ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ пәнінен оқу әдістемелік нұсқау
Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:
Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ
ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ
“Азаматтық құқық және іс жүргізу” кафедрасы
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ
пәнінен
оқу әдістемелік нұсқау
Түркістан 2012 ж.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік нұсқау
Азаматтық құқық және іс жүргізу кафедрасының мәжілісінде __30_ _11__ 2012
жылы №_3__ хаттамамен талқыланды.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік нұсқау заң
факультетінің оқу әдістемелік кеңесінде ____ _________ 2012 жылы №____
хаттамамен бекітілді.
Пікір жазған: з.ғ.к., аға оқытушы А.Ә.Әлайдар
Хасанова К.Р Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік
нұсқау. Түркістан 2012. -56 бет
Әдістемелік нұсқауда пән бойынша тест тапсырмалары,
анықтамалар мен пәнді оқу процессінде пайдаланылатын нормативтік-құқықтық
актілер тізімі қамтылған.
Оқу-әдістемелік нұсқау оқытушыларға және студенттерге арналған.
1. КІРІСПЕ
Еліміздің Конституциясында Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық,
зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең
қымбат қазынасы – адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары деп
тайға таңба басқандай көрсетілген. Осыған орай, мемлекетіміздің әлеуметтік
саясатының негізгі міндеті мен оның тиімділігінің басты өлшемі халықтың әл-
ауқатын ұдайы арттыру болып табылады.
Еліміздің үдемелі индустриялық-инновациялық даму жолы әлеуметтік даму
моделіне жаңа жоғары талаптар жүктейді. Өздеріңізге белгілі, Қазақстанның
әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты
бағдарламалық мақалада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев еліміздің одан әрі
дамуының тұжырымдамалық векторы ретінде өнімді еңбек жолымен іске
асырылатын әлеуметтік жаңғырту арқылы ғана қол жеткізуге болатын жалпыға
ортақ еңбек қоғамын құру жолдарын белгілеп берді.
Жалпыға ортақ еңбек қоғамы идеясы мемлекеттің әлеуметтік саясатын
жаңғырту, яғни транзит матрицасында әлеуметтік қолдау моделінен әлеуметтік
прогресс парадигмасына өтуді жан-жақты да тұтастай қайта форматтау міндеті
қамтылған келешек мақсат болып табылады. Әлеуметтік-еңбек қатынастары
саласында мемлекеттік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі әлеуметтік
қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру және әлеуметтік көмекті қамтитын
әлеуметтік қамсыздандыру болып табылатыны сөзсіз.
Әлеуметтік жаңғыртудың өзі, атап айтқанда, әлеуметтік заңнаманы
түбегейлі жаңарту, алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттар жүйесін енгізу,
әлеуметтік-еңбек қатынастарының тиімді моделін құру, масылдықты және
әлеуметтік инфантилизмді еңсеру, сондай-ақ еңбек қызметіне ынтаны арттыруды
көздейді. Бұл ретте, әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін одан әрі арттыру
жеделдетілген экономикалық даму мен қоғам игіліктерін жинақтап бөлу
арасында оңтайлы теңгерімнің тұрақты байланысының негізінде жүргізілетін
болады.
Экономикалық өсу жағдайында және Қазақстан Республикасының халқының
Әлеуметтік жағдайын көтерілуі, оның нормативтік құқықтық базасының құрылуы,
еңбекке қабілетсіз азаматтарды әлеуметтік қорғау мемлекеттің әлеуметтік
саясатының басымды бағыттарының бірі болып табылады. Қазақстан
Республикасының Конституциясы Республика азаматтарына ең төменгі зейнет ақы
мөлшеріне, жасына, науқастануына, мүгедектігіне байланысты, асыраушысынан
айрылған жағдайда және басқада заңды негіздер бойынша әлеуметтік
қамсыздандыруға кепілдік береді.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқығы оқу курсын
зерттеудің мақсаты студенттердің теориялық ережелердің негізін қалаушы
саласында білім алуы, еңбекке қабілетсіз азаматтарды материалдық және
әлеуметтік қамтамасыз ету бойынша заңдарды, әлеуметтік қамсыздандыру
заңдары мен жұмыс істеу бойынша тәжірибие алуы, тәжірибиеде пайда болатын,
қиын жағдайларда бағдарлау шеберлігі, алған білімді болашақ тәжірибиеде
қолдану болып табылады.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқық пәнінің оқу
курсының міндеті қарастырылып отырған құқық саласына студенттердің
мүдделерін ынталандыруға бағытталған. Студенттер осы құқық саласының жалпы
және ерекше бөлімінің институттарын, әлеуметтік қамсыздандырудың құқық
қатынастарында әлеуметтік қамсыздандырушылық нормаларын жүзеге асыру
тәртібін, құқықтың қайнар көздерімен жұмыс істеудің түбегейлі тәжірибиесін,
әлеуметтік қамтамасыз етуші нормаларын түсіндірудің тәжірибиелік білім
алуы, нақты құқықтық жағдайда оларды қолдану, курс бағдарламасының бөлек
тақырыптар арасындағы байланыстың маңызын және негізін анықтап зерттеуге
міндетті. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқығы курсын
зерттегеннен кейін, студент әлеуметтік қорғау органдарының құқық
қолданушылық қызметін жүзеге асыру мақсатында әлеуметтік қамсыздандыру
құқығының институттарымен нормаларын мазмұнын білуге міндетті.
Аралас пәндердің тізімі және басқа пәндермен байланысы: еңбек құқығы,
әкімшілік құқық, қаржы құқығы, салық құқығы, азаматтық құқық, азаматтық іс
жүргізу құқығы. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы жеке еңбек шартын жасасу
және орындау, жалақы төлеу, жұмыс уақыты режимі, өтем ақылар мен
кепілдіктер құқықтық институттарымен, сондай-ақ мемлекеттік билік және
басқару, Қазақстан Республикасының сот жүйесі, бюджет жүйесімен қалыптасуы
мен , азаматтық құқықтың басым көп құқықтық институттар сұрақтарымен тығыз
байланысты қарастырылады.
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ ПӘНІ БОЙЫНША ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
1.Жұмыс жалақы мөлшерiн белгiлейдi:
a) жұмыс берушi
б) Республикалық бюджет туралы Заңы
в) Үкiмет
г) жақтар
д) еңбек шарты
2 Зейнетақы мөлшерiн белгiлейдi:
a) жинақтаушы за қоры
б) Зейнетақы активтерiн басқару ұйымы
в) Республикалық бюджет туралы Заңы
г) Зейнетақы төлеу жөніндегі Орталық
д) Зейнетақы шарты
3. 2012 жылдың айлық есептiк көрсеткiшi
a) 872 тенге
б) 875 тенге
в) 1000 тенге
г) 1612 тенге
д) 860 тенге
4 Айлық есептiк көрсеткiштi белгiлейдi:
a) жергiлiктi бюджет
б) республикалық бюджет
в) үкiмет
г) әкiмшiлiк аумақтық бөлiнiс
д) Парламент
5.Мiндеттi зейнетақы жарналарын төлейтiн агент болады:
a) жеке тұлға
б) заңды тұлға
в) жеке және заңды тұлға
г) шетелдiк жеке тұлға
д) барлығы агент болып табылады
6 Зейнетақы төлемдерiн жүзеге асыратын базалық инструменттерiне жатады:
a) зейнетақы жинағы
б) зейнетақы жинағы
в) зейнетақы жарналары
г) зейнетақы аннуиттер
д) зейнетақы салымшылары
7.Мiндеттi зейнетақы жарналарыны мөлшерi белгiленедi:
a) зейнетақы шартымен
б) кiрiстi пайызды мөлшерiмен
в) жақтарды келiсiмiмен
г) жұмыс берушiмен
д) барлық жауаптар дұрыс
8 Ерлердiң зейнетақы жасы
a) 63
б) 62
в) 58
г) 57
д) 61
9.Әйелдердiң зейнетақы жасы:
a) 58
б) 57
в) 56
г) 55
д) 59
10.Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындауға арналған құжаттарды”әзірлеу
мерзiмдерi:
a) 20 күн
б) 10 күн
в) 15 күн
г) 5 күн
д) 25 күн
11 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау шешiмi шығарылғаннан кейiн
оны хабарлау мерзiмi:
a) 5
б) 10
в) 15
г) 20
д) 25
12 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау күнi есептеледi:
a) Зейнетақы жасына келген күнi
б) Зейнетақы тағайындау туралы шешiм қабылдау күні
в) өтiнiш берген күнi
г) еңбек қызметi қысқартыл күні
д) Зейнетақы тағайындау күні
13 Орталықтан зейнетақы төлемдерi төленедi:
a) өткен ай дың
б) әр айдың 1-шi күні
в) әр айдың 15- күні
г) квартал
д) жақтарды белгiленген кезендерiмен
14 Зейнетақыдан төлеуге тиiстi соманы қанша % астам ұстап қалуға болмайды?
a) 70%
б) 30%
в) 60%
г) 40%
д) 50%
15 Жинақтаушы зейнетақы қорының ұйымдастыру құқықтық нысаны:
a) ААІ
б) ЖШС
в) АІ
г) ЖАІ
д) ІШС
16 Ашық жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
17 Жинақтаушы зейнетақы қорларының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
18 Корпоративтi жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды тұлға және жеке тұлға
г) барлығы да болып табылады
д) үкiмет
19 Шетелдiк қатысумен АЖЗ қорлардың жарғылы қорының капиталы қанша
пайыздан аспауға тиiс
a) 50%
б) 75%
в) 30%
г) 25%
д) 10%
20.Зейнетақы қорларында ҚР резиденттерi емес қатысуымен директорлар
кеңесiнде ҚР азаматтарының саны болуы тиiс
a) 13
б) 14
в) 23
г) 12
д) 24
21 ҚР резиденттерi емес қатысатын жинақтаушы зейнетақы қорлардың дауыс
құқығы бар акциялардың процент мөлшерi:
a) 25%
б) 35%
в) 40%
г) 50%
д) 20%
22 Мемлекеттiк кәсiпорында зейнетақы сұрылтаушылары бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайларда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
23 Жинақтаушы зейнетақы қоры басқа жинақтаушы зейнетақы қорына сұрылтаушы
бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
24 Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық төмендегi нысанында
құрылады:
a) мемлекеттiк кәсiпорын
б) ЖАІ
в) ААІ
г) ЖШС
д) КШС
25 Азаматтарға әлеуметтiк жеке кодты берудi жүзеге асырады:
a) Жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
в) халықты ёлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) ұлттық зейнетақы агенттiгi
26 Мiндеттi зейнетақы жарналарын дербес есептiлiгiн жүзеге асырады:
a) жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
в) халықты әлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) ұлттық зейнетақы агенттiгi
27 Мiндеттi зейнетақы жарналары төмендегi пайыз мөлшерде белгiленедi:
a) 10%
б) 20%
в) 15%
г) 25%
д) 30%
28 Агенттерден мiндеттi зейнетақы жарналарын жинақтаушы зейнетақы
қорларына аударуды жүзеге асырады:
a) жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық
в) халықты әлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) үшiншi зейнетақы агенттiгi
29 Мiндеттi зейнетақы жарналарының есептеу тәртiбiн белгiлейдi:
a) жүмыс берушi
б) жинақтаушы зейнетақы қорлары
в) жақтардың келiсiмiмен
г) үкiмет
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
30 Ерiктi зейнетақы жарналарының мөлшерiн белгiлейдi:
a) жұмыс берушi
б) жинақтаушы зейнетақы қорлары
в) жақтардың келiсiмiмен
г) үкiмет
д) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
31 Жұмысшылардың пайдасына енгiзiлетiн қаражаттар аталады:
a) мiндеттi зейнетақы жарналары
б) ерiктi зейнетақы жарналары
в) ерiктi кәсiби зейнетақы жарналары
г) мiндеттi кәсiби жарналары
д) құрылтай жарналары
32 Зейнетақы активтерiн қаржы құралдарына орналасу тәртiбi аталады:
a) диверсификация
б) трансферт
в) санация
г) делдалдыә
д) активтер
33 Жеке зейнетақы шоттарында есептелген ақшалар айтылады:
a) жинақтар
б) жарналар
в) салымдар
г) мөлшерлер
д) алымдықтар
34 Бюджетке өтеусiз түсiмдер айтылады:
a) зейнетақы активтеi
б) ресми трансферттер
в) пруденциялыә нормативтер
г) мөлшерлер
д) қаржы құралдары
35 ҚР-да тұратын шетел азаңыматтары зейнетақымен қамтамасыз етiлуге құқыла
ма?
a) жоқ
б) бұл тәртiп заңда көрсетiлмеген
в) кейбiр жағдайларда
г) иә
д) ия,бiрақ азаматтығына байланысты
36 Орталықтан Зейнетақы төлемдерiн есептеуге арналған табысқа енгiзiледi:
a) еңбектi төлеу түрлерi
б) басқа да табыстар
в) еңбекке ақы төлеудiң барлық түрлерi және басқа кiрiстер
г) кәсiпкерлiк қызмет
д) еңбек шарты бойынша еңбек молшерi
37 Зейнетақы төлемдерiн есептеу үшiн жұмыс қанша жыл табыспен
айқындалады?
a) 4 жыл
б) 3 жыл
в) 2 жыл
г) 1 жыл
д) 5 жыл
38 Орталықтан Зейнетақы төлемдерiн есептеуге арналған айлық есептiк
кјрсеткiш аспауға тиiс:
a) 15 а.е.к.
б) 20 а.е.к.
в) 30 а.е.к.
г) 35 а.е.к.
д) 25 а.е.к.
39 Мiндеттi Зейнетақы жарналарының салымшысы шартта тұрады:
a) бiр жинақтаушы зейнетақы қорымен
б) екi жинақтаушы зейнетақы қорымен
в) екi, одан да көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
г) саны шектелмеген
д) бір, одан көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
40 Мiндеттi зейнетақы жарналары төленедi валюталық түрде:
a) ұлттық
б) шетелдiк
в) ұлттық және шетелдiк
г) халықаралық
д) барлық валюталар
41 Мiндеттi зейнетақы жарналарын толық және уақтылы төлеудi бақылау
жасайды:
a) салық органдары
б) жинақтаушы зейнетақы органдары
в) ҚРҮкiметi
г) банк-кастодиан
д) инвестициялыә басқару жасайтын ұйым
42 Агенттi уақтылы аудармаған мiндеттi зейнетақы жарналарын өндiредi:
a) банк
б) Ұлттық банк
в) салық органы
г) жинақтаушы зейнетақы қоры
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк органдар
43 Агенттке инкассалық ұкiм шығарады:
a) банк
б) салық органы
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) iшкi iстер органдары
д) сот
44 ҚР азаматтарға зейнетақы төлемдерiн тағайындау келесi жас толғанда
болады
a) 63
б) 68
в) 56
г) 40
д) 55
45 Есептелген Зейнетақы жарналарыны алғашқы есептiгiн жѕргiзедi:
a) агент
б) банк-кастодиан
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) салық органы
д)Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
46 Кастодиандық шарт төмендегi субъектiлер арасында жасалады:
a) банк-кастодиан және жинақтаушы Зейнетақы қоры
б) банк-кастодиан және инвестициялық басқару ұйым
в) банк-кастодиан, жинақтаушы Зейнетақы қоры
г) жинақтаушы Зейнетақы қоры және орталық
д) жинақтаушы Зейнетақы қоры, инвестициялық басқару ұйым, банк-кастодиан
47 Жинақтаушы Зейнетақы қорында қанша банк-кастодианы бола алады?
a) 1
б) 2
в) 3
г) 4
д) 5
48 Зейнетақы активтерiн мақсатты орналастырылуына бақылау жасайды:
a) банк
б) ҚР Ұлттық банкi
в) екiншi кезендiк банк
г) банк-кастодиан
д) барлық банкттердiң түрлерi
49 Еңбек еңбек кiтапшасы болмаған жағдайда кiмнiң шешiмiмен расталады?
a) халықты әлеуметтiк қорғау
б) жұмысшымен
в) жоғарғы органымен
г) мұражай
д) соттың
50 Зейнетақы жарналарын тарту қызметiне лицензия бередi:
a) ҚР Ұлттық банкi
б) ҚР Ұлттық Зейнетақы агенттiгi
в) ҚР Әдiлет министрлiгi
г) салық органы
д) Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi
51.Бұл әлеуметтік қамсыздандыруды реттейтін нормативтік құқықтық актілер-
а) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздері.
в) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының әдісі.
с) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының элементті.
д) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні.
52.Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздеріне - ҚР Президентінің
жарлығы,Үкімет қаулысы,Парламенттің нормативтік қаулылыры және т.б.
а) заңды түрде жатады.
В ) заңға қайшы .
с) тек ҚР-ның рұқсатымен.
д) мүлдем жатпайды.
53.Атқарушы билік органдары өкілдерінің, жұмыс берушілер мен қызметкерлер
өкілдерінің мүдделерін келістеруді қамтамасыз етуге бағытталған қатынастар
мен
тетіктер жүйесі.
а) комитет;
ә) кеңес;
б) комиссия;
в) әлеуметтік әріптестік
г) орган.
54.Әлеуметтік – еңбек қатынастарын реттейтін және қызметкерлермен жұмыс
берушінің арасында жасалатын жазбаша шарт ретінде рәсімделген құқықтық акт.
а) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздері.
в) ұжымдық шарт
с) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының элементті.
д) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні.
55.Ұйымның басшысы немесе ұйымның жарғысына (не өзге де локальдық актіге)
сәйкес өкілеттіктерге ие өзге де тұлға арқылы.
а) комитет;
ә) кеңес;
б) комиссия;
в) әлеуметтік әріптестік
г) жұмыс беруші
56.Нақты бір кәсіпорында немесе ұйымда әлеуметтік- экономикалық және еңбек
қатынастарды реттеу үшін тараптармен келісілген және қабылданған ережелер
(жағдайлар).
а) меншік иесі және кәсіподақ комитеті;
ә) кәсіпорын басшысы және еңбек ұжымы;
б) уәкілдігі бар өкіл және кәсіподақ комитеті;
в) кәсіподақ иесі және еңбек ұжымы;
г) ұжымдық шарттың мазмұны
57.Еңбек заңнамасында танылған еңбек құқықтары мен міндеттерін иелену
қабілеті
,яғни, еңбек құқығы қатынастарының қатысушысы болудың теориялық мүмкіндігі
немесе қабілеті.
а) еңбек құқығының түсінігі
ә) еңбек құқығының әдісі
б) еңбек қатынастары
в) еңбекке құқық қабілеттік
г) ұжымдық шарттар
58. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні болып табылады:
а) қоғамдық қатынастар
б) экономикалық қатынастар
в) еңбек қатынастары
г) азаматтық қатынастар
д) әкімшілік қатынастар
59. Әлеуметтік қамсыздандырудың арнайы бөліміне кіретін институтты атаңыз:
а) халықаралық-құқықтық реттеу мәселелері
б) әлеуметтік зейнетақылар
в) пәнімен қағидалары
г) азаматтардың негізгі құқұқтары
д) аталғандардың барлығы
60. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жүйесі бұл:
а) құқық нормаларының бөлінуі
б) құқық объектілерінің бөлінуі
в) құқықтық реттеу пәнінің түрлері
г) құқықты оның субъектілері бойынша бөлу
д) еңбектік қатынастарының бөлінуі
61. Әлеуметтік қамсыздандырудың функциялары атаңыздар:
а) демографиялық
б) экономикалық-саяси
в) әлеуметтік
г) еңбектік-сауықтыру
д) аталғандардың барлығы
62. Қандай бөлімдер көрсетліген:
а) жалпы
б) ерекше
в) жалпы, ерекше, арнайы
г) арнайы
д) аталғандардың барлығы
63. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне жатпайтындар:
а) қағидалармен міндеттер
б) азаматтардың әлеуметтік қамсыздандырудың саласындағы негізгі құқықтары
в) мемлекеттік органдардың құзыреттері
г) қағидалар
д) зейнетақылармен жәрдемақылар
64. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығында мақсаттылық, қол жетерлік,
еріктілік,
кәмелетке толмаған тұлғаларға әлеуметтік қызметтерді көрсетудің
артықшылығы,
құпиялық қағидалары қандай қағидаларға негізделеді:
а) салалық
б) салааралық
в) ішкісалалық
г) жалпы құқықтық
д) аталғандардың барлығы
65.Әлеуметтік қамсыздандыруға құқық-
а)адамның негізгі экономикалық құқықтарының бірі.
в)азаматтық құқықтарының бірі.
с)әкімшілік құқықтарының бірі.
д)аталғандардың барлығы дұрыс.
66.Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы ҚР-ның Конституциясынның қай бабында
бекітілген.
а) 28-бабында
в) 27-бабында
с) 26-бабында
д) 20-бабында.
67.Әлеуметтік қамсыздандырудың қанша түрі бар.
а) 6
в) 4
с) 2
д) 1
68. Зейнетақы төлеу кезінде есепке алынатын жұмыспен өзге де қызмет
кезеңдерінің
ұзақтығы:
а) еңбек стажы
б) жалпы еңбек стажы
в) арнайы еңбек стажы
г) үздіксіз еңбек стажы
д) аталғандардың барлығы
69. Еңбек стажына енетін жұмыс кезеңдерін атаңыздар:
а) әскери қызмет
б) құқық қорғау органдарындағы қызмет
в) мемлекеттік қызмет
г) кәсіпкерлік қызмет
д) аталғандардың барлығы.
70. Стаждың жеңілдетілген жағдай да есептелетін кезеңдерін атаңыз:
а) ұрыс қимылдары кезеңінде майдандағы әскер құрамындағы, оның ішінде
әскери
борышын өтеу кезіндегі әскери қызмет
б) қуғын-сүргінге ұшырағандар, кейіннен ақталған азаматтардың қамауда
болған
кездері
в) Семей сынақ полигонына жапсарлас жатқан аудандардағы 1949-1963 ж.
арасындағы кезең
г) толық навигациялық кезең ішінде су көлігінде жұмыс бір жыл істеген жұмыс
кезеңі
д) аталғандардың барлығы
71. Еңбек кітапшасы ұжымдық ауыл шаруашылық кәсіпорындарының мүшелері
үшін қай жылдан бастап толтырыла бастады:
а) 1965 ж
б) 1939 ж
в) 1948 ж
г) 1958 ж
д) 1968 ж
72. Еңбек стажының болғандығын құжаттық тұрғыдан растау үшін қандай
құжаттар
ұсынылуы мүмкін:
а) ЖЗҚ анықтамалар
б) жұмыс істеген жерінен анықтамалар
в) жалақыны беруге қатысты ведомостьтер
г) салықтық тіркеу куәліктері
д) аталғандардың барлығы
73. Еңбек стажының түрлері:
а) жалпы еңбек стажы
б) арнайы еңбек стажы
в) үздіксіз еңбек стажы
г) аталғандардың барлығы
74. Жалпы еңбек стажына енетін жұмыстар:
а) қызметкер немесе жұмысшы ретіндегі кез-келген жұмыс
б) ұжымдық ұйымдардың және колхоз мүшесі ретіндегі жұмыс
в) жеке еңбектік қызмет
г) шығармашылық қызметтер
д) аталғандардың барлығы
75. Жалпы еңбек стажына енетін басқа да негіздер:
а) әскери қызмет
б) оқу
в) шығармашылық оқу
г) өз мамандғы бойынша жұмыс істеген кезеңдері
д) аталғандардың барлығы
76. Еңбек стажындағы дәлелдемелер:
а) еңбек кітапшасымен архивтік құжаттар
б) жалақы төлегендігі туралы ведомоттер
в) жазбаша жеке еңбек шарты
г) жұмысқа қабылдау және босату туралы бұйрықтар
д) аталғандардың барлығы
77. Қандай негіздер бойынша үздіксіз еңбек стажы сақталмайды:
а) кәсіподақ органдарының талабы бойынша
б) 12 ай ішінде белгісіз себептермен өз еркі бойынша қайтадан жұмыстан шығу
в) тәрбиелік мәні бар қызмет атқаратын жұмыскердің моральдық теріс қылық
жасауы
г) бас бостандығынан айырылған жұмыскерге соттың шешімінің заңды күшіне
енуі
д) аталғандардың барлығы
78.Міндетті зейнетақы жарналары қызметкердің ай сайынғы жалақысының қанша
пайыз мөлшерінде белгіленеді ?
а) 10
б) 15
в) 5
г) 11
д) 7
79. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен жинақтаушы зейнетақы қорларынан
төленетін зейнетақы төлемдеріне, жинақтаушы зейнетақы қорларында
жинақталған
зейнетақы қаражатына кімдердің құқығы пайда болады:
а) 55 жасқа толған адамдардың
б) мүгедектердің
в) ҚР-н тыс жерлерде тұрақты тұруға кететін немесе кеткен, кету ниетін
немесе
кету фактісін растайтын ҚР-ң заңдарында белгіленген құжаттарды табыс еткен
адамдардың
г) мұрагерлердің
д) аталғандардың барлығы
80. Әлеуметтік жеке кодты алу үшін қажетті құжаттар:
а) ӘЖК алу үшін өтініш
б) жеке куәліктің көшірмесі
в) СТН көшірмесі
г) мемлекеттік баж салығын төлегендігі туралы түбіртек
д) аталғандардың барлығы
81. ҚР-да қызметін тұрақты жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғамен қатар
жеке
немесе заңды тұлға, міндетті зейнетақылар жапрналарын есептеп шығаратын,
ұстап
қалатын және аударатын шетел заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
с) міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент
82.Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы
шартқа сәйкес өзінің жеке қаражаты есебінен алушының пайдасына ерікті
зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын жеке немес заңды тұлға
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
г)зейнеткерлер, уақытша жұмыссыздар
83.Диверсификация
а)зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту мақсатында оларды
уәкілетті
орган
б) зейнетақы активтерінің уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес
қаржы
құралдарына орналастыру
в) зейнетақы активтерін азайту мақсатында оларды уәкілетті орган
г) зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту
84.Еңбек стажының болғандығын құжаттық тұрғыдан растау үшін қандай құжаттар
ұсынылуы мүмкін:
а) ЖЗҚ анықтамалар
б) жұмыс істеген жерінен анықтамалар
в) жалақыны беруге қатысты ведомостьтер
г) салықтық тіркеу куәліктері
д) аталғандардың барлығы
85.Жеке зейнетақы шоты
а) салымшының жинақтаушы зейнетақы қорларындағы жеке атаулы шоты.
б) жеке атаулы шоты.
в) салымшының зейнетақылық шоты.
г) салымшының жинақтаушы зейнетақы қорларындағы жария атаулы шоты.
86.Жеке тұлға(немесе отбасы) және мемлекеттік органдар-
а)жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандыру субьекті
болып табылады.
в) қатысушы тұлғалар.
с) өкілдері
д) дұрыс жауап жоқ.
87. Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандыру.
саласындағы құқықтық қатынастар кімдердің арасында туындайды.
а) азаматтың және мемлекеттік органдардың.
в) жеке және заңды тұлғалардың.
с) тек азаматтардың арасында туындайтын қатынас.
д)мемлекеттік органдардың
88. Әлеуметтік қамсыздандырудың функциялары атаңыздар:
а) демографиялық
б) экономикалық-саяси
в) әлеуметтік
г) еңбектік-сауықтыру
д) аталғандардың барлығы
89. Қандай бөлімдер көрсетліген:
а) жалпы
б) ерекше
в) жалпы, ерекше, арнайы
г) арнайы
д) аталғандардың барлығы
90. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне жатпайтындар:
а) қағидалармен міндеттер
б) азаматтардың әлеуметтік қамсыздандырудың саласындағы негізгі құқықтары
в) мемлекеттік органдардың құзыреттері
г) қағидалар
д) зейнетақылармен жәрдемақылар
91. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығында мақсаттылық, қол жетерлік,
еріктілік,
кәмелетке толмаған тұлғаларға әлеуметтік қызметтерді көрсетудің
артықшылығы,
құпиялық қағидалары қандай қағидаларға негізделеді:
а) салалық
б) салааралық
в) ішкісалалық
г) жалпы құқықтық
д) аталғандардың барлығы
92 Мiндеттi Зейнетақы жарналарының салымшысы шартта тұрады:
a) бiр жинақтаушы зейнетақы қорымен
б) екi жинақтаушы зейнетақы қорымен
в) екi, одан да көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
г) саны шектелмеген
д) бір, одан көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
93. Мiндеттi зейнетақы жарналары төленедi валюталық түрде:
a) ұлттық
б) шетелдiк
в) ұлттық және шетелдiк
г) халықаралық
д) барлық валюталар
94 Мiндеттi зейнетақы жарналарын толық және уақтылы төлеудi бақылау
жасайды:
a) салық органдары
б) жинақтаушы зейнетақы органдары
в) ҚРҮкiметi
г) банк-кастодиан
д) инвестициялыә басқару жасайтын ұйым
95 Агенттi уақтылы аудармаған мiндеттi зейнетақы жарналарын өндiредi:
a) банк
б) Ұлттық банк
в) салық органы
г) жинақтаушы зейнетақы қоры
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк органдар
96 Агенттке инкассалық ұкiм шығарады:
a) банк
б) салық органы
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) iшкi iстер органдары
д) сот
97 ҚР азаматтарға зейнетақы төлемдерiн тағайындау келесi жас толғанда
болады
a) 63
б) 68
в) 56
г) 40
д) 55
98 Есептелген Зейнетақы жарналарыны алғашқы есептiгiн жѕргiзедi:
a) агент
б) банк-кастодиан
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) салық органы
д)Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
99 Жинақтаушы зейнетақы қоры басқа жинақтаушы зейнетақы қорына сұрылтаушы
бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
100. Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық төмендегi нысанында
құрылады:
a) мемлекеттiк кәсiпорын
б) ЖАІ
в) ААІ
г) ЖШС
д) КШС
12 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау күнi есептеледi:
a) Зейнетақы жасына келген күнi
б) Зейнетақы тағайындау туралы шешiм қабылдау күні
в) өтiнiш берген күнi
г) еңбек қызметi қысқартыл күні
д) Зейнетақы тағайындау күні
13 Орталықтан зейнетақы төлемдерi төленедi:
a) өткен ай дың
б) әр айдың 1-шi күні
в) әр айдың 15- күні
г) квартал
д) жақтарды белгiленген кезендерiмен
14 Зейнетақыдан төлеуге тиiстi соманы қанша % астам ұстап қалуға болмайды?
a) 70%
б) 30%
в) 60%
г) 40%
д) 50%
15 Жинақтаушы зейнетақы қорының ұйымдастыру құқықтық нысаны:
a) ААІ
б) ЖШС
в) АІ
г) ЖАІ
д) ІШС
16 Ашық жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
17 Жинақтаушы зейнетақы қорларының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ ПӘНІ БОЙЫНША АНЫҚТАМАЛАР
Әлеуметтік қамсыздандыру - бұл материалдык игіліктерді еңбектің
катысуынсыз бөлудің нысаны. Әлеуметтік камсыздандыруда материалдык
игіліктер коғамның еңбекке жарамсыз мүшелеріне мемлекеттің және арнайы
корлардың есебінен әлеуметтік нормаларда белгіленген кездерде және
жағдайларда бөлінеді. Соған коса, әлеуметтік камсыздандыруды мемлекет
әлеуметтік мәнге ие деп таныған жағдайлардың туындауы салдарынан тіршілік
етудің кайнар көзі ретіндегі жоғалған жалакыны өтеуге бағытталған, мемлекет
калыптастыратын кұкықтық, экономикалык және ұйымдастырушылык шаралардың
жүйесі ретінде де анықтауға болады.
Әлеуметтік камсыздандырудың түрлері - акша төлемдері (зейнетакылар,
жәрдемақылар, өтемақылар, материалдык кемек және т.б.); заттай көмек (дәрі-
дәрмек, азык-түлік, мүгедектер үшін техникалык көмек кұралдары); кызмет
көрсету және жеңілдіктер (карттар және мүгедектердің үй-интернаттарына,
балалар үйлеріне орналастыру, үйде әлеуметтік қызмет көрсету және т.б.);
мүгедектердің емделуімен, сауығуымен және денсаулығын жаксартуымен
(стационарда, үйден қатынап емдеу санаторийларда, қарттар және мүгедектер
үшін арналған үй-интернатгарда), емдеу орнына баруымен және кайтуымен
байланысты косымша шығындарын етеу,
жұмыссыздарды кайта окыту (қайта дайындықтан өткізу); азаматтардың
жекелеген санаттарына көмек көрсетудің бір жолғы ақшалай және ақшалай емес
түрлері.
Әлеуметгік қамсыздандырудың субъектілері -1) еңбекке кабілеттігі жок
жастағы азаматтар: зейнеткерлер, солардың ішінде мүгедектер және
жалғызбасты тұлғалар; балалар, солардың ішінде жасөспірімдер. 2)еңбекке
кабілеттіжастағыазаматтар:жұмыссызд ар; уакытша жұмыссыздар;мүгедектер;
көпбалалы отбасылар;тұрмыстык жағдайы төмен тұлғалар.
Әлеуметтік камсыздандырудың саяси функциясы - әлеуметтік тұрактышықты
сақтаудан және халықтың әртүрлі тобының өмір деңгейінің ерекшеліктеріне
толы коғамдағы әлеуметтік игеліністі әлсіретуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың экономикалық функциясы - жасына, еңбекке
кабілеттігінен айырылуына немесе асыраушысынан айырылуына байланысты
жалақыны немесе өзге де табыстың орнын толтырудан және тұрмыс жағдайы нашар
тұлғаларға көмек көрсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың әлеуметтік функциясы - әлеуметтік
корғалмаған, өзгенің жәрдем көрсетуіне мұктаж азаматтар санаттарына оларға
косымша каржы бөлу жолымен көмек көрсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың еңбек функиясы - әлеуметтік
камсыздандырудың барлык түрлері үшін қаржының кайнар көзі болып осы
қоғамдағы еңбек катынастарының табылуынан көрініс табады. Олардың даму
деңгейіне әлеуметтік камсыздандыру жүйесінің барлык буындары тәуелді
болады.
Әлеуметтік қамсыздандырудың сауықтыру фунқиясы - мүгедектер халықтың
өзге де әлеуметтік тұрғыдан әлсіз топтарының қоғамдык мәртебесін қалпына
келтіру үшін қалыпты жағдайлар жасаудан көрініс табады. Бұл аталған
түлғалардың өздерін коғамның толыкканды мүшесі ретінде сезінуіне мүмкіндік
береді.
Әлеуметтік камсыздандырудың демографиялык функциясы елдің халық санының
көбеюін көтермелеуге бағытталған. Бұл мемлекеттің калыпты дамуы үшін қажет.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығынын пәні болып азаматтарды
зейнетақылармен, жәрдемақылармен, өтемақылармен камтамасыз етумен, сонымен
катар процедуралык және кұқык қорғаушылык сипаттағы кызметтер көрсетумен
байланысты коғамдық қатынастар табылады.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының негізгі институттары - еңбек стажы,
зейнетақылар, жәрдемақылар, жеңілдіктер, өтемақылар, әлеуметтік қызмет
көрсету. Аталған институттар құқықтық нормалардың аса ірі бірлесулері больш
табылады және, өз кезегінде, әлдеқайда ұсақ құрылымдық бірліктерге
институтішілік кұрылымдарға бөлінеді. Мысалы, жәрдемақылар институты өз
ішінде келесі құрылымдардан түрады: балалары бар тұлгаларға берілетін
жәрдемақылар, еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты жәрдемақы, жерлеуге
байланысты берілетін жәрдемақы және т.б. Зейнетақы институты жасына
байланысты зейнетақы, еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақы,
әлеуметтік зейнетақылар және т.б. сияқты құрылымдардан тұрады.
Әлеуметтік қорғау - бул жынысына қарамастан адамның әлеуметтік,
экономикалық, саяси және өзге де кұқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз
етуге бағытталған мемлекет саясаты.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне - әлеуметтік
қамсыздандыру құкығы саласының пәнін, әдісін және міндеттерін, құкык
нормаларының уақыттағы, кеңістіктегі және тұлғалар шеңбері бойынша күшін,
әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы қүкықгық қатынастарды, құқықтық
қатынастардың туындау, өзгеру және тоқтатылу негіздерін, олардың
объектілерін, әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қағидаларын, жүйесін және
қайнар көздеріне сипаттайтын нормалар жатады.
Әлеуметтік қамсыздандырудың ерекше бөлімі - осы құқық саласының
келесідей жекелеген институттарын зерттейді: еңбек стажы, зейнетақымен
қамсыздандыру, жәрдемақылармен қамсыздандыру, жеңілдіктер, өтемақылар және
т.б. Ерекше бөлім азаматтарға әлеуметтік қамсыздандырудың әртүрлі түрлерін
ұхынудың жағдайлары мен тәртібін, олардың мөлшерін реттейді. Ерекше
бөлімнің нормалары жекелеген институттарды құрайды (мысалы, жасына
байланысты зейнетақылар - бір институт, асыраушысынан айырылуына байланысты
зейнетақылар - екінші институт және т.б.).
Әлеуметтік қамсыздандыру күқығынын кайнар көздері ретінде - мемлекеттің
құзыретті органдарынын зейнетақы және өзге де қоғамдық қатынастарды реттеу
саласындағы кұкық шығармашылық қызметінің нәтижелерін түсінуге болады.
Басқаша айтар болсақ, әлеуметтік қамсыздандыру құқығының кайнар көздері -
бұл әлеуметтік қамсыздандыруды реттейтін нормативтік күқықтық актілер.
Әлеуметтік қамсыздандыруға қатысты құқыктык қатынастар - коғамдық
қатынастардың бір түрі болып табылады. Олар бір мезетте әлеуметтік қорғану
құкығын жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады. Соған коса,
әлеуметтік қамсыздандыруға қатысты құкыктык катынастар іс жүзіндегі
катынастар болып табылады және материалдық, мүліктік қатынастардың санатына
жатады. Сондыктан, олар тек құкықгык нормаларға ғана емес, сонымен қатар,
әлеуметтік камсыздандыруға кұқық беретін немесе бермейтін олармен
байланысты материалдык жағдайларға, өмір жағдайларына, заңды фактілерге де
тәуелді болады. Сол себепті, әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы құқықтық
қатынастарды құкық нормаларының негізінде туындайтын, ақша төлемдерін
төлеуге, қызмет, жеңілдіктер көрсетуге катысты, мемлекеттік органдар,
жинактаушы зейнетақы қорлары мен оларға құкылы жеке тұлғалардың арасында
туындайтын қатынастар ретінде сипаттауға болады.
Зейнетақы - бұл тулгаларга заңдарда белгіленген жасқа толган жағдайда,
сонымен қатар еңбек сіңірген жылдары үшін, мүгедектігіне байланысты,
асыраушысынан айырылган жағдайда Орталықтан немесе жинақтаушы зейнетақы
қорларынан өмір сүрудің негізгі көзі ретіндегі ақша қаражатын ұзақ мерзімге
ай сайын төлеу.
Зейнетақы сөзінің орысша баламасы пенсия сөзі төлем деген мағынаны
білдіреді. С.И. Ожеговтың орыс тілінің түсіндірме сөздігінде зейнетакы
сөзіне мынадай аныктама берілген: еңбек сіңірген жылдары үшін,
мүгедектігіне, еңбекке жарамсыздығына және т.б. байланысты акшалай
ақысыздандыру.
Зейнетақылардың түрлері - еңбек зейнетакылары; әлеуметтік зейнетақылар.
Еңбек зейнетақылары - жасына байланысты зейнетақылар; мүгедектігі
бойынша зейнетакылар; еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақылар;
асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетакылар.
Еңбек зейнетакысы - бүл азаматтарға жалақасын немесе өзге де та-бысын
өтеу мақсаттарында төленетін ай сайынғы ақшалай төлем. Еңбек зейнетакысьша
катысты күкық зейнетақы заңдарының шартгарымен және нормаларымен
анықталады.
Еңбек зейнетақылары - жасына байланысты зейнетақылар; мүгедектігі
бойынша зейнетакылар; еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақылар;
асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетакылар.
Жасына байланысты еңбек зейнетақысы - бүл зейнетақының жасына толған
және белгілі бір үзақтықтагы еңбек стажына ие тұлғалар үшін өмір сүрудің
негізгі көзі болып табылатын, өмір бойы ай сайын төленетін ақшапай төлем.
Жасына байланысты зейнетақылардын түрлері - жалпы негіздер бойынша
жасына байланысты зейнетақы; жеңілдетілген негіздер бойынша жасына
байланысты зейнетакы; арнайы заңды негіздерге негізделген жасына байланысты
зейнетақы.
Орталықтан жасына байланысты зейнетакылар толык келемде
келесідей жасқа толған кезде және келесідей жағдайлар болған жағдайда
тағайындалады:
1) 1998 жылғы 1 каңтардан бастап - еркектерге 61 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; эйелдерге 56 жаска толғанда, кемінде
20 жыл егібек стажы болғанда;
1998 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 61,5 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 56,5 жасқа толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
1999 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 62 жасқа толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; эйелдерге 57 жаска толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
2000 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 62,5 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 57,5 жаска толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
2001 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 63 жасқа толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 58 жасқа толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда.
Еңбек сіңірген жылдары - бұл кызметкерлердің жекелеген санаттарының
арнайы еңбек стажының ерекше түрі, олар кәсіптік (жалпы емес) еңбекке
қабілеттің жоғалуына және заңдарда белгіленген жасқа дейін зейнетке шығуына
байланысты тулғаға жеңілдетілген жағдайларда зей-нетакылық камсыздандыруға
кұқык береді.
Еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнетақы алу құқығьна ие тұлғалар -
әскери қызметшілердің (мерзімді кызмет атқаратын әскери кызметшілерден
баска), арнайы атактар беріліп, Қазакстан Республикасының заңдарымен ішкі
істер органдарының кызметкерлері үшін белгіленген тәртіп колданылатын
әскери қызметшілердің, ішкі істер органдары, Қазакстан Республикасы Әділет
министрлігінің Қылмыстык аткару жүйесі комитеті, каржы полициясы мен
мемлекеттік өртке карсы кызмет органдары қызметкерлерінің еңбек сіңірген
жылдары үшін зейнетакы.
Асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетақылар кайтыс болған түлғаның
асырауында болған, оның отбасының еңбекке жарамсыз мүшелеріне катысты
тағайындалады.
Асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетақылар алу құкығы бар
тұлғалар - 18 жасқа толмаған балалары (солардың ішінде, асырап алған ба
лалары, өгей ұлдары мен өгей кыздары), аға-інілері, апа-карындаста
ры және немерелері. Осындай зейнетакы алу кұкығына ие кәмелетке толмаған
тұлғалар баска тұлғалармен асыранған жағдай да бұл кұкығын сақтап қалады.
Әлеуметтік камсыздандыру туралы заңдарға сәйкес зейнетакылық жасқа толған
әкесі, анасы (соның ішінде, асырап алушылары); сонымен катар зейнетакылык
жасқа толған және асыраушысы кайтыс болған
күні ол мүгедек болып табылса ері немесе эйелі де асыраушысынан
айырылуына байланысты зейнетакы алу кұкығын иеленеді; кайтыс болған
түлғаның 8 жаска толмаған балаларына, аға-інілеріне, апа-карындастарына
немесе немерелерше күтім жасаушы және жұмыс істемейтін ата-анасының бірі
немесе жұбайы, атасы не әжесі, аға-інісі немесе апа-карындасы — жасына және
еңбекке жарамдылыгына карамастан.
Мүгедектіктің түсінігі - мүгедектік сөзінің орысша баламасы
инвалидность сөзі латынның invalidus сөзінен туындаған және әлсіз,
күші жоқ деген мағынаны білдіреді.
Мүгедектікті тағайындауды медициналық-әлеуметтік сараптамалық комиссия
(МӘСК) - медициналық-әлеуметтік сараптамалық комиссияға өмір сүрудің және
еңбекке қабілеттің тұрақты түрде шектелуінің белгілеріне ие және әлеуметтік
қамсыздандыруды қажет ететін түлғалар жібереді. Медициналық-әлеуметтік
сараптамалық комиссия ағза функцияларының, аурудың, жарақаттың немесе туа
біткен кемшіліктің салдарынан тұрақты түрде бұзылуын дәлелдейтін
диагностикалық емдеу, сауықтыру шараларының негізінде ағзаның жағдайын
жалпы бағалаудан да жүргізіледі.
Мүгедектікті белгілеу үшін негіздер - аурудың, жарақаттың немесе
кемшіліктердің салдарынан ағза функцияларының тұрақтытүрде бүзылуы, өмір
сүру қабілетінің толығымен немесе ішінара бүзылуы, яғни қабілеттердің
немесе еңбекпен айналысу мүмкіндіктерінің шектелуі, сонымен қатар өзіне-өзі
қызмет көрсету, жүріп-тұру, қарым-қатынасқа түсу, оқу, өзіне-өзі бақылау
жасау, кеңістікте қозғалу және т.б. қабілет
терін жоғалту немесе бұл қабілеттердің шектелуі; әлеуметтік қамсыздандыру
шараларын алудың қажеттігі.
Мүгедектік топтары - мүгедектіктің I тобын белгілеу үшін негіз болып
жалпы аурудың, жарақаттың немесе туа біткен кемшіліктердің салдарынан
еңбекке қабілетгің айқын және тұрақты түрде бұзылуы және бүлар кәсіптік
еңбекті тоқтату немесе еңбек жағдайларын елеулі түрде өзгерту қажетгігіне
алға келген жағдай, сонымен қатар дербес жүріп-тұру, қозғалу, оку, өзіне-
өзі қызмет көрсету, өзінің жүріс-тұрысына бақылау жасау, адамдармен қарым-
қатынастарға түсу мүмкіндігінің болмауы және басқа адамдардың кемегін,
күтімін, қадағалауын қажет ететін жағдайлар табылады. Мүгедектіктің II
тобын белгілеу үшін негіз болып аурудың, жарақаттың немесе кемшіліктердің
салдарынан еңбекке қабілеттің анқын бұзылуы және бұлардың дербес еңбек ету,
қозғалу, оқу, адамдармен қарым-қатынасқатүсу, өзіне-өзі бақылау жасау және
т.б. мүмкіндіктерді қиындатуы, алайда соған карамастан бөтен көмекті,
күтімді және қадағалауды қажет етпейтін жағдайлар табылады. Мүгедектіктің
III тобы аурудың, жаракаттың немесе кемшіліктердің салдарынан ағза
функцияларының бұзылуына орай өмір сүру қабілеті шектелген тұлғалар үшін
тағайындалады. Аталған жағдайлар мұндай түлғалардың еңбекке кабілетін
елеулі түрде шектесе де, олар одан әрі еңбек ете алады. Жұмыс берушілер III
топ мүгедектері болып табылатын түлғаларды денсаулық жағдайына қарай жеңіл
жұмысқа немесе көлемі аз жұмысқа не жоғары білікгілікті талап етпейтін
жұмысқа ауыстыруға міндетті.
Еңбек сіңірген жылдары - бұл кызметкерлердің жекелеген санаттарының
арнайы еңбек стажының ерекше түрі, олар кәсіптік (жалпы емес) еңбекке
қабілеттің жоғалуына және заңдарда белгіленген жасқа дейін зейнетке шығуына
байланысты тулғаға жеңілдетілген жағдайларда зейнетакылық камсыздандыруға
кұқык береді.Еңбек сіңірген жылдарға да жалпы еңбек стажының сипаттары тән,
алайда еңбек стажының бул түрінің өзінше бір ерекшеліктері де бар.
Еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнетақы алу құқығьша ие тұлғалар -
әскери қызметшілердің (мерзімді кызмет атқаратын әскери кызметшілерден
баска), арнайы атактар беріліп, Қазакстан Республикасының заңдарымен ішкі
істер органдарының кызметкерлері үшін белгіленген тәртіп колданылатын
әскери қызметшілердің, ішкі істер органдары, Қазакстан Республикасы Әділет
министрлігінің Қылмыстык аткару жүйесі комитеті, каржы полициясы мен
мемлекеттік өртке карсы кызмет органдары қызметкерлерінің еңбек сіңірген
жылдары үшін зейнетакы төлемдерін алуға кұкығы бар.
зейнеткерлерді әскери (арнайы) атақ, сыныіггық шен бере отырып, мем-
лекеттік қызметке алғанда зейнетақы төлеу қызметке тағайындалған күннен
бастап токтатылады.
Еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейиетақының мөлшері – Орталықтан
толық көлемінде теленетін зейнетакы төлемдері әскери қызметшілерге, ішкі
істер органдаръшың және Әділет министрлігінің Қылмыстық атқару комитетінің
қызметкерлеріне ақшалай қаражатгың елу проценті есебінен теленеді.
Бңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақы тағайындау және төлеу
мерзімдері – әскери қызметшілерге, ішкі істер органдарының және Әділет ми-
нистрлігінің Қылмыстық атқару комитетінің қызметкерлеріне тағайын-далған
зейнетақы төлемдерін республикалық бюджет қаражаты есебі-нен төлеу
қызметген босаған (жеке қщрам тізімнен шығарылған) күннен бастап, бірақ
оларға ақшалай қаражат төленген күннен кейін жүзеге асырылады.
Әлеуметтік зейнетақылар - бул еңбек зейнетақысын алуға құқығы жоқ
түлғалардың өмір сүруінің негізгі көзі ретінде мемлекеттік бюджеттен
төленетін ай сайынғы ұзақ мерзімдік төлемдер.
Әлеуметтік зейнетақы aлу құқығын келесі еңбекке жарамсыз түлғалар
иеленеді: мүгедектер, мүгедек балалар, туғанынан мүгедек жандар; ата-
анасының біреуінен не екеуінен да айырылған 18 жасқа толмаған балалар;
еңбек стажының болмауына байланысты еңбек зейнетақысын алу құқығын
иеленбеген түлғалар.
Әлеуметтік зейнетақының мөлшері - еңбек зейнетақымен салыстырғанда
әлеуметтік зейнетакы жалақынан есептелмейді, әрі зейнетақы еңбекке жарамсыз
азаматтардың әртүрлі санаты үшін түрліше қатаң бекітілген сомада
тағайындалады.
Әлеуметтік қамсыздандырудағы жәрдемақылар - бұл заңдарда көзделген
жағдайларда берілетін, азаматтарға мемлекетгік көмек көрсету сипатына ие
мерзімдік ақшалай әлеуметтік төлемдер.
Жүктілігіне және босануына байланысты жәрдемақылар - азаматгарға бала
туған кезде берілетін жәрдемақылардың бір түрі, әйелге жүктілігі және
босануы бойынша, еңбек демалысы кезінде төленетін ақшалай соманы
білдіреді.Жүктілігіне және босануына байланысты жәрдемақыларды алу кұқығын,
жұмыс берушімен еңбек қатынастарывда тұрған барлық әйелдер ұйымда істеген
жұмысының ұзақтығына қарамастан иеленеді.
Бала тууға байланысты жәрдемақы - бұл жәрдемақы бала туған кезде
берілетін бір жолғы ақшалай соманы білдіреді. Ол отбасының бала туған
кездегі қосымша шығындарын жабуға бағытталған.Бала тууға (оны асырап алуға)
байланысты жәрдемақы алу кұқығын ата-аналарының бірі немесе олардың
орнындағы түлғалар иеленеді. Екі немесе одан да көп бала туған жағдайда
жәрдемақы әрбір балаға бөлек беріледі. Өлі бала туылған жағдайда аталған
жәрдемақы тағайындалмайды.
Еңбекке уакытша жарамсыздықты - қызметкердің наукастануына, еңбек
жарақатын алуына орай немесе заңдарда әлеуметгік деп танылған өзге де
себептер орын алған жағдайда еңбекке қабілетінің жоғалуына немесе
төмендеуіне байланысты өзінің еңбек міндеттерін орындай алмауы ретінде
түсінуге болады.Еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты жәрдемақыны
берудің мақсаты болып еңбекке кабілетті калпына келтіру, сонымен катар
кызметкердің қызметтестерінің және оның отбасы мүшелерінің денсаулықтарын
корғау мақсаттарында созылмалы аурулардың, кызметкерде қандай да бір
аурудың туындауының немесе дамуының алдын алу.
Еңбекке уақытша жарамсыздық қағазы - еңбекке уакытша жарамсыздығына
байланысты жәрдемакыларды тағайындау және төлеу үшін негіз болып
белгіленген тәртіпте берілетін қағазы.
Атаулы әлеуметтік көмек -бұл - жұмыссыздарға арналған арнайы әлеуметтік
кемек. Бұл төлемдер жұмыссыз ретінде тіркелген, отбасының адам басына
шаққандағы табысы белгіленген мөлшерден аспайтын тұлғаларға белгілі бір
мерзімде төленетін төлемдер.
Өтемақылар - бул азаматтарға олардың жалакысы немесе өмір сүрудің
өзге де
көзінің бар-жоқтығына қарамастан, заңдарда көзделген жағдайларда қосымша
материаддық көмек көрсету үшін тағайындалатын ақшалай төлемдер.
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
1.ҚР Конституциясы 30.08.1995ж.
2.“ҚР зейнетақымен қамсыздандыру туралы” ҚР заңы. 20.06.97.
3.Жұмағұлов Ғ.Б., Ахметов А., Ахметова Г. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы.
Оқу құралы. Алматы: Заң әдебиеті, 2005.
4. Хамзин А.Ш, Хамзина Ж.А, Хамзина Л.А Трудовое право РК. – Астана:
Атамұра. 2004
5.Голенко Е.Н Ковалев В.И. Право социалбного обеспечения. Схемы и
коментарии. М. Юриспруденция, 1999.
6.Желудков А.В. Право социального обеспечения. Пособие для подготовки
к экзамену. – М. Юрайт, 2000.
7.Захаров А.Л. Тучков Э.Г. Право социального обеспечения России:
Учебник. –М. Издательство БЕК. 2001.
8.Казахстан-международные договары с государствами учасниками СНГ ( с
декабря 1991 по декабря 1996 г.) –Алматы: Баспа, 1997.
9.Лепихов М.И. Право социальная защита населения в России ( социальное
право ) –М. Былина, 2000.
10.Мачульская Е.Е Право социального обеспечения. Перспективы развития.
–М: Городец,2000
11.Мачульская Е.Е. Право социальново обеспечения. Учебное пособие для
ВУЗов. –2-е изд., перераб. И доп. –М.: Книжный миро,1999
12.Международные договоры, ратифицированные Республикой Казакстан в
сфере обеспечения прав, основных свобод человека, охраны
труда,миграционной политики Сост Межибовская И.В., Мухамеджанов
Э.Б. –Алматы: Жеті жаргы, 2000, Т.1,2
13.Межибовская И.В Социально-трудовая реабилитация инвалидов в
Респуплике Казакстан (теоретико-правовой аспект). Алматы: Баспа,
1997
14.Платонов Д.И. Право социального обеспечения Конспект лекций в
схемах. –М.: Изд-во ПРИОР. 1999
15.Право социального обеспечения. Учебное пособие Под ред. К.Н.
Гусова. –М.: Проспект, 2000
16.Право социального обеспечения: практикум, нормативные акты, обрацы
документов Под ред. Э.Г.Тучковой. –М.: Новый юрист, 1997
17.Сулейменова Г.В. Социальное обеспечения и социальное
страхование. М.: Экспертное бюро, 1998
17.Толмачев А.П. Право социального обеспечения (конспект лекций). – М.:
Изд-во ПРИОР, 2000
18.Хамзина Ж.А. Социально-обеспечительные правоотношения в
Республике Казакстан. Учебное пособие. –Алматы: Жеты Жаргы, 2002
Қосымша :
1. Алдашев С.М. Правовые проблемы пенсионного обеспечения
военнослужаших и членов их семей на современном этапе. Автореферат
дисс. Канд. –Алматы, 1996
2. Зайкин А.Д. Правоотношене по пенсионному обеспечению. –М.: Юрид.
Лит., 1974
3. Кузмина Т.М. Советское право социального обеспечения Под
ред. Проф. В.Н. Демьяненко. – Саратов: Изд-во Саратовского ун-та,
1982
4. Лившиц Р.З. Соотношение трудового права и права социалного
обеспеченя. –ВВ сб.: Вопросы социального обеспечения Под
ред. Я.М. Фогеля. –М.: ЦИЭТИН, 1976
5. Сахипов М.С. Прововое регулирование пенсионного обеспечения
колхозников. Арма-Ата: Наука, 1966
6. Трудовое и социальное право Росии: Учеб. Пособие для студ.
Высш. Учеб. Заведений Под ред. Л.Н. Анисимова. –М.: Гуманит.
Изд. Центр Владос, 1999. –432с.
7. Фогель Я..М. Некоторые вопросы теории и права социального
обеспечения. В сб.- Проблемы трудового права и права социального
обеспечения. М.: Юрид, Лит..
www.zakon.kz
www.government.kz
www.enbek.gov.kz
www.minjust.kz
Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 20 маусымдағы N 136 Заңы (үзінді)
МАЗМҰНЫ
Осы Заң Қазақстан Республикасында азаматтарды зейнетақымен
қамсыздандырудың құқықтық және әлеуметтiк негiздерiн белгiлейдi,
мемлекеттiк органдардың, меншiк нысандарына қарамастан, жеке және заңды
тұлғалардың азаматтардың зейнетақымен қамсыздандырылуға конституциялық
құқығын iске асыруға қатысуын реттейдi.
1 БӨЛIМ
Зейнетақымен қамсыздандыру негiздерi
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) мiндеттi зейнетақы жарналарын төлеу жөнiндегi агент (бұдан әрi -
агент) - Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын шетелдiк заңды тұлғаны қоса алғанда, жеке немесе заңды тұлға,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртіппен
мiндеттi зейнетақы жарналарын есептеп шығаратын, ұстап қалатын (есептеп
қосатын) және аударатын шетелдiк заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдiктерi;
1-1) автоматтандырылған ақпараттық жүйе - жинақтаушы зейнетақы қорының
жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы активтерiн және жинақталған қаражаттарын
есепке алуды жүзеге асыруға қажеттi және ақпараттың сенiмдiлiгiн, сақталуын
және оны рұқсатсыз кiруден қорғауды қамтамасыз ететін бағдарламалық
қамтамасыз етiлуi;
2) аффилиирленген тұлғалар - тiкелей және (немесе) жанама түрде
шешiмдердi айқындауға және (немесе) әрқайсысы (тұлғалардың бiрi)
қабылдайтын шешiмге ықпал етуге, соның iшiнде жасалған мәмiлеге орай,
мүмкiндiгi бар (өздерiне берiлген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ЗАҢ ФАКУЛЬТЕТІ
“Азаматтық құқық және іс жүргізу” кафедрасы
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ
пәнінен
оқу әдістемелік нұсқау
Түркістан 2012 ж.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік нұсқау
Азаматтық құқық және іс жүргізу кафедрасының мәжілісінде __30_ _11__ 2012
жылы №_3__ хаттамамен талқыланды.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік нұсқау заң
факультетінің оқу әдістемелік кеңесінде ____ _________ 2012 жылы №____
хаттамамен бекітілді.
Пікір жазған: з.ғ.к., аға оқытушы А.Ә.Әлайдар
Хасанова К.Р Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы пәні бойынша оқу әдістемелік
нұсқау. Түркістан 2012. -56 бет
Әдістемелік нұсқауда пән бойынша тест тапсырмалары,
анықтамалар мен пәнді оқу процессінде пайдаланылатын нормативтік-құқықтық
актілер тізімі қамтылған.
Оқу-әдістемелік нұсқау оқытушыларға және студенттерге арналған.
1. КІРІСПЕ
Еліміздің Конституциясында Қазақстан Республикасы өзiн демократиялық,
зайырлы, құқықтық және әлеуметтiк мемлекет ретiнде орнықтырады, оның ең
қымбат қазынасы – адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары деп
тайға таңба басқандай көрсетілген. Осыған орай, мемлекетіміздің әлеуметтік
саясатының негізгі міндеті мен оның тиімділігінің басты өлшемі халықтың әл-
ауқатын ұдайы арттыру болып табылады.
Еліміздің үдемелі индустриялық-инновациялық даму жолы әлеуметтік даму
моделіне жаңа жоғары талаптар жүктейді. Өздеріңізге белгілі, Қазақстанның
әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам атты
бағдарламалық мақалада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев еліміздің одан әрі
дамуының тұжырымдамалық векторы ретінде өнімді еңбек жолымен іске
асырылатын әлеуметтік жаңғырту арқылы ғана қол жеткізуге болатын жалпыға
ортақ еңбек қоғамын құру жолдарын белгілеп берді.
Жалпыға ортақ еңбек қоғамы идеясы мемлекеттің әлеуметтік саясатын
жаңғырту, яғни транзит матрицасында әлеуметтік қолдау моделінен әлеуметтік
прогресс парадигмасына өтуді жан-жақты да тұтастай қайта форматтау міндеті
қамтылған келешек мақсат болып табылады. Әлеуметтік-еңбек қатынастары
саласында мемлекеттік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі әлеуметтік
қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру және әлеуметтік көмекті қамтитын
әлеуметтік қамсыздандыру болып табылатыны сөзсіз.
Әлеуметтік жаңғыртудың өзі, атап айтқанда, әлеуметтік заңнаманы
түбегейлі жаңарту, алдыңғы қатарлы әлеуметтік стандарттар жүйесін енгізу,
әлеуметтік-еңбек қатынастарының тиімді моделін құру, масылдықты және
әлеуметтік инфантилизмді еңсеру, сондай-ақ еңбек қызметіне ынтаны арттыруды
көздейді. Бұл ретте, әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін одан әрі арттыру
жеделдетілген экономикалық даму мен қоғам игіліктерін жинақтап бөлу
арасында оңтайлы теңгерімнің тұрақты байланысының негізінде жүргізілетін
болады.
Экономикалық өсу жағдайында және Қазақстан Республикасының халқының
Әлеуметтік жағдайын көтерілуі, оның нормативтік құқықтық базасының құрылуы,
еңбекке қабілетсіз азаматтарды әлеуметтік қорғау мемлекеттің әлеуметтік
саясатының басымды бағыттарының бірі болып табылады. Қазақстан
Республикасының Конституциясы Республика азаматтарына ең төменгі зейнет ақы
мөлшеріне, жасына, науқастануына, мүгедектігіне байланысты, асыраушысынан
айрылған жағдайда және басқада заңды негіздер бойынша әлеуметтік
қамсыздандыруға кепілдік береді.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқығы оқу курсын
зерттеудің мақсаты студенттердің теориялық ережелердің негізін қалаушы
саласында білім алуы, еңбекке қабілетсіз азаматтарды материалдық және
әлеуметтік қамтамасыз ету бойынша заңдарды, әлеуметтік қамсыздандыру
заңдары мен жұмыс істеу бойынша тәжірибие алуы, тәжірибиеде пайда болатын,
қиын жағдайларда бағдарлау шеберлігі, алған білімді болашақ тәжірибиеде
қолдану болып табылады.
Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқық пәнінің оқу
курсының міндеті қарастырылып отырған құқық саласына студенттердің
мүдделерін ынталандыруға бағытталған. Студенттер осы құқық саласының жалпы
және ерекше бөлімінің институттарын, әлеуметтік қамсыздандырудың құқық
қатынастарында әлеуметтік қамсыздандырушылық нормаларын жүзеге асыру
тәртібін, құқықтың қайнар көздерімен жұмыс істеудің түбегейлі тәжірибиесін,
әлеуметтік қамтамасыз етуші нормаларын түсіндірудің тәжірибиелік білім
алуы, нақты құқықтық жағдайда оларды қолдану, курс бағдарламасының бөлек
тақырыптар арасындағы байланыстың маңызын және негізін анықтап зерттеуге
міндетті. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру құқығы курсын
зерттегеннен кейін, студент әлеуметтік қорғау органдарының құқық
қолданушылық қызметін жүзеге асыру мақсатында әлеуметтік қамсыздандыру
құқығының институттарымен нормаларын мазмұнын білуге міндетті.
Аралас пәндердің тізімі және басқа пәндермен байланысы: еңбек құқығы,
әкімшілік құқық, қаржы құқығы, салық құқығы, азаматтық құқық, азаматтық іс
жүргізу құқығы. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы жеке еңбек шартын жасасу
және орындау, жалақы төлеу, жұмыс уақыты режимі, өтем ақылар мен
кепілдіктер құқықтық институттарымен, сондай-ақ мемлекеттік билік және
басқару, Қазақстан Республикасының сот жүйесі, бюджет жүйесімен қалыптасуы
мен , азаматтық құқықтың басым көп құқықтық институттар сұрақтарымен тығыз
байланысты қарастырылады.
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ ПӘНІ БОЙЫНША ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ
1.Жұмыс жалақы мөлшерiн белгiлейдi:
a) жұмыс берушi
б) Республикалық бюджет туралы Заңы
в) Үкiмет
г) жақтар
д) еңбек шарты
2 Зейнетақы мөлшерiн белгiлейдi:
a) жинақтаушы за қоры
б) Зейнетақы активтерiн басқару ұйымы
в) Республикалық бюджет туралы Заңы
г) Зейнетақы төлеу жөніндегі Орталық
д) Зейнетақы шарты
3. 2012 жылдың айлық есептiк көрсеткiшi
a) 872 тенге
б) 875 тенге
в) 1000 тенге
г) 1612 тенге
д) 860 тенге
4 Айлық есептiк көрсеткiштi белгiлейдi:
a) жергiлiктi бюджет
б) республикалық бюджет
в) үкiмет
г) әкiмшiлiк аумақтық бөлiнiс
д) Парламент
5.Мiндеттi зейнетақы жарналарын төлейтiн агент болады:
a) жеке тұлға
б) заңды тұлға
в) жеке және заңды тұлға
г) шетелдiк жеке тұлға
д) барлығы агент болып табылады
6 Зейнетақы төлемдерiн жүзеге асыратын базалық инструменттерiне жатады:
a) зейнетақы жинағы
б) зейнетақы жинағы
в) зейнетақы жарналары
г) зейнетақы аннуиттер
д) зейнетақы салымшылары
7.Мiндеттi зейнетақы жарналарыны мөлшерi белгiленедi:
a) зейнетақы шартымен
б) кiрiстi пайызды мөлшерiмен
в) жақтарды келiсiмiмен
г) жұмыс берушiмен
д) барлық жауаптар дұрыс
8 Ерлердiң зейнетақы жасы
a) 63
б) 62
в) 58
г) 57
д) 61
9.Әйелдердiң зейнетақы жасы:
a) 58
б) 57
в) 56
г) 55
д) 59
10.Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындауға арналған құжаттарды”әзірлеу
мерзiмдерi:
a) 20 күн
б) 10 күн
в) 15 күн
г) 5 күн
д) 25 күн
11 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау шешiмi шығарылғаннан кейiн
оны хабарлау мерзiмi:
a) 5
б) 10
в) 15
г) 20
д) 25
12 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау күнi есептеледi:
a) Зейнетақы жасына келген күнi
б) Зейнетақы тағайындау туралы шешiм қабылдау күні
в) өтiнiш берген күнi
г) еңбек қызметi қысқартыл күні
д) Зейнетақы тағайындау күні
13 Орталықтан зейнетақы төлемдерi төленедi:
a) өткен ай дың
б) әр айдың 1-шi күні
в) әр айдың 15- күні
г) квартал
д) жақтарды белгiленген кезендерiмен
14 Зейнетақыдан төлеуге тиiстi соманы қанша % астам ұстап қалуға болмайды?
a) 70%
б) 30%
в) 60%
г) 40%
д) 50%
15 Жинақтаушы зейнетақы қорының ұйымдастыру құқықтық нысаны:
a) ААІ
б) ЖШС
в) АІ
г) ЖАІ
д) ІШС
16 Ашық жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
17 Жинақтаушы зейнетақы қорларының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
18 Корпоративтi жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды тұлға және жеке тұлға
г) барлығы да болып табылады
д) үкiмет
19 Шетелдiк қатысумен АЖЗ қорлардың жарғылы қорының капиталы қанша
пайыздан аспауға тиiс
a) 50%
б) 75%
в) 30%
г) 25%
д) 10%
20.Зейнетақы қорларында ҚР резиденттерi емес қатысуымен директорлар
кеңесiнде ҚР азаматтарының саны болуы тиiс
a) 13
б) 14
в) 23
г) 12
д) 24
21 ҚР резиденттерi емес қатысатын жинақтаушы зейнетақы қорлардың дауыс
құқығы бар акциялардың процент мөлшерi:
a) 25%
б) 35%
в) 40%
г) 50%
д) 20%
22 Мемлекеттiк кәсiпорында зейнетақы сұрылтаушылары бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайларда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
23 Жинақтаушы зейнетақы қоры басқа жинақтаушы зейнетақы қорына сұрылтаушы
бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
24 Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық төмендегi нысанында
құрылады:
a) мемлекеттiк кәсiпорын
б) ЖАІ
в) ААІ
г) ЖШС
д) КШС
25 Азаматтарға әлеуметтiк жеке кодты берудi жүзеге асырады:
a) Жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
в) халықты ёлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) ұлттық зейнетақы агенттiгi
26 Мiндеттi зейнетақы жарналарын дербес есептiлiгiн жүзеге асырады:
a) жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
в) халықты әлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) ұлттық зейнетақы агенттiгi
27 Мiндеттi зейнетақы жарналары төмендегi пайыз мөлшерде белгiленедi:
a) 10%
б) 20%
в) 15%
г) 25%
д) 30%
28 Агенттерден мiндеттi зейнетақы жарналарын жинақтаушы зейнетақы
қорларына аударуды жүзеге асырады:
a) жинақтаушы зейнетақы қоры
б) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық
в) халықты әлеуметтiк қорғау органы
г) салық органы
д) үшiншi зейнетақы агенттiгi
29 Мiндеттi зейнетақы жарналарының есептеу тәртiбiн белгiлейдi:
a) жүмыс берушi
б) жинақтаушы зейнетақы қорлары
в) жақтардың келiсiмiмен
г) үкiмет
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
30 Ерiктi зейнетақы жарналарының мөлшерiн белгiлейдi:
a) жұмыс берушi
б) жинақтаушы зейнетақы қорлары
в) жақтардың келiсiмiмен
г) үкiмет
д) зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
31 Жұмысшылардың пайдасына енгiзiлетiн қаражаттар аталады:
a) мiндеттi зейнетақы жарналары
б) ерiктi зейнетақы жарналары
в) ерiктi кәсiби зейнетақы жарналары
г) мiндеттi кәсiби жарналары
д) құрылтай жарналары
32 Зейнетақы активтерiн қаржы құралдарына орналасу тәртiбi аталады:
a) диверсификация
б) трансферт
в) санация
г) делдалдыә
д) активтер
33 Жеке зейнетақы шоттарында есептелген ақшалар айтылады:
a) жинақтар
б) жарналар
в) салымдар
г) мөлшерлер
д) алымдықтар
34 Бюджетке өтеусiз түсiмдер айтылады:
a) зейнетақы активтеi
б) ресми трансферттер
в) пруденциялыә нормативтер
г) мөлшерлер
д) қаржы құралдары
35 ҚР-да тұратын шетел азаңыматтары зейнетақымен қамтамасыз етiлуге құқыла
ма?
a) жоқ
б) бұл тәртiп заңда көрсетiлмеген
в) кейбiр жағдайларда
г) иә
д) ия,бiрақ азаматтығына байланысты
36 Орталықтан Зейнетақы төлемдерiн есептеуге арналған табысқа енгiзiледi:
a) еңбектi төлеу түрлерi
б) басқа да табыстар
в) еңбекке ақы төлеудiң барлық түрлерi және басқа кiрiстер
г) кәсiпкерлiк қызмет
д) еңбек шарты бойынша еңбек молшерi
37 Зейнетақы төлемдерiн есептеу үшiн жұмыс қанша жыл табыспен
айқындалады?
a) 4 жыл
б) 3 жыл
в) 2 жыл
г) 1 жыл
д) 5 жыл
38 Орталықтан Зейнетақы төлемдерiн есептеуге арналған айлық есептiк
кјрсеткiш аспауға тиiс:
a) 15 а.е.к.
б) 20 а.е.к.
в) 30 а.е.к.
г) 35 а.е.к.
д) 25 а.е.к.
39 Мiндеттi Зейнетақы жарналарының салымшысы шартта тұрады:
a) бiр жинақтаушы зейнетақы қорымен
б) екi жинақтаушы зейнетақы қорымен
в) екi, одан да көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
г) саны шектелмеген
д) бір, одан көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
40 Мiндеттi зейнетақы жарналары төленедi валюталық түрде:
a) ұлттық
б) шетелдiк
в) ұлттық және шетелдiк
г) халықаралық
д) барлық валюталар
41 Мiндеттi зейнетақы жарналарын толық және уақтылы төлеудi бақылау
жасайды:
a) салық органдары
б) жинақтаушы зейнетақы органдары
в) ҚРҮкiметi
г) банк-кастодиан
д) инвестициялыә басқару жасайтын ұйым
42 Агенттi уақтылы аудармаған мiндеттi зейнетақы жарналарын өндiредi:
a) банк
б) Ұлттық банк
в) салық органы
г) жинақтаушы зейнетақы қоры
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк органдар
43 Агенттке инкассалық ұкiм шығарады:
a) банк
б) салық органы
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) iшкi iстер органдары
д) сот
44 ҚР азаматтарға зейнетақы төлемдерiн тағайындау келесi жас толғанда
болады
a) 63
б) 68
в) 56
г) 40
д) 55
45 Есептелген Зейнетақы жарналарыны алғашқы есептiгiн жѕргiзедi:
a) агент
б) банк-кастодиан
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) салық органы
д)Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
46 Кастодиандық шарт төмендегi субъектiлер арасында жасалады:
a) банк-кастодиан және жинақтаушы Зейнетақы қоры
б) банк-кастодиан және инвестициялық басқару ұйым
в) банк-кастодиан, жинақтаушы Зейнетақы қоры
г) жинақтаушы Зейнетақы қоры және орталық
д) жинақтаушы Зейнетақы қоры, инвестициялық басқару ұйым, банк-кастодиан
47 Жинақтаушы Зейнетақы қорында қанша банк-кастодианы бола алады?
a) 1
б) 2
в) 3
г) 4
д) 5
48 Зейнетақы активтерiн мақсатты орналастырылуына бақылау жасайды:
a) банк
б) ҚР Ұлттық банкi
в) екiншi кезендiк банк
г) банк-кастодиан
д) барлық банкттердiң түрлерi
49 Еңбек еңбек кiтапшасы болмаған жағдайда кiмнiң шешiмiмен расталады?
a) халықты әлеуметтiк қорғау
б) жұмысшымен
в) жоғарғы органымен
г) мұражай
д) соттың
50 Зейнетақы жарналарын тарту қызметiне лицензия бередi:
a) ҚР Ұлттық банкi
б) ҚР Ұлттық Зейнетақы агенттiгi
в) ҚР Әдiлет министрлiгi
г) салық органы
д) Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi
51.Бұл әлеуметтік қамсыздандыруды реттейтін нормативтік құқықтық актілер-
а) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздері.
в) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының әдісі.
с) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының элементті.
д) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні.
52.Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздеріне - ҚР Президентінің
жарлығы,Үкімет қаулысы,Парламенттің нормативтік қаулылыры және т.б.
а) заңды түрде жатады.
В ) заңға қайшы .
с) тек ҚР-ның рұқсатымен.
д) мүлдем жатпайды.
53.Атқарушы билік органдары өкілдерінің, жұмыс берушілер мен қызметкерлер
өкілдерінің мүдделерін келістеруді қамтамасыз етуге бағытталған қатынастар
мен
тетіктер жүйесі.
а) комитет;
ә) кеңес;
б) комиссия;
в) әлеуметтік әріптестік
г) орган.
54.Әлеуметтік – еңбек қатынастарын реттейтін және қызметкерлермен жұмыс
берушінің арасында жасалатын жазбаша шарт ретінде рәсімделген құқықтық акт.
а) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қайнар көздері.
в) ұжымдық шарт
с) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының элементті.
д) әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні.
55.Ұйымның басшысы немесе ұйымның жарғысына (не өзге де локальдық актіге)
сәйкес өкілеттіктерге ие өзге де тұлға арқылы.
а) комитет;
ә) кеңес;
б) комиссия;
в) әлеуметтік әріптестік
г) жұмыс беруші
56.Нақты бір кәсіпорында немесе ұйымда әлеуметтік- экономикалық және еңбек
қатынастарды реттеу үшін тараптармен келісілген және қабылданған ережелер
(жағдайлар).
а) меншік иесі және кәсіподақ комитеті;
ә) кәсіпорын басшысы және еңбек ұжымы;
б) уәкілдігі бар өкіл және кәсіподақ комитеті;
в) кәсіподақ иесі және еңбек ұжымы;
г) ұжымдық шарттың мазмұны
57.Еңбек заңнамасында танылған еңбек құқықтары мен міндеттерін иелену
қабілеті
,яғни, еңбек құқығы қатынастарының қатысушысы болудың теориялық мүмкіндігі
немесе қабілеті.
а) еңбек құқығының түсінігі
ә) еңбек құқығының әдісі
б) еңбек қатынастары
в) еңбекке құқық қабілеттік
г) ұжымдық шарттар
58. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының пәні болып табылады:
а) қоғамдық қатынастар
б) экономикалық қатынастар
в) еңбек қатынастары
г) азаматтық қатынастар
д) әкімшілік қатынастар
59. Әлеуметтік қамсыздандырудың арнайы бөліміне кіретін институтты атаңыз:
а) халықаралық-құқықтық реттеу мәселелері
б) әлеуметтік зейнетақылар
в) пәнімен қағидалары
г) азаматтардың негізгі құқұқтары
д) аталғандардың барлығы
60. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жүйесі бұл:
а) құқық нормаларының бөлінуі
б) құқық объектілерінің бөлінуі
в) құқықтық реттеу пәнінің түрлері
г) құқықты оның субъектілері бойынша бөлу
д) еңбектік қатынастарының бөлінуі
61. Әлеуметтік қамсыздандырудың функциялары атаңыздар:
а) демографиялық
б) экономикалық-саяси
в) әлеуметтік
г) еңбектік-сауықтыру
д) аталғандардың барлығы
62. Қандай бөлімдер көрсетліген:
а) жалпы
б) ерекше
в) жалпы, ерекше, арнайы
г) арнайы
д) аталғандардың барлығы
63. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне жатпайтындар:
а) қағидалармен міндеттер
б) азаматтардың әлеуметтік қамсыздандырудың саласындағы негізгі құқықтары
в) мемлекеттік органдардың құзыреттері
г) қағидалар
д) зейнетақылармен жәрдемақылар
64. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығында мақсаттылық, қол жетерлік,
еріктілік,
кәмелетке толмаған тұлғаларға әлеуметтік қызметтерді көрсетудің
артықшылығы,
құпиялық қағидалары қандай қағидаларға негізделеді:
а) салалық
б) салааралық
в) ішкісалалық
г) жалпы құқықтық
д) аталғандардың барлығы
65.Әлеуметтік қамсыздандыруға құқық-
а)адамның негізгі экономикалық құқықтарының бірі.
в)азаматтық құқықтарының бірі.
с)әкімшілік құқықтарының бірі.
д)аталғандардың барлығы дұрыс.
66.Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы ҚР-ның Конституциясынның қай бабында
бекітілген.
а) 28-бабында
в) 27-бабында
с) 26-бабында
д) 20-бабында.
67.Әлеуметтік қамсыздандырудың қанша түрі бар.
а) 6
в) 4
с) 2
д) 1
68. Зейнетақы төлеу кезінде есепке алынатын жұмыспен өзге де қызмет
кезеңдерінің
ұзақтығы:
а) еңбек стажы
б) жалпы еңбек стажы
в) арнайы еңбек стажы
г) үздіксіз еңбек стажы
д) аталғандардың барлығы
69. Еңбек стажына енетін жұмыс кезеңдерін атаңыздар:
а) әскери қызмет
б) құқық қорғау органдарындағы қызмет
в) мемлекеттік қызмет
г) кәсіпкерлік қызмет
д) аталғандардың барлығы.
70. Стаждың жеңілдетілген жағдай да есептелетін кезеңдерін атаңыз:
а) ұрыс қимылдары кезеңінде майдандағы әскер құрамындағы, оның ішінде
әскери
борышын өтеу кезіндегі әскери қызмет
б) қуғын-сүргінге ұшырағандар, кейіннен ақталған азаматтардың қамауда
болған
кездері
в) Семей сынақ полигонына жапсарлас жатқан аудандардағы 1949-1963 ж.
арасындағы кезең
г) толық навигациялық кезең ішінде су көлігінде жұмыс бір жыл істеген жұмыс
кезеңі
д) аталғандардың барлығы
71. Еңбек кітапшасы ұжымдық ауыл шаруашылық кәсіпорындарының мүшелері
үшін қай жылдан бастап толтырыла бастады:
а) 1965 ж
б) 1939 ж
в) 1948 ж
г) 1958 ж
д) 1968 ж
72. Еңбек стажының болғандығын құжаттық тұрғыдан растау үшін қандай
құжаттар
ұсынылуы мүмкін:
а) ЖЗҚ анықтамалар
б) жұмыс істеген жерінен анықтамалар
в) жалақыны беруге қатысты ведомостьтер
г) салықтық тіркеу куәліктері
д) аталғандардың барлығы
73. Еңбек стажының түрлері:
а) жалпы еңбек стажы
б) арнайы еңбек стажы
в) үздіксіз еңбек стажы
г) аталғандардың барлығы
74. Жалпы еңбек стажына енетін жұмыстар:
а) қызметкер немесе жұмысшы ретіндегі кез-келген жұмыс
б) ұжымдық ұйымдардың және колхоз мүшесі ретіндегі жұмыс
в) жеке еңбектік қызмет
г) шығармашылық қызметтер
д) аталғандардың барлығы
75. Жалпы еңбек стажына енетін басқа да негіздер:
а) әскери қызмет
б) оқу
в) шығармашылық оқу
г) өз мамандғы бойынша жұмыс істеген кезеңдері
д) аталғандардың барлығы
76. Еңбек стажындағы дәлелдемелер:
а) еңбек кітапшасымен архивтік құжаттар
б) жалақы төлегендігі туралы ведомоттер
в) жазбаша жеке еңбек шарты
г) жұмысқа қабылдау және босату туралы бұйрықтар
д) аталғандардың барлығы
77. Қандай негіздер бойынша үздіксіз еңбек стажы сақталмайды:
а) кәсіподақ органдарының талабы бойынша
б) 12 ай ішінде белгісіз себептермен өз еркі бойынша қайтадан жұмыстан шығу
в) тәрбиелік мәні бар қызмет атқаратын жұмыскердің моральдық теріс қылық
жасауы
г) бас бостандығынан айырылған жұмыскерге соттың шешімінің заңды күшіне
енуі
д) аталғандардың барлығы
78.Міндетті зейнетақы жарналары қызметкердің ай сайынғы жалақысының қанша
пайыз мөлшерінде белгіленеді ?
а) 10
б) 15
в) 5
г) 11
д) 7
79. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен жинақтаушы зейнетақы қорларынан
төленетін зейнетақы төлемдеріне, жинақтаушы зейнетақы қорларында
жинақталған
зейнетақы қаражатына кімдердің құқығы пайда болады:
а) 55 жасқа толған адамдардың
б) мүгедектердің
в) ҚР-н тыс жерлерде тұрақты тұруға кететін немесе кеткен, кету ниетін
немесе
кету фактісін растайтын ҚР-ң заңдарында белгіленген құжаттарды табыс еткен
адамдардың
г) мұрагерлердің
д) аталғандардың барлығы
80. Әлеуметтік жеке кодты алу үшін қажетті құжаттар:
а) ӘЖК алу үшін өтініш
б) жеке куәліктің көшірмесі
в) СТН көшірмесі
г) мемлекеттік баж салығын төлегендігі туралы түбіртек
д) аталғандардың барлығы
81. ҚР-да қызметін тұрақты жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғамен қатар
жеке
немесе заңды тұлға, міндетті зейнетақылар жапрналарын есептеп шығаратын,
ұстап
қалатын және аударатын шетел заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
с) міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент
82.Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы
шартқа сәйкес өзінің жеке қаражаты есебінен алушының пайдасына ерікті
зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын жеке немес заңды тұлға
а)ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы
б) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы
в)мүгедектер,жұмысыздар,көп балалы отбасылар.
г)зейнеткерлер, уақытша жұмыссыздар
83.Диверсификация
а)зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту мақсатында оларды
уәкілетті
орган
б) зейнетақы активтерінің уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес
қаржы
құралдарына орналастыру
в) зейнетақы активтерін азайту мақсатында оларды уәкілетті орган
г) зейнетақы активтерінің жоғалып кету қатерін азайту
84.Еңбек стажының болғандығын құжаттық тұрғыдан растау үшін қандай құжаттар
ұсынылуы мүмкін:
а) ЖЗҚ анықтамалар
б) жұмыс істеген жерінен анықтамалар
в) жалақыны беруге қатысты ведомостьтер
г) салықтық тіркеу куәліктері
д) аталғандардың барлығы
85.Жеке зейнетақы шоты
а) салымшының жинақтаушы зейнетақы қорларындағы жеке атаулы шоты.
б) жеке атаулы шоты.
в) салымшының зейнетақылық шоты.
г) салымшының жинақтаушы зейнетақы қорларындағы жария атаулы шоты.
86.Жеке тұлға(немесе отбасы) және мемлекеттік органдар-
а)жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандыру субьекті
болып табылады.
в) қатысушы тұлғалар.
с) өкілдері
д) дұрыс жауап жоқ.
87. Жинақтаушы зейнетақы қорларынан зейнетақымен қамсыздандыру.
саласындағы құқықтық қатынастар кімдердің арасында туындайды.
а) азаматтың және мемлекеттік органдардың.
в) жеке және заңды тұлғалардың.
с) тек азаматтардың арасында туындайтын қатынас.
д)мемлекеттік органдардың
88. Әлеуметтік қамсыздандырудың функциялары атаңыздар:
а) демографиялық
б) экономикалық-саяси
в) әлеуметтік
г) еңбектік-сауықтыру
д) аталғандардың барлығы
89. Қандай бөлімдер көрсетліген:
а) жалпы
б) ерекше
в) жалпы, ерекше, арнайы
г) арнайы
д) аталғандардың барлығы
90. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне жатпайтындар:
а) қағидалармен міндеттер
б) азаматтардың әлеуметтік қамсыздандырудың саласындағы негізгі құқықтары
в) мемлекеттік органдардың құзыреттері
г) қағидалар
д) зейнетақылармен жәрдемақылар
91. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығында мақсаттылық, қол жетерлік,
еріктілік,
кәмелетке толмаған тұлғаларға әлеуметтік қызметтерді көрсетудің
артықшылығы,
құпиялық қағидалары қандай қағидаларға негізделеді:
а) салалық
б) салааралық
в) ішкісалалық
г) жалпы құқықтық
д) аталғандардың барлығы
92 Мiндеттi Зейнетақы жарналарының салымшысы шартта тұрады:
a) бiр жинақтаушы зейнетақы қорымен
б) екi жинақтаушы зейнетақы қорымен
в) екi, одан да көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
г) саны шектелмеген
д) бір, одан көп жинақтаушы зейнетақы қорымен
93. Мiндеттi зейнетақы жарналары төленедi валюталық түрде:
a) ұлттық
б) шетелдiк
в) ұлттық және шетелдiк
г) халықаралық
д) барлық валюталар
94 Мiндеттi зейнетақы жарналарын толық және уақтылы төлеудi бақылау
жасайды:
a) салық органдары
б) жинақтаушы зейнетақы органдары
в) ҚРҮкiметi
г) банк-кастодиан
д) инвестициялыә басқару жасайтын ұйым
95 Агенттi уақтылы аудармаған мiндеттi зейнетақы жарналарын өндiредi:
a) банк
б) Ұлттық банк
в) салық органы
г) жинақтаушы зейнетақы қоры
д) Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк органдар
96 Агенттке инкассалық ұкiм шығарады:
a) банк
б) салық органы
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) iшкi iстер органдары
д) сот
97 ҚР азаматтарға зейнетақы төлемдерiн тағайындау келесi жас толғанда
болады
a) 63
б) 68
в) 56
г) 40
д) 55
98 Есептелген Зейнетақы жарналарыны алғашқы есептiгiн жѕргiзедi:
a) агент
б) банк-кастодиан
в) жинақтаушы зейнетақы қоры
г) салық органы
д)Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк орталық
99 Жинақтаушы зейнетақы қоры басқа жинақтаушы зейнетақы қорына сұрылтаушы
бола алады ма?
a) иә
б) жоқ
в) кейде
г) кейбiр жағдайда
д) егер заңда көрсетiлген болса, иә
100. Зейнетақы төлеу жөніндегі мемлекеттiк Орталық төмендегi нысанында
құрылады:
a) мемлекеттiк кәсiпорын
б) ЖАІ
в) ААІ
г) ЖШС
д) КШС
12 Орталықтан зейнетақы төлемдерiн тағайындау күнi есептеледi:
a) Зейнетақы жасына келген күнi
б) Зейнетақы тағайындау туралы шешiм қабылдау күні
в) өтiнiш берген күнi
г) еңбек қызметi қысқартыл күні
д) Зейнетақы тағайындау күні
13 Орталықтан зейнетақы төлемдерi төленедi:
a) өткен ай дың
б) әр айдың 1-шi күні
в) әр айдың 15- күні
г) квартал
д) жақтарды белгiленген кезендерiмен
14 Зейнетақыдан төлеуге тиiстi соманы қанша % астам ұстап қалуға болмайды?
a) 70%
б) 30%
в) 60%
г) 40%
д) 50%
15 Жинақтаушы зейнетақы қорының ұйымдастыру құқықтық нысаны:
a) ААІ
б) ЖШС
в) АІ
г) ЖАІ
д) ІШС
16 Ашық жинақтаушы зейнетақы қорының сұрылтаушылары
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
17 Жинақтаушы зейнетақы қорларының сұрылтаушылары болып табылады:
a) заңды тұлға
б) жеке тұлға
в) заңды және жеке тұлға
г) барлығы болып табылады
д) үкiмет
ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ ҚҰҚЫҒЫ ПӘНІ БОЙЫНША АНЫҚТАМАЛАР
Әлеуметтік қамсыздандыру - бұл материалдык игіліктерді еңбектің
катысуынсыз бөлудің нысаны. Әлеуметтік камсыздандыруда материалдык
игіліктер коғамның еңбекке жарамсыз мүшелеріне мемлекеттің және арнайы
корлардың есебінен әлеуметтік нормаларда белгіленген кездерде және
жағдайларда бөлінеді. Соған коса, әлеуметтік камсыздандыруды мемлекет
әлеуметтік мәнге ие деп таныған жағдайлардың туындауы салдарынан тіршілік
етудің кайнар көзі ретіндегі жоғалған жалакыны өтеуге бағытталған, мемлекет
калыптастыратын кұкықтық, экономикалык және ұйымдастырушылык шаралардың
жүйесі ретінде де анықтауға болады.
Әлеуметтік камсыздандырудың түрлері - акша төлемдері (зейнетакылар,
жәрдемақылар, өтемақылар, материалдык кемек және т.б.); заттай көмек (дәрі-
дәрмек, азык-түлік, мүгедектер үшін техникалык көмек кұралдары); кызмет
көрсету және жеңілдіктер (карттар және мүгедектердің үй-интернаттарына,
балалар үйлеріне орналастыру, үйде әлеуметтік қызмет көрсету және т.б.);
мүгедектердің емделуімен, сауығуымен және денсаулығын жаксартуымен
(стационарда, үйден қатынап емдеу санаторийларда, қарттар және мүгедектер
үшін арналған үй-интернатгарда), емдеу орнына баруымен және кайтуымен
байланысты косымша шығындарын етеу,
жұмыссыздарды кайта окыту (қайта дайындықтан өткізу); азаматтардың
жекелеген санаттарына көмек көрсетудің бір жолғы ақшалай және ақшалай емес
түрлері.
Әлеуметгік қамсыздандырудың субъектілері -1) еңбекке кабілеттігі жок
жастағы азаматтар: зейнеткерлер, солардың ішінде мүгедектер және
жалғызбасты тұлғалар; балалар, солардың ішінде жасөспірімдер. 2)еңбекке
кабілеттіжастағыазаматтар:жұмыссызд ар; уакытша жұмыссыздар;мүгедектер;
көпбалалы отбасылар;тұрмыстык жағдайы төмен тұлғалар.
Әлеуметтік камсыздандырудың саяси функциясы - әлеуметтік тұрактышықты
сақтаудан және халықтың әртүрлі тобының өмір деңгейінің ерекшеліктеріне
толы коғамдағы әлеуметтік игеліністі әлсіретуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың экономикалық функциясы - жасына, еңбекке
кабілеттігінен айырылуына немесе асыраушысынан айырылуына байланысты
жалақыны немесе өзге де табыстың орнын толтырудан және тұрмыс жағдайы нашар
тұлғаларға көмек көрсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың әлеуметтік функциясы - әлеуметтік
корғалмаған, өзгенің жәрдем көрсетуіне мұктаж азаматтар санаттарына оларға
косымша каржы бөлу жолымен көмек көрсетуден көрініс табады.
Әлеуметтік камсыздандырудың еңбек функиясы - әлеуметтік
камсыздандырудың барлык түрлері үшін қаржының кайнар көзі болып осы
қоғамдағы еңбек катынастарының табылуынан көрініс табады. Олардың даму
деңгейіне әлеуметтік камсыздандыру жүйесінің барлык буындары тәуелді
болады.
Әлеуметтік қамсыздандырудың сауықтыру фунқиясы - мүгедектер халықтың
өзге де әлеуметтік тұрғыдан әлсіз топтарының қоғамдык мәртебесін қалпына
келтіру үшін қалыпты жағдайлар жасаудан көрініс табады. Бұл аталған
түлғалардың өздерін коғамның толыкканды мүшесі ретінде сезінуіне мүмкіндік
береді.
Әлеуметтік камсыздандырудың демографиялык функциясы елдің халық санының
көбеюін көтермелеуге бағытталған. Бұл мемлекеттің калыпты дамуы үшін қажет.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығынын пәні болып азаматтарды
зейнетақылармен, жәрдемақылармен, өтемақылармен камтамасыз етумен, сонымен
катар процедуралык және кұқык қорғаушылык сипаттағы кызметтер көрсетумен
байланысты коғамдық қатынастар табылады.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының негізгі институттары - еңбек стажы,
зейнетақылар, жәрдемақылар, жеңілдіктер, өтемақылар, әлеуметтік қызмет
көрсету. Аталған институттар құқықтық нормалардың аса ірі бірлесулері больш
табылады және, өз кезегінде, әлдеқайда ұсақ құрылымдық бірліктерге
институтішілік кұрылымдарға бөлінеді. Мысалы, жәрдемақылар институты өз
ішінде келесі құрылымдардан түрады: балалары бар тұлгаларға берілетін
жәрдемақылар, еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты жәрдемақы, жерлеуге
байланысты берілетін жәрдемақы және т.б. Зейнетақы институты жасына
байланысты зейнетақы, еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақы,
әлеуметтік зейнетақылар және т.б. сияқты құрылымдардан тұрады.
Әлеуметтік қорғау - бул жынысына қарамастан адамның әлеуметтік,
экономикалық, саяси және өзге де кұқықтары мен кепілдіктерін қамтамасыз
етуге бағытталған мемлекет саясаты.
Әлеуметтік қамсыздандыру құқығының жалпы бөліміне - әлеуметтік
қамсыздандыру құкығы саласының пәнін, әдісін және міндеттерін, құкык
нормаларының уақыттағы, кеңістіктегі және тұлғалар шеңбері бойынша күшін,
әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы қүкықгық қатынастарды, құқықтық
қатынастардың туындау, өзгеру және тоқтатылу негіздерін, олардың
объектілерін, әлеуметтік қамсыздандыру құқығының қағидаларын, жүйесін және
қайнар көздеріне сипаттайтын нормалар жатады.
Әлеуметтік қамсыздандырудың ерекше бөлімі - осы құқық саласының
келесідей жекелеген институттарын зерттейді: еңбек стажы, зейнетақымен
қамсыздандыру, жәрдемақылармен қамсыздандыру, жеңілдіктер, өтемақылар және
т.б. Ерекше бөлім азаматтарға әлеуметтік қамсыздандырудың әртүрлі түрлерін
ұхынудың жағдайлары мен тәртібін, олардың мөлшерін реттейді. Ерекше
бөлімнің нормалары жекелеген институттарды құрайды (мысалы, жасына
байланысты зейнетақылар - бір институт, асыраушысынан айырылуына байланысты
зейнетақылар - екінші институт және т.б.).
Әлеуметтік қамсыздандыру күқығынын кайнар көздері ретінде - мемлекеттің
құзыретті органдарынын зейнетақы және өзге де қоғамдық қатынастарды реттеу
саласындағы кұкық шығармашылық қызметінің нәтижелерін түсінуге болады.
Басқаша айтар болсақ, әлеуметтік қамсыздандыру құқығының кайнар көздері -
бұл әлеуметтік қамсыздандыруды реттейтін нормативтік күқықтық актілер.
Әлеуметтік қамсыздандыруға қатысты құқыктык қатынастар - коғамдық
қатынастардың бір түрі болып табылады. Олар бір мезетте әлеуметтік қорғану
құкығын жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады. Соған коса,
әлеуметтік қамсыздандыруға қатысты құкыктык катынастар іс жүзіндегі
катынастар болып табылады және материалдық, мүліктік қатынастардың санатына
жатады. Сондыктан, олар тек құкықгык нормаларға ғана емес, сонымен қатар,
әлеуметтік камсыздандыруға кұқық беретін немесе бермейтін олармен
байланысты материалдык жағдайларға, өмір жағдайларына, заңды фактілерге де
тәуелді болады. Сол себепті, әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы құқықтық
қатынастарды құкық нормаларының негізінде туындайтын, ақша төлемдерін
төлеуге, қызмет, жеңілдіктер көрсетуге катысты, мемлекеттік органдар,
жинактаушы зейнетақы қорлары мен оларға құкылы жеке тұлғалардың арасында
туындайтын қатынастар ретінде сипаттауға болады.
Зейнетақы - бұл тулгаларга заңдарда белгіленген жасқа толган жағдайда,
сонымен қатар еңбек сіңірген жылдары үшін, мүгедектігіне байланысты,
асыраушысынан айырылган жағдайда Орталықтан немесе жинақтаушы зейнетақы
қорларынан өмір сүрудің негізгі көзі ретіндегі ақша қаражатын ұзақ мерзімге
ай сайын төлеу.
Зейнетақы сөзінің орысша баламасы пенсия сөзі төлем деген мағынаны
білдіреді. С.И. Ожеговтың орыс тілінің түсіндірме сөздігінде зейнетакы
сөзіне мынадай аныктама берілген: еңбек сіңірген жылдары үшін,
мүгедектігіне, еңбекке жарамсыздығына және т.б. байланысты акшалай
ақысыздандыру.
Зейнетақылардың түрлері - еңбек зейнетакылары; әлеуметтік зейнетақылар.
Еңбек зейнетақылары - жасына байланысты зейнетақылар; мүгедектігі
бойынша зейнетакылар; еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақылар;
асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетакылар.
Еңбек зейнетакысы - бүл азаматтарға жалақасын немесе өзге де та-бысын
өтеу мақсаттарында төленетін ай сайынғы ақшалай төлем. Еңбек зейнетакысьша
катысты күкық зейнетақы заңдарының шартгарымен және нормаларымен
анықталады.
Еңбек зейнетақылары - жасына байланысты зейнетақылар; мүгедектігі
бойынша зейнетакылар; еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақылар;
асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетакылар.
Жасына байланысты еңбек зейнетақысы - бүл зейнетақының жасына толған
және белгілі бір үзақтықтагы еңбек стажына ие тұлғалар үшін өмір сүрудің
негізгі көзі болып табылатын, өмір бойы ай сайын төленетін ақшапай төлем.
Жасына байланысты зейнетақылардын түрлері - жалпы негіздер бойынша
жасына байланысты зейнетақы; жеңілдетілген негіздер бойынша жасына
байланысты зейнетакы; арнайы заңды негіздерге негізделген жасына байланысты
зейнетақы.
Орталықтан жасына байланысты зейнетакылар толык келемде
келесідей жасқа толған кезде және келесідей жағдайлар болған жағдайда
тағайындалады:
1) 1998 жылғы 1 каңтардан бастап - еркектерге 61 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; эйелдерге 56 жаска толғанда, кемінде
20 жыл егібек стажы болғанда;
1998 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 61,5 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 56,5 жасқа толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
1999 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 62 жасқа толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; эйелдерге 57 жаска толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
2000 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 62,5 жаска толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 57,5 жаска толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда;
2001 жылғы 1 шілдеден бастап - еркектерге 63 жасқа толғанда,
кемінде 25 жыл еңбек стажы болғанда; әйелдерге 58 жасқа толғанда,
кемінде 20 жыл еңбек стажы болғанда.
Еңбек сіңірген жылдары - бұл кызметкерлердің жекелеген санаттарының
арнайы еңбек стажының ерекше түрі, олар кәсіптік (жалпы емес) еңбекке
қабілеттің жоғалуына және заңдарда белгіленген жасқа дейін зейнетке шығуына
байланысты тулғаға жеңілдетілген жағдайларда зей-нетакылық камсыздандыруға
кұқык береді.
Еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнетақы алу құқығьна ие тұлғалар -
әскери қызметшілердің (мерзімді кызмет атқаратын әскери кызметшілерден
баска), арнайы атактар беріліп, Қазакстан Республикасының заңдарымен ішкі
істер органдарының кызметкерлері үшін белгіленген тәртіп колданылатын
әскери қызметшілердің, ішкі істер органдары, Қазакстан Республикасы Әділет
министрлігінің Қылмыстык аткару жүйесі комитеті, каржы полициясы мен
мемлекеттік өртке карсы кызмет органдары қызметкерлерінің еңбек сіңірген
жылдары үшін зейнетакы.
Асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетақылар кайтыс болған түлғаның
асырауында болған, оның отбасының еңбекке жарамсыз мүшелеріне катысты
тағайындалады.
Асыраушысынан айырылуына байланысты зейнетақылар алу құкығы бар
тұлғалар - 18 жасқа толмаған балалары (солардың ішінде, асырап алған ба
лалары, өгей ұлдары мен өгей кыздары), аға-інілері, апа-карындаста
ры және немерелері. Осындай зейнетакы алу кұкығына ие кәмелетке толмаған
тұлғалар баска тұлғалармен асыранған жағдай да бұл кұкығын сақтап қалады.
Әлеуметтік камсыздандыру туралы заңдарға сәйкес зейнетакылық жасқа толған
әкесі, анасы (соның ішінде, асырап алушылары); сонымен катар зейнетакылык
жасқа толған және асыраушысы кайтыс болған
күні ол мүгедек болып табылса ері немесе эйелі де асыраушысынан
айырылуына байланысты зейнетакы алу кұкығын иеленеді; кайтыс болған
түлғаның 8 жаска толмаған балаларына, аға-інілеріне, апа-карындастарына
немесе немерелерше күтім жасаушы және жұмыс істемейтін ата-анасының бірі
немесе жұбайы, атасы не әжесі, аға-інісі немесе апа-карындасы — жасына және
еңбекке жарамдылыгына карамастан.
Мүгедектіктің түсінігі - мүгедектік сөзінің орысша баламасы
инвалидность сөзі латынның invalidus сөзінен туындаған және әлсіз,
күші жоқ деген мағынаны білдіреді.
Мүгедектікті тағайындауды медициналық-әлеуметтік сараптамалық комиссия
(МӘСК) - медициналық-әлеуметтік сараптамалық комиссияға өмір сүрудің және
еңбекке қабілеттің тұрақты түрде шектелуінің белгілеріне ие және әлеуметтік
қамсыздандыруды қажет ететін түлғалар жібереді. Медициналық-әлеуметтік
сараптамалық комиссия ағза функцияларының, аурудың, жарақаттың немесе туа
біткен кемшіліктің салдарынан тұрақты түрде бұзылуын дәлелдейтін
диагностикалық емдеу, сауықтыру шараларының негізінде ағзаның жағдайын
жалпы бағалаудан да жүргізіледі.
Мүгедектікті белгілеу үшін негіздер - аурудың, жарақаттың немесе
кемшіліктердің салдарынан ағза функцияларының тұрақтытүрде бүзылуы, өмір
сүру қабілетінің толығымен немесе ішінара бүзылуы, яғни қабілеттердің
немесе еңбекпен айналысу мүмкіндіктерінің шектелуі, сонымен қатар өзіне-өзі
қызмет көрсету, жүріп-тұру, қарым-қатынасқа түсу, оқу, өзіне-өзі бақылау
жасау, кеңістікте қозғалу және т.б. қабілет
терін жоғалту немесе бұл қабілеттердің шектелуі; әлеуметтік қамсыздандыру
шараларын алудың қажеттігі.
Мүгедектік топтары - мүгедектіктің I тобын белгілеу үшін негіз болып
жалпы аурудың, жарақаттың немесе туа біткен кемшіліктердің салдарынан
еңбекке қабілетгің айқын және тұрақты түрде бұзылуы және бүлар кәсіптік
еңбекті тоқтату немесе еңбек жағдайларын елеулі түрде өзгерту қажетгігіне
алға келген жағдай, сонымен қатар дербес жүріп-тұру, қозғалу, оку, өзіне-
өзі қызмет көрсету, өзінің жүріс-тұрысына бақылау жасау, адамдармен қарым-
қатынастарға түсу мүмкіндігінің болмауы және басқа адамдардың кемегін,
күтімін, қадағалауын қажет ететін жағдайлар табылады. Мүгедектіктің II
тобын белгілеу үшін негіз болып аурудың, жарақаттың немесе кемшіліктердің
салдарынан еңбекке қабілеттің анқын бұзылуы және бұлардың дербес еңбек ету,
қозғалу, оқу, адамдармен қарым-қатынасқатүсу, өзіне-өзі бақылау жасау және
т.б. мүмкіндіктерді қиындатуы, алайда соған карамастан бөтен көмекті,
күтімді және қадағалауды қажет етпейтін жағдайлар табылады. Мүгедектіктің
III тобы аурудың, жаракаттың немесе кемшіліктердің салдарынан ағза
функцияларының бұзылуына орай өмір сүру қабілеті шектелген тұлғалар үшін
тағайындалады. Аталған жағдайлар мұндай түлғалардың еңбекке кабілетін
елеулі түрде шектесе де, олар одан әрі еңбек ете алады. Жұмыс берушілер III
топ мүгедектері болып табылатын түлғаларды денсаулық жағдайына қарай жеңіл
жұмысқа немесе көлемі аз жұмысқа не жоғары білікгілікті талап етпейтін
жұмысқа ауыстыруға міндетті.
Еңбек сіңірген жылдары - бұл кызметкерлердің жекелеген санаттарының
арнайы еңбек стажының ерекше түрі, олар кәсіптік (жалпы емес) еңбекке
қабілеттің жоғалуына және заңдарда белгіленген жасқа дейін зейнетке шығуына
байланысты тулғаға жеңілдетілген жағдайларда зейнетакылық камсыздандыруға
кұқык береді.Еңбек сіңірген жылдарға да жалпы еңбек стажының сипаттары тән,
алайда еңбек стажының бул түрінің өзінше бір ерекшеліктері де бар.
Еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнетақы алу құқығьша ие тұлғалар -
әскери қызметшілердің (мерзімді кызмет атқаратын әскери кызметшілерден
баска), арнайы атактар беріліп, Қазакстан Республикасының заңдарымен ішкі
істер органдарының кызметкерлері үшін белгіленген тәртіп колданылатын
әскери қызметшілердің, ішкі істер органдары, Қазакстан Республикасы Әділет
министрлігінің Қылмыстык аткару жүйесі комитеті, каржы полициясы мен
мемлекеттік өртке карсы кызмет органдары қызметкерлерінің еңбек сіңірген
жылдары үшін зейнетакы төлемдерін алуға кұкығы бар.
зейнеткерлерді әскери (арнайы) атақ, сыныіггық шен бере отырып, мем-
лекеттік қызметке алғанда зейнетақы төлеу қызметке тағайындалған күннен
бастап токтатылады.
Еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейиетақының мөлшері – Орталықтан
толық көлемінде теленетін зейнетакы төлемдері әскери қызметшілерге, ішкі
істер органдаръшың және Әділет министрлігінің Қылмыстық атқару комитетінің
қызметкерлеріне ақшалай қаражатгың елу проценті есебінен теленеді.
Бңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақы тағайындау және төлеу
мерзімдері – әскери қызметшілерге, ішкі істер органдарының және Әділет ми-
нистрлігінің Қылмыстық атқару комитетінің қызметкерлеріне тағайын-далған
зейнетақы төлемдерін республикалық бюджет қаражаты есебі-нен төлеу
қызметген босаған (жеке қщрам тізімнен шығарылған) күннен бастап, бірақ
оларға ақшалай қаражат төленген күннен кейін жүзеге асырылады.
Әлеуметтік зейнетақылар - бул еңбек зейнетақысын алуға құқығы жоқ
түлғалардың өмір сүруінің негізгі көзі ретінде мемлекеттік бюджеттен
төленетін ай сайынғы ұзақ мерзімдік төлемдер.
Әлеуметтік зейнетақы aлу құқығын келесі еңбекке жарамсыз түлғалар
иеленеді: мүгедектер, мүгедек балалар, туғанынан мүгедек жандар; ата-
анасының біреуінен не екеуінен да айырылған 18 жасқа толмаған балалар;
еңбек стажының болмауына байланысты еңбек зейнетақысын алу құқығын
иеленбеген түлғалар.
Әлеуметтік зейнетақының мөлшері - еңбек зейнетақымен салыстырғанда
әлеуметтік зейнетакы жалақынан есептелмейді, әрі зейнетақы еңбекке жарамсыз
азаматтардың әртүрлі санаты үшін түрліше қатаң бекітілген сомада
тағайындалады.
Әлеуметтік қамсыздандырудағы жәрдемақылар - бұл заңдарда көзделген
жағдайларда берілетін, азаматтарға мемлекетгік көмек көрсету сипатына ие
мерзімдік ақшалай әлеуметтік төлемдер.
Жүктілігіне және босануына байланысты жәрдемақылар - азаматгарға бала
туған кезде берілетін жәрдемақылардың бір түрі, әйелге жүктілігі және
босануы бойынша, еңбек демалысы кезінде төленетін ақшалай соманы
білдіреді.Жүктілігіне және босануына байланысты жәрдемақыларды алу кұқығын,
жұмыс берушімен еңбек қатынастарывда тұрған барлық әйелдер ұйымда істеген
жұмысының ұзақтығына қарамастан иеленеді.
Бала тууға байланысты жәрдемақы - бұл жәрдемақы бала туған кезде
берілетін бір жолғы ақшалай соманы білдіреді. Ол отбасының бала туған
кездегі қосымша шығындарын жабуға бағытталған.Бала тууға (оны асырап алуға)
байланысты жәрдемақы алу кұқығын ата-аналарының бірі немесе олардың
орнындағы түлғалар иеленеді. Екі немесе одан да көп бала туған жағдайда
жәрдемақы әрбір балаға бөлек беріледі. Өлі бала туылған жағдайда аталған
жәрдемақы тағайындалмайды.
Еңбекке уакытша жарамсыздықты - қызметкердің наукастануына, еңбек
жарақатын алуына орай немесе заңдарда әлеуметгік деп танылған өзге де
себептер орын алған жағдайда еңбекке қабілетінің жоғалуына немесе
төмендеуіне байланысты өзінің еңбек міндеттерін орындай алмауы ретінде
түсінуге болады.Еңбекке уақытша жарамсыздығына байланысты жәрдемақыны
берудің мақсаты болып еңбекке кабілетті калпына келтіру, сонымен катар
кызметкердің қызметтестерінің және оның отбасы мүшелерінің денсаулықтарын
корғау мақсаттарында созылмалы аурулардың, кызметкерде қандай да бір
аурудың туындауының немесе дамуының алдын алу.
Еңбекке уақытша жарамсыздық қағазы - еңбекке уакытша жарамсыздығына
байланысты жәрдемакыларды тағайындау және төлеу үшін негіз болып
белгіленген тәртіпте берілетін қағазы.
Атаулы әлеуметтік көмек -бұл - жұмыссыздарға арналған арнайы әлеуметтік
кемек. Бұл төлемдер жұмыссыз ретінде тіркелген, отбасының адам басына
шаққандағы табысы белгіленген мөлшерден аспайтын тұлғаларға белгілі бір
мерзімде төленетін төлемдер.
Өтемақылар - бул азаматтарға олардың жалакысы немесе өмір сүрудің
өзге де
көзінің бар-жоқтығына қарамастан, заңдарда көзделген жағдайларда қосымша
материаддық көмек көрсету үшін тағайындалатын ақшалай төлемдер.
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі әдебиеттер:
1.ҚР Конституциясы 30.08.1995ж.
2.“ҚР зейнетақымен қамсыздандыру туралы” ҚР заңы. 20.06.97.
3.Жұмағұлов Ғ.Б., Ахметов А., Ахметова Г. Әлеуметтік қамсыздандыру құқығы.
Оқу құралы. Алматы: Заң әдебиеті, 2005.
4. Хамзин А.Ш, Хамзина Ж.А, Хамзина Л.А Трудовое право РК. – Астана:
Атамұра. 2004
5.Голенко Е.Н Ковалев В.И. Право социалбного обеспечения. Схемы и
коментарии. М. Юриспруденция, 1999.
6.Желудков А.В. Право социального обеспечения. Пособие для подготовки
к экзамену. – М. Юрайт, 2000.
7.Захаров А.Л. Тучков Э.Г. Право социального обеспечения России:
Учебник. –М. Издательство БЕК. 2001.
8.Казахстан-международные договары с государствами учасниками СНГ ( с
декабря 1991 по декабря 1996 г.) –Алматы: Баспа, 1997.
9.Лепихов М.И. Право социальная защита населения в России ( социальное
право ) –М. Былина, 2000.
10.Мачульская Е.Е Право социального обеспечения. Перспективы развития.
–М: Городец,2000
11.Мачульская Е.Е. Право социальново обеспечения. Учебное пособие для
ВУЗов. –2-е изд., перераб. И доп. –М.: Книжный миро,1999
12.Международные договоры, ратифицированные Республикой Казакстан в
сфере обеспечения прав, основных свобод человека, охраны
труда,миграционной политики Сост Межибовская И.В., Мухамеджанов
Э.Б. –Алматы: Жеті жаргы, 2000, Т.1,2
13.Межибовская И.В Социально-трудовая реабилитация инвалидов в
Респуплике Казакстан (теоретико-правовой аспект). Алматы: Баспа,
1997
14.Платонов Д.И. Право социального обеспечения Конспект лекций в
схемах. –М.: Изд-во ПРИОР. 1999
15.Право социального обеспечения. Учебное пособие Под ред. К.Н.
Гусова. –М.: Проспект, 2000
16.Право социального обеспечения: практикум, нормативные акты, обрацы
документов Под ред. Э.Г.Тучковой. –М.: Новый юрист, 1997
17.Сулейменова Г.В. Социальное обеспечения и социальное
страхование. М.: Экспертное бюро, 1998
17.Толмачев А.П. Право социального обеспечения (конспект лекций). – М.:
Изд-во ПРИОР, 2000
18.Хамзина Ж.А. Социально-обеспечительные правоотношения в
Республике Казакстан. Учебное пособие. –Алматы: Жеты Жаргы, 2002
Қосымша :
1. Алдашев С.М. Правовые проблемы пенсионного обеспечения
военнослужаших и членов их семей на современном этапе. Автореферат
дисс. Канд. –Алматы, 1996
2. Зайкин А.Д. Правоотношене по пенсионному обеспечению. –М.: Юрид.
Лит., 1974
3. Кузмина Т.М. Советское право социального обеспечения Под
ред. Проф. В.Н. Демьяненко. – Саратов: Изд-во Саратовского ун-та,
1982
4. Лившиц Р.З. Соотношение трудового права и права социалного
обеспеченя. –ВВ сб.: Вопросы социального обеспечения Под
ред. Я.М. Фогеля. –М.: ЦИЭТИН, 1976
5. Сахипов М.С. Прововое регулирование пенсионного обеспечения
колхозников. Арма-Ата: Наука, 1966
6. Трудовое и социальное право Росии: Учеб. Пособие для студ.
Высш. Учеб. Заведений Под ред. Л.Н. Анисимова. –М.: Гуманит.
Изд. Центр Владос, 1999. –432с.
7. Фогель Я..М. Некоторые вопросы теории и права социального
обеспечения. В сб.- Проблемы трудового права и права социального
обеспечения. М.: Юрид, Лит..
www.zakon.kz
www.government.kz
www.enbek.gov.kz
www.minjust.kz
Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 20 маусымдағы N 136 Заңы (үзінді)
МАЗМҰНЫ
Осы Заң Қазақстан Республикасында азаматтарды зейнетақымен
қамсыздандырудың құқықтық және әлеуметтiк негiздерiн белгiлейдi,
мемлекеттiк органдардың, меншiк нысандарына қарамастан, жеке және заңды
тұлғалардың азаматтардың зейнетақымен қамсыздандырылуға конституциялық
құқығын iске асыруға қатысуын реттейдi.
1 БӨЛIМ
Зейнетақымен қамсыздандыру негiздерi
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) мiндеттi зейнетақы жарналарын төлеу жөнiндегi агент (бұдан әрi -
агент) - Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын шетелдiк заңды тұлғаны қоса алғанда, жеке немесе заңды тұлға,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртіппен
мiндеттi зейнетақы жарналарын есептеп шығаратын, ұстап қалатын (есептеп
қосатын) және аударатын шетелдiк заңды тұлғалардың филиалдары, өкілдiктерi;
1-1) автоматтандырылған ақпараттық жүйе - жинақтаушы зейнетақы қорының
жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы активтерiн және жинақталған қаражаттарын
есепке алуды жүзеге асыруға қажеттi және ақпараттың сенiмдiлiгiн, сақталуын
және оны рұқсатсыз кiруден қорғауды қамтамасыз ететін бағдарламалық
қамтамасыз етiлуi;
2) аффилиирленген тұлғалар - тiкелей және (немесе) жанама түрде
шешiмдердi айқындауға және (немесе) әрқайсысы (тұлғалардың бiрi)
қабылдайтын шешiмге ықпал етуге, соның iшiнде жасалған мәмiлеге орай,
мүмкiндiгi бар (өздерiне берiлген ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz