Қоғамның детерминистік және функционалистік концепциялары

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Әлеуметтік институттар
Әлеуметтік институттар – бұлар адамдардың бірлескен қызыметімен
ұйымдастырудың тарихи қалыптасқан тұрақты фориалары. Отбасы институты,
білім беру институты, дін институты, мемлекет, денсаулық сақтау, т.б,
институттар туралы айтады. Бәрінен әлеуметтік институт терминінің
қолданылуы әр түрлі формализациялау, стандартазациялау және қоғамдық
байланыстар мен қатынастардың тәртібіне келтірілуінің сипатымен байланысты.
Институттар белгілі бір әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру
мақсатында адамдардың бірлескен қызметін ұйымдастыру үшін бейімделген.
Институттар – бұлар тұрақты құрылымды, әлеуметтік мәнді қызметі бар
ұйымдасқан әлеуметтік жүйе болып табылады.
Қоғамның детерминистік және функционалистік концепциялары
''Концепсия деген түсінік латын тілінен аударғанда'' негізгі пікір''
дегенді білдіреді\. Детрминистр қоғамда өмір сүру себеп – салдарлық
қатынастар арқылы анықталады деп таниды. Марксизмге сәйкес, бүкіл қоғамдық
өзгерістердің тұтас себебі экономиканың жағдайында. Функционаналистердің
айтуынша, қоғам дегеніміз – бүтін организм. Онда р бір бөлік белгілі бір
қызмет атқарады. Т.Парсонс структуралық функционализмді дамытқан. Оның
айтуы бойынша, қоғамдық құбылыстар құрылымдық жағынан ыдыраған тұтастық
ретінде қарастырылады. Мұнда құрылымының әр бір элементі белгілі бр қызмет
атқарады.
Әлеуметтік өзгерістер дегеніміз – бұл әлеуметтік жүйенің, жалпылықтың
институттар мен ұйымдардың бір күйден екінші күйге ауысуы, өтуі. “
Әлеуметтік өзгеріс ” ұғымы даму ұғымымен нақтыланады. Даму – кері
айналмайтын, бағытталған өзгеріс. Социологтар өзгерістер мен дамудың әр
алуан түрлерін бөліп көрсетеді.

Эволюция деген –сөз латын тілінен аударғанда даму дегенді білдіреді.
Бірақ ревалюция төнкеріс сөзімен тірескенде, бірте – бірте, сатылап, жай,
баяу, даму деп ұғынылады. Бұл ілімді Герберт Спенсер мен Эмиль Дюркгейм
жетілдірді. Дюркгейм еңбек бөлінісін қоғамның өсіп келе жатқан
күрделілігінің себебі мен салдары деп сендірді. Бұл жай және жоғары күрделі
өте күрделі қоғамы болып көрсетеді бірінен екіншісіне өту ұзақ эволюциялық
жолмен жүзеге асады дейді.
Эволюция және революция. Латын тілінен аударғанда екі ұғымда даму
дегенді білдіреді, бірақ саталап және жедел – екі түрлі даму. Төңкерстер
(революциялар) – саяси жарылыстар. Төңкерістің себебі – үстемдік етуш
таптың халлыққа қарсы саясаты. Қоғамда сатылап даму да, төңкерістер де
қажет. Қазіргі кезде кеңес одағы территориясында қоғам өмірнің негізгі
күші төңкеріс емес президенттік билікке талас, күрес. Қоғамдағы өзгеріс
президенттің адамшылық қасиеттеріне байланысты болады.
Прогресті ілгерілмелі және прогресті кері өзгерістер. Қоғамда тек
ілгерілмелі ғана емес, сол сияқты кері және кері тарытпа редакциялы
прогреске жау күштер де әрекет етуі. Қоғамдық күштерді ілгерілмелі және
кері тартпа өзгерістер білудің өлшемдері қандай? Қоғамда прогрес бар. 18 –
ғасырдағы ұлы француз төңкерісі, 1917ж Ұлы Қазан төңкерісі ілгерілмелі
болды, себебі олар бір ғана жауыз патшаның бүкіл қоғамға деген билігін
жойды, дінін жәбірленуінен айырылуға жәрдемдесті; халыққа сайлау
компанияларындаеркіндік пен теңдік алып берді. 1917ж қазан төңкерісі
халықты отарлық езгіден құтқарды. Үндістан 1950ж ағыншылардың езгісінен,
отары болудан азат етілді. Қытай 1949ж Америка, Англия, Франция
тәуелділіктен құрылады. Америка, Латын Америкасы азат етті, мысалы Куба
1959ж АҚШ – тың жартылай отары болудан азат етілді.
Нәсілдік және ұлттық қанау жоқ., заң алдында барлық адамдар тең,
еңбекке барлығы тең құқылы, уақытысында жжалақысын алатын, жайлы, жақсы
өмір сүруге ақша таба алу мүмкіндігі бар, білім алуға, емделуге, қартайған
және ауырған жағдайда көмек ала алатын қоғам ілгерілмелі деп сипатталады.
Қазіргі кезде Кеңес Одағы территориясында жалақыны уақытында алмау, білім
беру, медицина саласында дағдарысқа ұшырау, еңбек ету құқығын қысқарту
түрінде кері өзгерістер басталады. Ресейде азиаттарға бағытталған
нәсілшілдік орын алып отыр.
Әлеуметтік мобильдік “мобильдік” деген сөз латын тілінен аударғанда
“ауысу, жылжу,” дегенді білдіреді. Бұл қоғамдағы қозғалыс, әрекет, көшу,
бір орыннан екінші орынға ауысу, жеке тұлғаның емес топтың, қоғамның
әлеуметтік құрылымында орын алатын әлеуметтік мәртебесінің өсуі. Әлеуметтік
мобильдік терминін 1927ж П.Сорокин ұсынды. Бұл жүйе өзара байланысқан
элементтер жиынтығын, рынокка өтудің өтпелі кезең қиыншылықтарын
жеңілдетуге сонымен қатар барлық халық топтарының іскерлік белсенділігін
ынталандыруға бағытталған ең алдымен әлеуметтік қорғау жүйесі қоғамның ең
қорғансыз болігі – қарттар, мүгедектер, көп балалы отбасылар, жетімдер
ауруларды қорғауды көздейді. Бұл зейнетақыны индексациялау, жәрдем ақышы ,
әр түрлі талондарды таратып беру, түскі астар беру, тағы басқадай көмек
түрлері жолымен жүзеге асырылады. Аталған қоғамдық топтарды қолдау үшін
мейірбандық қорлар мен ұйымдардың, мемлекеттік және коммерциялық
кәсіпорындардың жеке азаматтардың көмегі маңызды рөл атқарды. Екіншіден,
мемлекеттік сектордан босаған жұмысшыларды қабылдай алатындай ұсақ және
орта кәсіпорындардың дамуына мемлекет қажетті шараларды жасауға мүдделі
және міндетті. Үшіншіден, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.