Әлеуметтік әрекеттестіктің маңызы

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әлеуметтік әрекеттестіктің маңызы
Әлеуметтік әрекеттестіктің тағы бір маңызды түрі және қоғамның
әлеуметтік кұрылымының негізгі бөлшектерінің бірі әлеуметтік институттар
мен ұйымдар болып шығады. Әлеуметтік байланыстардың бір түрін
институтцоналдық деп атайды. Бұл үйымдар бірлестіктерінің араларындағы
байланыстар. Осылардың негізінде қалыптасатын әлеуметтік жүйелерді
әлеуметтік институттар деп атайды. Әлеуметтік институттар қоғамда
әлеуметтік басқару мен әлеуметтік бақлау қызметін атқарады.
Сыртқы жағынан әлеуметтік институт тұлғалардың, мекемелердің жиынтығы
ретінде және нақты әлеуметтік кызметті іске асырушы болып көрінеді.
Мазмұндық жагынан бұл белгілі адамдардың нақты жағдайлардағы мақсатқа
сәйкес бағытталған жүріс-тұрыстар үлгісінің белгілі жүйесі. Мысалы, әділет
жүйесі әлеуметтік институт ретінде сыртқы жағынан адамдар, мекемелер мен
материалдық кұралдар болып сипатталады, ал мазмұндық тұрғысынан бұл осы
әлеуметтік міндетті қызметті камтамасыз ететін құқықтық шегі бар адамдардын
бір үлгіге келтірілген жүріс-жиынтығы. Көрсетілген мінез-кұлық үлгілері
әділет жүйесіне тән белгілі рольдерде сот жүргізущі ролі, проқурордың,
қорғаушының, тергеушінің және т.б. ролі іске асырылады.
Сонымен, әлеуметтік институт әлеуметтік іс-әрекеттің және
әлеуметтік қатынастардың бағытын өзара келісілген мақсатқа лайық
беиімделген үлгіге келтірілген жүріс-тұрысы арқылы анықтайды.
Олардың шығуы мен жүйеге топтасуы әлеуметтік институттың
шешетін максатына байланысты. Әрі осындай институт іс-
әрекеттің мақсатынын болуымен, оған жетуді қамтасмасыз "ететін нақты
міндетті қызметтерімен, әлеуметтік тұғырлармен, ролдерің жиынтығымен
сонымен қатар ролдің қолдап дем беруін және ауытқушы жүріс-тұрысты
басуды қамтамасыз ететін мақұлдау жүиелерімен сипатталады.
Әлеуметтік институттар бес топқа бөлінеді: 1 экономикалық- өндірспен
шұғылданады және материалдық игіліктерді үлестіреді, еңбекті
ұйымдастырады және с.с. 2 саяси биліктің міндетті кызметтерін
іске асырушылықпен байланысты; 3 стратификация институттары
тұғырларды үлестіру мен адамдық қорларды белгілейді 4
туысқандық институттар неке, отбасы және достарды әлеуметтендіру
тәрбиелеу кұбылыстарымен байланысты; 5 діни салттар, әдет-ғұрыптар және
іс-әрекеттермен, ғылыми және көркем шығармашылықпен байланысты
мәдени инсттуттар, қоғам мәдениетінің сабақтастығын нығайтады
және дамытады, келесі ұрпақтарға табыс етеді, әрі адамдардың дінге,
мәдениетке көңіл бөлуін қалыптастырады.
Арнаулы институгтар мен ұйымдарды жасап, қоғам олар арқылы
өзінің маңызды салалары мен тірінілік әрекетінің
мәселелеріндегі әрекеттестіктің белгілі түрлерін бекітеді және
боаянды етеді. Бұл институттар осы қоғамның мүшелері, әлеуметтік тобы мен
қауымдасуы үшін тұрақты және міндетті болады.
Әлеуметтік институт ретінде отбасы аясында қоғамның жаңа мүшелері
ұдайы өндіріледі білім жүйесіңде адамдар жиналған онімдерді, мәдени
қазыналарды меңгереді .Және оларды келесі буындарга табыс етеді зауыттар,
банкілер, сауда жүйесі экономикалық институт ретінде өндірісті, тауарлар
мен қызмет көрсетуді үлестіруін жүзеге асырады; мемлекет пен оның органдары
сот, прокуратура, милиция, абактылар саяси кұқықтық институт ретінде
қоғамдық тәртіпті сақтау, қоғам мүшелерінің араларындағы дау-жанжалдарды
болдырмау мен шешу, олардың журіс-тұрысын қадағалауды іске асырады. Жеке
адамдарда, тұтас алғанда қоғамда осындай ұзақ мерзімді ұжымдық
бірлестіктерден тыс қалыпты өмір сүруі мен дамуы мүмкін емес.
Сөйтіп, әлеуметтік институттар ол аса маңызды және терең, берік
нығайтылған және орныққан, жүйелі өзін-өзі жаңартушы және ретке
келтірілген әлеуметтік әрекеттестіктер. Оларға тікелей қарама-қарсы
кездейсоқ, өз-өзінен пайда болатын, ретсіз, үстірт, анда-санда
кездесетін және ұйымдастырылмаған адамдар және олардың топтарының
арасындағы байланыстар болады. Осыған байланысты әлеуметтік
институттарды біршама жоғары ұйымдастырылған әлеуметтік жүйе
ретінде, орныққан әлеуметтік құрылыммен, өз бөлшектерінің
терең тұтасуымен, сан алуандығымен, икемділігімен және олардың
демек бүкіл жұйенің де, міндетті қызметтерінің қозғалыстығымен
ерекінеленеді деп анықтауға мүмкін болады.
Әлеуметтік институттарға әрекет етуші субъектілердің
әрқайсының міндетті қызметтері мен өкілдігін анықтап айыруы, Қимылдарының
бірлігі және салқынқандылығы, осы әрекеттестікті бақылау мен реттеудің
айтарлықтай жоғары және қатаң деңгейі тән. Н.Смелзер, мысалы әлеуметтік
институтты белгілі әлеуметтік талаптықты қанағаттандыруға
тағайындалған рольдер мен мәртебелердің жиынтығы ретінде айқындайды.
Осының себебімен қоғамда адамдардың жүріс-тұрыстарының үлкен болжаушылығына
әлеуметтік байланыстардың тұрақтылығы мен сенімділігіне,
әлеуметтік кұрылымның орнықтылығымен қоғамдық тәртіпке
жетеді.
"Әлеуметтік институттар" мен әлеуметтік ұйымдар"
айыру кейбір қиыншылық болып көрінеді. Көп әлеуметтік құбылыстардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.