу жұмысында науқастардың бірлік саны жайында және оларды қабылдауға дайындығы, олардың ең көп айдағы саны, орындар сондай-ақ ем алушылардың саны барысында деректер зерттелінеді.

Жарқын болашаққа барар жолымыз қазақстандықтардың әлеуетін ашатын жаңа мүмкіндіктер жасауға байланысты. ХХІ ғасырдың дамыған елі деп отырғанымыз - активті, білікті сонымен қатар дені сау азаматтар екендігін назарға алып денсаулық мәселесін басты басымдылықтардың бірі ретінде қарастырылып отыр .

Сондықтан Жолдаудағы салауатты өмір салтын қалыптастыру, оны насихаттау, адамның жұмыс қабілеттілігін жақсарту негізінде арнайы жағдай жасау қажеттігі айқын [2] .

Адамдардың денсаулығынқалпына келтіру, сақтау және күшейту, олардың еңбекке деген ынтасын жоғарылату - бұл әр мемлекеттің, әлеуметті саясаттың міндеті болып келеді. Осындай мәселелерді шешу туризмнің басты бағыты.

Туризм арқылы емдеу - өндірісте және өндірістік емес салаларда мәселелерін шешудің ыңғайлы бағыты.

Сауықтыру орталықтары адамның денсаулығын күшейтеді, адам ағзасының маңызды жүйесін қалпына келтіреді, сауықтырады.

Қазақстан Республикасында 2020 жылға туризм индустриясын дамыту тұжырымдамасына сүйенетін болсақ, бағдарламаның негізгі мүддеында
Қазақстан халқының өмір сүру деңгейін жоғарылату және туристік саланың ел экономикасына оң үлесінің артуға бағытталған.

Қазақстан-2050 және Туризм индустриясын дамытудың 2020 тұжырымдамасының негізгі бағыттары емдік-сауықтыру туризмін дамыту болғандықтан дипломдың жұмыстың маңызы жоғары.

Сауықтыру-емдеу орталықтары халықтың ұлттық игілігі болып саналады. Емдік-сауықтыру орталықтары халықтың демалуы мен емделуіне арналған және де қатаң түрде қорғауға алынған табиғи обьектілері мен өзіндік ерекшелітері бар аймақ болып келеді. Біздің Республикамыздағы емдік туризмнің жетілдіруының қажеттілігін тұтынушыларға әлеуметтік тапсырыс көптеген бүтіндей жүйесін жуықтап алғанда денсаулық мәселесі мен бос уақытты өткізуге байланысты салауатты өмір салтына республикадағы патриоттық тәлім-тәрбиені үйретуге жағдайлар жасалған бағыт болып саналады.

Қазақстан Республикасының кең байтақ аймағында ерекше физико-географиялық және геологиялық жағдайлары емдік туризмдегі әр түрлі климаттық факторлар шоғырланған.

Емдік туризмді дамытуға Қазақстанның мүмкіншілігі зор. Оның негізін ғажайып табиғи орындар мен ерекше жағдайларын көптеген емдік батпақтар мен минералды бұлақтар құрайды.

Қазақстан Республикасындағы емдік туризмнің жетілдіру қарқыны бай табиғи рекреациялық- табиғи алғышарттарына негізделіп отыр.

Емдік туризмнің аймақтағы қарқынды жетілдіруы мен емдік туризмді дамыту мәселелері дипломдық жобаның тақырыбын таңдауға себепші болды. Қазақстан Республикасының аймақтарында санаторлы-курорттық шаруашылығын емдік туризмнің хал ахуалын зерттеу обьектілері ретінде зерделеуге мүмкіндік берді.

Жобаны даярлауда туризм индустриясының құрылымдық құрамында танымдық және спорттық туризмнен басқа емдік сауықтыру туризмінің өзіндік ерекшеліктерін зерделеу негізге алынды.

Жұмыстың мүддеы: Қазақстандағы емдік-сауықтыру нарығын зерттей отырып, Оңтүстік аймақтағы емдік-сауықтыру туризмінің жетілдіру болашағын зерделеу.

Зерттеу нысандары - Оңтүстік аймақтағы емдік туризм орталықтары.

Дипломдық жобада Қазақстан Республикасы бойынша емдік туризмнің жетілдіру факторлары мен хал-ахуалын игере отырып қазіргі заманғы туризмнің жағдайы мен жетілдіру перспективаларына болжам жасалған.

Қазақстан Республикасы мен бұрыңғы Кеңес мемлекеттері аймағы бойынша және дүниежүзілік емдік туризмнің жетілдіру тарихын қарастырылды.

Дипломдық жұмыстың міндеттері:

- Қазақстан Республикасындағы емдік- санаторлық шаруашылықтың қазіргі заманғы ахуалын зерттеу;

- облыс пен аймақтағы емдік туризмнің жетілдіру деңгейін жобалау;

- курорттық-санаториялық шаруашылықтың жетілдіруындағы жағдайларды қадағалау ;

- емдік туризмнің жетілдіру тарихын анықтау;

- емдік санаторлық шаруашылық саласының менеджмент пен маркетинг мәселелерін қарастыру;

- Қазақстан Республикасының емдік сауықтыру туризмін дамыту жолдары мен болашағын айқындау.

- Республикасы бойынша емдік туризмнің жетілдіру болашағын болжау.

Дипломдық жобаны даярлау кезінде көпдеген отандық және шетелдік ғалымдар еңбектері зерделенді. Мынадай ғалымдардың еңбектері қолданылды: Андрушко И. О. Асланов Дмитрий Иванович Козлова В. А., Артёмова Е. Н., Захарченко П. В., Нелюбин В. В., Ирисова Т. А. ; С. Р. Ердавлетов Нургалиева, К Темирханова, М. Железников, И. Г, С. И. Замятин, А. Хасенова т. б

Салыстыра саралау жасау негізінде Қазақстан Республикасының статистика комитетінің мағұлматтары, Қазақстан Республикасының Денсаулық министрлігі кардиология және ішкі аурулар бөлімі Ғылыми-зерттеу институтының материалдары пайдаланылды. Қазіргі таңда әлі де өз шешімін таба қоймаған сұрақтарға үлкен мән бере отырып, мемлекеімізде емдік сауықтыру туризміның жетілдіруын жоғарылатуға жағдай жасауымыз қажет. Бізде 1000 - ға тарта әр түрлі су бұлақтарын республикамызда тиімді түрде қолдану қажет . Дүниежүзілік сауда орталығының сарапшыларының қорытындысына көңіл бөлетің болсақ, Қазақстанда мынадай мүмкіншіліктер туындап отыр (ДСО) - олар Талдықорғандағы (Қапал - Арасан), Павлодардағы (Моялды), Сарыағаш- Рахманов бұлақтарын ғажайып радонның бірнеше орындарына саяхат жасауға мүмкіндіктер туындайды.

Аталған мүмкіндіктерді рационалды пайдаланылатын болсақ Қазақстанның емдік-сауықтыру туризмін ілгерілетуге үлкен мүмкіндік бар.

Диплом жұмысының құрылымы мен мазмұны:

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

Бірінші тарауда емдік-сауықтыру туризмінің теориялық аспектісімен, емдік-сауықтыру туризмінің жіктемесі қарастырылған.

Екінші тарауда Қазақстанның емдеу саласындағы туризмнің үлесін және аймақтың емдік-сауықтыру нысандарына саралау жұмыстары жасалған.

Негізінде тарауда Оңтүстік Қазақстан аймағының емдік-сауықтыру туризмінің жетілдіру бағыты қарастырылған.

1 ЕМДІК-САУЫҚТЫРУ ТУРИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІСІ

1. 1 Емдік-сауықтыру туризм ұғымы, жіктемесі және зерттелуі

Емдік туризм дегеніміз туристер өз бос уақыттарында күнделікті үйреншікті аймақтарданн, әдетті жерінен тыс жерлерде активті физикалық пен психологиялық дем алу негізінде ағзаны қылыпқа келтіру мүддесінде белгілі бір мерзімге өз еркімен емдік демалысты ұйымдастыру. ( В. Говорецкий, 1997ж) .

Емдік туризмнің ең негізгі түрткілері мынадай:

- адамның денсаулығының әбден төмендеп кетуі;

- денсаулық жағдайына байланысты белгілі бір жерде, белгілі бір маусымда дәрігер ұсынысына сай демалыс өткізудің қажеттілігі.

Емдік-сауықтыру туризмі Қазақстанның барлық аумағында көптеп таралған, сондықтан, сіз елдің қай жерінде болсаңыз да, ем алу мен саяхатты қатар қолдануға негізіндедігіңіз бар. Қазақстандық емдік шипажайлар түрлі ауруларға ем болатын және ауруларды болдырмау, алдың алу сияқты қайталанбас, минералдық су, бұғы мүйізін қолдану, емдік климат және басқа да қорлпрды қолдана денсаулықты қалпына келтіру қызметтерін ұсынады[3] .

Барлық жағдайларда ыңғайлы климат жағдайлары адамның толығымен емделіп шығуына нақты себепші бола алады.

Сондықтан барлық түрдегі курорттық немесе курорттық емес санаторияларға барудың ең негізгі мәні науқастын өзі өмір сүретің үйреншікті ортасынан басқа таныс емес аймаққа барып тынығуының нәтежиесінен пайда түседі. Барлық түрдегі аурулар негізіндеең негізгі жасалатың жағдай жайлы ортамен жақсы көңіл куй екендігін ескеретің болсақ емдік санатории орталықтарында осындай жағдайлар туындағаннан кейін емдік процедуралар өзінің нәтежиесін бере бастайды.

. Жаңа ортада адамдар өзіндік ішкі күйзелістерін ұмытып, басқа адамдармен танысып, өз ойларын басқа арнаға бұрады. Адамның сыртқы ортасы мен ішкі жан дүниесі арасындағы үйлесімділік пайда болады. Осыны толықтыратың факторлар ретінде санаторлы курорттық қызметкерлердің өзіндік біліктілік деңгейі мен мәдениеттілігі де тікелей әсер етеді. Санаторлық курорттық мекемелердің басқару органдары емдік мекменің оң имиджін қалыптастыру мүддеында, және сауықтыру орталықтарына келушілер санының артуына әсер ету мүддеында өз қызметкерлерінің біліктілік деңгейңн үнемі жоғарылатып отырғандары жөн. Ол негізінде біліктілікті арттыру, кадрларды даярла және қайта даярлау тнституттары көмегіне жүгінуге болады. Біліктілікті арттыруға бағытталған жеке орталықтар негізінде құралған курстарға қатысу арқылы сауықтыру орталықтары мамандары өз біліктіліктенін жоғарылатып, шипажай негізінде жоғары деңгейде қызмет көрсете отырып туризм нарығында үлкен бәсекеге сай қызмет көрсете алады. Қазіргі таңда Шетелдік Еуропа аймағы және Азия аймағының көптеген туризмі дамыған орталықтары, өзара

келісімшарт негізінде мамандардың біліктілігін арртыру курстарына қабылдайды. Қазақстан негізіндеТүркия елі өз қызметін ұсынуда. Бұл ұсыныс тек қана тартымды емес, сонымен қатар экономикалық тұрғыдан өте қолайлы болып саналады. Сонымен қатар Турцияның туризм нарығындағы қол жеткізген берестері қызықтырарлық болып келеді. Курорттық шаруашылығы жақсы жолға қойылған Кавказ бен Крым курорттарына тоқталып өтелік. Бұл аймақтардың да емдік сауықтыру бағытында өзінше қайталанбасліктері мен өз рекреациялық негізіндедіктері ба. Бұрдай қайталанбаслік әлемнің басқа аймақтарында кездесетің емдік-сауықтыру мекемелерінде кездестіре алмайсыз. Мысалы Азияның ұлан байтақ дала зонасында орналасқан сауықтыру орталықтарында Азиялық дала климаты қайталанбаслігі мен дала зонасына сай өзіндік климаттық қайталанбасліктері тән болады. Дәм сол сияқты Кавказ бен Крым сауықтыру орталықтарының да өзіндік қайталанбасліктері бар. Кавказ таулы аймақ екендігі бәріне белгілі, осы тұрғыда Тау аймағ, ына тән өзгерістер мен қайталанбасліктер болады, Емделушілердің өздері де тау климаттық қайталанбасліктерін таңдай отырып, өз емделуші дәрігерімен кеңесе отырып осындай сауықтыру орталықтарына келе алады.

Осыдан курорттық немесе курорттық емес санаторияларға барудың ең басты мәні- науқасты өзінің бұрынғы өмір сүрген және де ауруы асқынған ортасынан алшақтатып оны жанға жайлы, көңілінен шығатын аймаққа апару қажеттілігінің маңыздылығы айқындалады.

Емделушінің ағзасына қоршаған орта жағдайлары мен табиғи жағдайдың (климаттық т б) тұрақтануы және жұмыстағы адамдар мен қарым-қатынастың орнықты болуы қайталанбас әсер етеді. Жеке жағдайы, Қоғамдағы немесе жұмыстағы орта атмосферасы және де табиғи сауықтыру факторлары бірігіп ағзанын толық қанды қалпына келуіне септігін тигізеді.

Сауықтыру жағдайларында жұмыс орнындағы келеңсіздіктер мен отбасылық ренжіш, кері әсер ететің көңіл күй толығымен емделушінің өз мекенінде қалады. Емделуші жаңа орынға келумен жаңа оі, жаңа көңіл күй, жаңа эмоция сияқтя шексіз жаңа әсерлермен бірге өз денсаулығы негізіндежаңа энергиямен зарядталады.

Оның әсер ету күші адамға курортта салауатты өмірі мен тәбетінің дұрыс сақталғаны негізіндежағымды әсер қалдырады. Барлық сауықтыру мекмелерінде емделушінің жеке жағдайын, денсаулық жағдайын ескере отырып арнайы диетологтардың шешімімен ас мәзірі ұсынылады. Бұл ағзаның тез қалпына келуіне, ағзадағы зат алмасу процессінін жақсаруына жалпы денсаулыққа пайдасы өте зор. Емдік процедураның ең негізгі және ажырамас бөлігі осы диеталық тамақтану немесе дұрыс тамақтану болып саналады. Кейбір жағдайларда емделуші ағзасы өзгерістерге бірден үйрене қоймайды. Бірақ бұндай режим барлық жағдайларда да өзінің оң әсерін беретініне күмәнданбау қажет. Кейбір үйреншікті рационнан, үйреншікті тағамдардан бірден бас тарту ағзаның әлсіреуімен оның тез шаршауымен сипатталуы негізінде. Бұндай өзгерістердің барлығы адаптациялану мезгілі деп аталады.

Бүкіл Кеңестік курортологтар мен физиотерапевтердің отырысында емдік-сауықтырудың негізгі мәселелері қарастырылды.

Онда талқыланған жағдайлар өте маңызды болды, жеке теоретикалық бальнеологияны ұйымдастыру мәселесі қаралып курортология мен физитерапияға да қатысты көптеген мәселелер талқылыанылды. Осы орайда туризм ұғымының жіктемесін қарастыратың болсақ, бұл жіктемеде курорттық -емік туризм белгіленген .

Сурет 1. Қазіргі заманғы туризм классификациясының емдік туризмдегі орны

Ескерту-Мәлімет [22] негізінде құрастырылған

Аталған сызбадан емдік туризмнің жалпы туризм кеңістігіндегі алатын орны мен жіктемесін көруге болады. Туризм классификациясы өзінше күрделі және бір-бірімен тығыз байланысты екендігі белгілі. Қазақстанда емдік туризмнің барлық түрлерін дамытуға негізіндедік бар.

Емделуде табиғат жағдайдың орнығуы науқастың психикасына әсер етіп қана қоймай оның жүйке жүйесі процестерінің қалпына келуіне жол ашып ағзадағы өмірлік талпынысын арттыруға қайталанбас ықпал ете алады[4] .

Адаптациялану мерзімінің тағы бір көрінісі адам ағзасының бейімделуімен сипатталады.

Келгеннен кейін бірнеше күн өткен соң жаңа климаттық жағдайға бейімделіп жатқан адамның хал ахуалының сыр беруіне әкеліп соғуы негізінде, сонымен қатар бейімдірек емделуінің мерзімі қысқарып емнің толық нәтижесі болмауы негізінде.

Адамдардың атқарып жатқан жұмысқа деген талпынысына қарай отырып оннан екі түрлі шаршау белгілерін ажырата аламыз.

Олар: Интенсивті және тәулік бойы жұмыс істеу барысында функционалдық негізіндешіліктердің төмендеуі салдарынан жүйке жүйесі орталығының шаршауына және қызметке белсенді ағзаның тежелуіне алып келеді. Осындай жағдайларда адамның ағзасы бірден қабылдап, адамның жұмыс жасау қабілеттілігі жоғарылайды[6] .

Физиологиялық өзгерістерді қадағалау мүддеында адам еңбек ету сатысынан демалыс сатысына ауысуы қажеттілігі нықталады. Адамның демалыс фазасынан өткеннен кейінгі ағзадағы өзгерістер оның жаңа жігермен, жаңа күшпен жұмыс жасауына тікелей септігін тигізеді

Рекреациялық әрекеттің қайталанбаслігі адамның шаршағанын басатын оның жұмысқа деген белсенділігін арттыратыны анықталды. Мысалы, балалар рекреациялық емдік ресурстардан әр түрлі әсер алу мүддеында жүктеменің физиологиялық және психологиялық жағынан ауыстырып отыруына тәуелді екендігі байқалады. Тәулік бойы ағзасына үлкен күш түсіретін балалар барынша тез шаршайды. Сондықтан балалар ағзасына түсірілетің физиологиялық және психологиялық жүктемелер олардың жас қайталанбасліктеріне байланысты таңдалып алынуы қажет.

Орташа жас пен жасы келген адамдарға әсер ететін жүктемелердің әр түрлі болуы олардың негізгі денсаулық жағдайы мен көңіл күйіне тікелей байланысты болып келеді. Сондықтан жас қайталанбасліктеріне байланысты емделу циклі де өзгеше болып отырады.

Қазақстан Республикасында емдік-туризмге бағытталған ресурстарға бай. Бірақ табиғи факторлардың ресурстарға бай 10% ғана зерттелген. Ал қалған орталықтар әлі зерттеліп қолданысқа еңгізілуі кезек күттірмес мәселе екендігі анық.

Қазақстанның табиғи ландшфт зоналарына сәйкес курорт келесі типтерге бөліп қарастырған.

Кесте 1.

Ландшафт бойынша курорттар жіктемесі

Түзу теңіз жағалаулық

Курорттық континентальді жазықтар

Таулы курорттар

Түзу теңіз жағалаулық:

- Жерорта теңізінің климаты;

- жазықты дала климаты;

- бетпақ дала климаты;

-суық субтропиктік климат;

- батпақты және жартылай бетпақдала климаты;

Курорттық континентальді жазықтар:

- ауа-райының кеңістігі;

- ормандық қыратты зона;

- біркелкі белдеулерлер;

- муссонды ормандар;

- климаттық ауа-райы кеңістігі

- жазықты және орманжазықты субтропиктік ормандар;

- жартылай бетпақдалалардан;

Таулы курорттар:

- тау етегі аласа таулар (теңіз деңгейінен 500-1000 м биіктікте) ;

- орташа таулы төменгі белдеудегі (1000-1500 м биіктікте) ;

- орташа таулы жоғарғы белдеудегі (1500-2000 м биіктікте) ;

- биік таулар (2000 м жоғары) ;

Түзу теңіз жағалаулық: Ескерту-Мәлімет [15] негізінде автормен құрастырылған

Туризмді дамытуда емдік туризмнің түрлерін географиялық жағдайға байланысты қарастыру қажет.

Науқастарды емдеу немесе аурулардың алдың алу мүддеында кең көлемде әр түрлі климаттық және жеке климаттық факторлар тірек бола алады.

Сызбада берілген табиғи факторларға тоқталатың болсақ:

1. Аэротерапия - ұйқыны қалпына келтіріп жүйке жүйесінің ағзаның долдануын төмендетіп қан тамырларының жоғарылауына жол бермей қан қысымын өзінің бастапқы қалпына алып келеді.

2. Гелиотерапия - ағзаның белсенді түрде сауығуы емдік және тәжірибие ретінде қолдануға сәуле энергиясы арқылы күнді дененің жоғарғы бөлігіне сіңіру кезінде тез қарқынды түрде іске асырылады.

3. Талассотерапия - (грек тілінен аударғанда thаlаssа - теңіз және терапия) деген ұғымды береді. Теңіздік климатпен мен емделу сонымен қатар күн ванналары жүйесін береді. Түн мезгілінде теңіздің жылуды ауаға ақырындап беруі таң ата теңіз суының жоғарғы жылуын ауа жылуы мен салыстырған сәттен бастап өзгеруін сипаттайды.

4. Орман - сонымен бірге сауығудағы табиғи емделудің емдік факторлары болып саналады. Жасыл өсімдіктер атмосфераның төменгі қабатының шаңдарын өзіне сіңіріп алу барысында ауаны әр түрлі қоспалардан тазартады.

Осыған қарамастан жасыл өсімдіктер өте күрделі жағынан психикалық ықпал қалдырады да жапырақтың жасыл түсі күннің жарығына тітіркенгіш қасиетке ие болады.

Жасыл жапырақтар - табиғаттың әсем бір құбылысы және өзіндік ем қабылдау орны болып есептеледі. Ормандар мен шабындықтарда демалу кезінде керемет әсер алып құлпыруға ықпал етеді[12] .

5. Қымыз бен емдеу: Емдік мүддета қолданылатын қымызды биенің сүтінен алады. Негізінде қымызбен емделу коптеген Азия елдерінде жүргізіледі. Бие сүтінен сүтті-қышқыл бактерияларды ашыту арқылы даярланылады.

Курорттық емделудің табиғи факторларының кейбір түрлерін қарастырайық (2сурет) .

Сурет 2. Емдік туризмде қолданылатың табиғи факторлар

Ескерту-Мәлімет [22] негізінде құрастырылған

Халқымызда «Табиғат-өзі емші» - деп бекерге айтылмаса керек. Егер табиғи факторларды дұрыс ұтымды пайдалана білсе, ол көпдеген аурулардың алдың алуға және аурулардан емделуге септігін тигізеді. Аталған суретте табиғи факторлардың емдік бағытта қолданысы сипатталған. Бұл табиғи факторлардың емдік туризмдегі алатын орны жоғары.

Адам ағзасына күнделікті әсер ететін, арнайы емес рефлекторлық факторлар қатарына мына факторлар жатады:

Табиғаттың қайталанбас күші су ауа және күн сәулесі;
Емдік дене шынықтыру, кең түрде таралып танымал болған серуен, мен экскурсия, спорт пен шұғылдану, гимнастика;
Емдік тамақтану;
Курорттық аймақтағы табиғат әсемдігінің жағымды әсер етуі;
Өмірдің бұрынғы қалпының өзгеруіне әкеліп тітіркенудің көлемін азайтады;
Емделу мен демалыстың негізгі режимі рационал болып саналады.

Климаттық қымыз бен емделу: батпақ пен балнеотерапия мен әсер етудің негізі болып табылатын тізбектелген факторлардың құрамының негізгісі курорттық санатории кешені ағзаны толығы мен тазартып жоғарғы жоғарғы жүйке жүйесінің қызметін қалыптастыруға әсер етеді[13] .

Қорыта келе, емдік-сауықтыру туризмі туризмнің қайталанбас маңызды түрі екендігі және оның жіктемесі мен қолданыс шеңбері барынша ауқымды екендігі айқындалды.

1. 2 Емдік-сауықтыру туризмі қоғамдық денсаулықты қалыптастыратыру факторы ретінде

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.