Әлемдік мұнай өнеркәсібі

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Әлемдік мұнай өнеркәсібі.

Мұнай өнеркәсібі - әлемдегі басты отын – энергетика өнеркәсіп саласы. Ол
әлемдік шаруашылыққада, әлемдік саясатқада әсері бар. Мұнай өнеркәсібі
үлкен капитал жинақтау көлемімен ерекшеленеді. Өнеркәсіптік деңгейде
мұнайды қазып алу ХIХ ғ ортасында үш ел бір уақытта бастады – Ресей,
Руминия және АҚШ. ХХ ғ басында 20 ел қазып ала бастады.Жоғарысы АҚШ,
Венесуелла және Ресей елдеріне тура келеді. 1940 ж келіп мұнай қазып алушы
елдер саны 40 қа жетті. Алдыңғы орында АҚШ, КСРО, Венесуелла және Иран.
1970 ж келіп мұнай қазып елдер саны 60 қа, 1990 ж – 80, 1990 жң аяғында 95
елге жетті.1960 ж өзінде барлық қазып алынған мұнай батыс жартысындада
қазып алынды, бірақта біріншілік шығыс жарты шарша ауысты.
Сонымен бірге әлемдік мұнай қазып алуда жғарылады ( 66 – сүрет ) 1980 жылғы
төмен бағадағы мұнай бұған кедергі болды. Бірақта энергетикалық тоқырау
кезінде әлемдік нарықта мұнайдың бағасы жоғарлады. Бұл жағдай мұнайдың
географиялық қазып алынуы жүзеге асты. 1990 ж басында әлемдік мұнай қазып
алу салыстырмалы түрде тұрақталды.Бұл бір қанша мұнай өндіруші елдердің
саясатына байланысты болды. Бірінші кезекте ОПЕК мүшелерінің әлемдік
нарықта басты роль ойнайды. Бұндай саясат – мұнайға болған бағаның төменден
кезіндеде болды. Сондықтан өндіруге квота енгізді. Осы сияқты саясатты
ОПЕКке мүше емес елдерде қолданылды. 1990 ж аяғында жаңа жоғарылау болды.
2004 ж 3,8 млрд тоннаға дейін жетті. 1990 ж әлемдік мұнай нарығында
өзгерістер болды. 1996 ж орташа баға сұраныспен ұсынысқа байланысты 145
доллар тоннасына сатылды, 1997 ж 135 доллар, 1998 ж 80 доллар тонна болды.
Бұл мұнай экспорт жасайтын елдердің кірісі азайды. Жәнеде жоғары табыс табу
үшін ОПЕК мүшелері мұнай қазып алуды төмендетті. Бұл ұйымға жаңадан
Норвегия, Мексика, Оман, Ресей енді. Өсуі басталды, 1999 жылдың соңында 160
– 170 доллар болды. Кейін 200 – 300 доллар болды. Бұл импорт жасайтын
елдерге соққы ьолды, бірінші кезекте АҚШ, Ұлыбритания, ФРГ. Оларда кіші
тоқырау болды. Соол себепті қорларын жұмсай бастады.2000 ж ғана баға
тұрақталды.ХХ ғ екінші жартысында әлемдік қазып алушы 3 топ елдер ішіндеде
өзгерістер болды.ХХ ғ 20 – 30 ж капиталистік және социолистік елдерге
барлық мұнай өндіруді басқарады. Халықаралық мұнай картелі әлемдік жеті
үлкен компанияны құрайды. Басшысы Америкалық Стандарт ойл компаниясы
болып есептеледі.
Бірінші уақыттары опек тен құрылған бұл ұйым дамушы елдердің 23 мұнай
өндіруді басқарады. Бірақ 1970 ж ортасындағы тоқырау кезінде көптеген
дамушы елдер мұнай ресурстарын национализациялау үшін мемлекеттік мұнай
компанияларын құра бастады. ОПЕК 11 елде мұнай өндірудегі 40 % құрайды.
Дамушы елдердің 1990 ж әлемдік мұнай өндірудегі үлесі 60 % құрады, ал Батыс
елдері 24 %. Социолистік елдердің мұнай өндіру 16 % қысқарды. Бұл КСРО
құрамына кірген елдерге байланысты болды, 1990 ж дейін көрсеткіш жоғары
болған.Әлемдегі мұнай өндіретін үлкен аймақтар 83 кестеде көрсетілген. 83
кестені сараптасақ мұнай өндіру динамикасы ХХ ғ екінші жартысында көптеген
күтпеген жағдайларға кездесті. Бұрынғы КСРО да мұнай өндіру 1970 – 1980 ж
жоғарылау Батыс Сібірдегі мұнай бассейндерін ашуымен байланысты. Мұнай
өндірудің жоғарышыққаны 1988 ж – 624 млн тонна болды. Бірақта 1990 ж 570
млн тоннаға дейін қысқарды 1991 ж – 515 млн тоннаға дейін. Бұндай
төмендеудің бірқанша себептері бар.Бұлар капитал болмауы, іздеу, зерттеу
жұмыстарының қысқаруы, құбырлардың жеткіліксіздігі, құралдардың ескіруі.
1990 ж басында көптеген өндіріс өндіріс орындары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.